Jungle
ïghter"
vond einde
n Surinaams oerwoud
Stich ting boo tvluch telingen
gulden rekent op vijf miljoen
ens van Paus bevreemdt
riester-parlemetariër
Maatregel tegen pater
Drinan
voorlopig nog uitzondering
Kalme examendag met
economie en Duits
RED ORMSKERK HAD
ih EERDER PLANNEN
rOOR STAATSGREEP
191
INNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 7 MEI 1380 PAGINA 15
Het treurende gezin Omskerk met het plaatselijke blad,
waarin melding werd gemaakt van zijn plannen voor een
staatsgreep in Suriname.
HMELO Een ambtenaar van het mi-
sterie van buitenlandse zaken heeft de
mil ie van de onder nog steeds ondui-
lijke omstandigheden in Suriname
dode Fred Ormskerk gisteren officieel
eegedeeld, dat hun vader en echtgenoot
k>d is. Voor de familie is hierdoor een
nd gekomen aan een periode van bijna
idraaglijke spanning, die het afgelopen
tekeiude begon toen zij de onheilstij-
Jng van een journalist te horen kregen
h het ministerie van buitenlandse zaken
Den Haag de berichten kon ontkennen
>ch bevestigen.
d laten transpqrteren, zodat hij hier be-
kan worden. Of dat kan is nog niet
ikend. Amnesty International heeft zich
ik met de zaak bemoeid. Ze willen graag
alle inlichtingen hebben die we ze maar
kunnen geven. Maar dat is niet meer dan de
kranten schrijven. We hebben een neef in
Paramaribo opgebeld. Maar daar wist men
verder ook niets", aldus een van de dochters
van Ormskerk, die het allemaal nog niet
kan vatten.
De familie weet ook niet, hoe Fred Orms
kerk in Frans Guyana is terechtgekomen.
Men is alle gebeurtenissen van de afgelopen
weken nagegaan, maar behalve het feit dat
Ormskerk veertien dagen in zijn eentje naar
Frankrijk wilde om even op adem te ko
men, herinnert men zich niets bijzonders.
Als hij terug was uit Frankrijk zou zijn
vrouw Sylvie op familiebezoek in Amerika
gaan. Maar vader Ormskerk keerde niet te
rug en was, zo bleek de afgelopen dagen,
naar Zuid-Amerika vertrokken.
Volgens de familie was Fred Ormskerk een
militair in hart en nieren. „Hij was vreselijk
fanatiek. Het gezin kwam op de tweede
plaats, maar thuis werd er nooit over dienst
gesproken. En rechtschapen was hij ook.
Corruptie, daar moest hij niets van hebben.
Daarom was hij ook blij toen in februari de
militairen de macht overnamen in Surina
me. Want de regering-Arron vond hij niets.
Later hebben we gehoord dat hij een plan
had om Arron ten val te brengen toen hij
nog in Suriname was. We hebben dat in een
krant moeten lezen. Thuis heeft hij er nooit
over gesproken. Het enige dat hij zei na de
staatsgreep in februari was, dat hij trots was
op de militairen. Jongens die hij had opge-*
leid. Alleen vond hij het jammer dat er geen
hogere officier bij betrokken was."
Opvallend is het inderdaad, dat Fred Orms
kerk half maart uitvoerig aan journalisten
van een in zijn woonplaats verschijnend
dagblad vertelde, dat hij al in 1979 een kan!
en klaar draaiboek had voor
van de macht in Suriname. Op 7 april 1980
zou de staatsgreep plaats moeten hebben.
Sergeants waren hem echter voor. Toen liet
hij zich ook uit in de geest van „eigenlijk is
het geen staatsgreep, maar een muiterij
Fred Ormskerk was vele jaren sergeant-
majoor in het leger van de TRIS (Troepen
macht in Suriname). Enkele dagen voor Su
riname onafhankelijk werd en een eigen le
ger zou krijgen, liet hij zich overhalen om in
dat leger te gaan, maar zijn gezin vertrok
naar Nederland en vestigde zich in Ermelo.
In het Surinaamse leger werd Ormskerk
adjudant. Tot vorig jaar. april. Hij nam toen
zelf ontslag. Thuis vertelde hij dat hij niet
meer kon samenwerken met onder meer
premier Arron, die erg veel beloofde majir
zijn belofte niet nakwam.
Eenmaal in Nederland wilde hij graag terug
in het leger. Maar mei zijn 56 jaar was die
kans uitgesloten. Collega's van hem zeiden
vaak dat hij moest genieten van zijn pen
sioen, dat hij van de Nederlandse staat
kreeg. Maar Ormskerk kon dat niet. Thuis
was hij vaak humeurig. Dikwijls sprak hij
over de tijden dat hij nog in wapeiyok liep.
Maar nooit over een terugkeer op militair
Vandaar de enorme schok, toen in het gezin
bekend werd dat Fred Ormskerk bij een
militaire actie in Suriname doodgeschoten
was. Het kan haast niet anders of Ormskerk
moet vanuit Frankrijk naar Frans Guyana
zijn gevlogen en vandaaruit geprobeerd
hebben zijn vroegere vaderland binnen te
dringen. Maar het hoe en het waarom, voor
de familie blijft hét een raadsel. Ze kunnen
nog steeds niet geloven'dat hun „jungle
fighter", zoals hij zichzelf wel eens noemde,
in de Surinaamse jungle zijn einde heeft ge
vonden.
JAN VAN DALEN
Besluit invoering
middenschool
kan dit jaar
DEN HAAG Het parte-
ment kan en moet nog dit
jaar besluiten tot het invoe
ren van de middenschool, zo
luidt het vijftiende advies
van de Innovatiecommissie
Middenschool (ICM).
Deze principiële uitspraak
over de toekomst van het
voortgezet onderwijs acht de
commissie nu mogelijk. De
knelpunten in het bestaande
onderwijs zijn immers bekend
en de conclusie dat deze opge
heven kunnen worden door
het invoeren van een onge
deeld schooltype is duidelijk,
aldus de commissie.
De opzet van de midenschool
is een geïntegreerd voortgezet
onderwijs voor leerlingen tus
sen de twaalf en zestien jaar
Een openbare zelfstandige
school die minstens drie jaar
duurt en die alles vervangt
wat er nu voor deze leerlingen
in het onderwijs bestaat
Gezond Nederland
verontrust
geneesmiddelen -
industrie
UTRECHT Alternatieve
geneesmiddelen zoals krui
den hebben de omzetstijging
van de „officiële" genees
middelen vorig jaar negatief
beïnvloed. Daar komt nog
bij dat de artsen steeds min
der geneesmidddelen gaan
voorschrijven. Ook de
markt voor de middelen die
zonder recept verkrijgbaar
zijn (zelfmedicatie), slinkt
Nefarma, een organisatie
van 92 importeurs en produ
centen van geneesmiddelen,
noemt dit een zorgelijke ont
wikkeling.
Nefarma zegt dat er een begin
nende bedreiging voor. de
werkgelegenheid inzit „en
welicht zelfs voor het voortbe
staan van een aantal bedrij
ven. Ze voegt hieraan toe, dat
dit nog sterker geldt als be
paalde plannen van de over
heid en de ziekenfondsen, te
bezuinigen op geneesmiddelen
verder doorgaan.
WEEDE KAMERLID PATER DAVID VAN OOIJEN:
(Van onze parlementaire redactie)
N HAAG Pater David van
ijen o.p. is bijzonder verbaasd
er de wens van paus Johannes
iuIus II dat kerkelijke functiona-
zich niet met politiek moeten
ien en dat de kerk volledig
et de politiek zou moeten breken,
olgens de dominicaner pater, die
Pds 11 mei 1971 lid is van de Twee-
Kamer voor üe Partij van de Ar-
id, is het buitengewoon merkwaar-
g om buiten de politiek te willen
ijven als je evangelisch wilt leven,
uist dan zul je ook politieke stand-
nten in moeten nemen", aldus de
it Kwintsheul afkomstige politicus
ter Van Ooijen.
Bwbevreemdt hem ook zeer dat de
paus als hoofd van de katholieke kerk
dergelijke wens heeft kunnen uiten
vijl hij zelf als staatshoofd recente-
jk nog de Verenigde Naties in New
irk heeft toegesproken.
Johannes Paulus uitte zijiv-wens
afgelopen weekend op zijn Afri-
aanse reis in de volksrepubliek Kon-
Tegelijk kondigde net 59-jarige
merikaanse parlementslid de jezuiet
obert F. Drinan aan dat hij zich op
/el van de paus zou terugtrekken uit
politiek. De Nederlandse PvdA-par-
mentariër pater Van Ooijen brengt
;ide gebeurtenissen niet direct met el-
lar in verband. Hij wijst erop dat zijn
merikaanse collega niet vrijwillig zijn
alitieke jas aan de kapstok heeft ge-
angen, maar tot zijn stap is gekomen
liet langer verleende onthef-
zijn geestelijke meerderen om
ch voor herverkiezing beschikbaar te
ellen, zoals hijzelf graag had gewild.
volgens pater Van Ooijen best
ogelijk dat vooral individuele rede-
rol hebben gespeeld in deze
eigering. Hij herinnert er aan dat zijn
merikaanse collega bekend staat om
ns progressieve opvattingen inzake
abortus en dat hij bovendien een
an de initiatiefnemers was om de af-
ettingsprocedure tegen ex-president
Nixon in het parlement in gang te zet
ten. Het zou wel eenfc kunnen zijn dat
dat laatste hem in de kring van de je-
zuieten, die Nixon altijd hebben ge
steund, niet in dank is afgenomen,
meent Van Ooijen.
Maar dan is deze gang van zaken vol
gens hem nog eens extra merkwaardig,
omdat er alleen bezwaar lijkt te komen
tegen meer progressieve geestelijken,
terwijl er in het verleden van kerkelij
ke zijde nooit iets is gedaan aan geeste
lijken die in politieke functies de be
houdende krachten steunden. Van
Ooijen noemt daarbij de Spaanse bis
schoppen die zelfs in de Cortes, het
Spaanse parlement, zjtting hadden.
De PvdA-dominicaan vindt het des te
opvallender omdat de paus zelf ook een
politieke functie vervult als staatshoofd
en er een corps van diplomaten in het
buitenland op na houdt die zich ook
fulltime met politiek bemoeien. Pater
Van Ooijen heeft in zijn eigen orde tot
nog toe geen geluiden gehoord die de in
Afrika geuite wens van de de paus on
dersteunen. „Mochten die er komen,
dan zou ik eerst de argumenten»voor
een beëinigen van mijn politieke func
tie wel eens willen horen. De tijd van
bevelen is dacht ik toch voorbij. Ook
binnen de kerk", aldus pater van
Ooijen.
ROME - Volgens het generalaat van de jezuïeten is de
opdracht aan de Amerikaanse jezuiet pater Robert Dri
nan sj om zich uit de politiek terug te trekken, een uit
vloeisel van de meermalen door paus Joannes Paulus II
uitgesproken wens, dat priesters zich primair behoren te
beperken tot hun priesterlijke taak. Volgens het genera
laat moest pater Drinan zondag een definitieve beslis
sing nemen, omdat deze week in de Verenigde Staten de
termijn afloopt, waarbinnen kandidaten voor de volgen
de verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden ge
steld dienen te worden.
Met nadruk verklaarde men, dat de maatregel op dit ogen
blik uitsluitend pater Drinan betreft. Al blijft de wens van de
paus overeind, dat priesters zich behoren te beperken tot de
evangelisatie, betekent dit niet dat ook andere priesters ter
wereld, die een politieke functie vervullen, deze thans moe
ten neerleggen. De mogelijkheid dat het in de toekomst zó
ver komt, wordt echter niet geheel uitgesloten, al is het Vati-
caan zich bewust van de grote positieve rol, die sommige
priesters in het recente verleden in de politiek van hun land
hebben gespeeld. Het is echter bekend dat de paus graag het
voorbeeld van zijn geboorteland Polen aanhaalt, waar de
sterke positie van de kerk wordt toegeschreven aan het feit,
dat priesters er geen politieke functies op zich nemen.
Van andere, Vaticaanse zijde vernemen wij, dat de maatregel
tegen pater Drinan verband houdt met zijn stellingname in
het Amerikaanse parlement inzake de abortuswet. Hij be
hoorde tot de voorstemmers voor de wet die het mogelijk
maakt abortus provocatus te laten plegen op kosten van de
staat. Dit zou voor generaal-overste Arrupe aanleiding zijn
geweest pater Drinan te bevelen zijn politieke werkzaamhe
den te staken. Vaticaanse kringen wachten thans met be
langstelling af, hoe in de Verenigde Staten zal worden gerea
geerd op het feit, dat een Amerikaans parlementslid van bui
tenaf tot een dergelijke stap gedwongen kan worden.
*EN HAAG De actie ten
an vluchtelingen heeft
'orig jaar 43 miljoen gulden
Pgebracht. De stichting
'luchteling die dit gisteren
an het begin van de jaar
ijkse vluchtelingenweek
needeelde, gelooft dat dit
loge bedrag vooral bijeen
ion worden gebracht als re-
ultaat van de emotionele
aferelen die loskwamen
ond de bootvluchtelingen.
opvang van de bootvluch-
Ningen is een van de schaarse
«uspunten die de Stichting in
haar jaarlijks overzicht weet te
vermelden. In de afgelopen
vier maanden kon het aantal
bootvluchtelingen die wachten
op emigratie naar een derde
land, verminderd worden met
100.000. Het vertrektempo is
daarmee verviervoudigd, in
vergelijking met het tempo
van de 16 maanden tot 1 janu
ari 1980. Er wachten nu nog
minstens 100.000 vluchtelingen
op plaatsing in een derde land.
Ook voor wat Zimbabwe be
treft spreekt de Nederlandse
Vluchtelingenstlchting van
een gunstige situatie, nu de
ruim 250.000 vluchtelingen als
gevolg van de vreedzame
machtswisseling eerder dit jaar
uit de buurlanden naar hun
vroegere vaderland konden te
rugkeren.
Daar staat tegenover dat er
sinds begin dit jaar ruim
750.000 Afghaanse vluchtelin
gen naar Pakistan zijn geko
men. Vrijwel onbekend, maar
vjm een gigantische opVang is
het vluchtelingenprobleem in
de Hoorn van Afrika. In So
malië en Soedan leven meer
dan anderhalf miljoen vluch
telingen. Met 1 miljoen 300.000
vluchtelingen is" in Somalië
een op de vijf inwoners een
vluchteling.
De vluchtelingenstichting
hoopt deze week minstens vijf
miljoen gulden in te zamelen.
Men rekent daarmee tien tot
tot twintigduizend vluchtelin
gen voorlopig te kunnen hel
pen.
Van het geld dat vorig jaar
werd ontvangen is 31 miljoen
gi'lden besteed aan projecten
in Maleisië, Indonesië, Philli-
pijnen, Hong Kong, Thailand
en China. De rest van het geld
zal aan nieuwe projecten in
deze landen worden uitgege-
Voor dit jaar wil men aan
dacht schenken .aan projecten
tin Somalië en Soedan. Daar
naast hoopt men teruggekeer
de vluchtelingen in Zimbab
we, het voormalige Rhodesië,
helpen een nieuw bestaan op
te bouwen. Tenslotte zal een
deel van het geld moet worden
gereserveerd voor de vluchte
lingen uit Afghanistan.
DEN HAAG/LEIDEN
Weinig schokkend nieuws
gisteren van het examen-
front in het voortgezet on
derwijs. Een kalme dag,
waarop in alle sectoren in
de ochtenduren economie
c.q. handelskennis op het
programma stond en in de
middaguren Duits. Hier en
daar een pittige opgave,
maar nergens klonken lui
de jammerklachten. Dat
betekent overigens niet,
dan men er al te gemakke
lijk over kon denken. Dat
zullen de VWO-kandidaten
hebben gemerkt, toen zij
aan de eerste opgave voor
economie I begonnen. Die
ging over in- en uitvoer en
de betalingsbalans.
Deze opgave vereiste wel
degelijk inzicht in economi
sche relaties. De opgaven 2
en 4 vergden wiskundig in
zicht en waren daarom ook
voor een economisch onge
schoolde te maken, vooral
opgave 2, aldus de leraar.
Actualiteit viel er volgens
hem niet veel te bespeuren
in de opgaven. Ze vormden
een tamelijk mat, abstract
geheel zonder veel originali
teit. Kandidaten die getraind
waren in de geijkte foefjes,
konden volgens hem gemak
kelijk voldoende halen.
Duits voor de VWO'ers be
stond uit vier pittige teksten,
die overigens volgens de
leerlingen goed te maken
waren. De eerste tekst ging
over de verhouding staat-
-cultuur. Hoe komt Duits
land van zijn „Wirtschafts-
wunder-image" af? Zijn
Volkswagen en Beckenbau-
er de enige bijdragen aan
zijn internationale bekend
heid? De tweede tekst over
onvrede met het leven in de
grote stad trapte een open
deur in.
De derde en vierde tekst be
handelden de onvrede van
de huidige generatie, die
haar heil zoekt ofwel in his
torische thema's (literatuur)
ofwel in een momenteel zeer
populair onderwerp, de ma
gie (astrologie, gebedsgene
zers enz.). Vooral deze laat
ste tekst ging er in als koek.
HAVO
Het
de HAVO-klanten vereiste
volgens onze leraar weinig
wiskundig inzicht, maar
vroeg wel veel rekenwerk.
In twee van de vier opgaven
was actualiteit ingebouwd.
De ijverige van-buiten-leer-
dpr kon met gemak voldoen
de halen. De vaste nummers
(sommen over kostenverloop
en marktvormen) ontbraken
ditmaal, hetgeen een goede
poging mag worden ge
noemd om de zaak uit de ab
stracte sfeer te halen. Al met
al een gemakkelijk examen.
De vier Duitse teksten voor
het HAVO waren alle vier
„denkteksten", waarin ver
schillende problemen wer
den behandeld: sensatielust,
acheruitgang van het milieu,
onwetendheid bij tv-regis-
seurs en verkeerschaos. Vol
gens onze leraar vertoonde
alleen de derde tekst een ge
compliceerde opbouw van
het denkpatroon bij de
schrijver, de andere waren
bijzonder duidelijk en een
voudig. De vragen bij de
teksten leverden geen bij
zondere problemen op. In
het algemeen hadden ze be
trekking op een bepaald ge
deelte van de tekst, zodat
men eigenlijk niet eens de
hele tekst hoefde te lezen
om het goede antwoord te
vinden.
MAVO
De meerkeuzevragen han
delskennis I voor MAVO-4
hadden volgens onze leraar
het voordeel dat zij de hele
stof bestreken. De kandidaat
herkent dan snel de proble
men die aan de orde worden
gesteld. Maar de keerzijde
van de medaille is dan wel,
dan men te hard van stapel
loopt en addertjes onder het
gras over het hoofd ziet.
Maar over het algemeen was
het toch heel goed werk, zei
de leraar die hoopte dat de
open vragen morgen van
hetzelfde karakter zouden
zijn.
Het meerkeuzewerk Duits
voor MAVO-3 was identiek
aan dat voor het Lager Be
roepsonderwijs, zodat kor
theidshalve daarnaar zij ver
wezen. Een van de daar ver
melde teksten, die over het
achterhaald zijn van de har
poen bij de diepzeeduikerij
in de Stille Zuidzee, figu
reerde ook als eerste van de
vier teksten in het examen
Duits voor MAVO-4. De
tweede tekst voor MAVO-4
ging over paddestoelen, de
derde over milieuvervuiling
en de vierde over Robinson
Crusoe. Opvallend was, ze
de leraar, dat drie van de
vier teksten met „het mi
lieu" te maken hadden.
LBO
De kandidaten van het
LEAO werden gistermorgen
voor het vak handelskennis
I onthaald op dertig vrij pit
tige meerkeuzevragen. Van
de drie bedrijfseconomische
vraagstukken die daarna
aan de orde waren, was het
eerste helemaal volgens het
boekje, zei de leraar. Het
tweede noemde hij lastig.
Berekend moest o.a. worden
de maximale offerteprijs van
een tuinstoel, die een waren
huis in zijn voorjaarscollectie
wil opnemen. De kunst was
te weten van welke gege
vens men daarbij moet uit
gaan.
Ook de derde opgave, een li-
quiditeitshalans, was niet zo
eenvoudig. Nogal wat kandi
daten hadden moeite met de
begrippen economisch resul
taat en rentabiliteit, die zij in
de aangeboden vorm moei
lijk terugkenden. De open
vragen waren hier en daar
lastig, maar niet onoverko
melijk moeilijk.
Voor vier takken in het la
ger beroepsonderwijs (LTO,
LHNO, LEAO en LLO)
stond gistermiddag Duits
- (meerkeuzetoets) op het pro
gramma. Het examen be
stond uit vier teksten, die el
kaar in moeilijkheid weinig
ontliepen.
De eerste tekst ging over
een mislukte bankoverval,
de tweede over de gevaren
van een hoge waterstand
van de Rijn voor het eiland
je Niederwerth iets ten noor
den van Koblenz. De derde
tekst had als titel „Harpunen
zind nicht mehr zeitge-
maess!" en de vierde tekst
bevatte een verhaal over een
gestolen jacht.
Het hele examen bevatte
volgens de leraar weinig
idiomatische moeilijkheden.
Kandidaten die de teksten
aandachtig hadden gelezen,
konden de vragen zeker met
een goed resultaat beant
woorden.
LDS
De kandidaten van de lagere
detailhandelscholen konden
kiezen uit drie mogelijkhe
den: een Duitse tekst verta
len naar het Nederlands; een
Duitse tekst gedeeltelijk in
het Nederlands vertalen met
daarbij een aantal in het
Duits te beantwoorden open
vragen; een aantal in het
Duits te beantwoorden open
vragen en enige gevarieerde
opgaven aan de hand van
dezelfde tekst als bij de
tweede keuze. De teksten
behandelden onderwerpen
op het terrein van handel en
dienstverlening. Het examen
was op redelijk niveau en
kon ruimschoots binnen de
gestelde tijd gemaakt wor
den.
