BEATRIX KIEST VIER VERZETSMENSEN
VOOR INHULDIGINGSSTOET
De ijzeren kroning
van Koningin Glimlach
Van Agt spreekt nieuwe koningin toe
KRAKERS WILLEN GEEN ORDEVERSTORING
POLITIE VERKIEST DE ZACHTE HAND
Amsterdammers in geweer
tegen afsluitingen
Samenwerking VARA en Radio Stad
aRNËNLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 29 APRIL 1980 PAGINA 13
hele binnenstad zal voor ge
motoriseerd verkeer zijn af
gesloten. Neem een van de
extra lange treinen die de
Nederlandse Spoorwegen
laat rijden. Bedenk ook dat
de Dam vanaf het Centraal
Station uitsluitend via het
Damrak bereikbaar zal zijn.
Alle andere toegangen slu:t
de politie af. Dat wordt dus
dringen. Wie toch met de
auto wil komen, vindt op de
invalswegen via oranje bor
den met de tekst ,,P 30
april" de route naar parkeer
plaatsen aangewezen van
waar gratis pendelbussen
richting centrum gaan. Ver
keer komend vanuit Rotter
dam en Den Haag wordt
naar de terreinen bij het
Olympisch Stadion geleid,
verkeer vanuit Utrecht naar
het Industrieterrein Amstel
en verkeer uit richting
Amersfoort naar een par
keerterrein bij het station
Bijlmer. Dertig kraanwagens
staan gereed om auto's van
verboden plaatsen weg te
slepen.
Overigens heeft welke gang
naar de Dam dan ook bijzon
der weinig zin. Het nationale
plein biedt morgen slechts
plaats aan een paar duizend
mensen 800 voorgeselec
teerde schoolkinderen en
1600 uitverkoren vertegen
woordigers van de ruim '800
Nederlandse gemeenten (na
men, adressen en antece
denten door de BVD gecon
troleerd). Dat zijn er minder
dan de 3000 officiële inhuldi-
gingsgasten die in de Nieuwe
Kerk worden geperst. De
rest van de Dam gaat schuil
onder een uitbundige groen
en bloemversiering die ech
ter minder bedoeld is om de
feestelijkheden luister bij te
zetten dan wel om een veili
ge, overzichtelijke afstand te
scheppen tussen gebeurte
nissen en toeschouwers. Al
weer een voorzorgsmaatre-
flel.
Nerveuze sfeer
Gezellig zal het er ook niet
zijn. Alle cafe's en restau
rants sluiten hun deuren om
dat klanten als gevolg van de
uiterste beperkte bewegings
vrijheid op en om de Dam
weg zullen blijven. Verschil
lende eigenaren van horeca
bedrijven overwegen het in
dienen van eisen tot schade
vergoeding, omdat 30 april
onder normale omstandighe
den een uiterst lucratieve
dag pleegt te zijn. Sommigen
schatten dat zij op deze ko
ninginnedag 20.000 gulden
of meer aan inkomsten zul
len derven.
Er heerst een enigszins ner
veuze sfeer in de stad
burgemeester Polak erkent
dat. Toen er zaterdag een
helikopter boven' het cen
trum vloog, werd vanuit de
burgerij meteen geprotes
teerd: de politie is al aan het
spioneren, terwijl het in wer
kelijkheid om de helikopter
van de televisie ging die
proef vloog. Feit is wel dat
het hele luchtruim boven de
Dam met een straal van drie
kilometer tijdens de hoogte
punten van morgen voor ie
der vliegverkeer behalve po-
litie-helikopters gesloten zal
zijn. En ook het speciale zie
kenhuisplan voor 30 april
draagt er weinig toe bij de
zenuwen te kalmeren. Het
Wilhelmina Gasthuis is in ge
reedheid gebracht voor adel
lijke personen en hoogwaar
digheidsbekleders die bij
eventuele aanslagen of on
lusten getroffen zouden wor
den, terwijl in het Binnen
gasthuis bedden klaar staan
voor gewone burgers. Beide
ziekenhuizen zijn door de
bloedtransfusiedienst voor
zien van extra voorraden
bloed. Voor het avondlijke
vuurwerk boven het IJ is een
speciaal veiligheidsplan op
gesteld. Het nieuwe konink
lijk paar en zijn gasten zullen
er naar kijken vanaf marine
vaartuigen. De rijroute er
heen wordt geheim gehou
den en ingeval van onrust
komt het hoge gezelschap
helemaal niet naar de haven.
Zachte hand
Zeshonderd buitenlandse
verslaggevers, fotografen en
cameramensen zijn naar Am
sterdam gekomen. De hele
wereld kijkt morgen mee.
„We zullen laten merken wat
we vinden van die poppen
kast op de Dam", hebben de
krakers laten weten. „Geen
ton voor de aankoop van het
kraakpand de grote Keyzer
om er woningzoekende jon
geren te huisvesten, maar
wel 5 miljoen voor een privé-
feestje van de Staten-Gene-
raal". Maar nogmaals: een
gewelddadige verstoring
hebben ze naar hun zeggen
niet in de zin, noch zal de
politie meteen ingrijpen,
mocht er toch een nostalgi
sche rookbom ontploffen.
„Sussen", luidt het consigne.
„De zachte hand. Geen pro
vocerende helmen, wapen
stokken en schilden als we
het enigszins kunnen hel
pen". Wat dat betreft zou de
wereldpers best eens een
saai dagje tegemoet kunnen
gaan.
PIET SNOEREN
AMSTERDAM Alle pani
sche geluiden in de media
ten spijt zijn landelijke ol
Amsterdamse kraakgroe-
pen morgen niet van plan
de feestelijkheden rond de
inhuldiging van Beatrix als
nieuwe vorstin te verstoren.
Er is zelfs een soort onder
handse overeenkomst met
de politie gesloten dat men
zich zal onthouden van het
gebruik van luidsprekers en
megafoons.
„Ons protest zal op de Dam
alleen zichtbaar zijn, niet
hoorbaar" hebben de kra
kers in het voormalige NRC-
handelsbladgebouw, ver-
zethaard op nog geen steen
worp afstand van het Ko
ninklijk Paleis, laten weten.
Het ziet er naar uit dat hun
manifestatie zich zal beper
ken tot het oplaten van bal
lonnen of vliegers met tek
sten. En maar hopen dat de
wind gunstig genoeg zal zijn
om die tot boven de konin
klijke stoet te blazen, want
op de Dam zelf kunnen de
krakers niet doordringen
wie wel? én dat willen ze
ook niet. „Op de Dam staan
geen lege panden, dus wat
hebben we er te zoeken?
Ook het paleis is morgen in
gebruik en we pakken nooit
panden aan die in gebruik
zijn".
Het landelijk overleg kraak-
groepen heeft zich uitgelaten
in dezelfde geest. „Geen ac
ties die de feestelijkheden
kunnen verstoren", luidt
daar het wachtwoord. „Maar.
kraken zullen we, want daar
is ons streven op gericht.
Massaal kraken". Ingewijden
weten dat de politie hen
daarbij ongemoeid zal laten.
Het vormt een deel van de
onderhandse afspraak die de
rust rond de plaats van de
inhuldiging en zijn directe
omgeving moet waarborgen.
Elders is morgen veel toege
staan.
Wat de krakers betreft kan
prinses Glimlach dus onge
rimpeld koningin Glimlach
worden met een knipoog
in hun richting misschien
wanneer ze vanaf het bordes
van het paleis of vanonder
de pergola naar de Nieuwe
Kerk iets ontwaart van ludiek
vertaald ongenoegen. Jawel,
het woord ludiek is voor de
gelegenheid uit de motten-
bailen van de zestiger jaren
gehaald en de krakers heb
ben de Vrijstaat Amok uitge
roepen een laat nakomer
tje van Oranje Vrijstaat dal
op zijn beurt het tandeloze
kind van Provo was.
Desondanks 4824 man poli
tie op de been (officiële op
gave van burgemeester Po
lak), terwijl er nog eens
5.000 paraat achter de hand
worden gehouden (onoffi
cieel gerucht, maar ze zullen
te vinden zijn in een grote,
zelfs voor voetgangers her
metisch afgesloten halve cir
kel onmiddellijk ten westen
van het paleis en de Nieuwe
Kerk). De bewoners van pan
den langs de routes die de
koninklijke gasten volgen,
hebben een verbod gekre
gen zich op hun balkons te
begeven, of uit geopende ra
men te kijken. Op de daken
scherpschutters, al heeft
burgemeester Polak het ont
kend. Die mogen pas schie
ten wanneer ze via hun
walky-talky twee op elkaar
afgestemde codewoorden
hebben ontvangen, maar
dreigend blijft het. „De ijze
ren kroning", grapte enige
dagen geleden een Britse
verslaggever in het voor de
internationale pers afgehuur
de hotel Krasnapolsky, en de
media namen de uitdrukking
gretig over.
Al deze voor Nederlandse
begrippen ongekende veilig
heidsmaatregelen zijn niet
gericht tegen het krèkers-
front en zelfs niet tegen de
kwaadwillende rellenschop-
pers die in Amsterdam op de
kleinste aanleiding plegen te
azen om klinkers uit de trot
toirs te gaan breken, maar
tegen eventuele terroristen.
„Ook bij voetbalwedstrijden
moet je tegenwoordig al an
dere maatregelen nemen
dan vroeger", heeft burge
meester Polak verzucht.
„Wat dan te denken van een
inhuldiging met zoveel be
langrijke buitenlandse gas
ten, die allemaal hun eigen
terroristen hebben? Daar
moet je eenvoudig rekening
mee houden". Uitgangspunt
bij de beveiliging is geweest:
„We leven in een grimmige
tijd. Midden in Den Haag
wordt op klaarlichte dag een
ambassadeur vermoord. Stel
je voor dat er zoiets in Am
sterdam zou gebeuren zon
der dat we erop verdacht
zouden zijn en onze maatre
gelen hadden getroffen? Je
moet er vanuit gaan dat ter-
reur-organisaties als de PLO,
de ETA, de RAF, de RMS en
de IRA de inhuldiging van
Beatrix graag zouden willen
benutten om wereldpublici-
teit in de wacht te slepen".
Auto thuis
Een half miljoen toeristen,
vooral Nederlandse dagjes
mensen worden morgen in
Amsterdam verwacht. Voor
iedereen de goede raad:
Laat de auto thuis, want de
AMSTERDAM Minister-president Van Agt zal morgen een
toespraak tot de nieuwe koningin Beatrix richten.
De premier zal dat doen onmiddellijk na de balkonscène, als
koningin Beatrix en prinses Juliana zich na de abdicatie aan
het volk op de Dam zullen vertonen. De toespraak wordt via
radio en televisie uitgezonden.
AMSTERDAM Drie Amsterdammers die in de voor alle
voetgangers afgesloten zone rond paleis en Nieuwe Kerk wo
nen, hebben een kort geding aangespannen tegen b en w
van Amsterdam. Zij eisen verbod van de verplichting om zich
te legitimeren wanneer zij hun eigen huis willen bereiken.
Volgens hun raadsman, mr. T. Hoogenboom, is er geen en
kele wet of verordening die zo'n verregaande beperking van
de bewegingsvrijheid toestaat. Enkele Amsterdamse organi
saties, zoals de studentvakbond ABVA, Amsterdam Fietst en
drie wijkcentra, willen morgen in het centrum van de hoofd
stad demonstreren tegen de afsluitngen in de stad en tegen
de verplichte doorlaatbewijzen voor binnenstadbewoners. De
organisaties hebben burgemeester Polak van hun voorne
men op de hoogte gersteld. De demonstratie vertrekt om
twee uur van het centraal Station naar de rand van het afge
sloten voetgangersgebied.
HILVERSUM „Radio Stad Amsterdam en VARA maken
woensdag een alternatief nationaal programma", is de titel
van het radiopprogramma dat morgen van 07.20 tot 19.00
uur op Hilversum 2 valt te beluisteren.
Omdat de VARA over de zendtijd beschikt en Radio Stad
over de technische faciliteiten, wordt er samengewerkt. De
verslaggeving „in de alternatieve sfeer", van de gebeurtenis
sen rond de inhuldiging, lopen als een rode draad door het
programma, aldus de VARA. Door deze uitzending komt het
in de omroepbladen aangekondigde programma op Hilver
sum 2 tot 19.00 uur. tè vervallen. Daarna wordt de gewone
avonduitzending vervolgd.
DEN HAAG De stoet die
koningin Beatrix na haar in
huldiging zal vergezellen,
wordt voorafgegaan door
vier voormalige verzets
mensen. Zij zijn door prin
ses Beatrix zelf gekozen om
als herauten en koningen
van wapenen op te treden,
die na de plechtigheid met
stemverheffing zullen vast
stellen dat de prinses tot
koningin is ingehuldigd. Na
de plechtigheid zal minister
van staat, mevrouw M.
Klompé, de grondwet dra
gen. Ook zij is hiervoor
door prinses Beatrix ge
vraagd.
De herauten van wapenen
zijn J. Ubbink en mevrouw
M. Willinge-Sligcher. Ubbink.
drager van de Bronzen
Leeuw, was Engelandvaar
der. Hij werd in novembei
1942 boven ons land ge
dropt. waar hij als slachtoffei
van het Englandspiel gevan
gen werd genomen en opge
sloten in Haren. Daar zag hi
kans te ontsnappen. Hij 'was
agent van de Special Opera
tions Executive.
Mevrouw Willinge-Sligchei'
heeft in de Japanse kampen
in het voormalige Neder-
lands-Oost-Indië gezeten. Na
de bevrijding heeft ze zich
tot haar repatriëring in 1946,
ingezet voor de hulpverle
ning. In Nederland was ze
actief in de stichting Pelita,
die vervolgingsslachtoffers
uit Indië hielp. Ze is draag
ster van de verzetsster Zuid-
oost-Azië.
De koningen van wapenen
zijn Engelandvaarder mr. S.
Hazelhoff Roelfzema en L.
(Bob) Sche.epstra. Hazelhoff
Roelfzema heeft samenge
werkt met de militaire orga
nisatie M1-6 en geheime
agenten over zee overgezet,
onder meer in de omgeving
van Scheveningen. Later
diende hij bij de Britse lucht
macht. Hij kwam naar Ne
derland als adjudant van ko
ningin Wilhelmina en is dè
schrijver van^ het later ver
filmde boek „soldaat van
Oranje".
Scheepstra was aangesloten
bij de landelijke organisatie
hulp onderduikers en was
één van de oprichters van de
landelijke knokploegen. Hij
deed mee aan de overval op
het huis van bewaring in
Arnhem, waarbij 56 gevan
genen werden bevrijd. Hazel
hoff Roelfzema en Scheep
stra zijn dragers van de Mili
taire Willemsorde.
Na de plechtigheid zal minis
ter van staat, mevrouw M.
Klompé, in de stoet de
grondwet dragen. Mevrouw
Klompé was de eerste vrou
welijke minister in ons land
en is ook de eerste vrouwe
lijke minister van staat.
Vier adjudanten zullen de
sleep van de koningsmantel
die de nieuwe koningin om
heeft, dragen. Het zijn luite-
nant-ter-zee der eerste klas
se J. A. Broekhuysen, offi-
cier-Marva der eerste klasse
J. Prinsen, luitenant-kolonel
jonkheer A. W. Snoeck en
majoor J. J. C. van Rossum
du Chattel.
De koningen van wapenen
worden gevolgd door de ce
remoniemeester van de ko
ningin, kapitein-ter-zee b.d.
P. Osieck. Na de ceremonie
meester volgen enkele hoof
den van diensten en depar
tementen van de hofhouding.
Het zijn: mr. H. Froger, parti
culier secretaris van de nieu
we koningin en kapitein-ter-
zee b.d. G. Pauli, toege
voegd intendant koninklijke
paleizen te Den Haag, de lui
tenant-kolonels der cavalerie
P. Blussè van Oud-Alblas,
toegevoegd hofmaarschalk,
en E. Lichtenvoort Cats, toe
gevoegd aan de eerste stal
meester, de kamerheren
i.b.d. van de koningin, de
heer J. van Dijk van 't Velde,
intendant van de koninklijke
paleizen te Amsterdam en
Soestdijk, L. van Dorp, di
recteur van het koninklijk
huisarchief, de kamerheer
i.b.d. van de koningin en fi
nancieel adviseur, dr. H.
De stoelen voor koningin Beatrix en prins Claus staan in de Nieuwe Kerk al sinds gisteren klaar.
Pierson, de eerste stalmees
ter brigade-generaal b.d. W.
Bischoff van Heemskerck, de
hofmaarschalk van de konin
gin, commodore b.d. mr. R.
van Zinnicq Bergmann, de
chef van het militaire huis
van de koningin, vice-admi-
raal b.d. E. Roest, de opper
kamerheer van de koningin,
J. baron van Lynden en de
opperkamerheer honorair
jonkheer D. de Graeff.
Vervolgens wordt in de stoet
meegevoerd het rijkszwaard,
als symbool van de militaire
macht. Dit zal worden gedra
gen door de chef Defensies
taf, generaal der koninklijke
luchtmacht A. Wijting. De
koninkrijksstandaard zal
worden gedragen door gene-
raal-majoor H. de Bruijn,
commandant der koninklijke
marechaussee, van welk wa
pen de nieuwe koningin
sinds 1956 schutsvrouwe is.
Direct achter het rijksbanier
komt een vijftal vaandels,
gedragen door de comman
danten van de korpsen en
regimenten aan wie de vaan
dels toebehoren: mariniers,
grenadiers, jagers, fuseliers
„Prinses Irene" en koninklij
ke marine. Na de vaandels
volgt de grootmeester van
het huis van de koningin, mr.
C. van Schelle, dan volgen
de koningin en prins Claus.
Koningin en prins worden
gevolgd door de dienst
doend grootmeesteres van
de koningin, mevrouw C. Bi
schoff van Heemskerck-Tel-
ders met daarachter de
dame du palais, mevrouw M.
de Kanter-von Muhlen en de
hofdame van de koningin,
mevrouw H. Goudswaard-
Blom.
De stoet wordt gesloten door
de drie operationele com
mandanten van de strijd
krachten: commandant zee
macht Nederland, schout bij
nacht J. Hulshof, comman
dant 1e legerkorps, luite
nant-generaal A. Gijshers,
en commandant commando
tactische luchtstrijdkrachten,
generaal-majoor R. Hengs-
dijk.
Het centrum van Amsterdam is morgen niet voor
auto's bereikbaar. Doorgaand rijverkeer is niet mo
gelijk en in het gebied rond Paleis en Nieuwe Kerk
worden in het geheel geen auto's toegelaten.
