Oefeningen waren succes;
merkelijkheid werd mislukking
GOED PITTIG.
NIET ZO SCHERP
BRANDARIS.0MDKME
GOED ZWAAR IS.
HARLY'S ANGELS" IN IRAANSE WOESTIJN
•JaT*
Europa weinig geneigd tot solidariteit met VS
Honderden
Cubaanse
vluchtelingen
in noodweer
verdronken
1TAATSGREEP IN IRAK
TEN STELLIGSTE ONTKEND
Moeizame zege
van Kennedy
in Michigan
Waar 'n CitroënVisa je met één volle tank
al niet kan brengen.
^IITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 28 APRIL 1980 PAGINA 9
fa
'ir
»e
tf.inS
7jw'j l(
(Van onze correspondent Dick Toet)
inlHINGTON Tenminste 20 keer was
fbevrijdingsoperatie" perfect verlopen,
swaar gebeurde die repetities in de gro-
>aioulmeerwoestijn ten westen van Salt
City, maar het vertrouwen was flink
teid. De 21ste keer ging het mis, dit-
in de grote zoutwoestijn ten zuid-oos-
7 c ran Teheran, waar domme materiaal-
glorie vervormde tot diepe verslagen-
Zes helikopters, een transportvliegtuig
:ht doden bleven in de woestijn achter,
elitekorps van commandant kolonel
les Beckwith, dat wel wordt aangeduid
Charly's Angels" keerde terug, zonder
telden.
Ie br
jrt na de bezetting van de Amerikaanse
e ssade in Teheran, bijna een half jaar gele-
was de speciale training in het diepste ge
in Fort Bragg (Noord-Carolina) begonnen,
groep van enkele honderden speciaal gere-
erde militairen van alle Amerikaanse
smachtonderdelen („die als het zou moeten
ïjev uit het Kremlin kunnen halen") richt-
rh aanvankelijk daar vooral op de moge-
se d "d om Per helikopter op de bezette ambas-
*>neer te strijken. Later werd dit plan gewij-
kreeg de uiteindelijke operatie gestalte,
de helikopters in de bergen vlak buiten
ran zouden worden achtergelaten en van-
ar v uit met voertuigen naar de ambassade zou
pan en gereden. De bevrijding van de gegijzel-
werd niet als het grootste probleem be-
jwd. Via handlangers in Teheran was men
i Verenigde Staten volledig op de hoogte
ster momenten gedurende de nacht, waarop
Waking van de ambassade minimaal was.
aantal is onbekend, maar vaststaat dat de
Ite maanden Amerikaanse commando's in
zijn binnengeglipt en van binnen uit be-
ijke gegevens hebben doorgespeeld. Zij
en ook een rol hebben moeten spelen bij de
ndelijke bevrijdingsaktie.
meest riskante onderdeel van de operatie,
6 ondermeer defensieminister Harold
rn, was de eerste fase. Hoe hou je een der-
c plan geheim en hoe krijg je vervolgens
toch niet onaanzienlijke luchtvloot onbe-
Idag
last 1
bij c
Leden van een Iraanse bergingsploeg, die opereren in het woestijngedeelte v
Amerikaanse commandoraid ter bevrijding van de de gegijzelden in Teheran,
is, wuiven enthousiast naar een overvliegend Iraans transporttoestel.
spied Iran binnen? De eerste fase liep in ieder
geval gesmeerd. Met het risico van latere fru
straties werd de wereld op geraffineerde wijze
zand in de ogen gestrooid.
Op 11 april nam president Carter het besluit tot
de bevrijdingsaktie. Belangrijke aanleiding was
de als „krankzinnig" bestempelde beschuldi
ging van de ayatollah Khomeiny, dat Amerika
de hand had in de dreiging van Irak om het
buurland binnen te vallen en dat de gijzelaars
zouden worden gedood als Irak die bedreiging
uit zou voeren. Vanaf die datum hebben Car
ters uitlatingen voortdurend in het teken van
de versluiering gestaan. Zijn krachtiger taal ten
aanzien van Iran leek er uitsluitend op gericht
de druk op Iran en de tot dan toe weinig toe
schietelijke bondgenoten te vergroten. De aan
dacht werd gericht op een mogelijke militaire
blokkade als Iran binnen een bepaalde termijn
(waarvan de juiste datum erg vaag bleef) geen
stap in de goede richting zou hebben gezet. Zijn
aankondiging op 18 april dat geen Amerikanen
meer naar Iran mochten reizen vergezeld van
de suggestie dat de media hun mensen maar
liever terug moesten halen, leek te passen in de
nieuwe merendeels symbolische maatregelen
tegen Iran. De werkelijke opzet was zo min mo
gelijk Amerikanen in Iran te hebben als de o-
peratie zou plaats hebben. Het bezoek van de
moeder van een van de gegijzelden aan Iran
werd in het Witte Huis dan ook met een voor
buitenstaanders op dat moment onbegrijpelijke
bezorgdheid gade geslagen. De door de EG-lan-
den genomen besluiten, waarbij 17 mei als ulti
matum werd gesteld voor zwaardere Europese
sancties, speelde de misleidingstaktiek volledig
in de kaart. Amerikaanse akties zouden in ie
der geval tot die 17e mei uitblijven, aldus de al
gemene opinie. Aan de Amerikaanse pers wer
den opzettelijk berichten doorgespeeld over
grote bezwaren in Carters eigen staf tegen mili
taire aktie. De werkzaamheden van de presi
dent rond het uur "U" waren niet van normaal
te onderscheiden, maar tijdens elke kleine on
derbreking snelde Carter naar zijn bureau om
de laatste ontwikkelingen te vernemen.
De trip van de acht helikopers vanaf het in de
Arabische zee gelegen vliegdekschip Nimitz
naar het eindpunt van de eerste fase in de
woestijn bij het stadje Tabas (bijna 800 km.)
verliep onbespied, zij het niet zonder proble
men. Een helikopter kreeg pech, moest landen
en werd ergens ten zuiden van Tabas in de
woestijn achtergelaten. De bemanning werd
door een andere helikopter opgepikt. Een twee
de helikopter kreeg navigatieproblemen in een
zandstorm en keerde terug naar de Nimitz. Nog
verliep de operatie volgens plan, omdat op het
laatste moment was besloten niet een, maar
twee reservehelikopters mee te nemen. Het
noodlot slaat echter onbarmhartig toe als ter
plaatse ook een derde helikopter een storing in
het hydraulisch systeem krijgt en niet meer
kan opstijgen.
De dienstdoende commandant durfde het met
vijf helikopters niet aan. Via een boven Iran
cirkelend verbindingsvliegtuig adviseerde hij
het hoofdkwartier in Washington de operatie te
staken. Carter, gesteund door de defensietop,
heeft weinig tijd nodig. Hij volgt het advies op.
De botsing van een heikopter met een van de
transportvliegtuigen bij het vertrek geeft de
mislukte aktie nog een extra bizar tintje. Acht
doden blijven in de smeulende vliegtuigen ach
ter.
Van onze speciale
ever Rik in 't Hout)
BURG Ondanks
ie, persoonlijke brie
van de inmiddels afge-
len Amerikaanse minis-
itóCyrus Vance van Buiten-
dse Zaken, aan zijn ne-
0f] betrokken collega's, ziet
er niet naar uit dat de
ijz opese Gemeenschap in
■^kwestie-Iran werkelijk
dair wil zijn met de Ver
fde Staten. Na de eerste
van de Europese Raad
f (conferentie) in Luxem-
was het duidelijk dat
:hillende lidstaten, met
i Italië en Groot-Brit-
ië, zoeken naar moge-
leden om zo min moge-
economische strafmaat-
len te hoeven nemen te-
Iran. Daarmee is de
'eis tl
kans vrij gering geworden,
dat de „Negen" op 17 mei,
wanneer zij over de econo
mische sancties moeten be
slissen, tot daden van enige
betekenis kunnen komen.
De brieven van Vance bereik
ten de delegaties in Luxem
burg kort voor de aanvang gis
teren van de topconferentie.
De Amerikaanse minister
vroeg daarin begrip voor de -
mislukte - reddingsoperatie in
Iran en stelde vervolgens dat
het .juist nu" absoluut noodza
kelijk was, dat de Europese
Gemeenschap zich solidair
verklaarde met de Verenigde
Staten. Vance verklaarde met
nadruk dat zijn regering voor
lopig zou afzien van (verdere)
militaire actie. Hij sprak de
wil uit van de Verenigde Sta
ten om met diplomatieke en
politieke middelen de bevrij
ding van de gijzelaars te be
werkstelligen. Daarbij is de
steun van de Gemeenschap
onontbeerlijk, aldus Vance.
Dit alles kon echter niet ver
hinderen dat er in de Europese
Raad discussies ontstonden
over het nut van sancties. Dit
gebeurde vooral tijdens een
half-officiële vergadering na
het diner. Zowel Italië als
Groot-Brittannië, die beiden
grote economische belangen
hebben in Iran, wierp de
vraag op of de 53 gijzelaars nu
werkelijk gediend zouden
worden met economische
strafmaatregelen tegen Iran.
Ook wezen zij er op dat dit
soort actie pas na enige tijd ef
fect zou sorteren en dan nog
voornamelijk ten nadele van
de gewone bevolking, „die
part noch deel heeft aan de
gijzeling". Ook waren er lan
den. die zich boos toonden
over het feit dat Amerika uit
gerekend een paar dagen, na
dat de Europese Gemeenschap
met veel moeite tot solidariteit
had besloten, een nieuwe mili
taire actie hadden onderno
men.
Maar opmdat de meeste deel
nemers aan de Raad, onder
wie premier Van Agt en mi
nister Van der Klaauw, toch
(pal) achter de Verenigde Sta
ten wilden gaan staan, werd
afgesproken dat men tenmin
ste de schijn zal ophouden. Dit
door in het slotcommuniqué,
dat vandaag verschijnt, de
herbevestiging op te nemen
van de conclusies, waartoe de
ministers van buitenlandse za
ken vorige week kwamen: nu
diplomatieke druk en mis
schien op 17 mei economische
sancties.
Bemiddeling
De Turkse regering heeft gis
teren aangeboden te bemidde
len tussen Amerika en Iram
Het is de eerste maal dat de
Turken een dergelijk voorstel
doen. Weliswaar werd de be
vrijdingsactie door de Turken
in strijd met het internationaal
recht genoemd, maar men
meent dat men bij uitstek in
staat is tussen beide landen te
bemiddelen. De Amerikanen,
noch de Turken hebben tot nu
toe op het voorstel gerageerd.
De Egyptische president Sadat
heeft laten weten dat hij ge
heel en al achter de Ameri
kaanse pogingen staat om de
vrijheid van de gijzelaars te
verkrijgen. Hij drukte zijn die
pe verdriet uit over de dood
van de acht, bij de actie omge
komen Amerikaanse militai
ren.
Oud-premier Rabin van Israël
die verantwoordelijk was voor
de Israëlische commando-actie
in Entebbe, Oeganda, heeft
Carter geprezen voor het on
dernemen van de actie, maar
hij verweet Carter dat hij niet
gezorgd had voor alternatie
ven. „Als je zo'n actie onder
neemt, moet je er altijd voor
zorgen dat je andere mogelijk
heden achter de hand hebt, al
dus de oud-premier. Volgens
andere Israëliërs getuigde ze
van te weinig verbeeldings
kracht en was te veel geënt op
Entebbe.
Duidelijk blij met zijn veilige aankomst in Florida en zijn toelating
tot de Verenigde Staten toont zich deze Cubaan, die hier wordt
begroet door een familielid. Nog steeds komen Cubaanse vluch
telingen met bootjes naar Key West. Vandaar gaan zij naar Mia
mi, waar over hun toelating wordt beslist.
KEY WEST De toenemende stroom Cubaanse vluchtelin
gen, die proberen met wankele bootjes de Amerikaanse
staat Florida te bereiken, wordt ernstig bedreigd door
slecht weer. In de ongeveer 140 kilometer brede straat tus
sen Cuba en Florida staan metershoge golven en de winds
nelheid is toegenomen tot meer dan 100 kmu. Honderden
vluchtelingen zijn verdronken, nadat hun bootjes waren
omgeslagen.
In de afgelopen dagen zijn ruim 1100 vluchtelingen aangeko
men. Sedert Havanna toestemming heeft gegeven, dat zij, die
dat willen het land per schip mogen verlaten, zijn ongeveer 3000
Cubanen overgestoken. Thans vreest men dat honderden tijdens
die tocht in het noodweer zijn verdronken. Ooggetuigen hebben
verklaard, dat tenminste tien boten zijn omgeslagen. Een grote
vissersboot met ongeveer 200 Cubanen aan boord heeft tijdens
het weekeinde noodseinen uitgezonden, die door drie schepen
werden opgevangen. Nadien heeft men niets meer van het schip
gehoord. Een helikopter van de Amerikaanse kustwacht heeft
acht omgeslagen boten waargenomen. Overlevenden waren ner
gens te bekennen.
De uittocht van Cubanen uit Cuba is begonnen na het paas
weekeinde. Met pasen waren 10.000 Cubanen samengestroomd
op de terreinen van de Peruaanse ambassade om te proberen
asiel te verkrijgen. Toen president Fidel Castro had aangekon
digd, dat iedereen die wilde het land mocht verlaten, haastten
Cubaanse ballingen in de VS zich om de vluchtelingen met boot
jes over te brengen.
loss
prol
o NN/ROME Zowel de
(akse ambassade in Bonn
die in Rome hebben ten
iah ligste ontkend, dat in
ijn| een staatsgreep zou zijn
>nd leegd, waarbij president
ge dam Hussein het leven
hebben gelaten. Het be-'
;n ait van de staatsgreep was
afkomstig uit Iraanse bron.
„Een volledig onjuist bericht",
zei een Iraakse woordvoerder
in Bonn. „Wij hebben juist en
kele vrienden uit Bagdad van
het vliegveld opgehaald en zij
hebben verklaard dat alles in
het land rustig was". In Rome
zei een woordvoerder dat pre
sident Saddam Hussein op het
vliegveld van Bagdad was, om
de president van de Seychel
len te ontvangen, toen de
Iraanse radio gewag van zijn
dood maakte.
In Damascus (Syrië) onder
brak de Iraanse minister van
buitenlandse zaken, Ghotbza-
deh een persconferentie om
het nieuws over de vermeende
staatsgreep in Irak bekend te
maken.
Even tevoren had hij
van een medewerker een
briefje aangereikt gekregen.
Ghotbzadeh las het en vroeg:
„Is het heus?".
Daarop richtte
hij zich tot de journalisten en
zei: „Ik kan u tot mijn grote
vreugde bekend maken, dat in
Irak een staatsgreep heeft
plaats gehad ?n dat Saddam
Hussein is afgezet".
De Visa Spécial heeft een tankinhoud
ge 140 liter. Hij verbruikt bij 90 km/h
nstant slechts 1 op 17,5.Wat betekent dat
n theorie zo'n 700 kilometer ver komt.
En zelfs als we praktijk-
n istandigheden (remmen,
trekken, het weer, e.d.) in
del imerking nemen, moet
wel erg tegenzitten als u
'técn tank niet makkelijk
De CitroënVisa. Basisprijs va
van Amsterdam naar Chartres komt.
Of een andere plaats tot op zo'n 630
kilometer van uw woonplaats.
Een afstand die u overigens aflegt met al
het denkbare comfort.
Zoals veel binnenruim
te. Optimaal bedienings
gemak. Een stabiel wegge
drag en een perfecte zit.
Prettige reis!'
f12.355.-. Rijklaar va.f12.930.-.
(Van onze correspondent Dick Toet)
WASHINGTON - De eerste voorverkiezing na de mislukte
Amerikaanse bevrijdingsaktie in Iran heeft weinig duide
lijkheid opgeleverd over de invloed ervan op president Car
ters toch al zwaar gekneusde populariteit. Senator Edward
Kennedy won zaterdag in Michigan, maar net als bijna een
week geleden in Pennsylvanië slechts met een miniem ver-
schil.
Kennedy heeft een uitbundige zege nodig om Carter alsnog se
rieus te bedreigen op de nationale Democratische conventie in
New York, waar in augustus ruim 3300 gedelegeerden gaan uit
maken wie de Democratische kandidaat voor het Witte Huis
wordt.
De „caucuses" in Michigan, een serie voorverkiezings bijeen-
gedelegeer
vooral in het teken van de gigantische problemen in de Ameri-
komsten, waarbij 141
erden de inzet vormden, stonden
kaanse auto-industrie, waarvan Detroit, Michigans grootste stad,
het centrum is. Kennedy, die zijn campagne de laatste tijd vooral
toespitst op de zorgelijke economische situatie, rekende op een
goed resultaat in Michigan. Kennedy verwierf precies een gede
legeerde meer dan Carter, die er inmiddels bijna 1200 van de
vdtor een meerderheid benodigde 1666 achter zich heeft.
advertentie
Donkere tabakken. Uitgekiende samenstelling. Mooi lang
gesneden. Praktisch zonder gruis. Prettig van geur en pittig
van smaak zonder scherp te zijn Zouden er daarom elke
week een paar zwareshag-rokers opBrandarb u i"tappen?
