^11
MV'
Oranje-Nassau:
„samenkomst
van Duitse en
Franse adel in
Nederlands
vorstenhuis
I LIJFT
Willem Alexand'
Alexander
Maurits
Willem
Juliana
Bernbard'
Wilhelmina
Hendrik
Frederik
Willem I
Wilhelmina
Albrecht
Marianne
crederik
Willem IV
Anna van Engeland
Willem III
Maria Stuart
Henriette Agnes
Hendrik Casimir
"Willem Frederik
Albertine Agnes
Johan Willem Fri<
Maria Louise
Ernst Casimir
pjbertine
Lodewijk
Adolf
Hendrik
en vorst(in) sterft twee
JT bij zijn (haar) troonsafstand (ab-
tie) en bij het feitelijk overlijden,
'ingin Juliana gaat straks als prin-
rder door he* leven, Beatrix wordt
uwe koningin der Nederlanden.
tornt er met Beatrix een nieuwe ge-
op de Nederlandse troon, opval-
is dat ze 1in tegenstelling tot haar
Irene, Margriet en Christine
oude traditie van het Huis van
voortzette. Huwde menige Oran-
in het verleden vaak een lid van
Duitse adel, in 1966
eveneens met een Duit
diplomaat Claus von Amsberg.
huwelijk waar aanvankelijk een
aantal Nederlanders vraagtekens
onder meer vanwege het feit
Claus tijdens de nazitijd mili-
geweest. Thans kan men consta-
dat hij algemeen in ons land geac-
is en gerespecteerd wordt,
ïaam Oranje-Nassau de regerende
ttlandse koning(in) is officieel prin-
van Oranje en Nassau, hoewel dat
[er een formele titel is geeft de
Igere verbondenheid weer met ener-
1 het voormalige graafschap (later
Orange in Zuid-Frankrijk,
met het vroegere Duitse
(laterhertogdom) Nassau in
van de rivier de Lahn bij Ko
en Wiesbaden. De naam Nassau
direct betrekking op de gelijkna-
burcht aan de Lahn (thans een rui-
die daar ooit gebouwd werd door de
van Laurenburg. Oranje staat
ezegd voor Orange, dat Karei
als prinsdom schonk aan Guil-
au cornet (Willem met de hoorn)
voor diens heldendaden in de
de Saracenen. De eerste Wil-
van Oranje, die het laatste gedeelte
leven sleet in de door hem zelf
abdij van Gellone.
erug naar het slot Nassau en
van Laurenburg. Van dit
geslacht liet Walram van Lau-
(plusminus 1146-1198) zich als
van Nassau noemen, waarna
zoon Hendrik II, bijgenaamd de Rij-
1180-1247/51) in 1240 on-
het slot Dillenburg liet bou-
;en op de hoogte nabij de ge-
stad aan het riviertje de Dill.
in 1760 werd het door
isen nagenoeg met de grond ge
laakt, waarna de Duitsers er in
eeuw de (afschuwelijke) 40 me-
hoge Wilhelmstoren op bouwden ter
van de Duitse keizer werden zo-
Willem van Oranje (later bijge-
de Zwijger) als diens zoon Mau-
Maurits, die van de burcht
een haast onneembare vesting
en daarmee de woede van de
Lodewijk XIV opwekte,
later onbewust het
het onafhankelijke prinsdom.
II van Nassau had twee zoons
II en Otto), van wie de eerste
stamvader van het groothertogelijk
—■n Luxemburg kan worden be-
terwijl uit de Otto-lijn het Ne-
Jlandse vorstenhuis stamt. Met dë
in 1912 van groothertog Willem IV
van de Nederlandse koning Wil-
stierf de Walramlinie in de
lijn uit; het tegenwoordige
van Luxemburg stamt in de vrou-
lijke lijn van de Walramlinie af.
ets dergelijks gebeurde ook met
Otto-lijn. Met de dood in 1702 van de
dhouder-koning Willem III stierf de
innelijke tak van prins Willem van
anje uit, maar door het huwelijk van
lertina Agnes, dochter van stadhou-
Frederik Hendrik, met de Friese
ihouder Willem Frederik van Nassau
rd de vrouwelijke tak voortgezet. Zij
den de titel prins van Oranje en wer-
derhalve met het hoogste ambt in de
ibliek bekleed. Er was echter wel het
ge aan voorafgegaan. Want na de
ld in 1702 van Willem III (begin van
tweede stadhouderloze tijdperk, al
d dit niet voor Friesland en Gronin-
1) liet niet alleen de Friese stadhouder
lan Willem Friso zijn rechten op de
enis gelden. De koning van Pruisen,
afstamde van Louise Henriette, een
lere dochter van Frederik Hendrik,
dat evenzeer en ook de Franse
i van Conti betwistte hem het recht
opvolging in de lijn Oranje. Met
aatste komt ook de Franse Lodewijk
V in beeld. Verscheidené malen had
de protestantse inwoners van het
ïsdom Orange, dat hem eern doorn in
oog was, getreiterd en laten tuchti-
Toen Willem III overleed zag hij
kans schoon om een telg uit het Huis
Conti als zijn zetbaas in het zelfstan-
prinsdom neer te „poten". Maar ook
'riese Nassaus lieten zich in die jaren
ns van Oranje noemen. Aan dat alles
am in 1731 formeel een einde door de
ijving van het prinsdom bij Frankrijk.
Nassaus mochten daarmee wel een
sitting zijn kwijtgeraakt, dat wil niet
[gen dat de herinnering aan dit stukje
inkrijk zou verdwijnen. Het „ik zal
ïdhaven" (je maintiendrai), de oranje
npel ep de rood-wit-blauwe driekleur
de prinsen van Oranje zijn naar de
derlanden overgebracht en zijn daar
nationale symbolen geworden.
m de relaties tussen de
ius en de Oranjes goed te kunnen
[rijpen, moeten we teruggaan naar het
van de vijftiende eeuw. In 1403
JWde graaf Engelbert I van Nassau
Johanna van Polanen, een Neder-
idse erfdochter met bezittingen in
Hand, Zeeland, Utrecht, Brabant en
negouwen. Een van de belangrijkste
dit rijtje is de Baronie van Breda,
ar Engelbert I gaat wonen. Twee ge
sties later verwerft Engelbert II als
dste kleinzoon de Nederlandse bezit-
C
Beatrix
Nassau
Oranje
Willem III
Sophie
Willem V
Wilhelmina
Willem II
Anna Pavlovna
Hennen
Ca^an°a
Frederik Hendrik'
Amalia van Solms
mwff
Maurits
Rijke
Stolberg
ting, waarna zijn opvolger graaf Hendrik
III van Nassau in 1515 trouwt met Clau
dia van Chalon, prinses van Orange. Op
deze manier ontstaat de verbinding Nas
sau-Orange, later Oranje. De zoon uit dit
huwelijk, René (Reinier), erft bij de dood
van Claudia's broer Philibert in 1530 het
soevereine prinsdom Orange en noemt
zich vervolgens René van Chalon, prins1
van Oranje, graaf van Nassau.
Overigens gebeurde dat niet van de ene
op de andere dag. Met name Philibert
pleitte tevergeefs voor de souvereinitiet
voor zijn prinsdom bij de Franse koning,
waarna hij partij koos voor (de Spaanse)
keizer Karei V, de aartsvijand van
Frankrnk. In 1530 sneuvelde hij bij Flo
rence. Philibert was kinderloos gestor
ven en zijn neef en erfgenaam Reinier
van Nassau Breda had plechtig ver
klaard zowel de naam als het wapen van
Chalon te aanvaarden. Zo komen in deze
.René van Chalon de lijnen van de Nas
saus en de Oranjes samen, waarbij bij
zijn dood zijn elfjarig neefje graaf Wil
lem van Nassau het prinsdom Oranje
erft, waarmee de basis werd gelegd voor
de eeuwenlange verbintenis tussen ons
land en het geslacht Oranje-Nassau.
Waar Willem zich hartstochtelijk inzette
voor de onafhankelijkheidsstrijd van de
Nederlanden op zijn praalgraf in
Delft wordt hij geëerd als de man „die
twee maal voor het grootste deel op ei
gen kosten machtige legers verzamelde
en ze twee maal in het veld bracht onder
opperbevel der Staten, die Spanjes dwin
gelandij afwendde, de ware godsdienst
en de oude wetten terugriep en herstel
de" daar liet hij de inwoners van zijn
prinsdom min of meer aan hun lot over.
Zijn zoon Philips Willem, die jarenlang
in Spaanse gevangenschap was geweest,
kreeg het prinsdom als soort zoenoffer,
omdat hij in de Nederlanden geen rol
van betekenis kon spelen. En Maurits
maakt er een echte soldatenstad van,
daarmee de afgunst van de Franse vor
sten opwekkend, van wie de zonneko
ning het prinsdom tenslotte bij Frankrijk
inlijfde.
ven nog terug naar de Ne
derlanden: in 1747 trad Willem IV (zoon
van Johan Willem Friso en Maria Louise
van Hessen-Kassei, Marijke Meu) op de
voorgrond en werd benoemd tot erfstad
houder van de Verenigde Nederlanden.
Overigens een slappe figuur deze Willem
en zijn zoon Willem was niet veel beter.
Op geen enkele wijze wisten zij een ade
quaat antwoord te geven op de vragen
van hun tijd en als gevolg van de woe
lingen in Frankrijk werd in 1795 in ons
land dan ook zonder veel moeite de Ba
taafse Republiek uitgeroepen. Maar ook
de Franse Revolutie trok voorbij, even
als Napoleon, en in 1813 deed Willem I
als souverein vorst zijn intrede in ons
land, waarbij hij in 1815 gekroond werd
tot koning der Nederlanden. Met de
dood van Willem III (1890) stierf de
mannelijke lijn van de Otto-tak uit,
maar Wilhelmina, geboren uit het huwe
lijk van Willem III en Emma van Wal
deck Pyrmont zette in de vrouwelijke
lijn het Huis van Oranje Nassau voort.
De rest is gauw verteld: koningin Wil
helmina (1890-1962) trouwde met Hen
drik van Mecklenburg Schwerin, waar
na in 1948 hun dochter Juliana de troon
van haar moeder overnam. Thans staat
zij op het punt de fakkel over te dragen
aan haar dochter Beatrix. Of zij de laat
ste regerende vorst in ons land zal zijn,
zoals wel wordt beweerd? Elk antwoord
op die vraag is louter speculatie. Zoals de
zaken er thans voorstaan wordt Willem -
Alexander op zijn achttiende jaar kroon
prins der Nederlanden om later tot ko
ning te worden ingehuldigd.
