[n '79 toonde Nederlandse
ouwwereld twee gezichten
Pius XII steunde aartsbisschop De Jong
uitdrukkelijk in verzet tegen nazi's
DPR Rotterdam
over jaarthema
Mondhygiënisten nodig
oor bestrijding van
ndbederf scholieren
Creativiteit op school
niet aan vak gebonden
[OLLANDSE BETON GROEP:
rfl)
orig jaar vooral
~\inder voetgangers
erongelukt
Marihuanavondst
Werk schoolhoofd: volledige baan
NATIONALE INVESTERINGSBANK:
Investeren in energiebesparing
biedt bedrijfsleven grote kansen
kerk
wereld
Korte metten
Paus ontmoet
aartsbisschop
Canterbury
in Afrika
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 24 APRIL 1980 PAGINA 9
iWIJK De teruggang in de
•rlandse bouwindustrie heeft
iegatieve invloed op de winst
jes. Ook de bouwmarkt buiten
ipa ontwikkelde zich vorig jaar
de Nederlandse ondernemers in
gemeen niet gunstig. Er is geen
ik aan werk, maar de toegeno--
internationale concurrentie met
aast een groeiende activiteit
lokale maatschappijen drukt de
ges. Aldus ir. M. Bijl, president
de raad van bestuur van de Hol-
:he Beton Groep bij de presen-
van het jaarverslag.
rfly ©bouwmarkt in Nederland vertoonde
ccini'
di
De f
hee
beze
Pica!
naki
ilder
iroke
in 1979 twee gezichten. In de eerste
helft van het jaar steeg de bedrijvig
heid door het wegwerken van de door
de barre winter opgelopen produk-
tieachterstand. In het tekort aan vak
mensen kon zelfs niet worden voorzien,
wat extra kosten veroorzaakte.
Vooral voor de financiering van de wo
ningbouw moet wat gebeuren, want
daardoor komt de stagnatie, terwijl de
vraag naar woningen blijft bestaan.
Volgens de HBG is het onvoorstelbaar
dat de regering zou werkeloos zou blij
ven toezien, als de werkgelegenheid in
de bouw zou teruglopen. „Het is moei
lijk om de mensen opnieuw aan te wer
ven, als de bouw weer aantrekt",
„Voor de koopwoningen in de vrije sec
tor is er ook het probleem van de hoge
grondkosten, waar wat aan gedaan
moet worden", aldus de heer Bijl. De
gemeenten verlagen vaak de grondprijs
voor de premiekoopwoningen en de
woningwetwoningen, door er bij de
grondprijs van de koopwoningen in de
vrije sector wat op te leggen.
In het buitenland heeft HBG de afgelo
pen maanden voor zeshonderd miljoen
gulden aan orders weten te bemachti
gen. Voor nog circa honderdvijftig mil
joen gulden aan opdrachten is de mon
delinge toezegging al binnen.
De omzet van HBG steeg vorig jaar van
2484 min tot 2824 min. Zonder de
overneming van de delen van Neder-
horst Bouw BV en het Britse Mears zou
de omzet echter gedaald zijn.
De van 56,3 min tot 57,1 min geste
gen winst wordt bevredigend geacht.
Het grootste deel van de winst over
1979 kwam ook dit keer van de buiten
landse activiteiten, in het bijzonder van
de kant van Interbeton.
Het bedrijf wil over 1979 een onveran
derd dividend uitkeren van 7 in con
tanten, plus weer een uitkering doen in
aandelen, waarbij 30 oude aandelen
recht geven op een nieuw aandeel van
20 nominaal.
V HAAG In het ver-
i r zijn vorig jaar vooral
|der voetgangers veron-
l'j gi ïkt. Dit blijkt uit een on-
t Neijjoek van het Centraal
>u voor de Statistiek,
totaal kwamen er 1985
wn|sen in het verkeer om
leven; 309 minder dan
33 jaar daarvoor.
dan driekwart van deze
.p ng kwam voor rekening
de strenge winter toen er
gevolg van de gladheid
j ider en voorzichtiger werd
eden dan gewoonlijk. Ook
iet tweede en vierde kwar-
daalde het aantal ver-
rsdoden. In het derde
artaal verongelukten even
veel mensen als in 1978, aldus
de CBS-cijfers.
Het aantal verongelukte voet
gangers bedroeg 260 tegen 368
in 1978, een daling van 29 pro
cent. Ook kwamen er minder
fietsers en bromfietsers om het
leven, respectievelijk 24 en 20
procent. Het aantal doden on
der autobestuurders daalde
met slechts acht procent.
Het kwetsbaarst bleken vorig
jaar scooter- en motorrijders.
Vorig jaar verongelukten er
130 van hen tegen 110 in 1978.
Naar leeftijd uitgesplitst blijkt
het aantal slachtoffers vooral
te zijn gedaald in de groepen
van 0-14 jaar, 45-54 jaar en 65-
74 jaar.
De politie in Eindhoven heeft tijdens een inval in twee wonin
gen ruim 382 kilo marihuana gevonden met een handelswaar
de van twee miljoen gulden. Het spul was verpakt in papieren
zakken, waarin volgens het opschrift kippevoer zou zitten. De
politie heeft zes verdachten aangehouden die zeggen van
niets te weten.
ININGEN Als tweeduizend mondhy-
isten zouden gaan werken volgens een
[weden gevolgd systeem, kan het carie-
ibleem onder de Nederlandse school-
id uit de wereld worden geholpen.' Dat is
verwachting van de medisch socioloog
Tjeerd Tijmstra, die vandaag aan de
suniversiteit in Groningen op dit onder-
rp is gepromoveerd tot doctor in de socia-
wetenschappen.
Zweden wordt het gebit van bepaalde
rolkinderen elke drie maanden door een
idhygiënist schoongemaakt en met fluoride
andeld. De ervaringen zijn erg gunstig en
den ook in Nederland succesvol kunnen
Volgens Tijmstra zou die behandeling lei-
lot een aanzienlijke besparing op de kosten
de gezondheidszorg.
ijn proefschrift zegt de socioloog dat tand
bederf de laatste jaren is uitgegroeid tot een
„ware volksziekte". Een ziekte die sterk sa
menhangt met het het toenemend gebruik van'
suiker. Hoe weinig rooskleurig de toestand van
veel gebitten is bleek uit zijn onderzoek. Van
zeshonderd schoolkinderen (14 en 15 jaar) in
Leeuwarden, die bij het onderzoek waren be
trokken, bleken er maar vier een volkomen
gaaf gebit te hebben.
Ook is hem gebleken dat met name de kloof
tussen de tandarts en mensen uit de sociaal-eco
nomisch wat lagere milieus erg breed is. „Mijn
onderzoek doet vermoeden dat tandartsen min
der mededeelzaam zijn tegenover mensen uit
de lagere sociale milieus. Maar als die geen in
formatie krijgen over goede tandverzorging,
zou er wel eens sprake kunnen zijn van een vi
cieuze cirkel", aldus Tijmstra die geconstateerd
heeft dat de kennis van de moeder ten nauwste
samenhangt met hun opleiding, het gezinsinko
men en de toestand van het eigen gebit.
Verdachte
aanslag taxi
chauffeur
vrijgelaten
ROTTERDAM De po
litie in Rotterdam heeft
gisteren de Rotterdam
mer A.D. vrijgelaten die
er aanvankelijk van
werd verdacht betrok
ken te zijn bij de aan
slag op de 29-jarige taxi
chauffeur G.R. Bruma.
De veronderstelling van
de politie dat A.D. het wa
pen heeft geleverd waar
mee de 25-jarige J.J. de
aanslag uitvoerde is, niet
bewaarheid. J.J. heeft in
middels bekend dat hij de
nog steeds zwaar gewonde
taxichauffeur door het
hoofd heeft geschoten om
aan geld voor heroine te
komen
Tapir
geboren
In Diergaar
de Blijdorp
in Rotter
dam is afge
lopen week
een tapir ge
boren. Het
diertje lijkt
nog niet veel
op zijn moe-
der, maar na
verloop van
ti|d zullen j
zijn strepen
verdwijnen V
en krijgt het f
een bruin
vel.
DEN HAAG Creativiteit
hoort in het gehele onder
wijs thuis, zelfs bij vakken
als rekenen en taal. Zij moet
zich niet beperken tot de zo
genaamde expressievakken
zoals tekenen handenarbeid,
toneel, muziek. Ouders heb
ben daartegen geen enkel be
zwaar. Dit blijkt uit resulta
ten van een onderzoek, ge
houden door het Instituut
voor Toegepaste Psycholo
gie te Amsterdam.
Het onderzoek is gehouden op
verzoek van minister Pais van
Onderwijs mede in verband
met de vernieuwing van het
basisonderwijs. Bij dit onder
zoek werden verschillende
soorten scholen betrokken,
zoals activeringsscholen,sa-
menwerkingsexperimenten,
Montessori- en Jenaplanscho
len, scholen voor kinderen
mmet meer- en opvoedings
moeilijkheden.
Uit het onderzoek is gebleken,
dat creativiteit niet is geboden
aan één vak. Daarbij vergroot
de creativiteit de betrokken
heid van de leerling en zij ef-.
fent de weg voor het doorbre
ken van de klasse-indeling. In
de toekomstige basisschool zal
de creativiteit een grote rol
gaan spelen, aldus de resulta
ten van het onderzoek. Niet
alleen de leerkrachten, maar
ook de ouders zullen een be
langrijke taak in deze ontwik
keling krijgen
DEN BOSCH De koppeling klasseleer-
kracht-hoofd der school is onaanvaardbaar.
Leiding geven aan een school is een taak
met een geheel eigen inhoud en hoofd-der-
school zijn is een zelfstandige functie. Het
departement zal hieruit zijn conclusies moe
ten trekken.
Dit stelde mevrouw J. Rovers, voorzitter van
de sectie basis-onderwijs van de Katholieke
Onderwijs Vereniging gisteren in de jaarrede
voor de algemene vergadering die in Den
Bosch werd gehouden. Mevrouw Rovers pleitte
ook voor een begrenzing van de almaar uit
dijende taak van de onderwijzer.
(Van onze sociaal-
economische redactie)
DEN HAAG De Nationa
le Investeringsbank (NIB)
zoekt naar mogelijkheden
om het Nederlands bedrijfs
leven krediet te geven dat
kan worden gebruikt om
zich te storten op de markt
van de energiebesparende
artikelen en technieken. Dat
blijkt uit het jaarverslag
van de bank over 1979. Vol
gens de NIB heeft het be
drijfsleven hier goede kan
sen. Daar nu op inspelen
kan de sombere prognoses
over de Nederlandse investe
ringen best ombuigen.
De NIB ziet vooral afzetmoge
lijkheden in West-Duitsland.
Voorts wijst de bank op de
groeide markt als gevolg van
de grotere toepassing van
stadsverwarming. De herwin
ning van grondstoffen en de
zorg voor het milieu zijn even
eens terreinen die de investe
ringen nieuwe impulsen kun
nen geven. Ook de herstructu
rering van het bedrijfsleven
biedt nieuwe perspectieven. In
dit kader ziet de Investerings
bank in haar activiteiten een
verschuiving van financierin
gen namens de Staat naar fi
nancieringen op eigen naam,
zonder staatsgarantie, nu de
steun aan individuele bedrij
ven wordt afgebouwd en de
regering kiest voor een secto
rale aanpak.
De NIB voor ontwikkelings
landen, die vorig jaar 11 pro
cent meer contracten afsloot
dan het jaar daarvoor, meent
dat de komende jaren de groei
van de voedselproductie in de
Derde Wereld met 4 procent
per jaar moet worden opge
voerd, om de groeiende bevol
king te kunnen blijven voe
den. Daartoe zullen aanzienlij
ke investeringen in de agrari
sche sector moeten worden ge-,
daan. Alleen al de investerin
gen in door de industrie ge
maakte landbouwwerktuigen
(zoals tractoren) zullen onge
veer verviervoudigd moeten
worden, aldus het jaarverslag
van de NIB.
Voorkeur voor
Van Agt in
Nipo-onderzoek
DEN HAAG Premier Van
Agt moet bij de komende
kamerverkiezingen lijst
trekker van het CDA wor
den. Dat vindt 45 van de
1109 door het Nipo onder
vraagde CDA-stemmers.
De huidige fractieleider Lub
bers geniet de voorkeur van
23 Volgens 6 van de
CDA-stemmers moet Jelle
Zijlstra, oud-premier en direc
teur van de Nederlandse Bank
de CDA-lijst aanvoeren. Oud-
premier Biesheuvel en oud-
fractieleider Aantjes scoorden
elk vier Premier Van Agt
heeft gisteren in Tokio her
haald dat hij bereid is CDA-
lijsttrekker te worden en
leidng te geven aan een nieuw
kabinet. Overigens zei hij
„noch de blijmoedige, noch de
verbijsterde reacties" te begrij-
Sterren voor
bungalows
DEN HAAG De ANWB
gaat volgend jaar een nieuw
systeem invoeren voor de be
oordeling van de kwaliteit
van vakantiehuizen.
Een werkgroep heeft een in
deling bedacht, waarbij de va
kantiehuizen tenminste één en
ten hoogste vijf sterren krijgen
voor ondermeer recreatieve en
organisatorische voorzieningen
en voor veiligheidsaspecten en
terreinaccommodatie.
Vredestein moet
contract Unikap
nakomen
ARNHEM De president
van de rechtbank in Arn
hem heeft gisteren bepaald
dat Vredestein in Doetin-
chem ononderbroken 20.000
banden per week moet blij
ven leveren aan de fietsenfa-
briek Unikap b.v. in Nieuw-
leusen.
Vredestein wilde de leverantie
per 1 juni staken omdat Uni
kap tegenwoordig ook fietsen
verkoopt aan branche-vreem
de bedrijven. De bandenfa
briek vreest hierdoor verlies
aan goodwill. Volgens de Arn
hemse rechtbank moet Vre
destein zich houden aan het
contract dat afloopt op 3 okto
ber van dit jaar.
Aardgas
voorraad
neemt toe
DEN HAAG De aardgas
voorraad is in 1979 met 2,4
procent toegenomen tot 2327
miljard kubieke meter. Het
is voor het eerste sinds 1976
dat de reserves, zowel bewe
zen als niet bewezen, zijn
toegenomen.
De toename is vooral toe te
schrijven aan een herwaarde
ring van de gasvoorraad in het
veld van Slochteren. Volgens
de gegevens van Economische
Zaken nam de gasreserve van
het vaste land en binnen de
Nederlandse territoriale wate
ren in 1979 met 4,9 procent toe
64,5 miljard kubieke meter)
tegen een afname van 3,4 pro
cent over 1978.
ijk
ge-
iek
In de vroege zondagochtend
van 27 augustus 1943 huilde
artsbisschop Jan de Jong
van Utrecht van aandoe-
n ling, toen hij van een bood-
it schapper van paus Pius XII
r e horen kreeg, dat deze he-
i- emaal zijn verzet tegen het
iazi-bewind in Nederland
d iteunde. Dit schrijft de Va-
ticaanse historicus en spe
cialist in de geschiedenis
van de tweede wereldoor
log, de Amerikaanse jezuiet
Robert A. Graham in het
blad „Civilta Cattolica"
aartsbisschop in het geheim
De boodschapper, die de
opzocht, was pater Piet Smul
ders sj, momenteel hoogleraar
in de theologie aan de Katho
lieke Theologische Hogé-
school Amsterdam
Tijdens een audiëntie vroeg
de paus aan pater Smulders
om mondeling aan aartsbis
schop De Jong over te bren
gen, dat hij vol bewondering
voor diens beleid was en dat
de bisschoppen in andere lan
den niet een dergelijk voor
beeld van solidariteit hadden
gegeven als juist de Neder
landse bisschoppen. De Ne
derlandse bisschoppen weten
„nee te zeggen en geen duim
breed te wijken", aldus de
Mgr. De Jong was met deze
uitdrukkelijke steun aan zijn
beleid des te blijer, omdat de
Duitse en Nederlandse nazi's
grote druk op hem uitoefen
den en hem probeerden wij?
te maken, dat de andere bis
schoppen in Europa het niet
eens waren met het beleid
van de Nederlandse bisschop-
>en. Ook de paus zou zijn be-
eid afkeuren.
Pater Graham citeert in „Ci
vilta Cattolica" ook een uitla
ting van de toenmalige substi
tuut van het staatssecreta
riaat, mgr. Montini, de latere
paus Paulus VI, die over
aartsbisschop De Jong zei:
„Eindelijk iemand die de pun
tjes op de i zet". Na de oorlog
werd de houding van aartsbis
schop De Jong door de paus
officieel erkend toen hij hem
tot kardinaal creëerde.
is De Diocesane Pastorale
ta' Raad Rotterdam zal maan
dagavond 28 april om half
acht in de Adelberthof aan
11e de Röntgenweg 99 te Delft,
en bijeenkomen voor de laat-
ste vergadering van dit sei-
in zoen.
Onder meer zal aan de orde
komen de behandeling van
n het jaarthema. De DPR heeft
daarbij, als bekend, gekozen
q voor „diaconie". De vier sec-
,n hes van de raad Den
st- "aag. Delft, Leiden en Rot
terdam hebben elk een
deelonderwerp voor hun re-
kening genomen en dat ge
durende deze en vorige zit
tingen op ongeregelde tijden
behandeld. Die onderwerpen
zijn onderwijs aan kinderen
van buitenlanders, echtschei
ding en werkloosheid/WAO.
De bedoeling is nu, dat de
secties verslag uitbrengen
over hoe het met hun onder
werp staat. Aan de hand
hiervan kunnen vragen wor
den gesteld en beantwoord,
waarna de secties aangeven
aan welke punten op de stu
diedag, die de DPR op zater
dag 31 mei aan het jaarthema
zal wijden, aandacht zal wor
den besteed.
Een ander punt op de agenda
is „Onderlinge informatie"
Hierbij vertellen instellingen,
organisaties, verbanden en
dergelijke in het bisdom iets
over zichzelf. Aan de beurt
zijn ditmaal het dekenaat
Westland, het dekenaat Zuid
hollandse eilanden, de stu
dentenparochie, Pax Christi,
de informatiegroep Kerk. en
Onderwijs en de dekensver
gadering.
De volgende vergaderingen
van de Diocesane Pastorale
Raad van dit jaar zullen wor
den gehouden op 1 septem
ber, 1 oktober en 3 novem
ber
Paus Johannes Paulus II
heeft het voornemen in
maart volgend jaar de
Raad van Europa in
Straatsburg te bezoeken.
Volgens de bisschop van
Straatsburg, mgr. Leon-
Arthur Elchinger zou de
paus dan ook het Europees
parlement willen bezoeken,
maar een uitnodiging daar
toe heeft hem nog niet be
reikt. Mgr. Elchinger her
innerde eraan, dat de paus
aanvankelijk dit jaar naar
Straatsburg zou komen, in
verband met de viering
van het vijftiende eeuw
feest van de Heilige Bene-
dictus, de patroon van Eu
ropa. Het bezoek kon ech
ter niet meer worden inge
past in de reis naar Frank
rijk van de paus van 30
mei tot 2 juni.
De generale synode van de
gereformeerde kerken in Ne
derland heeft op haar verga
dering deze week in Lunte-
ren besloten, dat er geen blij
vende ruimte is in de gere
formeerde kerken voor pas
torale werkers, die zelfstan
dig in een gemeente het
werk doen van een predikant
met het enige verschil, dat zij
zich onthouden van ambtelij
ke handelingen, zoals het be
dienen van de sacramenten.
Er zal een aantal voorwaar
den worden vastgelegd voor
deze functie. Ook zal een
procedure worden uitge
werkt voor het verkrijgen
van de bevoegdheid om de
functie van pastoraal werker
uit te oefenen.
De „reizende ambassadeur"
van de Heilige Stoel, mgr.
Luigi Poggi, bevindt zich
deze week in Boedapest
voor besprekingen met re
gering en kerk in Honga
rije. Bij zijn vertrek zei hij,
dat er geen speciale proble-
men te bespreken waren.
„Het zijn de gebruikelijke
problemen die men door
gaans in socialistische lan
den aantreft". Hij noemde
de verhouding tussen kerk
en staat in Hongarije goed.
De arrestaties en bedreigin
gen waaraan vele mensen in
de Sovjet-Unie bloot staan,
vormen een directe bedrei
ging van de overlevingskan
sen van de wereld, zo schrijft
de Raad van Kerk Nederland
aan partijleider Breznjev van
de Sovjet-Unie naar aanlei
ding van de arrestaties van
onder anderen de christenen
Jakoenin, Regelson, Doedko,
Ogorodnikov en Pores. De
raad schrijft onder meer, dat
de arrestatie van mensen om
wille van hun onafhankelijk
denken een discussie tegen
houdt en daarom een gevaar
is voor de wereld. Op Brezn
jev wordt een dringend be
roep gedaan de gearresteer
den in vrijheid te stellen.
Het voorzittersberaad van
de Konferentie Nederland
se Religieuzen (KNR), dat
wordt gevormd door de
voorzitters van de vier
stichtingen van religieu
zen, heeft in een brief aan
president Carter van de
Verenigde Staten gevraagd
een einde te maken aan de
militaire hulp van welke
aard dan ook die aan de re
gering van El Salvador
wordt gegeven. Aanleiding
voor hun verzoek is de
moord op aartsbisschop
Romero en het bloedbad,
aangericht tijdens zijn be
grafenis. De voorzitters
zeggen ervan overtuigd te
zijn „dat er geen enkel po
litiek doel kan bestaan, dat
rechtvaardigt dat het volk
van een klein land als El
Salvador zo ongehoord
moet lijden en zo onrecht
vaardig gekweld wordt"
De anglicaanse en de
rooms-katholieke kerk in
Engeland hebben bekend
gemaakt, dat de nieuwe
primaat van de Kerk van
Engeland, aartsbisschop
Robert Runcie en paus Jo
hannes Paulus II elkaar in
mei in Accra, de hoofdstad
van Ghana, zullen ontmoe
ten. De ontmoeting zal kort
zijn en bestaan uit „begroe
ting, privé-onderhoud en
gemeenschappelijk gebed".
De ontmoeting in Accra
op 9 mei zal de eerste zijn
tussen de paus en dr. Runcie,
die in maart primaat van de
vijfenzestig miljoen anglica
nen in de wereld is gewor
den. Zijn intronisatie in Can
terbury werd voor het eerst
sinds de scheiding tussen
Rome en Canterbury onder
Hendrik de Achtste bijge
woond door een rooms-kat
holieke primaat van Groot-
Brittannie, in dit geval kardi
naal-aartsbisschop Basil
Hume. De drie directe voor
gangers van Runcie Fis
her, Ramsey en Coggan
hebben alle drie een bezoek
gebracht aan het Vaticaan in
het kader van het streven
naar herstel van de betrek
kingen tussen beide kerken.
