„Een liter olie
maakt miljoen
liter water
onbruikbaar
voor
consumptie"
Boeiend
concert in
Kapelzaal
ü0' *o(!).
Kanten en
Kazuifels (2)
:TAD/ REGIOLEIDSE COURANT DONDERDAG 24 APRIL 1980 PAGINA 5
LEIDEN De concerten in
de Kapelzaal van het K O-
gebouw vallen vaak op door
hun programmakeuze en zou
den alleen hierom al meer be
langstelling verdienen dan
doorgaans het geval is. De ba
riton Peter Goedhart, begeleid
door de pianist Gérard van
Blerk, zong en becommenta
rieerde van zes Nederlandse
componisten liederen, die men
zelden zal kunnen horen. Ove
rigens ten onrechte, want men
kon gisteravond genieten van
uiterst verfijnde en geïnspi
reerde liedkunst.
Van de meest recente compo
nist, Henk Badings, waren
twee liederen te beluisteren,
van een donkere toon, die
naar mijn smaak in de vertol
king iets te veel werd aange
dikt. Badings' leermeester Pij
per schreef bij twee middelne-
derlandse tekstén exacte, maar
subtiel geconstrueerde muziek,
die de bariton met de vereiste
helderheid bracht. Invloed
van het Franse impressionis
me was aanwezig in de liede
ren van Voormolen en in
„Claire de Lune" van Diepen-
brock. Verrassend was het
derde lied van deze componist,
dat terug leek te grijpen naar
Schubert of Schumann.
Deze veelheid van stijlen be
naderde Peter Goedhart op
consequente wijze. Als ken
merken van zijn zangkunst
kunnen genoemd worden
zorgvuldigheid, een intelligen
te en epressieve voordracht en
een weloverwogen, soms wat
ingetogen muzikaliteit. In de
klank echter miste ik een ze
kere mate van diepte die aan
de muziek wat meer innigheid
had kunnen geven. Deze di
mensie was wel terug te vin
den in dp werkelijk schitteren
de begeleiding van Gérard van
Blerk, die in subtiliteit en hel
derheid goed aansloot bij de
zangstem, maar tevens een in
spirerende kracht wist uit te
oefenen.
Het recital eindigde met de
componist die in stijl het meest
ouderwets genoemd kan wor
den. De liederen van Johan
Wagenaar vormden een kort
en luchtig slot Door de zes
componisten tegenover elkaar
te stellen, bood dit concert een
interessant en, nogmaals, ten
onrechte onbekend stukje Ne
derlandse muziekgeschiedenis.
DIRK VOOREN
Het Bedrog
intensief
toneel
LEIDEN Het nieuwste stuk
van Harold Pinter heet „Het
Bedrog" en lijkt op het eerste
gezicht ook over bedrog te
gaan. Emma heeft jarenlang
haar man bedrogen met zijn
beste vriend Jerry. De echtge
noot op zijn beurt heeft met
verscheidene dames een affai
re gehad.
Het stuk loopt van achter naar
voren; het begint met de ont
moeting van Emma en Jerry
nadat hun verhouding al jaren
voorbij is, en eindigt met het
moment waarop die verhou
ding aanvangt.
Gaandeweg krijgt het publiek
steeds, meer informatie over
het gebeurde. Maar hoe meer
het publiek te weten komt,
hoe minder de personages we
ten, daar zij steeds verder te
ruggaan in de tijd. Er zijn ech
ter dingen die niet met elkaar
te rijmen zijn; van belangrijke
momenten geven de persona
ges verschillende, elkaar te
gensprekende versies. Aan het
publiek is de opdracht te bepa
len wiens versie de meest
waarschijnlijke is, en wie die
gefantaseerd heeft.
De handleiding in Pinters
stukken bestaat niet uit wat de
personages doen en zeggen,
maar uit wat zij niet doen of
zeggen. De actie vindt plaats
in de personages zelf, in hun
geest. De pauzes in'de gesprekr
ken zijn bij Pinter van groot
belang en hebben veel beteke
nis. Uit te vinden wat er in de
persQnages omging, wat hun
werkelijke gedachten en le
venshouding waren, was de
opdracht die de schrijver aan
het publiek gaf.
Ook voor de bijzondere struc
tuur eiste het stuk aldus een
zeer intense betrokkenheid
van het publiek.
Het schouwburgpubliek was
gisteravond geheel bereid die
aandacht te geven. In een bij
zonder fraai en effectief dekor
speelden Siem Vroom, Sigrid
Koetse en Eric Schneider op
een manier die het stuk volle
dig recht deed: droog, inge
houden en intensief. De regie
had alle franje achterwege ge
laten, en zich geconcentreerd
op de steeds wisselende ver
houding tussen de drie perso
nages. Want uiteindelijk be
stond het bedrog niet uit Em
ma's ontrouw, maar uit de be-
driegerijtjes, fantasieën, waar
mee de personages zich een
houding probeerden te geven
en zich anders voor te doen
dan ze waren. In de gave
voorstelling van het Publieks-
theater kwam dit uitstekend
naar voren. Op dinsdag 13 mei
komt de Haagse Comedie met
haar versie van het stuk.
Jacqueline Mahieu
Over de Petruskerk- gespro
ken: vorige week schreef ik.
dat de kelk van wijlen Petrus-
kerkpastoor Beukers uit het
bezit van de Lodewijkskerk
was verkocht. Dat was onjuist.
Er is wel liturgisch vaatwerk
verkocht uit oudere tijden dan
de Beukerskelk, maar de kelk
is er nog. Dank aan Jan Ding
jan, die het me mogelijk maak
te om die fout te herstellen.
Ik zit nu met u midden in de
beeldenstorm van onze twin
tigste eeuw, of beter gezegd: ik
zit er nog, want vorige week
bereikten we de ontluistering
al. Nu til ik niet zo heel erg
zwaar aan die twintigste
eeuwse beeldenstorm, aange
zien iedere eeuw in de jaren
zestig een beeldenstorm kent,
de negentiende eeuw net zo
goed als de zestiende, de ne
gende of de eerste. Om dicht
bij huis te blijven: in de jaren
zestig van de negentiende
eeuw werden de Leidse stads
muren en bijna alle poorten
afgebroken. Aktie is reaktie,
dus wordt er in de twintigste
eeuw een stadswal aangelegd
bij de Zijlpoort uit historisch
besef. Bij de resauratie tussen
aanhalingstekens van de Lo
dewijkskerk werd uit gebrek
aan historisch besef een tekst
in de ronding van de altaaro
verkoepeling weggewit. Daar
stond namelijk, dat dat altaar
het privilege bezat om er iede
re dag de Mis aan te laten le
zen. „Nou, dat kan wel weg,
want aan ieder altaar mag ie
dere dag de Mis gelezen wor
den" zei de bouwpastoor en
dus ging de witkwast er over
heen. Maar de pastoor vergat
bij het wat optrekken van zijn
albe op feestdagen, zodat de
parochianen zijn paarse kanu-
nikkensokken wat beter kon
den zien, dat dat privilege her
innerde aan een vijf eeuwen
oude traditie en dat die tekst
bij een restauratie gerestau
reerd had moeten worden. Na
Vaticanum 2 wordt er aan dat
altaar geenMis meer gelezen
en wanneer de kerk over vijf
tig jaar gerestaureerd wordt,
doet een restaurateur de ont
dekking van zijn leven bij het
afkrassen van de witlaag. „Er
zit een tekst onder" zal hij dan
roepen, „waarom hebben ze
die ooit weggeverfd?"
Een vraag van gelijke strek
king werd ook gesteld toen in
die kerk een zwart altaarkruis
een overgeverfde bladgoud -
ondergrond bleek te hebben,
„waarom zouden ze dat nou
gedaan hebben?" Dat men dat
in de negentiende eeuw ge
daan heeft om een belasting te
ontduiken, was onbekend. In
wezen was dat overschilderen
een beeldenstorm. En wat ge
beurt er bij de restauratie van
de Lodewijkskerk? Een eiken
houten communiebank en het
hele orgel front van hetzelfde
materiaal wordt overgeschil
derd. de houten beelden van
Maria en Jozef ter weerszijden
van het altaar krijgen een
nieuw verfje en men gaat over
tot de orde van de dag, zich
niet afvragend wat voor cul
tuurbezit er op die manier be
dorven wordt. Uit de Harte-
LEIDEN De
provincie Zuid-
Holland start eind
deze maand een
omvangrijke actie
om ongebruikte
ondergrondse
olietanks in de
provinciale
waterwingebieden
onschadelijk te
maken. Het eerste
actiegebied, dat
voor dit jaar is
gekozen op grond
van enerzijds de
grote
doorlaatbaarheid
van het zand en
anderzijds om de
grote concentratie
tanks, wordt (zie
vet-omiijnd gebied
op foto) begrensd
door de kust bij de
pier van
Scheveningen, en
loopt zo'n
tweeëneenhalve
kilometer
landinwaarts. In dit
gebied zitten rond
de vijfhonderd
ongebruikte
olietanks in de
grond, die, volgens
milieu-gedeputeerde
J. Hoek van Dijke
en de heer
Stellingwerf van
Provinciale
Waterstaat, een
regelrechte
bedreiging vormen
voor de
waterwingebieden
in de directe
omgeving. De actie
(olietank leeghalen,
schoonmaken en
opvullen met zand)
is gratis en
vrijwillig, hoewel
over een aantal
jaren de bezitters
van een niet-
schoongemaakte
tank nog wel eens
een lelijke pijp
kunnen roken.
„Tegen die tijd
dient de eigenaar
zelf het hele ritueel
van het
onschadelijk maken
te betalen", luidt de
waarschuwing in de
folder, die deze
week in het
betreffende Haagse
gebied wordt
rondgedeeld.
het
bestaat een soort wet in de
odewereld, die leert, dat hoe
whter de welvaart is, hoe
nger de dam&rokken zijn.
et leek ons dus naar den vle-
te gaan toen de kloosterzus-
rs in het kort gingen lopeh.
och kijkt en ziet: ineens wor-
'n langere rokken mode en
en ging het in de Kerk snel
rgafwaarts en kreeg de le-
'nwereld vat op dingen, die
tijd een wat geheiligde sfeer
idden gedragen. De lange ro-
'nkransen van de klooster-
igen werd af gegespt en
/ert rompt liepen de hippies met
pril ote rozenkranskruizen om
rste 1 nek te pronken. Ziet u nu,
d 2. ,f aktie reaktie oproept? In
rabant staat een klooster
irvan het oprijpad is aange-
Émet het gips van wegge-
de heiligenbeelden en nu
latste der reverendi bij het
aten van het klooster het
ent heeft uitgedaan (om met
ons Jansen te spreken) staan
aats e beelden in de uitdragers-
lise€ inkel en betaal je je blauw
enii in een afgietsel van een
1J 'rststalherder, die zó onper-
onlijk kijkt, dat hij elders
d 8 oor de heilige Jozef kan
b oorgaan. Niet zo lang geleden
ond er in een Haarlemmer-
raatetalage een koorkap met
Mprijzing: „hippe ochtend-
s '- Gegarandeerd: wanneer
r> jji et de inmiddels uit de Petrus-
ïïochiecollectie verdwenen
oze koorkap was geweest, had
c het ding gekocht om rede-
mot en' ^'e u ze^ maar moet uit-
tnken, maar niet om hem als
J. "htendjas te gaan gebrui-
PROVINCIE START ANTI-TANKACTIE
De Provinciale Waterstaat wil met een omvangrijke anti-tankactie de 10.000 ondergrondse olietanks in het Wasse-
naarse duingebied onschadelijk maken, bezorgd als zij is voor de waterwingebieden.
Kazuifel van de Petrusparochie, door een pastoor gekocht bij een antiquair.
brug verdwijnt gewoon de
communiebank „want dat ding
gebruiken we toch niet meer".
Dat je over de geschiedenis
van dié communiebank een
boeiende roman kunt schrij
ven, weet een pastoor toch im
mers niet? Weg die oude
rommel" is de leus. Wanneer
de schaar in de lengte van het
zustershabijt gaat, lijkt het hek
van de Dam te zijn. In een
Amsterdamse pastorie ik
lieg niet, want ik heb er zelf
gewoond kan een werkster
stof af nemen met lappen vol
gouddraad, afkomstig van pa
ramenten en verdwijnt een
vaandel naar het huis van een
dochter van een kerkmeester,
aangezien de kleur van de
jurk van Sin te Liduina zo
„beeldig" in haar interieur
kleurde en verschijnen er
plastic 'paarse seringen op
Pinksteren op het altaar, aan
gezien een andere kerkmees
ter in die rommel handelde.
Maar zulke ruim maar op die
oude rommel" is niets nieuws.
Het kazuifel waarvan u hier
een afbeelding ziet, is ook niet
van origine bezit van de Pe
trusparochie. Het is door een
pastoor gekocht bij een anti
quair en in de negentiende
eeuw zijn er paramenten voor
diaken en subdiaken bijge
maakt. Die „oude rommel"
kun je tegenwoordig natuur
lijk niet meer dragen, want
ook in liturgisch gewaad is een
zekere mode: de vioolkist is
„out" en de kofel is „in"; an
tiek is ook „in". Wanneer u
het mij zou vragen, zou ik ron
duit zeggen, dat ik liever tegen
een borduursel uit de zestiende
eeuw aankijk dan tegen een
twintigste eeuws figuratief
fantasietje op een ondergrond
van „voordeliger per dozijn".
Wil de echte pastoor, die dat
inziet, opstaan en oud cultuur
goed niet tot museumstuk ma
ken, maar den volke liturgisch
tonen.
Jan Doove
De provincie is niet op korte terfnijn van plan
om ook in het Katwijkse en Noordwijkse wa
terwingebied een dergelijke actie te starten. Dit
gebied zal pas na tien jaar aan de beurt komen,
omdat er verhoudingsgewijs erg weinig (onge
bruikte) olietanks te vinden zijn.
De Zuidhollandse 'anti-tankactie' in Utrecht
'Operatie Tankslag' genoemd krijgt in vele
provincies van het land hoogstwaarschijnlijk
navolging. In Groningen. Drenthe, Overijssel,
Gelderland en Noord-Holland zijn al geruime
tijd discussies aan de gang over het olietankpro-
bleem, hoewel de provincie Zuid-Holland in de
praktische uitvoering duidelijk voorop loopt.
Van de circa 11.500 tanks, die in Zuid-Holland
bekend zijn, liggen ongeveer 10.000 stuks in
Haagse en Wassenaarse grond, van welke hoe
veelheid zo'n 6000 olietanks (2000 in Den Haag
en 3000 in Wassenaar) niet meer worden ge
bruikt. Omdat de levensduur van een olietank
beperkt is, leveren al de tanks, die nog in de
grond zitten, een direct gevaar op voor de wa
terwingebieden in Zuid-Holland.
Olielucht
,,Een liter doorgelekte olie kan één miljoen li
ter grondwater onbruikbaar maken voor con
sumptie", wijst de heer Hoek van Dijke op de
risico's voor de kwetsbare grondwaterkwaliteit.
„Dat op zich zou de mensen al enthousiast moe
ten maken om aan deze actie mee te doen". De
tanks gaan namelijk na verloop van tijd roes
ten, hoe lang de levensduur van de tank ook
moge zijn. De heer Stellingwerf van Provincia
le Waterstaat: „De levensduur van veel oudere
tanks, die nu vaak sinds de grote omschakeling
op aardgas ongebruikt in de grond zitten, kan
globaal op vijftien tot twintig jaar worden ge
schat. Veel van deze tanks kunnen lek zijn, met
alle gevolgen van dien voor de kwaliteit van
het grondwater" De heer Schellingwerf wijst
in dit verband op een geval, waarin bewoners
hebben geklaagd over een sterke olielucht in de
tuin. Waterstaat kreeg toen het sterke vermoe
den, dat een olietank was gaan lekken, waar
door de oliefilm op het door regenval gestegen
grondwater omhoog moest zijn gedreven, het
geen de olielucht verklaarde.
De actie, die naar de provincie hoopt niet lan
ger dan tien jaar in beslag gaat nemen de
zorgelijke financiële positie van de provincie
Zuid-Holland laat weinig begrotingsruimte toe
kan lucratief zijn voor de mensen, die zich
op vrijwillige wijze bij de provincie aanmelden.
De provincie heeft in 1980 voor het omvangrij
ke project, dat zeker een tiental jaren in beslag
gaat nemen, 300.000 gulden beschikbaar. Gede
puteerde Hoek van Dijke had graag gezien, dat
dit bedrag hoger was geweest, mede omdat „de
waterkwaliteit in wingebieden door de affaire
Lekkerkerk in het brandpunt van de belang
stelling is komen te staan". „Wanneer het op de
begroting van 1980 beschikbare bedrag hoger
was geweest, zou de grote 'tankschoonmaak'
aanmerkelijk sneller kunnen verlopen", aldus
de heer Hoek van Dijke.
Wettelijke aansprakelijkheid
De provincie heeft speciaal voor deze actie een
Wassenaarse aannemer in de arm genomen, die
met de eigenaars van eventueel onschadelijk te
maken tanks een 'deal' kan maken over de in
de tank overgebleven olie. Is dit meer dan hon-
derd liter, dan valt er voor de bewoners nog
een slaatje uit te slaan. Bij een kleinere hoe
veelheid hoeft men niet op een voordeeltje te
rekenen. Hoewel..de provincie waarschuwt in
de folder op de wettelijke aansprakelijkheid
van de bezitter van een lekkende ondergrondse
olietank in een waterwingebied. „Als de door
olie vervuilde grond moet worden weggegra-
ven, kan die schade al gauw in de tienduizen
den guldens lopen, waarvoor de meeste mensen
vaak niet zijn verzekerd", luidt een voor vele
portemonnees onaangename mededeling in de
folder.
Wassenaar
Als de provincie met het Haagse gebied klaar
is, komt Wassenaar aan de beurt. Voor het hele
gebied Den Haag/Wassenaar heeft Provinciale
Waterstaat een meerjarenplan opgesteld, dat af
hangt van de budgettaire ruimte, die de provin
cie in de komende jaren heeft. Het gaat, wat
Wassenaar betreft, alleen om het gedeelte dat
buiten het duingebied valt. In dit gebied (licht
op de kaart) was het allang verboden om een
tank met olie in de tuin te hebben. Enkele be
woners in het waterwingebied bij Kievietsduin
hebben een AROB-procedure verloren, zodat
zij werden gedwongen over te gaan op gas voor
hun centrale verwarming. De provincie hoopt
dat velen aan de oproep gevolg geven, zodat in
de toekomst zo weinig mogelijk mensen ver
plicht op gas hoeven over te gaan. Hoewel bin
nen de provincie wel is gesproken over een te
gemoetkoming voor de tankgebruikers buiten
het uiterst kwetsbare Kievietsduin, die om mi
lieuredenen op gasverwarming overgaan, heeft
men daaromtrent nog geen concrete regeling
bepaald. Een dergelijke regeling valt volgens
milieu-gedeputeerde Hoek van Dijke voorlopig
ook niet te verwachten.
Overzichtskaart
van het
Wassenaarse
waterwingebied.
De jaartallen
waarin men
verwacht de
tankslag te kunnen
leveren, staan bij
de respectievelijke
gebieden.
