Van Agt in Jakarta als
verloren zoon on
Beraad
Begin-Cartei
begonnen
Bondgenoten reageren
lauw op Carters oproep
Spanje en Groot-Brittannië gaan weer
„sjorren aan de rots van Gibraltar
GROEIENDE ONRUST ACHTER STAATSBEZOEK
Slachtoffers van
straling betogen
voor Witte Huis
Flying Wilma
wint op handicap
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 15 APRIL 1980 PAGINA
(Van c
speciale verslaggever Hans Toonen)
JAKARTA - Als een teruggekeerde verloren zoon. Zo
overweldigend royaal is gistermiddag premier Van
Agt ontvangen in de Indonesische hoofdstad Jakarta.
Negentien saluutschoten, met daar doorheen de mili
taire kapel met het „Wilhelmus", gevolgd door het pit
tige nationale volkslied „Indonesia Raya" en een
paarse bloemenkrans van gastheer, president-generaal
Suharto, onderstreepten de grote waarde die Indonesië
hecht aan het eerste officiële bezoek van een Neder
landse premier sinds de souvereiniteits-overdracht in
1949.
De dertig kilometer lange
route van het Halim-vlieg-
veld naar het presidentiële
paleis zag er zelfs anders uit.
De trottoirbanden waren nog
nat van de kalk, het straat-
vuil was in de berm geveegd.
Van de bedelaars was die
middag geen spoor te beken
nen. Wel stonden er duizen
den, hoofdzakelijk jeugdige
inwoners van deze vochtig
hete metropool met vlagge
tjes te wuiven. Om vooral de
jonge generatie niet in het
ongewisse te laten over het
uiterlijk van de eregasten
pronkten er bij enkele grote
kruispunten reusachtige por
tretten van Van Agt en zijn
echtgenote. Uiteraard aange
vuld met even grote portret
ten van het echtpaar Suhar
to. Wellicht niet geheel over
bodig had de regering van
Agts stropdas in rood wit
blauw laten schilderen.
Minder uitbundig maar even
hartelijk was de ontvangst
die aan minister van buiten
landse zaken Van der
Klaauw te beurt is gevallen.
Ruim een uur eerder, ko
mende vanuit Nieuw Zeeland
arriveerde de minister van
Buitenlandse Zaken met ge
volg op het vliegveld van Ja
karta, waar hij werd verwel
komd door zijn Indonesische
collega Mochtar Kusumaat-
madja. Samen werd er toen
gewacht op de eregasten uit
Nederland. Vlak voor Van
der Klaauws aankomst ont
stond er enige paniek onder
de wachtende leden van de
Nederlandse ambassade in
Jakarta. Aan mr. G. Wester-
ouen van Meeteren, onze ge
volmachtigde minister aldaar
werd doorgeseind dat het re
geringsvliegtuig met het ge
zelschap Van Agt voortijdig
wilde landen vanwege een
dreigend gebrek aan brand
stof. „Hij moet blijven rond
cirkelen", smeekte mr. Wes-
terouen van Meeteren, „want
Suharto-is er nog niet, en an
ders valt het hele protocol in
duigen". Blijkbaar was er nog
voldoende kerosine, want de
Fokker-Fellowship wachtte
keurig zijn beurt af.
Hoewel het bezoek van pre
mier Van Agt en minister
Van der Klaauw uitsluitend
gezien moet worden als het
polijsten van de wederzijdse
vriendschapsbanden, komt
de Nederlandse eregast ook
een koloniaal restant helpen
opruimen. Dertig jaar na de
overdracht is het rechtstelsel
in Indonesië nog altijd op Ne
derlandse leest geschoeid. Zo
wel de juridische opleiding
als rechtspraak geschiedt in
het Nederlands en aan de ko
loniale wetten wordt heel
formeel de hand gehouden.
De bittere ironie wil dat pro
testen uit vooral de Neder
landse samenleving tegen bij
voorbeeld het zonder proces
langdurig gevangen houden
van „dissidente" Indonesiërs,
eigenlijk slaan op wetten die
destijds door de Nederlandse
heersers zijn gemaakt en uit-
Premier Van Agt, omhangen met een bloemenkrans, inspecteert, tezamen met president Suharto de ere
wacht na zijn aankomst in Jakarta.
gevoerd. Yeno Aji, president
van het Indonesisch Hoogge
rechtshof, heeft premier Van
Agt dringend verzocht als ju
rist mee te werken aan het
herschrijven van de verou
derde wetboeken. Beide ju
risten zijn bevriend met el
kaar. Yeno Aji kent de pre
mier nog uit diens ambtspe
riode als minister van Justi-
Ofschoon generaal Souharto
zijn bijnaam als „smiling pre
sident" ook gisteren weer
veel eer aandeed, heeft hij
weinig reden tot lachen. Er
dreigt namelijk op diverse
fronten gevaar. Het rommelt
op het platte land. En er is
een oplaaiende afkeer tegen
Chinezen. Grote afwezige bij
aankomst op het vliegveld
was dan ook minister admi
raal Sudomo, als hoofd van
de Indonesische geheime po
litie heeft hij de handen vol
aan het in toom houden van
landgenoten die het gemunt
hebben op de drie miljoen
Chinezen, een bedrijvige
minderheid in de Indonesi
sche archipel. Afgelopen
weekend zijn tientallen Chi
nese toko's vernield in
Ujungpandang, een stad in
Zuid-Celebes, thans Sulawesi.
Sinds vijftien jaar worden_de
Chinezen met argusogen be
keken, omdat men hen nog
altijd verdenkt van mede
plichtigheid aan de mislukte
communistische staatsgreep
in 1966. Wat tevens geleid
heeft tot zeer slechte relaties
met China. Thans probeert
de minister van Buitenlandse
Zaken Mochtar Kusumaat-
madja de banden met China
te normaliseren door onder
meer de een miljoen statenlo
ze Chinezen in zijn land het
staatsburgerschap aan te bie
den. Wie het niet accepteert
dient echter te repatriëren.
Verder dreigt er onrust op
het platte land, waar vooral
de landlozen aandringen op
herindeling van de akker
gronden. En er heerst een ge
spannen sfeer tussen werkge
vers en arbeiders. Mede door
de oplopende inflatie van
dertig procent veroorzaakt
door de zoveelste devaluatie
van de roepiah (in 1950 stond
de Roepiah gelijk aan de gul
den, thans is een gulden goed
voor 300 roepiah) daalt de
koopkracht van de arbeider.
Op de vooravond van Van
Agts bezoek deed president
Suharto dan ook een drin
gend beroep op zijn 143 mil
joen onderdanen (van wie 68
procent jonger dan dertig
jaar en ruim 6 procent ouder
dan 55 jaar HT) af te zien
van eventuele stakingsacties.
WASHINGTON Israël zal zijn best doen de onderhau
lingen, die „volledig zelfbestuur moeten brengen voor I
Palestijnen van de westelijke Jordaanoever en Gaza" it T
spoedigen, zo heeft de Israëlische premier Menachem Be I
gisteren verklaard na aankomst op de luchtmachtbasis j
drews bij Washington.
De premier hoopt dat een overeenkomst kan worden bere
vóór 26 mei, de einddatum die in de akkoorden van Camp I
vid is gesteld. Maar als dat niet lukt, zullen de onderhandelinj
ook daarna worden voortgezet, tot een akkoord is bereikt.
Begin voert vandaag en morgen overleg met de Amerikaa
president Carter. Vorige week ontving Carter de Egyptis
president Sadat. Het overleg in Washington is bedoeld om
impasse in de besprekingen over Palestijns zelfbestuur te do
breken.
Het Israëlische kabinet heeft het afgelopen weekend beslist,
Begin zich in de onderhandelingen moet blijven bewegen I
nen het kader van de akkoorden van Camp David. Dat betek
dat Begin geen manoeuvreerruimte heeft op twee gevoe
punten, die niet voorkomen in de akkoorden van Camp Da
de toekomst van de joodse nederzettingen in bezet gebied, en
vraag of de Arabische inwoners van Oost-Jeruzalem kuni
deelnemen aan de verkiezingen voor een Palestijnse bestui
raad. „Een akkoord over Palestijns zelfbestuur", zo beklemto
de Begin, „dient volledig rekening te houden met de veiligh
van de staat Israël".
WASHINGTON Een dele
gatie van Amerikaanse
slachtoffers van nucleaire
straling heeft gisteren op
het Witte Huis in Washing
ton een rapport aangeboden,
waarin wordt verlangd, dat
de Amerikaanse regering en
het bedrijfsleven de verant
woordelijkheid aanvaarden
voor de straling.
Sommige betogers kwamen
per rolstoel. Velen lijden aan
kanker, anderen waren blind
of kaal. Zij zeggen, dat hun
kwalen veroorzaakt zijn door
grote hoeveelheden straling,'
waaraan zij zijn blootgesteld
bij kernproeven of werk in de
nucleaire industrie.
De Amerikaanse regering
heeft de ongeveer vijfhonderd
aanspraken op vergoeding we
gens ziekte of overlijden, die
tot dusver zijn ingediend, vrij
wel allemaal afgewezen,
het aangeboden rapport w<
gesteld, dat de regering
verantwoordelijkheid rr
aanvaarden voor de gevol|
van haar proefnemingen,
vens moet er een einde kon
aan proefnemingen,
de reactie van de meri
nexplosies wordt onderzóch
Een onderzoek vorig jaar
ongeveer drieduizend mei
die in 1957 bij een kernpr
aanwezig warei
bij hen tweemaal zoveel gev
len van leukemie worden
getroffen als normaal. Een
derzoek aan de univers
van Utah toonde aan, dat
aantal leukemiegevallen
kinderen, wonend in de ba
waar radio-actieve
van kernproeven in Nevi
neerkwam, met 250 pri
steeg.
iroci
Cossiga:
terreur
aanpakken
ROME Maatregelen ter be
strijding van de inflatie en de
terreur alsmede de richtlijnen
in de internationale crisis wa
ren de belangrijkste punten
van de regeringsverklaring
die de nieuwe Italiaanse mi
nister-president, Francesco
Cossiga, gisteren in het parle
ment heeft afgelegd.
Na de voor zaterdag verwach
te motie van vertrouwen zal
Italië een coalitie van chris
ten-democraten, socialisten en
republikeinen hebben die tot
optreden in staat zal zijn. Op
het gebied van de buitenlandse
politiek wil Italië, dat op dit
ogenblik het EEG-voorzitter
schap bekleedt, de ontspan-
ningspolitiek in Atlantisch ka
der voortzetten. Optreden van
Europa als eigen derde politie
ke kracht is niet realistisch.
Europa en de VS moeten in
nauwe raadplegingen een ge
zamenlijke vredesstrategie op
stellen.
Aanslag op
ministerie
in Parijs
PARIJS - Onbekenden heb
ben vanmorgend rond zes
uur met antitankwapens op
drie afdelingen van het mi
nisterie van verkeer in Pa
rijs geschoten. Er werd aan
zienlijke schade aangericht
maar er deden zich geen per
soonlijk ongelukken voor.
De aanslag is opgëist door de
„Action Direct" die ook ver
antwoordelijk is voor de aan
slagen op twee computerbe
drijven, waaronder het Phi-
lipsbedrijf in Toulouse. De
groepering houdt contacten
met de Italiaanse Rode Briga
des.
IIIJUIIllJIIIJIlllllllUlJlllllIJJIIIillllIlllllllillllIllllllllllllllllllilllllllllHIUIlilHIIIIIIIIIIllllllllllllllllll
KAAPSTAD Het Nederlandse jacht Flying Wilma met
Gerard Dijkstra als schipper is op handicap eerste gewor
den in de eerste etappe van Jakarta naar Rotterdam.
Windstilte en storm hielden de Prodent van Dirk Nauta uitein
delijk af van de overwinning. Het schip en de bemanning arri
veerde in de nacht van zondag op maandag in perfecte conditie
in Kaapstad. Dit was 25 uur te laat om Flying Wilma te kunnen
verslaan. De nummers een en twee en drie van de eerste etappe
staan nu vast. De kop van het voorlopige handicapklassement
ziet er als volgt uit: Flying Wilma, Prodent op 25 uur, Gauloises
op 53 uur. Gipsy Moth 5 en Lexington zijn teruggevallen en
worden niet voor woensdag in Kaapstad verwacht. De Batavier
verliet maandagmiddag Port Elisabeth. Hij was zaterdag deze
Zuidafrikaanse haven binnengelopen met roerschade. De Kaleo
heeft opnieuw stuurproblemen. Dit jacht bevindt zich op 100
mijl ten zuidoosten van Port Elisabeth. Het zieke bemanningslid
van de Vetus is snel herstellende aan boord van de Nedlloyd
Loire, die dinsdag in Kaapstad wordt verwacht. Het jacht zelf
bevindt zich op 1100 mijl ten oosten van East-Londen en schip
per Nijénhof meldde opgewekt dat alles wel aan boord is. Sinds
de Flying Wilma in de non-stop-divisie vaart en vorige week
Kaapstad passeerde, heeft dit jacht zeer hoge gemiddelden ge
maakt. Gerard Dijkstra zeilde zelfs in 3 etmalen 250 mijl. De
Flying Wilma is zondag gevorderd tot op 600 mijl van Sint Hele
na. Met 3 dagen achterstand houdt hij in een prachtige passaat
gelijke tred met de recordhouder Kelso. De schipper meent dat
er een goede kans bestaat op een record-verbetering. Zijn naaste
belager in de non-stop-divisie, Gauloises 3, vordert op dit ogen
blik even snel als de Flying Wilma, maar de achterstand van het
Franse jacht blijft hetzelfde, 380 mijl.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllUHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllllllQllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
LONDEN. BONN. PARIJS De Westeuro-
pese bondgenoten hebben in het algemeen
lauw gerageerd op de oproep van president
Carter de Verenigde Staten effectief te steu
nen bij de pogingen de Amerikaanse gijze
laars in Iran vrij te krijgen. Premier That
cher hoopt, dat de negen ministers van Bui
tenlandse Zaken die maandag in Luxem
burg bijeenkomen, een eensgezind stand
punt zullen innemen.
In het Lagerhuis zei ze dat Groot Brittannie
een trouwe bondgenoot van Amerika wil zijn,
maar ze onthulde niet, wat haar land eigenlijk
van plan is. Volgens premier Thatcher heeft de
Amerikaanse president Carter trouwens geen
datum uitgekozen, waarop de Europese bondge
noten van de Verenigde Staten handelend zou
den moeten optreden. „Er is geen kwestie van
een tijdslimiet", zei Thatcher.
De Westduitse regeringswoordvoerder zei
dat Washington geen uiterste datum
voor geallieerde maatregelen had genoemd,
maar dat West-Duitsland de dringende aard
van deze zaak wel erkent. Ook in Parijs toonde
men zich verbaasd over het feit dat president
Carter in zijn verklaring voor de televisie over
een uiterste datum had gesproken, maar dat
Parijs die niet had ontvangen.
Volgens het Pvda-kamerlid M. van der Stoel
zal Nederland ér bij de bondgenoten speciaal op
moeten aandringen een speciaal overleg van de
NAVO-partners bijeen te roepen over maatre
gelen om de druk op Iran te vergroten. Volgens
Van der Stoel moeten maatregelen vermeden
worden die eerder door verontwaardiging of
frustratie worden ingegeven dan door de over
tuiging dat zij daadwerkelijk de vrijlating van
de gijzelaars naderbij brengen.
De Amerikaanse gijzelaars in Teheran kregen
gisteren een tien uren durend bezoek van leden
van het internationale Rode Kruis. Een arts
deelde mee dat de toestand van de gijzelaars be
vredigend was.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Aan de Britse
zijde van de grens tussen
Gibraltar en Spanje vindt
elke morgen dezelfde klei
ne plechtigheid plaats: de
Britse vlag wordt gehesen
en de zware ijzeren poort,
bewaakt door enkele poli
tiemannen in bobby-uni
form, zwaait voor de rest
van de dag wagenwijd
open. Maar wie van Gibral
tar naar Spanje wil wande
len of rijden, wordt door de
Spanjaarden niet doorgela
ten. Hun poort blijft dicht.
Dit is een gevolg van een
beslissing van wijlen gene
raal Franco in 1969 om de
Rots, zoals Gibraltar
meestal genoemd wordt,
onafgebroken te blokkeren.
Franco's maatregel heeft erg
schadelijke economische ge
volgen gehad voor de men
sen van La Linea. Vóór hun
grens gesloten werd, gingen
dagelijks tienduizend Span
jaarden in Gibraltar werken.
Sinds de blokkade werden ze
gedeeltelijk vervangen door
enkele duizenden Marokka-
Nu Spanje zich bereid ver
klaard heeft tegen einde mei
de blokkade op te heffen, zijn
de vooruitzichten van de be
volking van de Campo en La
Linea weer rooskleuriger.
Per 1 juni zal er opnieuw vrij
verkeer zijn tussen de Rots
en de rest van Spanje. Britse
vliegtuigen, die de moeilijke
landing op Gibraltar willen
doen, zullen desnoods weer
een bocht kunnen beschrij
ven boven Spaans grondge
bied. Tijdens de blokkade be
schouwde Madrid een derge
lijke manoeuvre als schen
ding van het Spaanse lucht-
Spaanse verlan
gen om de kwestie Gibraltar
op te lossen wordt hoofdza
kelijk ingegeven door de
hoop op toekomstig lidmaat
schap van de EG en de
NAVO. Spanje zou in 1983
een nieuwe Europese lidstaat
kunnen zijn. Zowel in Lon
den als in Madrid zou men
het op prijs stellen als de vete
over Gibraltar dan tot het
verleden kon behoren.
Het geschil sleept al bijna
drie eeuwen aan. Een Britse
admiraal heeft het schierei
land Gibraltar, dat nauwe
lijks 2,5 vierkante mijl groot
is, in 1704 veroverd op de
Spanjaarden. Negen jaar later
kwam Groot-Brittannië op
grond van het Verdrag van
Utrecht formeel in het bezit
van de Rots.
De Spanjaarden hebben met
de regelmaat van een klok
Gibraltar opnieuw voor zich
opgeëist. In het midden van
de jaren '60 eiste generaal
Franco zonder meer de Brit
se teruggave van dit kolonia
le gebied, dat tijdens de twee
de wereldoorlog een belang
rijke rol gespeeld had als ma
rine- en luchtmachtbasis.
De weigering van Londen
om gevolg te geven aan
Franco's verzoek, werd ge
volgd door drastische blokka
de-maatregelen. Het referen
dum over de vraag of de Gi-
braltariërs Spaans wilden
worden, dateert uit die tijd.
Niet meer dan 44 bewoners
van de Rots stemden voor die
mogelijkheid. Wegens de gro
te economische voordelen,
die ernaan verbonden waren,
wensten bijna alle Gibralta-
riërs, die nochtans hoofdza
kelijk Spaans spreken en
meer Spaans zijn dan Brits,
hun Britse nationaliteit te be
houden.
inzake Gibraltar soepeler ge
worden. Franco beschouwde
het bezit van de Rots als een
nationale erezaak. De nieuwe
Spaanse bewindslieden zien
een spoedige vriendschappe
lijke oplossing van de kwes
tie Gibraltar als een directe
noodzaak.
Toch wordt in Londen voor
speld, dat de toekomstige on
derhandelingen over Gibral
tar lang en moeizaam zullen
zijn. De Britten verwachten
een Spaans voorstel om de
Rots te dekoloniseren, waar
na ze zelfbestuur zou krijgen
als onderdeel van de Spaanse
staat. Groot-Brittannië wil
zich graag afmaken van Gi
braltar, dat dit land teveel
geld kost. Maar het zit vast
geklonken aan het probleem
van zijn zogeheten verant
woordelijkheid ten aanzien
van de Gibraltariërs, die er
nog steeds weinig voor voe
len om arme Spanjaarden te
worden.
Verboden
steden in
Syrië
BEIROET De Syrische
toriteiten laten geen stai
burgers uit het Westen toe
Hama, in het midden van
land, en in Aleppo, in
noorden.
Dit is vernomen van diplon
tieke zijde en van reizigers,
uit Syrië in Beiroet zijn aai
komen. Men weet niet, of
maatregel voor alle burgers
het Westen geldt. In beide
den is het al enkele weken
rustig. Er wordt melding
maakt van gewelddadigh
tegen de regering.
Tito heeft nu
ook geelzucht
BELGRADO De doodzie
Joegoslavische president 1
heeft nu ook geelzucht, al(
zijn artsen. De longontsteki
gaat nog steeds niet w
Daarnaast heeft de 87-jari
leider suikerziekte en ha
moeilijkheden. De functie v
zijn nieren is overgenom
door een kunstnier. Hij wol
intensief behandeld met on<
meer een aan de buitenzi
van het lichaam aangebrac
pacemaker en een zuurstofi
paraat. Tito is al verscheide
weken bijna voortdurend I
wusteloos. Ondertussen ga
er steeds meer stemmen v
protest op tegen de voortgez
te medische behandeling v
Tito, die onmenselijk woi
genoemd.
Asiel voor
3500 Cubaner
in Amerika
WASHINGTON Ameri
is bereid politiek asiel te i
lenen aan 3500 van de Cul
nen die een toevlucht hebb
gezocht op het terrein i
Peruaanse ambassade in 1
vanna, zo is door het Wi
Huis meegedeeld.
De presidentiële woordvoerc
Jody Powell zei dat preside
Carter dit besluit uit humai
taire overwegingen genom
heeft.
Powell zei dat Peru er duize
wil opnemen, Spanje 500
misschien meer, en Costa R
300. Het aantal Cubaanse asi
zoekers wordt op tienduize
geschat. Costa Rica is ber^
als opvangcentrum te fun
