ft
I
weekpuzzel door dr. Pluizer
WETENSCHAPPEN
^postzegels
DENKSPORTEN/HOBBY
V oplossing vorige puzzel
Nr. 15
kruiswoordraadsel
Ba"Jl ili iiHill
\cp
/□L
if.Ula
üj
leidse courant
zaterdag 12 april 1980 pagina
'agina}
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Vijftien gulden:
H.L. Bokern, Kortenaerlaan 25, 2253 TH Voorschoten.
A.J. van der Hulst, Rijndijk 264, 2331 AM Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Horizontaal:
1 oplosmiddel voor vetten enz.; 6 plaats
In Z-Holland; 11 gezouten kuit van de
steur; 13 lettersoort; 15 losgeraakte
draad v.e. weefsel; 16 deugniet; 18 ont
vangkamer; 20 verfstof; 21 werkvertrek
v.e. kunstschilder; 23 begrip van tijdelij
ke aard; 24 ogenblik; 25 zangstem; 26
moerasvogel; 28 zelfkant van linnen; 29
bijbeldeel (afk.); 30 hansworst; 31 met
medewerking van (afk.); 33 wijnsoort;
35 muzieknoot; 36 kunstmens; 38 grap
penmaker; 40 zeegroene edelsteen; 42
rivier in Utrecht; 43 geluid v.h. schaap;
44 trekdier; 46 plek in een sloot enz.
waar veel vis zit; 47 stad in Italië; 48
sportman; 49 inhoudsmaat; 50 laatstle
den (afk.); 52 dleregeluid; 53 korte
kous; 55 ovaalvormig verfplankje; 57
vrije keus; 60 gespannen; 62 paardes-
lee; 63 wolpluis; 65 zwaardwalvis; 66
projectieplaatje; 67 muzieknoot; 68
houthakkersbijl; 70 vogelsnavel; 72
kleefstof; 73 orgaan v.e. vis; 74 sleuf in
een hoefijzer; 76 op een vroeger tijd
stip; 79 blaasinstrument; 80 gedeelte
lijk; 82 kerkgebouwtje op een begraaf
plaats; 83 vorm van neerslag; 84 middel
om iets te ontcijferen (fig.); 86 huive
ringwekkend; 88 verbouwer (in samen
stellingen); 89 projectiel.
Verticaal:
1 meubelstuk; 2 wild zwijn; 3 duiven
hok; 4 dwarshout aan een mast; 5 erg-
st(e) In graad (voorvoegsel); 6 getal
waardoor men deelt; 7 en dergelijke
(afk.); 8 moerasplant; 9 reputatie; 10
bewijs aan een couponblad; 11 soort
papegaai; 12 sierlijk dier; 13 bloei
maand; 14 ootmoedig; 15 schroef v.e.
helikopter; 17 muurgewas; 19 platte
vierkante steen; 21 bloeiwijze; 22 snel;
25 slaghout bij cricket; 27 middel om
melk te stremmen; 30 zwerfvolk; 31
middelbare leeftijd (afk.); 32 bekend
autotype (afk.); 34 orkestinstrument; 37
begrip; 38 muziekinstrument; 39 besef;
41 leraar in de welsprekendheid; 43 wa
terblaasje; 45 bladgroente; 49 mark
graaf (als titel); 51 dikvloeibare stof; 54
middellijn van de ziel van vuurwapens;
55 gymnastiektoestel; 56 100.000,-;
58 rivier in Italië; 59 persoonlijk vnw.;
60 snoer v.e. hengel; 61 stuk geschut;
64 hoofddeksel; 66 Spaanse titel; 69
stok met dwarsklamp; 71 deel v.e.
trompet; 72 voorspoed; 73 gevleugeld
dier; 75 wilde pruim; 77 tuimeling; 78
opstootje; 79 godin der eeuwige jeugd
(myth.); 81 goedbloed; 83 lichaamsdeel;
85 voorzetsel; 87 Japans bordspel.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 15 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
In spellen waarbij de leider in
de eerste slag een beslissing
moet nemen op welke manier
hij zal trachten aan de beno
digde slagen te komen, komt
het nogal eens voor dat er een
onjuiste decisie wordt geno
men.
Het onderstaande spel is daar
een goed voorbeeld van. Oost
opende zijn spel met een
preëmptief bod van drie klave
ren, waarna zuid tenslotte een
zes ruitencontract te spelen
kreeg. West kwam uit met kla
ver 10 en het loont de moeite
de oost-west kaarten niet te
bekijken alvorens een speel
plan te hebben opgemaakt,
dat zo kansrijk mogelijk tot
twaalf slagen leidt:
Het probleem waar zuid in de
eerste slag voor gesteld wordt
A H 64
S A754
o H B 74
N
9
0 8 VV O *53
10963 H VB87
542
7532
H B 10
o A V 10962
geen
is, wetke kaart hij op klaveraas
moet afgooien. In de praktijk
ging de leider als volgt te werk:
hij gooide een harten af, haal
de vervolgens de vijandelijke
troeven er uit en speelde uit
noord een kleine schoppen
voor. West nam de 9 van oost
Dilemma
met de 10 over en vervolgde
met schoppen-vrouw. Zuid
nam deze slag in noord met
het aas en speelde toen har-
ten-heer en hartenaas, waarna
een harten werd getroefd.
Er volgden nog drie ruitensla
gen en west kwam in onover
komelijke moeilijkheden. Hij
kon onmogelijk zowel de dek
king In harten als die in schop
pen bewaren en zuid maakte
zijn contract. Tot zover schijn
baar geen probleem: zuid heeft
een zeer redelijke winstkans:
als de schoppens 32 zitten,
wint hij zijn contract automa
tisch en ook als de lengte
schoppen zich bij de lange
hartens bevindt, zoals in dit
geval, komt hij aan de beno
digde slagen. Gezien het ope
ningsbod van oost lijkt de kans
hierop zeer groot.
Niettemin heeft zuid het dilem
ma In de eerste slag niet goed
opgelost en het zichzelf onno
dig moeilijk gemaakt. Als hij
begint met een schoppentje af
te gooien en vervolgens, na de
troeven er uit gehaald te heb
ben een snit in harten neemt,
wint hij zijn contract altijd, on
geacht of de snit gelukt of niet.
In het eerste geval verliest hij
maximaal een schoppenslag
(en zelfs geen, als de hartens
33 zitten) en in het tweede
geval verdwijnt op noords har
tenaas zuids tweede schop
pentje. Het tot elke prijs willen
vermijden van een snit verdient
lang niet altijd aanbeveling en
zeker niet als er een extra slag
door ontwikkeld zou kunnen
worden.
door
B. J. Nuys
Deze en volgende week wordt
in het Noordgroningse Bedum
de finale gespeeld van het
kampioenschap van Neder
land. Het toernooi is mogelijk
gemaakt door Alukon B.V. en
vele kleine sponsoren.
Vorig jaar maakte Alukon zich
al verdienstelijk met het moge
lijk maken van het 1e Alukon-
toernooi waaraan Koeperman
en Wiersma (7 punten). Bies
(5), Van Harten en Van der Wal
(4) en Stokkel (3) meededen.
Aansluitend aan deze finale
wordt er weer een groot even
ement gehouden, namelijk de
landenwedstrijd tegen de Sow-
jet-Unie. Voor de interland zijn
uitgenodigd: Sijbrands, Wiers
ma, Clerc, Van der Wal, Drost,
Bastiaannet, Van Harten, Stok
kel, Jansen en Nikhilananda
(De Ruiter). Drost heeft laten
weten zijn plaats af te staan.
Van der Kooij uit Woerden
miste de finale maar op een
haar. Hij werd vijfde met een
punt minder dan de wel „pro
moverende" Van Harten en
Finale
VAN TILBORG
LOS
Hooijberg. Zijn uitschakeling
kwam vooral door verlies te
gen Van Tilborg. Na 41. 3-
9 Is de stand van het diagram
bereikt. 42. 34-29 (waarschijn
lijk is 27-22x22 hier beter on
danks 12-17) 25-30, 43. 29x20
15x24, 44. 27-22 18x27, 45.
31x22 13-19, 46. 39-34 30x39,
47. 33x44 24-29!, 48. 44-39 9-
13, 49. 37-31 26x37, 50. 32x41
19-24, 51. 41-37 13-19, 52. 36-
31 29-34, 53. 39x30 24x35. De
VAN DER KOOIJ
strijd lijkt gestreden, maar let
eens op hoe hardnekkig Van
der Kooij zich verdedigt: 54.
38-33 35-40, 55. 31-26 11-17,
56. 22x11 16x7, 57. 33-29 40-44,
58. 37-32 12-18, 59. 32-27 44-
49, 60. 29-24 (op 28-22 49x21
22x24 21-8 24-20 8-3 20-15 3-
14) 19x30, 61. 28-22 49x16, 62.
22x13 16-27 en nu moest Van
der Kooij zich wel gewonnen
geven. Op 12-8 volgt namelijk
7-12 8x17 27-18 met bekende
winst op de tric-traclijn.
Een andere debutant in de hal
ve finale was de Zwijndrechter
Kloosterman. Hij had het in de
B-groep heel wat moeilijker
dan Van der Kooij. Klooster
man eindigde op de laatste
plaats met drie remises. Tegen
Bastiaannet ging hij onderuit
via een altijd verrassende,
maar lichte combinatie. In de
stand zwart: 4, 7, 12, 18/20,
26, 28, wit: 29, 30, 36, 37, 39,
40, 42, 48 strafte Bastiaannet
wits foutieve 45-40 af met 40.
28-32, 41. 37x28 19-23, 42.
28x19 26-31, 43. 36x27 20-24,
44. 29x20 18-22, 45. 27x18
12x45.
De tweede diagramstand is ge
wijd aan LosEbeltjes (kamp.
van Drenthe '80). Los speelde
in tijdnood 30-24 enz. en de
partij eindigde in remise. Pas
later vond hij de winnende
damzet, mogelijk na 11-17?:
34-29 23x25 27-21 16x27 38-
32 27x29 37-31 en hoe zwart
ook slaat altijd gevolgd door
39-33 29x38 43x5!
Geslachtsziekten steeds moeilijker
te bestrijden
DEN HAAG „De wereldbe
volking krijgt er jaarlijks mil
joenen patiënten met ge
slachtsziekten bij. Daarmee
vergeleken verkeert Nederland
nog in een vrij gunstige positie,
hoewel ook hier sprake Is van
een toename", aldus dr. Ernst
Stolz, waarnemend hoofd van
de pollkliniek huidziekten van
het Rotterdamse Dijkzigt-zie-
kenhuis.
HIJ spreekt over de recente cij
fers van de Stichting tot Be
strijding der Geslachtsziekten:
13.243 nieuwe ziektegevallen
werden vorig jaar bij het minis
terie van volksgezondheid en
milieuhygiëne gemeld. Vergele
ken met 1978 betekent dat een
zorqwekkende stijging van
14,5%, waarop staatssecretaris
Veder-Smit heeft gereageerd
door de Gezondheidsraad een
advies te vragen over de be
strijding van deze ziekten.
Sinds de behandelende artsen
In '76 verplicht werden gesteld
om gevallen van geslachtsziek
te bij het ministerie van volks
gezondheid aan te geven, valt
een jaarlijkse stijging van het
aantal ziektegevallen waat' te
nemen. Gonorroe (ook wel
druiper genoemd) en syfilis, al
lebei geslachtsziekten die
praktisch altijd door sexueel
verkeer worden overgebracht,
zijn In die getallenreeks de uit
schieters.
Volgens de Stichting ter Be
strijding der Geslachtsziekten
melden lang niet alle artsen de
waargenomen gevallen en
wat meer gewicht In de schaal
legt valt 't niet te schatten
hoeveel mensen met een der
gelijke ziekte rondlopen, zon
der hiervoor de hulp van een
arts te hebben ingeroepen.
Geslachtsziekten liggen nog in
de taboesfeer, vandaar dat de
meeste mensen uit schaamte
bij de arts of de polikliniek
wegblijven. De aantallen liggen
dus nog veel hoger dan de ta
bellen suggereren.
Kruisverenigingen en de GG en
GD's in ons land hebben de
laatste jaren flink aan de weg
getimmerd om die taboesfeer
met behulp van meer voorlich
ting weg te nemen. Zij stelden
de telefoonlijnen in voor infor
matie over geslachtsziekten e-
venals de Diensten Geslachts-
zlektenbestrijding in de meeste
provincies. Zo veel mogelijk
patiënten bij de dokter krijgen
Is het uitgangspunt, want wan
neer niet te lang wordt ge
wacht met de behandeling,
kunnen deze ziekten gemakke-,
lijk worden genezen.
Oorzaken
De enige twee oorzaken van de
toenemende stijging, die met
enige zekerheid kunnen wor
den aangevoerd, zijn de toene
mende weerstand van het mi
cro-organisme van sommige
geslachtsziekten tegen de ge
bruikelijke anti-biotica en het
(sinds de invoering van de pil)
verminderde gebruik van het
condoom dat geslachtsziekte
vaak kan voorkomen.
Volgens dr. Stolz is het nauwe
lijks te zeggen of de stijging
van geslachtsziekten in ons
land wordt veroorzaakt door
een werkelijke toename van
het aantal ziektegevallen, of
door de sinds '76 ingestelde
verplichte registratie, die bij
artsen steeds meer ingang
vindt. „Het registreren alleen
ai is een hele moeilijke zaak.
Wat in die tabellen staat gaat
alleen over de ziekten die in
het eerste en tweede stadium
verkeren. Maar buiten die regi
stratie komt nog heel wat voor.
Er vinden allerlei verschuivin
gen plaats, waarover talrijke
theorieën bestaan, die geen
van alle voor 100% zijn te be
wijzen", aldus Stolz.
De gangbare theorieën druk
ken bepaalde groepen men
sen. (zoals homofielen) In een
hoekje, als zou juist bij hen ge
slachtsziekte extra veel voor
komen. Volgens Stolz is het
vrijwel onmogelijk om een
groep aan te wijzen waarin ge
slachtsziekten meer dan bij an
dere groepen mensen voorko
men.
„Stel dat je een groepje zeelle
den kan registreren met een
geslachtsziekte. Dan kan je
nog niet zeggen dat zeelieden
over het algemeen wel ge
slachtsziekte zullen hebben.
Hoogstens zou de kans bij hen
vergroot zijn door hun levens
wijze. Harde feiten heb je no
dig, maar daar ontbreekt het
ons aan. Daarbij weten we zo
goed als niets over het voorkó
men van deze ziekten, althans
hoe je dat op grote schaal kap
toepassen. Laat staan dat we
de oorzaken van de stijging
goed kennen. Er zijn wel heel
wat mogelijke oorzaken in om
loop, zoals een vrijere liefde,
meer toerisme, meer sexclubs,
pilgebruik en dus minder rem
mingen, jongeren die eerder
met sex beginnen en meer van
partner wisselen, het speelt al
lemaal misschien wel mee,
maar ik ben er zeer huiverig
voor om me hierop vast te leg
gen. Hoogstens zou je kunnen
zeggen: wie veel en nard in een
auto rijdt, loopt eerder de kans
een ongeluk te krijgen dan ie
mand die dat niet doet. En zo
is dat ook met geslachtsziek
ten. ledereen kan het krijgen
en de kans hierop wordt groter
bij veel wisselende contacten".
door
C. J. de Feijter
De strijd in Felsen tussen Pe-
trosian en Kortsjnoj verliep vrij
rustig. De heren schakers wa
ren niet vriendelijk tegen el
kaar. Vanaf de eerste partij
speelde Kortsjnoj met wit voor
alles wat hij waard was op
winst, tegen een remisekoning
die dan met zwart een uitgele
zen laveerspelletje weggeeft,
géén kansen weggeeft en als
een tijger op de loer ligt, speu
rende naar buit. Met zwart
spe'ende was Kortsjnoj er op
uit het evenwicht te bewaren.
De eerste partij (met wit voor
K.) werd afgebroken met gerin
ge winstkansen voor wit die
echter al zeer snel vervluchtig
den. Dan een korte remise in
de tweede partij, en de derde
partij werd dan weer afgebro
ken voor een witte stand, met,
weliswaar voorzichtig gemeld,
winstkansen voor K. Welnu,
hieronder de stand van die af
gebroken partij:
(Zie diagram)
Wit: Kg1, Dc2, Ta4, Td2, La1,
Pb3; pionnen: b4, e3, f2, g2,
g3.
Zwart: Kg6, Dd6, Te8, Te7,
Lc8, Pd5; pionnen: a6, c6, e4,
f5, g5, h5.
U ziet het. een pionnetje min
der voor wit, maar de stand
werd als gewonnen geken
merkt.' Blijde verwachtingen in
het K-kamp, bedrukte gezich
ten bij de zwarten, die een
beetje de „P" in hadden. Even
tussendoor er was daar in
Felsen een computer bij aan
wezig, en die had over de afge
broken stand de volgende
winstverwachting gegeven: 41.
Pc5, Db8 42. Pa6:, Db5 43.
Pc5, Pb4: 44. Td6t, Le6 45.
Db2, en wit wint. Maar toen
wedstrijdleider Golombek de
door K. afgegeven zet bekend
maakte ging dat in rook op,
want er bleek als afgegeven
zet: 41. Pb3-a5,in de enve
loppe te zitten. Er volgde snel
achtereen: 41Te7-e6 42.
Dc2-b2, met matdreiging
op g7. En dat werd dan door
Petrosian beantwoord met: 42.
Dd6-f3! Een sterke verde-
digingszet, die door de witte
partij in de analise niet was ge
zien, dan wel zonder onder
zoek was weggewuifd. Het
duurde dan meer dan tien mi-
Felsen
nuten voordat het antwoord
van wit kwam: 43. Pa5xc6,
en de gehele zaal werd daar
doodstil van. Petrosian speel
de snel: 43Pd5-b6, het
geen een dubbele aanval in
houdt zowel de toren op a4
als het paard staan aangeval
len. Menigeen denkt aan de
soms kinderlijke blunders van
Kortsjnoj. Er zijn voor wit nog
slechts twintig minuten over
aan bedenktijd tot de 56e zet,
wanneer er opnieuw kan wor
den afgebroken. Er volgt nu:
44. Pc6-d8, waarmede dus
in het stukverlies wordt berust
De omstanders zijn onrustig
aan het doorrekenen van de
mogelijkheden. 44
Pc6xb4 45. Pd8xe6, Pe
trosian neemt even de tijd om
na te gaan of hij het paard met
zijn loper of met zijn toren zal
nemen. Het is duidelijk dat we
derzijds dame nemen op remi
se uitloopt. Na 16 minuten
doet hij tenslotte zijn zet, en
het is de beste van de twee:
45; Te8xe6, waarop na
drie minuten de reddende zet
volgt: 46. Td2-d8l, Pa4xb2 47.
Td8xf8, en nu wint wit het
verloren gegane stuk terug
er gloort weer hoop voor hem!
47Pb2-d3 48. Tf8xc8.
Te6-b6 49. La1-c3, a6-a5 en
wit kan niet nemen op a5 we
gens de gemene matdreiging
gel
bij
op: 50. ba5:4 Tb1f 51. W sd
P12 en uit. Maar Kortsjnoj a
dekt de remiseweg: 50. Tc
g8f. Kg6-h6. Uitwijken naar
is niet beter, want wit off<
dan, na nemen op b4 zijn lop
en doet zich met welgevallen I
goed aan alle zwarte plonne
waarna het slot tussen T en
tegen T op remise uitloopt,
moet dan nog wel zorgvuld
worden gespeeld. Maar zo v
komt het niet, want na:
Tg8-h8f, werd de partij
mise gegeven. Men is geneii
de computerzet 41. Pb3-c
als beter te beschouwej
dan de door Kortsjnoj afgeg M
ven zet: Pb3-a5. Wellicht zat
ondanks de voorspellingen da
toch geen winst voor wit in.
moet gezegd worden dat w
heeft misgetast, maar hij ha
de wind in de zeilen en h
heeft dan toch maar op ee
geweldige wijze de remise ui
het vuur gesleept!
Zonder diagram zet ik u no<
een tweezet voor, u weet
met zekerheid waar u aan to
bent!
Wit: Ke8, De1, Tf5, Tg8, Lc
Ld1; pionnen: d4, g5. En Pg7
Zwart: Kg6, Td2; pionnen: d
e2, h6, h7.
Wit begint en geeft mat in twe
zetten.
Nu ben Ik toch echt benleuv»
of u deze tweezet kunt vindei
Voor 10 maart a.s. heeft men
in België een bijzondere serie
op het programma staan. Deze
serie bestaat uit drie zegels
met als onderwerp de „Gentse
Floraliën". De „Koninklijke
Maatschappij voor Landbouw
en Plantkunde" werd op 10
oktober 1808 opgericht. Deze
jonge vereniging opende op 6
februari 1809 haar eerste plan-
tententoonstelling van niet-eet-
bare tuinbouwprodukten die
door internationale organisa
ties erkend is. In aangepaste
vorm stelt men grote sortering
van bloemen en planten aan
het publiek voor. De „Gentse
Floraliën" worden om de vijf
jaar gehouden, en dit jaar zal
van 19 tot en met 27 april de
28ste versie aan het publiek
getoond worden. Deze interna
tionale gebeurtenis zal zeker
door honderdduizenden be
zoekers uit binneh- en buiten
land bezocht worden.
De door M. Severin ontworpen
zegels hebben bloemstukken
als motief. Zo ziet men achter
eenvolgens op een zegel van 5
fr. een ruiker lentebloemen,
6,50 fr. zomerbloemen en 9 fr.
herfstbloemen. Het drukken
van deze zegels was in handen
van de „Algemene Werkplaats
van het Zegel" te Mechelen.
Op 25 februari j.l. verscheen in
België één bijzondere zegel in
de waarde van 5 fr., gewijd aan
de 100e geboortedag van de
staatsman Jan Frans van Cau-
welaert (1880-1961). Frans van
Cauwetaert werd op 10 januari
1880 geboren te Onze-Lieve-
Vrouw-Lombeek (nu Roos-
daal). In 1913 promoveerde hij
te Leuven tot doctor in de
rechten. Tijdens de eerste we
reldoorlog verbleef hij in Ne
derland. Tesamen met J. Hoste
werd hier door hem het week
blad „Vrij België" uitgegeven.
Als stichter van het „Vlaams
Belgisch Verbond" verdedigde
hij de stelling dat Vlaanderen
recht moest geschieden in het
raam van de Belgische Staat.
In juni 1931 werd Van Cauwe-
laert benoemd tot Minister van
Staat, later minister van eco-
Belgische bloemstukken
nomische zaken, middenstand,
landbouw en binnenlandse
handel. In de na-oorlogse jaren
bekleedde hij de functie van
Kamervoorzitter, en wel tot
april 1954. Van 1954 tot en
met 1959 was hij afgevaardig
de bij de Verenigde Naties. Als
mede-oprichter van de Confe
rentie der NAVO-parlementa-
riërs in 1955, werd hij in 1957
de eerste voorzitter van de
Raadgevende Interparlemen
taire Beneluxraad.
Op de door J. de Vos ontwor
pen zegel ziet men het portret
van Frans van Cauwelaert en
de tekst „Frans van Cauwe
laert 1880-1961".
Evenals vele andere Europese
landen heeft ook San Marino
de Heilige Benedictus herdacht
op een zegel in de waarde van
170 I. Deze zegel toont het
portret van de heilige", om-
tleend aan een muurschilde
ring die zich bevindt in de pa
rochiekerk van Nurcia.
Ter gelegenheid van de te Na
pels te houden „20ste interna
tionale Europa-postzegelten
toonstelling verscheen één bij
zondere zegel. Deze zegel
heeft eveneens een waarde
van 170 I. en als thema „Na
pels 1980". Het motief wordt
gevormd door een gezicht op
de stad, vanaf het strand. De
pentekening werd gemaakt
naar een gravure uit de zeven
tiende eeuw. Het drukken van
deze zegel was in handen van
het Polygrafisch instituut van
de Italiaanse staat.
Een uit drie zegels bestaande
serie heeft als thema „De striji
tegen de tabak". Deze zegel
hebben een waarde var
220 en 520 I. Op elk der dri
zegels ziet men grote massa'
verfrommelde sigarettepeuk
jes, met op de achtergrom
een mensengedaante. De striji
tegen de tabak is een initiatie
van de wereldgezondheids
raad, naar aanleiding v
„Wereldgezondheidsdag
1980". De in Milaan woonach
tige schilderes Giuliana Consil
vio ontwierp de motieven voo
deze zegels.
SAN MARINO 120
SAN MARINO 220
SAN MARINO 520f
