Noors oliebeleid op
losse schroeven door
ramp met 'Kielland9
Britten bezinnen
zich over
rellen in Bristol
HONGERSTAKING
Koning
Boudewijn
weigert
ontslag
regering Martens
ZIGEUNERS IN DACHAU IN
1980buitenland
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 4 APRIL 1980 PAGINA 11
Origineel99
plan voor
Jeruzalem
VATICAANSTAD Ko
ning Hassan II van Marok
ko heeft gistermiddag vijf
tig minuten lang met de
paus gesproken over wat
werd genoemd „een origine
le oplossing" voor Jeruza
lem. De koning is voorzitter
van het Jeruzalem-comité
van de conferentie van isla
mitische landen. In die func
tie had hij de paus enige
maanden geleden per brief
enkele voorstellen gedaan
over de toekomstige status
van de drie grote monotheis-
tische godsdiensten in Jeru
zalem. Over de inhoud van
de voorstellen wilde het Va-
ticaan geen nadere medede
ling doen.
Scala-orkest
musiceert weer
MILAAN De orkestleden
van de beroemde Scala van
Milaan hebben gisteren hun
stakingsactie voor meer kleed
geld beëindigd nadat de direc
tie van de beroemdste Ita
liaanse opera de toezegging
had gedaan dat zij de musisci
van een rokkostuum zal voor
zien. Het aflopen van de sta
king werd gevierd met een
feestelijke opvoering van Puc
cini's La Tosca. De traditionele
uitvoering van Verdi's re
quiemmis voor vandaag die
door de staking in gevaar was
gekomen, kan gewoon door
gaan.
Militairen
in regering
Suriname
PARAMARIBO Twee mi
litairen die vorige maand
samen met een aantal ande
ren een staatsgreep uitvoer
den en daarna de Nationale
Militaire Raad van Surina
me vormden, zijn gisteren
toegetreden tot het kabinet
van premier Chin A Sen.
President J. Ferrier beëdig
de de heer Neede tot onder
minister van politie en de
heer Van Rey kreeg de por
tefeuille van defensie.
V ertegenwoordiger
PLO in Den Haag
ontvangen
DEN HAAG De Palestijn-
se diplomaat dr. Issam Sar-
tawi heeft vorige week vrij
dag een bezoek gebracht aan
het ministerie van buiten
landse zaken in Den Haag.
Daar had hij een gesprek
met mr. N. van Dijl, chef
van de directie Midden-Oos
ten van het ministerie.
Het gesprek met Sartawi, die
een van de leidende figuren is
binnen de Palestijnse PLO
past, aldus minister Van der
Klaauw, in het streven naar
een normalisering van de be
trekkingen met de Palestijnen.
Eerder dit jaar hadden in Li
banon contacten plaats tussen
Nederlandse diplomatieke ver
tegenwoordigers en de PLO.
De regering wenst de PLO
echter niet als de enige verte
genwoordiger van de Palestij
nen te erkennen.
'Geen gewone
epidemie in
Sverdlovsk'
WASHINGTON Functio
narissen van de Amerikaan
se inlichtingendienst CIA
hebben gisteren verklaard
ervan overtuigd te zijn dat
de dood van minstens 200
Russische buigers in april
1979 is veroorzaakt door mi
croben, die zijn vrijgekomen
na een explosie in een fa
briek voor bacteriologische
wapens in Sverdlovsk. Zij
verklaarden onlangs inlich
tingen te hebben ontvangen
waaronder de resultaten van
lijkschouwing, waaruit
bleek dat de slachtoffers wa
ren overleden aan de gevol
gen van aantasting van de
longen door miltvuur. Deze
vorm van miltvuur kan,
aldus de bronnen, niet wor
den veroorzaakt door het
eten van vlees van zieke die
ren.
Dit was wel de versie van de
feiten die de Russen hadden
gegeven nadat de Amerikanen
de ramp vorige maand ter
sprake hadden gebracht op
een conferentie in Genève ter
bestrijding van de bacteriologi
sche oorlogvoering. Eerder
had het Russische persagent
schap Tass verklaard dat de
slachtoffers geleden haddén
aan een vorm van epidemie,
zoals die zich onvermijdelij-
kerwijs wel vaker voordoen.
De Amerikanen namen hier
aanvankelijk genoegen mee.
Volgens de CIA overleden
vier dagen na de explosie in de
fabriek de eerste slachtoffers.
Zij hadden hoge koorts en hun
lippen en oren waren hele
maal blauw geworden. De
Amerikanen noemen het
voorts opvallend dat de Sovjet-
Unie de Wereldgezondheidsoi*
ganisatie niet op de hoogt®
heeft gesteld van de miltvuur*
'epidemie.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Winkeliers en andere zaken
mensen van de kleine maar weemoedige
wijk St-Pauls van de Engelse havenstad
Bristol probeerden gisteren te berekenen
wat de zware rellen van de avond tevoren
hen gekost hadden. Inmiddels spanden zo
wel de nationale als de plaatselijke over
heid zich in om de oorzaken van de plotse
incidenten te achterhalen.
Sinds de rust weergekeerd is in het St-
Pauls ghetto wordt de orde er gehand
haafd door minstens tachtig politieman
nen. Buiten de wijk worden nog enkele
korpsen gereed gehouden om onmiddel
lijk ter plaatse te kunnen zijn als er nieu
we herrie losbarst.
Politie en overheid zijn erg gevoelig voor de
kritiek, die uitgebracht wordt op het feit, dat
alle politiemensen woensdagavond St-Pauls
ontruimden en de bewoners ervan bijna vijf
uren lang aan hun lot hebben overgelaten.
Volgens de plaatselijke commissaris was dat
de enige manier waarop bloedvergieten ver
meden kon worden. Maar de terugtrekking
van zijn „troepen" heeft tot gevolg gehad, dat
zwarte en blanke plunderaars en brandstich
ters nadien ongehinderd konden stelen en
vernielen.
Minister van Binnenlandse Zaken en Justitie
William Whitelaw heeft in het Lagerhuis
ontkend, dat de incidenten in Bristol rassen-
rellen waren. Het was geen botsing tussen
blanken en kleurlingen, maar wel tussen
(hoofdzakelijk zwarte) jongelui en de verte
genwoordigers van het gezag. De politie had
de zwarte jongens op stang gejaagd door een
kleine stamkroeg, de Black and White, met
twaalf agenten binnen te vallen. De zwarten
protesteerden verontwaardigd, dat dit café de
enige plaats was waar ze konden samenko-
St-Pauls is een armoedige wijk vol krotwo
ningen, dichtbij het centrum van Bristol. De
zwarte bewoners ervan beseffen maar al te
goed, dat zij in het leven niet altijd dezelfde
kansen hebben als de blanken. Er zijn enorm
veel zwarte werklozen. Het kost een kleur
ling vier maal meer moeite dan een blanke
om aan een baan te komen.
De rellen in St-Pauls hebben het ingeslui
merde Britse geweten opnieuw wakker ge
schud. In Groot-Brittannië bestaan nog veel
sociale wantoestanden, die ernstige confron
tatie kunnen veroorzaken. De pogingen, die
het noodgedwongen, doet om een natie te
worden, waarin mensen van allerlei rassen in
vrede leven, worden bij lange na niet met
succes bekroond.
Beeld van de plundering van een levensmiddelenzaak in Bristol bij rellen tussen po
litie en Jamaicanen.
kamp had gezeten, na de oor
log geen schadevergoeding
omdat in haar dossier stond
dat zij "een asociale, ja crimi
nele zigeunerin was die van
wege haar waarzeggersprak
tijken naar het concentratie
kamp was gestuurd". Ook in
andere opzichten kan worden
gesproken van op zijn zachtst
gezegd bureucratische wan
toestanden.
Vermeld dient nog te worden
dat het protest niet door alle
zigeuners in Duitsland wordt
ondersteund. Terwijl de akti-
visten ruim 35 jaar na de mas
samoorden eindelijk een te
vreden stellende regeling ei
sen voor het onpeilbare leed
dat de zigeuners is aangedaan,
vreest een grote groep andere
Sinti dat dergelijke openlijke
demonstraties de latent aan
wezige zigeunerhaat onder de
bevolking in de Bondsrepu
bliek (of ook in Nederland?)
alleen maar zal aanwakkeren.
Deze vrees voor een verslech
tering van de labiele verhou
ding tussen de zigeuners en
de "normale" bevolking is
misschien een veel groter be
wijs voor de bestaande .discri
minatie dan alle harde docu-
kunnen aantonen.
Premier Martens.
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
BRUSSEL - De Belgische premier Wilfried
Mariens heeft gisteren het ontslag van zijn
precies één jaar oude regering aangeboden
aan koning Boudewijn. De koning heeft het
ontslag echter niet meteen aanvaard, maar
Martens opgedragen binnen enkele dagen te
onderzoeken of toch nog een definitieve val
van het kabinet te voorkomen is.
De premier deelde gisteravond mee, dat hij al
lereerst zal pogen de conflicten binnen de be
staande coalitie van katholieken en socialisten
op te lossen. De kansen daarop leken gistera
vond gering. Weliswaar verklaarden alle vier
Nieuwe crisis
om wapenexport
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - Terwijl premier Martens gisteren
met koning Boudewijn de politieke crisis rond
de gewestvorming besprak, brak ook op een
ander terrein een ernstig konflikt uit binnen
het kabinet. Aanleiding: de exporten van de
Belgische wapenhandel naar Uruguay. De so
cialistische minister van Buitenlandse Zaken
Henri Simonet heeft die uitvoer deze week in
het parlement verdedigd, en daarbij aange
voerd dat geen van de andere ministers in het
kabinet bezwaar heeft gemaakt tegen de afgifte
van de betrokken uitvoervergunning. Die uit
spraak wekte de woede op van minister van
Ontwikkelingssamenwerking Mare Eyskens,
die verklaarde dat hij zich wel degelijk tegen
die export had verzet. Begin deze week hadden
de Vlaamse christendemocratische en de socia
listische regeringspartij (CVP en SP) al gepro
testeerd tegen de wapenleveranties aan „een
van de meest corrupte regiems in de wereld".
De Franstalige minister Simonet betoogde ech
ter in de Kamer van Volksvertegenwoordigers,
dat de bedoelde Uruguese bestelling een indu
strieel pakket van ruim 200 miljoen gulden be
treft. De wapens vormen daarvan slechts een
onderdeel ter waarde van 22 miljoen. „De order
was te nemen of te laten, men kon niet de bur
gerlijke uitrusting leveren en de militaire wéi-
geren aldus Simonet.
Het konflikt kon niet verder in de Kamer wor
den uitgevochten, omdat de vergadering voor
onbepaalde tijd werd verdaagd als gevolg van
de crisisdreiging rond de Belgische gewestvor
ming.
De wapenfabrikanten
lijks voor meer dan eer.
buitenland. Tot nog to
buitenlandse
h België leveren jaar-
miljard gulden aan het
passen de ministeries
economische zaken
nauwelijks enige selektie toe bij het verlenen
van de exportvergunningen en kredietgaran-
de regeringspartijen dat ze geen kabinetscrisis
willen maar de standpunten van met name
Vlaamse christen-democraten (de CVP onder
leiding van Leo Tindemans) en de Waalse
cialisten (de PSB van André Cools) bleken
praktisch onverzoenbaar.
De CVP wil het hele vraagstuk van de gewest-
vorming - die eindelijk vrede in de hardnekki
ge taalstrijd moet brengen - uit het regeerpro
gramma halen en apart gaan bespreken tussen
alle Vlaamse en Waalse politieke partijen. In
tussen kan de regering dan op sociaal-econo
misch gebied de broodnodige bezuinigingsmaat
regelen treffen. De Waalse PSB daarentegen
eist dat de regering trouw blijft aan het regeer
akkoord en de staatshervorming onverwijld
uitvoert.
Zoals gisteren gemeld is de regering Martens
gestruikeld in de senaat, waar ze geen tweeder
de meerderheid kreeg voor de grondwetsher
ziening die Belgié - voorlopig - in deels onaf
hankelijke gewesten Vlaanderen, Wallonië en
Brussel zou moeten verdelen. In Martens' eigen
CVP-fraktie waren vier dissidenten voldoende
om de voorlopige staatshervorming te doen
stranden. Voor het viertal was het onoverko
melijk dat de Vlamingen in de toekomstige
Brusselse gewestraad (het deelparlement) geen
veto-recht kregen tegen besluiten die de Fran
stalige meerderheid in de hoofdstad zou kun
nen doordrukken.
De belofte van Martens dat zijn regering die
waarborg voor de Brusselse Vlamingen in elk
geval in 1982 in een aparte wet zou vastleggen,
kon de wantrouwende CVP senatoren niet
meer overtuigen.
De op de achtergrond liggende oorzaak van de
ontslagaanvraag van premier Mariens is het be
sluit van het CVP-congres in december jongst
leden dat België niet in drie maar in twee ge
westen moet worden verdeeld. Brussel zou geen
apart gewest meer mogen worden, omdat de
Vlamingen daarmee de hoofdstad van het land
aan de Franstalige meerderheid zouden wegge
ven. Met dat standpunt nam de CVP definitief
stelling tegen de grondwetsovereenkomst van
1970 en tegen het regeerakkoord-Mariens.
CVP-voorzitter Tindemans heeft nog vorige
week krachtig gepleit voor een zes partijen-re
gering van Vlaamse en Waalse liberalen, socia
listen en christen-democraten. Premier Mar
tens gaf gisteren toe dat hij nu misschien een
beroep zou moeten doen op oppositie-partijen
teneinde het land voor een volledige kabinets
crisis te behoeden. Zo'n crisis wordt door ieder
een onverantwoord geacht, gegeven de deplora
bele staat van de rijksfinanciën. Dat liberalen
en socialisten onder deze druk tot een sociaal-e
conomisch accoord zouden kunnen komen, zo
dat de liberalen tot de regering kunnen toetre
den, lijkt niettemin uitgesloten. Voor Neder
land zou een definitieve kabinetscrisis nog een
voordeeltje kunnen hebben. De invoering van
het auto-wegenvignet, waarover het parlement
deze week had moeten stemmen, zou erdoor op
een hele lange baan kunnen worden gescho-
Socialisten
in regering
Italië
ROME De Italiaanse socia
listen zijn gisteravond akkoord
gegaan met het besluit van
hun partijbestuur deel te ne
men aan een regering onder
leiding van premier Francesco
Cossiga van de Democrazia
Cristiana. Naar verluidt wordt
de regering vandaag gevormd.
Behalve de socialisten en de
christen-democraten aanvaar
den ook de republikeinen re
geringsverantwoordelijkheid.
De socialisten namen zes jaar
geleden voor het laatst aan een
regering deel. De communis
ten zijn opnieuw op een zijs-
gezet.
BONN - Een twintigtal Sin
ti (zigeuners) is vandaag,
Goede Vrijdag, op het ter
rein van het voormalige
concentratiekamp Dachau
in Beieren voor onbepaalde
tijd in hongerstaking ge
gaan om te protesteren te
gen hun achterstelling ten
aanzien van andere oor
logsslachtoffers en tegen de
nog altijd voortdurende dis
criminatie in het algemeen.
Terwijl het lot van de Joden
in Tweede Wereldoorlog alge
meen bekend is, weten slechts
weinigen dat zigeuners even
slecht behandeld werden en
dat er honderdduizenden in
de Duitse concentratiekam
pen zijn omgekomen. Dit is
deels een gevolg van het feit
dat zij aanvankelijk alleen
wegens zogenaamd crimineel
gedrag" werden vervolgd en
pas sinds 1943 op grond van
Ariërs!). Hoewel dit voor hun
gruwelijke behandeling geen
verschil maakte, had het wel
tot gevolg dat zij na de oorlog
veel meer moeite hadden dan
andere slachtoffers om aan
spraak te kunnen maken op
"wiedergutmachung", schade
vergoeding. Tot overmaat van
ramp gingen de autoriteiten
daarbij vaak af op dossiers
van de "landloperscentrale"
in Beieren die voor een groot
deel afkomstig waren van - ja
waarlijk - dezelfde nazi's. Zo
kreeg een zigeunervrouw die
jarenlang in een concentratie-
OSLO Over enkele weken verlaat
I het Noors boorplatform Ross a rig de
haven van Bergen om boringen te verj
I richten in de Poolcirkel. Medio mei
moet de Rossarig, een boorplatform
van het zelfde type als de Alexander
Kielland (het eiland dat verleden
week verging) op de plaats van be
stemming zijn aangekomen. Maar of
het boorplatform inderdaad de geplan
de vier proefboringen gaat verrichten,
is onzeker geworden na de ramp met
het drijvende hotel waarbij 124 mensen
het leven hebben verloren.
Veel Noren, onder wie parlementsleden,
zakenlieden en werknemers, zijn door de
ramp van vorigfe week aan het denken ge-
I zet. Het hele oliebeleid van de Noorse re-
I gering, en met name de omstreden proef-
boringen in de Poolcirkel, waarover nog
maar slechts twee weken geleden na een
verhitte discussie overeenstemming werd
I bereikt in het parlement, staat opnieuw
ter discussie.
j In de korte tijd dat er voor de Noorse kust
j olieboringen worden verricht, zijn daar al
206 mensen om het leven gekomen. De
j Noren beginnen zich nu af te vragen of de
prijs, in mensenlevens gerekend, niet te
hoog is. Is de regering niet te ambitieus,
misschien zelfs te hebberig geworden, zo
vraagt men zich in Oslo af en wat sommi
gen nog belangrijker achten, zal de econo
mie straks niet te afhankelijk zijn gewor
den van een olie- en gasveld, dat onder
zeer moeilijke omstandigheden wordt
geëxploiteerd en dat op een gegeven mo
ment is uitgeput?
Volgens een lid van de Noorse oppositie is
het land nu al zó afhankelijk van de olie
winning in de Noordzee, dat „één ernstig
ongeluk met een belangrijk platform een
groot gat slaat in onze economie".
Er zijn inmiddels zoveel stemmen opge
gaan om van verdere boringen af te zien
in ieder geval totdat de onderzoekcom
missie verslag heeft uitgebracht over de
oorzaak van de ramp van vorige week
dat de Noorse regering gedwongen kan
worden de boringen in de Poolcirkel
voorlopig uit te stellen.
De plannen waren al eens eerder in de ijs
kast gezet na de storm van protest die los
brak na de ramp met het platform Eko-
fisk Bravo in april 1977, waarbij duizen
den tonnen olie de Noordzee instroomden.
Op dit moment worden er in drie belang
rijke gebieden van het Noorse Continen
tale Plat boringen verricht. Ekofisk in het
zuiden met zeven olievelden (die spoedig
met nog eens vijf velden worden uitge
breid), het uitgestrekte Frigg, waar voor
namelijk gas wordt gewonnen en Shet
land, dat grenst aan het Engelse exploita-
tiegebied.
Onlangs zijn er twee nieuwe gebieden
ontdekt, maar de exploitatie hiervan is
door de ramp van vorige week op losse
schroeven komen te staan.
Het vooruitzicht op zoveel rijkdom lijkt de
Noren na de ramp met de Kielland nog
maar nauwelijks te kunnen bekoren, ze
ker niet nu de olie en het gas ook onder
de prachtige kust van Noorwegen en in
het visrijke water ten noorden van Spitz-
bergen in het Poolgebied blijkt te zitten.
Wat er ook uiteindelijk wordt besloten,
premier Nordli moet waarschijnlijk zijn
hoofd buigen voor de publieke opinie en
heel voorzichtig te werk gaan, temeer
daar er volgend jaar algemene verkiezin
gen worden gehouden. Zoals het er n
uitziet, gaan de oliemaatschappijen die i
het Noorse deel van de Noordzee willen
boren een nóg moeilijker tijd tegemoet.
(PETER HETHERINGTON THE GU
ARDIAN)
Per
riksja
naar het
werk
Paul Jampolsky
die op een recla
mebureau in
Manhattan
werkt, gaat nor
maal per metro
naar zijn baas,
maar gisteren
op de tweede
dag dat het o-
penbaar vervoer
in New York in
staking is
huurde hij zijn
vriend George
Fox met diens
riksja voor 40
dollar per dag
om zich naar zijn
kantoor te laten
brengen en ha
len. Het ziet er
naar uit dat Paul
nog voorlopig
een beroep op
zijn vriend zal
moeten doen,
want een einde
van de staking is
nog niet in zicht.
