Regering- Martens overweegt ontslag deTijd HP In Cambodja dreigt opnieuw hongersnood NEUWSNET BUITENLAND LEIDSE COURANT "'if DONDERDAG 3 APRIL 1980 PAGINA 15 2* 'ANDAAG OVERLEG MET KONING (Van onze correspondent Mare de Koninck) BRUSSEL - Precies op de dag dat het Belgische ka- binet-Martens één jaar bestaat, beleeft het de zwaarste van de talloze politieke stormen die het I sinds 3 april vorig jaar over zich heen h^eft gekre gen. Niet Martens rivaal Leo Tindemans (ex-pre- mier, voorzitter van de Christelijke Volkspartij, CVP), maar CVP-senator Leo Lindemans was giste- I ren de directe aanleiding tot de bijna-crisis die nog vór Pasen het einde van het kabinet kan betekenen. Koning Boudewijn is vandaag vervroegd uit Spanje naar Brussel teruggekeerd om te overleggen over een eventueel ontslag. Tijdens een beslissende stemming in de senaat,over de voorlopi ge gewestvorming (verdeling van Belgié in de deels zelfstandige .gewesten Vlaanderen, Wallonië en Brussel) bleek premier Mar- tens niet de steun van de vereiste tweederde meerderheid voor één van de meest betwiste artikelen te krijgen. Tevoren had Martens tot tweemaal toe in een hartstochtelijke oproep de Bel- I gische staat in stand te houden, de vertrouwenskwestie aan de stemming verbonden. Na de verwerping echter kondigde de premier niet het ontslag van zijr. regering aan, maar vroeg hij I schorsing voor onbepaalde duur van de behandeling van de to tale gewestwet, die als geheel nog niet in stemming was geko- De senaat besloot daarop dit voorstel te bestuderen en vandaag opnieuw bijeen te komen. Zulks onder protest van de oppositie I (liberalen en taaipartijen), die stellen dat het kabinet definitief de vereiste parlementaire steun heeft verloren maar weigert daarvan de gevolgen te aanvaarden. IHet fel betwiste artikel uit de gewestwet gaat over de toekomsti ge samenstelling van de gewestraad (deelparlement) van het ge west Brussel. De Vlaamse partijen eisen unaniem dat de Neder- i landse Brusselaars de wettelijke waarborg krijgen dat ze. in de gewestraad nooit kunnen worden overstemd door de Franstalige meerderheid. De Vlaamse taalgroep in Brussel moet dus èen soort vetorecht krijgen op alle besluiten die de Brusselse deelre- I gering in de toekomst wil nemen. Premier Martens was er echter niet in geslaagd die waarborg in een voor de Franstaligen aanvaardbare wetstekst te gieten. Om echter de hele staatshervorming hierdoor niet te belemmeren, liet Martens eerst alle overige artikelen - ruim 100 - in stem- j ming brengen. Die werden alle aanvaard. Maar bij het bewuste artikel 5 waarin de waarborgen voor de Nederlandstalige Brus- selaars ontbreken, volstond de premier met een plechtige belofte dat die garanties er vóór de gemeenteraadsverkiezingen van \9S2 zullen komen. I Ve CVP-partijgenoten van Martens waren gisteren bijna alle- maal overgehaald, toen de fraktievoorzitter van de Franstalige socialisten vlak voor de eindstemming nieuwe voorwaarden stelde. Als de Vlamingen in Brussel een vetorecht krijgen, dan moeten de Franstaligen in de Vlaamse randgemeenten rond de J hoofdstad dat eveneens krijgen, aldus de frar\stalige socialisten- I voorzitter. Deze verklaring was voor CVP-senator Lindemans aanleiding om definitief tegen het bewuste artikel 5 te stemmen. Hij had geen vertrouwen meer in de persoonlijke belofte van premier Martens, die immers alleen ingelost kan worden met medewer king van de Franstalige coalitiepartners. Lindemans kreeg 4 fraktiegenoten mee, zodat de stemming uitkwam op 117 voor en 61 tegen. Geen tweederde meerderheid dus. Ook al zou de senaat de gewestvorming hebben aanvaard, dan nog zou de doorvoering ervan onwaarschijnlijk zijn geweest. Na Pasen moet immers de Kamer van Volksvertegenwoordigers erover oordelen. En fn dit parlementaire college beschikt de coalitie Martens zelfs zonder dissidenten nog niet over een twee derde meerderheid. De hoop van de premier was gevestigd op afwezigen bij de oppositie tijdens de stemmingen. Als het kabinet Martens na de gebeurtenissen van gisteren nog kans ziet in het zadel te blijven, is dat alleen omdat er geen al ternatieve regeringscombinatie voorhanden-is die de haast nood lottige financieel-economische situatie van het land nog enigs zins in de hand kan houden. CVP-artijvoorzitter Tindemans heeft gepleit voor een driepartijenkabinet met zowel socialisten als liberalen, maar een akkoord daarover lijkt uitgesloten. De Nederlandse journalisten Jan van der Putten (links) en Frank Diamand (rechts) in de eerste hulppost in San Salvador, nadat er door twee Nationale Gardisten op hen geschoten was. Beide Nederlanders Hepen, lichte verwondingen op. Gardisten San Salvador gepakt wegens schieten op Nederlanders SAN SALVADOR Twee leden van de Nationale Garde van San Salvador zijn gearresteerd. Zij worden ervan be schuldigd, dat zij de Nederlandse journalisten, Ruud van Buuren (cameraman). Jan van der Putten (VARA en Volkskrant) en producent Frank Diamand in San Salvador te hebben beschoten, na hun aanvankelijk toestemming te hebben gegeven verder te rijden. Het drietal kwam uit een restaurant en werd daarna aangehou den door twee leden van de Nationale Garde. Zij kregen het sein om door te rijden. Toen zij daaraan gevolg gaven, werden zij be schoten. Van der Putten en Diamand liepen verwondingen op. De twee Nationale Gardisten zullen voor de rechter worden ge leid, die zal moeten uitmaken of zij al dan niet vervolgd zullen worden. De bevelhebber van de strijdkrachten, kolonel Garcia, heeft gezegd, dat het hier om een „geïsoleerd incident" ging. Het Nederlandse Rode Kruis heeft 155.000 gulden ter beschik king gesteld voor slachtoffers van, conflicten en natuurrampen in een aantal landen, waaronder El Salvador. Cambodja telt talloze weeskinderen. Hier zijn een aantal van hen ondergebracht in een voorma lige katholieke kerk. WASHINGTON De Ver enigde Staten steunen een voorstel van Thailand tot het houden van een inter nationale conferentie over Cambodja onder toezicht van de Verenigde Naties. Dit heeft de Amerikaanse onderminister van Buiten landse Zaken Richard Hol brooke gisteren aangekon digd. De bewindsman uitte de hoop dat secretaris-gene raal Kurt Waldheim van de VN spoedig zal antwoor den op het voorstel van Thailand. GROTE BEHOEFTE AAN RIJST EN ZAAIGOED PHNOM PENH De kans dat de hongersnood waardoor Cambodja vorig jaar werd getroffen, zich her haalt, wordt met de week groter. De sociale en economische chaos, de massale emigratie en de interna tionale spanning waar een hongers nood onvermijdelijk mee gepaard gaat, vergroten tevens de kans op een nieuwe oorlog. Na een kort stondige opklaring pakken zich we derom donkere wolken samen bo ven Cambodja. Men kan Cambodja het beste verge lijken met een patiënt die geope reerd is, maar geen nazorg krijgt. Degene die over de middelen be schikken om een nieuwe ramp te voorkomen, zoals de Westerse hulp organisaties, de Sovjet-Unie, Viet nam en de regering van Heng Sam- rin, kampen met ernstige techni sche moeilijkheden die nog verer gerd worden door politieke overwe gingen die niets te maken hebben met de schrijnende nood van de Cambodjaanse bevolking. De schrikbarende beelden van vorig jaar liggen nog vers in het geheugen. Duizenden mannen, vrouwen en kin deren stierven een mensonterende dood. Macht was voedsel en voedsel was macht, een vicieuze cirkel waar uit nauwelijks ontsnapping mogelijk was. Hoewel de zwaarste nood nu is gelenigd, ligt een nieuwe hongersnood op de loer. Het gevaar schuilt voornamelijk in de aard van het landbouwjaar. Stagnatie in de voedseldistributie legt de basis voor een nieuwe hongersnood. Deze cirkel moet worden doorbroken om enige economische en politieke stabi liteit te bereiken. In de periode november-januari wordt er in normale tijden een grote oogst van de velden gehaald. Als deze oogst slecht is, gebeuren er twee din gen. Omstreeks april is de rijst op en dientengevolge kan de Cambodjaanse boer ook geen nieuw zaad kopen. Maar in april moeten de boeren al weer zaaien voor de oogst van het jaar Kinderen spelend op een autokerkhof in Phnom Penh: onder het regime van Pol Pot werden alle auto's naar de schroothoop verwezen. daarop. „Maar met een lege maag, kun je niet werken", aldus een woordvoerder van een hulpverle ningsorganisatie en „zelfs als ze in' staat zijn hun uitgehongerde lichamen naar de velden te slepen, kunnen ze niet zaaien zonder zaad". Na de Vietnamese invasie van 1979 ging de opbrengst van de oogst voor een groot deel van de gewone bevol king verloren. De Rode Khmers ei genden zich rijst en landbouwmachi nes toe en vluchtten vervolgens de heuvels in. De Cambodjanen zelf vier den de val van het gevreesde Pol Pot regime met grote eetgelagen en wat er toen nog overbleef rotte weg in, de dorpjes die door-de bevolking waren verlaten. Het gevolg was dat er een tekort ontstond aan rijst en mede hierdoor werd er ook weinig gezaaid het volgende jaar. hulpverlening pas goed op gang, maar toen haalde men al weer een beschei-_ den opbrengst van de velden. De Cambodjaanse bevolking kon zich zelf voorzien en de rijst die werd gele verd door de hulpverleningsorganisa ties verdween grotendeels in de zak ken van partijleden, ambtenaren en militairen die tot voor kort volledig in rijst werden uitbetaald. Maar in sommige provincies raakt de rijstvoorraad al weer uitgeput en het ziet er naar uit dat de meeste dorpen binnen enkele weken geen eigen rijst meer hebben. Slechts 15 procent van de dorpen heeft genoeg rijst om het tot het einde van juli uit te zingen. De kans is groot dat de betrekkelijk goed gevoede kinderen van vandaag mor gen weer vel over been zijn. Eind april beginnen de boeren met zaaien en op dit moment hebben ze zowel rijst als zaad nodig. Zoals een vertegenwoordiger van het Rode Kruis zei: „Het is moeilijk te zeggen wat belangrijker is, voedsel of zaad" Overbelasting Overbelasting van de voornaamste havens, Phnom Penh en Kompong Som, is een van de redenen dat het zaaigoed de Cambodjaanse bevolking niet bereikt. Op dit moment verwer ken de havens van Cambodja slechts 18.000 ton zaad per maand, terwijl de Westerse hulporganisaties en de Sov jet-Unie binnen twee maanden meer dan 70.000 ton het land in willen krij gen. Bovendien verkeren de wegen en de vervoersmiddelen in een erbar melijke staat, zodat het zaad, als het eenmaal is ontscheept, lang niet altijd de plaats van bestemming bereikt. De rijst die afkomstig is van Westerse hulporganisaties blijft voor een groot deel hangen bij de bovenlaag van de bevolking. Vanaf het begin heeft de regering van Heng Samrin er zorg voor gedragen dat de partijleden, ambtenaren en militairen rijkelijk be deeld worden, omdat dit de enige ma nier is om gehoorzaamheid en trouw af te dwingen. De gewone bevolking krijgt hierdoor veel te weinig. De les die de hulporganisaties hieruit kunnen trekken, ligt voor de hand. Men moet zoveel rijst geven dat de Cambodjaanse elite baadt in over vloed. Alleen dan zal een gedeelte af vloeien naar de arme boeren op het platteland. De Verenigde Naties en het Interna tionale Rode Kruis verwachten niet dat ze hun doel om de eerst komende tijd 262 miljoen dollar te verzamelen, zullen bereiken. „Maar", aldus een boze hulpverlener, „als het geld niet op tafel komt, is het de schuld van de hulpverlenende landen dat hier een nieuwe tragedie ontstaat". In Cambodja zelf neemt de onrust on der de bevolking toe. Velen trekken uit angst voor een nieuwe hongers nood naar de steden omdat ze hopen daar betere levensomstandigheden aan te treffen. Het inwonersaantal van Phnom Penh is de afgelopen drie maanden verdubbeld tot 400.000. In de komende twee maanden heeft Cambodja dringend behoefte aan zo wel rijst als zaad. Als beide niet vol doende worden aangevoerd, wordt de basis gelegd voor een nieuwe hongers nood. Tevens moeten in Cambodja zelf de havens en vervoersfaciliteiten worden verbeterd. Toen het Westen, de Sovjet-Unie, Vietnam en de regering van Heng Samrin vorig jaar na moeizame on derhandelingen uiteindelijk overeen stemming hadden bereikt over een gezamenlijke hulpverlening, was het eigenlijk al te laat. „Zelfs dit jaar is het onmogelijk om Cambodja te red den; het enige dat we kunnen doen, is proberen het menselijk lijden te ver lichten. Op zijn best wordt het een moeilijk jaar; op zijn slechtst wordt het rampzalig en nog rampzaliger dan vorig jaar omdat we dit jaar veel meer kansen hebben gehad om iets te doen". MARTIN WOOLLACOT THE GU ARDIAN Amnestiewet Suriname aangenomen PARAMARIBO Het parle ment van Suriname heeft gis teren met algemene stemmen de wet aangenomen, die de strafrechtelijke gevolgen kwijtscheldt voor personen die op 25 februari 1980 deelna men aan de militaire staats- vertrouwen uit, „dat de rege ring Suriname tot een woon oord zal maken, waarin het wonen alleszins waard is". Oppositieleider Mr. Jagger- nath Lachmon zei te hopen, dat Suriname een daadwerke lijke democratie mag gaan be leven en dat de „democrati sche rechtsorde" gestalte krijgt. Voorts werd woensdag in Pa ramaribo bekendgemaakt, dat de Surinaamse ambassadeurs die in het buitenland zijn geac crediteerd teruggeroepen zijn voor gesprekken met de rege ring. Volgens regeringswoordvoer der Tjark Petzoldt worden binnenkort de heren Heid- weiller (ambassadeur in Was hington) en Van Eer (Den Haag) verwacht Griekenland wil niet terug in NAVO BRUSSEL De opperbevel hebber van de NAVO-strijd- krachten in Europa, generaal Rogers, heeft secretaris-gene raal Luns officieel laten we ten dat hij er niet in is ge slaagd Griekenland weer in de militaire integratie van de NAVO te krijgen. Waarschijnlijk komt er nu een nieuw politiek initiatief om een uitweg te zoeken uit de impasse waarin de besprekin gen met Griekenland en Tur kije zijn geraakt. Griekenland heeft zich in 1974 uit de mili taire NAVO-structuur terug getrokken nadat Turkije het noorden van Cyprus had be zet. Pakistan: geen atoombom ISLAMABAD Pakistan is niet in staat een kernont ploffing tot stand te brengen in de nabije toekomst en is ook niet van plan een atoombom te vervaardigen, zo heeft het Pakistaanse mi nisterie van buitenlandse za ken meegedeeld. De verklaring verwerpt niét beslistheid een bericht van het Indiase instituut voor defen siestudie, dat zegt dat Pakistan eind dit jaar of begin volgend jaar zijn eerste atoomproef kan nemen. Zoals bekend heeft een Pakistaanse deskundige destijds in Nederland de hand kunnen leggen op atoomgehei- „Pakistan heeft herhaaldelijk verklaard dat zijn nucleaire programma vreedzaam is en dat het bereid is met India be sprekingen te beginnen die moeten verzekeren dat het ge bied vrij blijft van kernwa pens", aldus een woordvoer- Nieuwsnet ziet in het Midden- Oosten een vredestaak wegge legd voor Den Uyl. „De rol die hij kan spelen, is uiterst inter essant. Binnen de socialistische internationale wordt hij de meest loyale vriend van Israël genoemd, terwijl ook de Pales- tijnen in hem de meest ge schikte figuur zien." Een ge sprek ook met drs. Kieboom, adviseur voor handel en indu strie van premier Van Agt. „In collectieve zaken, in over heidsdiensten en dergelijke heeft Nederland een heleboel kennis gepompt. Voor natio- naai gebruik. Soms wordt er niets meer piee gedaan. Die kennis zouden we ook in het buitenland kunnen verkopen. Door onze hoog-ontwikkelde infrastructuur over de grens heen te koop aan te bieden, kunnen we iets van de kosten terugverdienen." Een artikel ook over de situatie op de wo ningmarkt. „Ik ben bang dat het heel lang zal duren voor dat weer een voldoende aantal mensen geld genoeg heeft voor een royale eigen woning. En dat de mensen juist weer meer kamers zullen verhuren, ge woon omdat ze het geld nodig hebben. En dat getrouwde kinderen weer bij hun ouders intrekken, in die dure koop woning, die veel ruimte heeft, maar sterk in prijs is gedaald. Nee, ik zie de vraag voorlopig niet aantrekken." KlSütRS In Elsevier aandacht voor de machtsstrijd tussen Den Uyl en Max van den Berg. „De stille aftocht van één van bei den lijkt niet ver weg. Derr Uyl zal meer inventiviteit en kracht moeten opbrengen dan .jij nu doet om het politiek lei derschap van de PvdA in ei gen hand te houden." Minister Albeda zegt in een interview: „Men kan zich ook afvragen of de sociale premies voor de volksverzekeringen nog lan ger voor de belastingen aftrek baar moeten zijn. Als je er diep over nadenkt, is het heel in teressant. Gezien de aard van de financiële problemen waar mee wij straks worden gecon fronteerd bij de voorbereiding van de Miljoenennota 1981, denk ik dat wij niet één oplos sing buiten de deur kunnen zetten." Het omslagartikel draagt de kop: „Jezus in het geding". De theoloog pater Grollenberg: „Een God die alle touwtjes in handen heeft en zo af en toe eens nadrukke lijk ingrijpt in onze mensen wereld, daarin kun je niet ge loven. Die God bestaat niet. Maar dan bestond Hij ook niet in de tijd van Jezus. Dan kun ie Hem er dus niet bijhalen om het verschijnsel Jezus te ver klaren." Een ander artikel concludeert dat het aantal me dische studenten drastisch te rug moet. „De enige maatregel die de wachtlijsten voor de vervolgopleidingen kan be strijden, is het ingrijpen beper ken van het aantal eerstejaars studenten. In plaats van 2000 studenten zouden er voortaan niet meer dan 12 tot 1300 per jaar moeten worden toegela ten." In de Haagse Post een reporta ge over de kraakbeweging. Een makelaar: „Ik zie een groot gevaar in de steeds ver der gaande bedreiging van het eigendomsrecht. Want ook de mensen die een eensgezinswo- ninkje hebben en het particu liere huiseigenaartje met één of twee huisjes, jaag 'je de schrik om het hart. Ze weten v het niet meer. Ze durven hun huis bij wijze van spreken geen half uur leeg te laten staan." Voorts een gesprek met de Is raëlische Palestijn Watab. „Wat de Palestijnen betreft, is het belangrijkste probleem de Israëlische bevolking ervan te overtuigen, dat het mogelijk is om met de Palestijnen in vre de samen te leven. Ze moeten zich tot de Israëli's richten en zeggen: we hebben geen keus, we moeten samenleven, we zijn niet van plan jullie de zee in te drijven." Een grote reportage ook over de kinderen van de alternatie ve ouders uit het revolutiejaar 1966. „Het idiote is dat ouders, die zo geageerd hebben tegen autoriteit, bij hun kinderen iuist de vraag naar autoriteit hebben aangekweekt. Ze vin den het volgens mij heerlijk als er eisen aan hen gesteld worden. Als je zegt: dit mag bij mij niet, dan zeggen ze: nu we ten we tenminste waar we aan toe zijn." Een interview tens lotte met filmregisseur Nicolai van der Heyde. „Het ergste is dat je heel moedig begint, met alle inzicht van je krachten; maar dat ie langzamerhand met dingen bezig bent.... Als je dat vijftien jaar geleden gewe ten had, dan denk je: jongen, waar ben je in godsnaam mee bezig." Vrij Nederlang ging op zoek naar voetbalzwendel in Neder-* land. Willem van Hanegem herinnert zich uit zijn tijd bij Xerxes: „Ik word gebeld voor de wedstrijd tegen DOS. Nee, niet door een bestuurslid, dat gaat heel anders. Er zitten al tijd één of twee mensen tus sen. Maar het initiatief gaat meestal wel van het bestuur uit Die man zegt tegen mij: Meneer Van Hanegem, als Xerxes verliest van DOS, krijgt u van mij 40.000 gul den." Voorts een groot inter view met Lubbers. „De groot ste bedreiging voor de huidige coalitie? De grondpolitiek en alles wat daarmee samen hangt. Als dat er niet door komt, wordt het een nagel aan de doodskist van de coalitie. Het hele complex van wetge ving over grondpolitiek en volkshuisvesting is zeer ur gent. Denk aan de stadsver nieuwing en de leegstandswet. Dat moet nu toch echt eens ge beuren." Bibeb praat met Ro bert Long. „Die vriend van toen is overleden. Hartaanval terwijl hij voor de televisie zat en mij zag in mijn allereerste tv-optreden. Een mooiere hul de had ik mij niet kunnen voorstellen." De bijlage is ge heel gewijd aan een interview met de Franse filosoof Sartre. In De Tijd rechtvaardigt Jan Terlouw het stemmen van D'66 voor de loonmaatregel aldus: „Er gaat geen absoluut geen structurele steun van uit. We zullen het kabinet op al lerlei andere punten even hard bestrijden als we altijd al deden. Onze steun heeft even tjes geholpen, maar het kabi net hoeft zich geen illusies te maken over blijvende steun. Nee, Van Agt moet toch weg." Met onderwijsdeskundige' drs. M.van der Schoot wordt ge praat over de plannen om het aantal examens te vermeerde ren. „Zodoende wordt de last op de leerling afgewenteld, terwijl hij nu al overbelast is, want er wordt al te veel geeist. Al dat toetsen en onderzoeken is niet goetj. Voorts is het plan een motie van wantrouwen aan de docenten en aan de school." Een reportage tenslot- te uit El Salvador. „We waren nog maar amper het land uit, of we kregen te horen dat het extreem rechtse dood-eskader Unie van de Blanke Strijders naar ons op zoek was. Samen met nog 28 journalisten had den ze ons op een dodenlijst gezet." Hervormd Nederland praat met een beroepsmilitair die principiële bezwaren heeft te gen kernbewapening. „De in zet van kernwapens is een misdaad. Ze is bovendien in strijd met de" Grondwet, die de krijgsmacht de taak geeft de staat te beschermen. En de Staten Generaal verzaakt als hoedster van de Grondwet haar plicht, door in te stem men met de mogelijkheid kernwapens te gebruiken." Voorts een interview met pro fessor Gene Sharp, lid van de Commissie voor Onderzoek naar Geweldloze Conflicto plossing in Nederland. „Een land moet niet de indruk ma- nn, e w kelijke prooi. Het moet voor de tegenstander gevaarlijk zijn er troepen heen te sturen. Hij moet stuk lopen op een onge makkelijk soort democratie, dat de aanvaller volledig ne- feert. Ik moet plotseling den- en aan het verdedigingssys teem dat Holland vroeger zelf hanteerde: het land onder wa ter zetten zodat het eenvoudig niet in te nemen viel. Daar kun je het mee vergelijken." Het blad start een serie oVer de oudere ongehuwde vrouw, „misschien een meer vergeten en pMiscrimineerde groep dan 'C±* "re, beschouwd als een •pj." vrt geslachtsloze we m-u- oer wie de algemene .ïiet opgaan."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1980 | | pagina 15