URN HUB UIT
Eetpatroon
vaak op
vijandige voet
met
slanke lijn
Isoleren wordt
steeds duurder
viva la
amba" aan
3 ketting
Aparte energie-
bemetering
in flatgebouwen
Lente aan
de late kant
aiNNENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 24 MAART 1980 PAGINA
sommige mensen is
irlijvigheid een kruis
it bijna niet kunnen
(D. En toch hebben ze
elf getimmerd door te
en te onregelmatig te
te snoepen, bij de tele-
r een borrel en de ge*
celijke hapjes naar
en te werken, kortom
een eetpatroon op te
iren dat op vijandige
staat met de slanke
De Nederlandse Hart*
ting, die elk jaar een
a heeft met een aantal
rwerpen van belang
de gezondheidszorg,
daartoe voor dit jaar:
ond Gewicht". In april
nen een campagne be
en tot algemene infor-
e, waarvoor een com-
ie is samengesteld,
an de leden-deskun-
zijn gerecruteerd uit
•hillende instanties:
r andere het Neder-
se Huisartsen Genoot-
Unilever Research,
,andbouw Hogeschool
fcgeningen (afdeling
nane Voeding") en het
lichtingsbureau voor
oeding.
Normaal eten
en toch
afvallen is
voor ieder
gezond mens
haalbare kaart
epresentant van het Nederlandse huisart-
stand heeft dr. J. A. Slappendel uit Scher-
el zitting in de commissie en hij wil in
preekkamer wel het een en ander kwijt
zijn inzichten. „Wanneer iemand te zwaar
dit zijn eigen probleem", zegt hij met na-
„Je kunt het als arts alleen tot jouw pro-
maken als de patiënt ermee „zit". Je pro-
dan samen de zaak op te lossen. Het is een
Iichtingsverkeer. Dieetmaatregelen op je
nemen kan goed zijn, maar ik voel veel
tieelnafne aan clubs. Bij gezamenlijk stre-
iebben de mensen steun aan elkaar en dit
leert geweldig. Zelf geef ik nooit een
maar ik wil mijn patiënten wel helpen te
ren van hun overgewicht af te komen".
turen
ijn verschillende schema's voorhanden
iet Nederlands Huisartsen Genootschap,
tee de mensen hun voedingsgewoonten
in bijsturen. We praten nu over gezonde
en hoor! Maar onze taak als huisarts is ook
>n overgewicht te signaleren. Het skelet
erdoor belast en dit kan op den duur be-
m geven. Ik denk daarbij aan rugklach-
lortademigheid, te zware belasting van de
en die voor het verteringsproces moeten
i. Zo'n advies is dus feitelijk puur preven-
k zeg altijd: een mens kan kiezen tussen
teit en kwantiteit. Wie niet rookt heeft
lotte kans om langer te leven en zo is het
'etzucht ook. Toch ben ik er niet voor om
te roepen dat alle mensen nu maar eens
•n vermageren. Je dient, als arts, alleen te
In op de risico's. Maar ik vind het verkeerd
e patiënten bang te maken. Je mag een
niet ziek praten, zo van: pas op hoor, je
Avaan dood gaan! Je moet altijd relative
ly maak hierbij natuurlijk wel een uitzon-
voor suikerzieken en mensen die een
ifarct hebben gehad. Die moeten wel de-
ernstig gewaarschuwd worden".
In de vooxjaarscampagne van de Nederlandse
Hartstichting is ook een schriftelijke cursus op
genomen, die naar het voorbeeld van het zoge
naamde „30 Stappenplan" van prof. De Waard
uit Utrecht is aangepast. Het bestaande „Cor
don Project" behelst een inventarisatie van het
eetgedrag in zijn totaliteit. Deelnemers (zwaar-
lijvigen) houden zich gedurende acht weken
lang bewust bezig met niet alleen de hoeveel
heid eterij die per dag naar binnen wordt ge
speeld, maar ook hoe laat men gaat eten, in
welke stemming, in welk gezelschap, op welke
plaats en hoe snel? De deelnemer moet per
week een aantal antwoorden geven op vragen
hierover en die opsturen. Hij krijgt meteen een
stuk informatie waarmee hij zijn voordeel kan
doen.
mensen zeggen: „Ik word dik van lucht". Dan
ben je geneigd om te denken, kom kom, elk
pondje gaat door het mondje. Maar daaraan
blijken toch haken en ogen te zitten. Sommige
mensen hebben meer energie nodig als waak
vlam om hun levensfuncties in stand te hou
den".
Energie
Stap voor stap
Alle onderdelen van het eetgedrag hebben in
vloed op het verteringsproces. Het kweken van
goede eetgewoonten is nodig om dit eetgedrag
onder controle te krijgen. Het „Cordon-project"
overhaast de zogenaamde patiënt niet. Door de
wekelijkse instructies kan hij stap voor stap
wennen aan een aantal belangrijke leefregels,
waarbij bijvoorbeeld schrokken zonder behoor
lijk te kauwen, het lezende eten en het smikke
len van „tussendoortjes" slechte aanwendselS
zijn waarvan men op den duur maar moet zien
af te komen.- Het programma is natuurlijk niet
algemeen, maar moet aan eigen situatie worden
aangepast.
In het Brabantse Nuenen bij Eindhoven woont
dr. P. J. van Wijk, een jonge, enthousiaste huis
arts, die zich ook wil inzetten voor de bestrij
ding van overgewicht, waaraan naar zijn me
ning te veel mensen lijden. „Als we overge
wicht willen uitbannen en dit is vaak een
noodzaak, want het is duidelijk gerelateerd aan
hart- en vaatziekten moeten we in de eerste
plaats aan de voeding denken. Maar vetzucht
ontsnapt soms aan logische redenering. Veel
„Als de een 1000 calorieën gebruikt voor een
werkje dat de ander 200 calorieën kost, zit hier
in een uitgesproken individueel verschil. Er is
nog maar heel weinig bekend over wat de
mens aan energie opneemt en weer afgeeft.
Daarvoor zijn in de hele wereld maar een paar
onderzoekingsfaciliteiten. Wat wij nu willen is
een ontplooiing van activiteiten op dit gebied
door Nederlandse onderzoekers in de voedings
sector. Dit onderzoek zou moeten worden ge
daan in een „Energiekamer", waar inname en
afgifte van energie precies gemeten kan wor
den".
Van Wijk ziet het voor dé huisarts als een dui
delijke taak te proberen het eetgedrag van de
gezonde en de zieke zwaarlijvige te ordenen.
„Het is preventief werken, waarvan de patiënt
zelf het nut moet inzien. Wat mij wel opvalt is
dat mensen van middelbare leeftijd vaak ten
onrechte klagen dat ze te dik zijn. Het vet gaat
bij het vorderen van de leeftijd alleen op een
andere plaats zitten, bijvoorbeeld rond de heu
pen of rond het middel, maar dit heeft met vet
zucht niets te maken. Therapie voor vetzucht is
niet altijd blijvend succesvol. Als je met de be
handeling begint, heb je er al gauw een paar
kilo af. Houdt de therapie op dan zie je dat
maar 10 of 15 procent van de mensen er werke
lijk profijt van heeft gehad. Vermageren is ge
drag veranderen. Niet met een lege maag naar
de supermarkt gaan, niet slenteren maar flink
doorstappen, trappen klimmen in plaats van de
Sporten om vetzucht te lijf te
gaan...
Beweging is een onderdeel van belang. Ge
wrichten en spieren moeten geolied worden om
ze bruikbaar te maken. En de olie die ze nodig
hebben om „verroesten" tegen te gaan en door
bloeding te bevorderen is regelmatig beweging
nemen, in principe liefst samen met anderen,
dat is gezelliger. Dus sporten. Eens met de kin
deren spelen, dansen of tennissen. De sporter
hoeft in het begin geen wonderen te verwach
ten van zijn verwoede pogen. Om een pond li-
chaamsvet (circa 4000 calorieën) weg te werken
moet hij minstens veertien uur wandelen of
vier uur de trap op en af hollen. Normaal wan
delen neemt 4 calorieën per minuut, stevig
doorstappen 7 calorieën en het zich in looppas
voortbewegen 10 calorieën. Het belangrijkste is
echter niet de snelheid waarmee het spek wegs
melt, maar het afvaleffect op den langen duur.
Onderzoekingen op dit gebied wezen uit, dat
juist bij mensen die het minst actief zijn, de
kans op óvereten het grootst is. Bij verstandig
bewegen zorgt het lichaam voor een prettig
hongergevoel dat is afgestemd op lichaamsbe
hoeften. Slome lieden hebben de seintjes ver
speeld die hen waarschuwen dat ze „genoeg
hebben".
Van Wijk: „Het valt mij altijd op dat er een
groot misverstand heerst over de samenhang
van eten en werken. De mensen denken altijd
dat ze veel moeten eten om hun dagelijks werk
te doen. Dat is nu juist niet waar. Het gaat om
het vaststellen van het verzadigingspunt. Je
moet niet meer calorieën tot je nemen dan no
dig is".
Hiervoor dient men een appèl te doen op zelf
beheersing, maar zelfbeheersing op het gebied
van eten schijnt nu juist erg moeilijk te zijn.
Normaal eten en toch afvallen is echter een
haalbare kaart voor bijna ieder gezond mens,
die van plan is te blijven volhouden waaraan
hij begonnen is.
TINY FRANCIS EN TOM LUCAS
Het is weer lente. Naar de kalender gemeten tenminste. Want in
de praktijk is het voorjaar dit jaar wat aan de late kant. De win
ter die achter ons ligt was redelijk, zeker gemeten naar de zware
die we in '78-'79 mochten en moesten meemaken. Dit jaar heeft
er wat sneeuw gelegen, schaatsliefhebbers zijn ook aan hun
trekken gekomen hoewel een Elfstedentocht er ook nu weer
niet in zat Maar echt „bar" zijn de weersomstandigheden niet
geweest.
Daarom verbaast het ons een beetje dat de lente zo laks op gang
komt Het is nog flink koud geweest de afgelopen dagen en
nachten en in de tuin gaat het daarom allemaal wat langzaam.
Alleen de stukjes die beschut liggen (vaak op het zuiden en be
schermd door muurtjes of bosschages) geven enig leven te zien.
De Kerstster ten onzent bloeit dit jaar zeker veertien dagen later
dan Verleden jaar en ook de narcissen staan nog niet half zo
hoog als dat in normalere lentes het geval is.
Zelfs de forsythia vertoont nog maar sporadische knopvorming
en ook dat zouden we wel graag anders zien. Maar zoals vaker
het geval is in het buitenleven is het goed enig geduld te oefe
nen, de na-
OM DE TUIN GELEID
tuur heeft zo
haar eigen
manieren om
de achter
stand die
door het
weer veroor
zaakt wordt
in te halen.
Dat weer is
voor de tuin-
liefhebber
overigens
een bron van
voortduren
de aandacht (en zorg mogen we daar in ons land wel bij zeggen).
Bij de meteorologische diensten beschikt men over uiterst ver
fijnde apparatuur om het weer te voorspellen. Er zijn allerlei
soorten meters en via satellieten laten verschillende stations,
verspreid over de hele wereld, elkaar weten welke stormen,
winden of opklaringen in welke richtingen trekken.
Ondanks die fraaie mogelijkheden van de moderne techniek
komt het nog heel vaak voor dat we een totaal ander weertje
krijgen dan ons wordt voorgeschoteld in de krant, op het tv-
scherm of via de luidsprekers van de radio.
Uit het boerenleven in het verleden zijn een aantal weer-wijshe-
den overgeleverd die de spijker vaak raker op de kop slaan dan
onze moderne weerwetenschap dat vermag. Geen wonder; de
boer was in het verleden niet minder aan de weergoden overge
leverd dan tegenwoordig. Hij kon niet beschikken over uitge
breide informatie maar moest zelf uitmaken of hij het hooi nog
een dag kon laten liggen. Of hij kon zaaien en poten zonder het
risico te lopen dat het zaad een dag later door een woedende re
genbui werd weggespoeld.
Die boeren-weer-wijsheden zijn vaak verpakt in versjes. We ge
ven er hier een paar (vertaald uit het Engels) zodat u in de ko
mende lente en zomer niet alleen op het KNMI hoeft te vertrou
wen.
„Rode lucht voor de nacht, de herder lacht;
Rode lucht in de morgen, de herder krijgt zorgen".
En:
„Bijen vliegen niet
met een storm in 't verschiet".
Ook het Nederlands kent een aantal weerwijsheden. Die vaak
met elkaar in tegenspraak zijn overigens.
Zekerheid over het weer van de volgende dag is dus toch moei
lijk te krijgen. Wel geven sommige planten duidelijk te kennen
dat er een regenbui of storm op til is. De Rode Pimpernel bij
voorbeeld sluit haar bloemen lang voor de eerste druppel valt en
in sommige streken van ons land wordt beweerd dat een rijke
noten-oogst wijst op een strenge winter. Hoe het ook zij: De len
te staat voor de deur. Nog even en het is zover en we moeten er
(zoals gewoonlijk) maar het beste van hopen.
mba is tegenwoordig zo'n geliefde dans
™fs de televisie vaste lesprogramma's heeft
!t Latijns-Amerikaans bewegen aan de
i te leren. De Samba dansen is een der
ikelijkste, meest ongecompliceerde me-
om je spieren los te maken, creatief op
nsvloer „bezig te zijn" en ongedwongen
hebben. Sieraden passen zich hierbij
horen er bij te rinkelen in de oren en
nek. Louzac zou geen geboren ontwerper
hij hiérbij niet van de partij was, vooral
het Latijns-Amerikaanse ritme hem in
}ed zit. „Viva la Samba" heet dan ook de
Me boetiekcollectie bijous, die straks te
s in alle betere bijouteriezaken door het
land. Oorbellen met een reeks muntjes
kettingen in warm koraalrood met af-
ide gouden bengeltjes. Voorts de Griekse
toloya" of bidketting, waarmee Griekse
"annen in cafeetjes "nan de haven gedach-
tussen de vingers spelen en kettingen als
..gouden" rupsen met een knots van een
zwarte kraal midden in de halskuil. In
kleuren dan weer broches in de vorm
to olijke vis, die lukraak op jurk of jas
'orden gespeld. Zo maar ergens...
„Kleine" mode volgt
„grote" mode
De kindermode volgt de grote mode getrouwe
lijk na. Ook voor de kleintjes belooft de kleding
een feestelijk gedoe te worden. De meisjes kun
nen zich steken in jurkjes met smockwerk en
ruches in alle luchtballonkleuren, jumpsuits,
spijkerbroekn en salopettes, rokjes in fijngewe-
ven dessins en bijpassende twinsetjes. De jon
gens komen er evenmin bekaaid af. Voor hen
zijn er polohemden, sweatshirts om in te rolle
bollen en joggingpakjes in felle satijnkwalitei
ten.
De confectierekken hangen er vol mee en voor
menige moeder zal het moeilijk zijn te kiezen.
Tere blondjes kunnen die felle kleuren beslist
niet hebben, maar er is zo veel keus, dat ook zij
aan hun trekken kunnen komen in fijne pastels
met bloemetjespatroon.
Rechts: Western heeft voor (bijna) alle jongens
een magische aantrekkingskracht. Ze kunnen
dit voorjaar hun hart ophalen aan deze Ameri
kaanse hemden van katoen of polyester/katoen.
„De Commissie voor Consumentenaangelegenheden (CCA) van
de Sociaal Economische Raad (SER) gelooft, dat energiebespa
ringsmaatregelen beter „ontvangen" worden als de consument
meer weet over zijn eigen verbruik. Daarom wil men bijvoor
beeld in flatgebouwen meer individuele „bemetering". Op die
manier wordt vermeden, dat de kosten van het energieverbruik
collectief worden omgeslagen op de bewoners".
De CCA zei dit in een reactie op het rapport „Consumeren In
clusief", dat is uitgebracht door de Nederlandse Gezinsraad en
de Stichting Economisch Huishoudelijk Beheer. De SER-com-
missie is het eens met de opvattingen die in het rapport staan
over zogenaamde consumentenvorming. „De consument moet
op een ruime manier worden opgevoed. En in dat kader zijn
wij bijvoorbeeld voorstander van invoering van consumentenop
voeding op alle scholen. Hierbij kan dan aandacht worden be
steed aan de negatieve gevolgen van het huidige consumptiepa
troon", aldus de CCA. Men acht het bijvoorbeeld denkbaar, dat
het overmatig verbruik van alcohol, tabak en snoepgoed als
voorbeeld wordt genomen bij het maken van sommen.
Overigens is de SER-commissie van mening, dat prijsverhoging
van energie wel tot besparingen kan leiden. „Maar bij hogere
energieprijzen moeten dan, onder andere, subsidies verleend
worden waardoor de consument goedkoper energiebesparende
investeringen kan doen".
Zomers saiopetje van honderd procent katoen. Kleuren cyclaam en paars (C A).
De kleine voelt zich heerlijk in dit velours sportpakje, dat door de
stof nog beschutting geeft ook. Verkrijgbaar in rood met kobalt-
piping en wit met roze-piping.
Dan sta je toch te kijken: aan de ene kant zegt een commissie
van de Sociaal Economische Raad dat de subsidies, die te maken
hebben met energiebesparing, omhoog moeten. En vervolgens
laat minister Van Aardenne de Tweede Kamer weten, dat de
isolatiesubsidie voor huizen verlaagd moet worden. Dat zou nog
in de loop van dit jaar kunnen gebeuren. Het is dus aan te raden
aan eenieder die aan isolatie wil doen, op te schieten. De subsi
die bedraagt nu nog 30 procent van de kosten, met een maxi
mum van 1200 gulden.
De belangrijkste isolatiemethoden zijn: isolatie van spouwmu-
Jren, dubbele beglazing, dakisolatie en isolatie van vloeren.
Wie het goed doet kan op de spouwmuren bij een gasprijs van
35 cent per kubieke meter 3,50 besparen per vierkante me
ter muur per jaar. Wie z'n dubbele beglazing goed voor elkaar
heeft, kan bij 20 vierkante meter glasoppervlakte ongeveer
195,- per jaar besparen. Isolatie van daken kan per vierkante
meter dak ongeveer f 7,- besparen op zijn energierekening.
Bij vloerenisolatie is net wat moeilijker te berekenen. Overigens
is het algemeen bekend, dat isolatiemateriaal duur is in aan
schaf. Zodat het in de meeste gevallen een aantal jaren duurt,
voordat de isolatiekosten door besparing zijn terugverdiend. Dat
in aanmerking genomen zou je juist verwachten dat de isolatie
subsidie omhoog zou gaan.
Voor meer inlichtingen over isolatie kan men zich wenden tot
de Stichting Voorlichting Energie Nederland, Postbus 503 in
Apeldoorn.
