taking
ij NS
olledig
lislukt
PvdA houdt rekening
met grotere groei
Tweer
erk naar de mensen of terug naar de stad
Genland"
OOTSTE NA-OORLOGSE
[MONSTRATIE OP DE DAM
VERHEVELEN GEEN ZINVOLLE SPREIDING"
QeidóQ-Qowujutit
PvdA past grote
bescheidenheid
AaN de werkgelegenheidskant zit men vrijwel op de zelfde
toer. Den Uyl gaat er in zijn plan wel aan voorbij het is
alsof hij nog op een niet drastisch bijgesteld Bestek '81 rea
geert maar ook het kabinet-Van Agt werkt met een sterk
op de werkgelegenheid gericht aanvullend beleid. Er zijn ei
genlijk ook niet zo erg veel verschillen aan de inkomens
kant. Regering en oppositie willen allebei de koopkracht
voor de laagst betaalden handhaven. En er zit maar een half
procent verschil tussen wat beiden willen doen met de hoog
ste inkomens. Ook bij die bedragen maakt dat in totaliteit
maar een schijntje uit. Het meeste verschil zit er bij modaal:
driekwart procent.
Spaans koningspaar op
terugweg naar Madrid
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 21 MAART 1980 PAGINA 13.
inze sociaal-economische
redactie)
[ERDAM De vakcentrale FNV heeft giste-
aar campagne tegen het loonbeleid van de re-
voorlopig afgesloten met een enorme mani-
ie op de Dam in de hoofdstad. De schatting
iet aantal demonstranten loopt uiteen van
tot 100.000 personen. Nog nooit werd na de
g in Nederland zo'n omvangrijke bijeenkomst
■den. Daarentegen is de spoorwegstaking, die
ronkstuk van de actie had moeten worden, op
ïislukking uitgelopen. Overigens is in tal van
nemingen het werk neergelegd door FNV-ers.
NV spreekt zelf over 150.000 stakers, de werk-
sorganisaties houden het, zij het steekproefs-
ze, op hooguit 30.000 mannen en vrouwen.
Dam zei FNV-vice-
tter Wim Spit tot de me-
dat het loonbeleid van
oon ering tot niets leidt en
tvaardig is. Zijn vak-
e zal ook na het kamer-
van vandaag onverkort
an met haar acties. „Re
en parlement moeten
adem van de FNV in
blijven voelen," zei hij
applaus van de deinen-
ee inigte. Het geweeklaag
werkgevers over de
regel noemde Spit
lillentranen. „We zullen
de komende maanden
en en dan wel eens zien
staan". De werkgevers
niet: ze vlogen. Boven
ininklijk paleis cirkelde
liegtuig met een sleep,
de tekst: Nu staken,
sluiten.
i/V-voorzitter Wim Kok
sijn organisatie zich nu
ïaden op verdere actie
siemiddelen op over-
werkgevers, omdat in
en de loonmaatregel on-
Ibaar is met name
het om zeep helpen
prijscompensatie en de
ing van de vakbonds-
id. Als er bezuinigd moet
dan moeten volgens
in de eerste plaats de
nkomens en de vrije be
roepsbeoefenaren worden aan
gepakt, alsmede de winsten
van de olieconcerns. Bovenal
zal de werkloosheid terugge
drongen moeten worden, ter
wijl de overheid van de sociale
voorzieningen af moet blijven.
Met een kleine negenhonderd
autobussen waren de actie
voerders naar Amsterdam ge
togen vanuit de veronderstel
ling dat reizen per trein niet
mogelijk zou zijn op deze actie
dag. Ook bij de FNV, waar
men toch één en al uitbundig
heid was over het welslagen
van deze actiedag, moest men
toegeven, dat de spoorwegsta
king een mislukking is gewor
den. Volgens de NS is ruim
driekwart van de dien
ling uitgevoerd, het i
behoefde niet eens in werk
te treden.
De vervoersbond wijt het
staking aan het feit, dat I
bedrijf, afgezien van het oor
logsjaar 1944, in bijna tachtig
jaar het werk niet is neerge
legd. En voorzover het bedrijf
toch problemen ondervond
van de actie, werden die goed
deels ondervangen door hoger
personeel, dat normaal met
toezicht is belast maar nu uit
voerend werk verrichtte.
Daarentegen was de actie bij
het plaatselijk openbaar ver
voer en het streekvervoer wel
een succes. Hier lieten zo'n
vijfduizend mensen het afwe
ten.
Alles overziende noemt de
FNV deze actiedag een groot
succes. Zij registreerde rond
150.000 stakers, wat haar een
kleine tien miljoen gulden aan
uitkeringen zal kosten, net zo
veel als op de vorige actiedag 4
maart. In feite hebben volgens
de FNV een half miljoen men
sen niet gewerkt, hetzij omdat
zij staakten, hetzij omdat zij
door de stakingen niet konden
werken. De werkgeversorga
nisaties noemen dezé getallen
sterk overdreven. Zij komen
bij hun telling niet verder dan
30.000 stakers in het bedrijfsle
ven en dat zou dan nog een
royale telling zijn, maar sta
kend overheidspersoneel er
waren b.v. nogal wat scholen
vervolle Dam gister- ?ich^ e,n.de vuflnismannen lie-
Kil ten het hier en daar ook afwe-
I bij de toespraken ten ZO(jat er op tal van plaat-
voormannen van de sen nog bergen vuil staan is
niet in dit getal begrepen.
Weersge3tek]h«ld van gisteren
Deeien
Eelde
Eindhoven
Oen Helder
Luchth. R'dam
Vllsslngen
Z.-Limburg
Aberdeen
Barcelona
Berll|n
Bordeaux
Brussel
Frankfort
InnsbrOck
Klagenfurt
Kopenhagen
Istanboet
Las Palmae
Beiroet
Tel Avtv
NEDERLAND mag zich verheugen in het bezit van een
constructieve oppositie. Dat zou de conclusie kunnen zijn van
een buitenstaander, die het alternatieve plan van de PvdA
leest, echter zonder de voorgeschiedenis te kennen. Het plan
kenmerkt zich immers door een constructieve inslag, een er
kenning dat het goed mis is met de Nederlandse economie
zodat er harde, ingrijpende maatregelen nodig zijn om de
zaak in goede banen te leiden. Het plan toont echter ook aan
om, Den Uyls historische woorden aan te halen dat „de
marges in de Nederlandse politiek uiterst smal zijn". Want
zit er nu zoveel verschil tussen het plan-Den Uyl en het plan
waarmee het kabinet-Van Agt werkt? Eigenlijk niet
MAAR waar wil de PvdA de koopkrachthandhaving voor
modaal en de enkele extra werkgelegenheidselementen van
financieren? „Je moet de zaken altijd wat zonniger voorstel
len dan ze zijn", zo redeneert Den Uyl en derhalve denkt hij
die centen te kunnen vinden in een half procent economi
sche groei, die er niet is of er niet zal zijn. Een onverant
woorde veronderstelling, die de PvdA in één keer anderhalf
miljard oplevert, maar jammer genoeg slechts in theorie.
Vervolgens wil men driekwart miljard halen uit extra aard
gasopbrengsten, grotendeels door méér aardgas uit de grond
te halen en te verkopen. Dat kan een keuze zijn, maar die is
dan wel tegengesteld aan wat ook de PvdA jarenlang heeft
geroepen, namelijk dat we uiterst zuinig moeten zijn op onze
aardgasreserves.
DUIDELIJK is nu in ieder geval geworden dat ook de
PvdA slechts een kabinetsbeleid haalbaar acht met een zeer
strak inkomensbeleid. Maar denkt de PvdA een dergelijk be
leid te kunnen voeren zonder een dwingende loonmaatregel?
Het antwoord kan nauwelijks ja zijn. Het enige dat de PvdA
kan stellen is dat de geloofwaardigheid van de huidige kabi-
netsploeg de laatste tijd zo is aangetast, dat het een zo ingrij
pende maatregel niet meer maatschappelijk aanvaardbaar
kan maken. Daar schuilt helaas een kern van waarheid in.
Maar of een regering met de PvdA wél geloofwaardigheid
zou kunnen opwekken is zeer de vraag. Bij het beantwoor
den ervan past de PvdA grote bescheidenheid.
ENKELE WOLKENVELDEN
DE BILT-KNMI - Vooral in
de noordelijke provincies daalt
de temperatuur in de nacht
van vandaag op morgen op
nieuw tot een graad of 5 onder
nul. In het zuiden van het
land daarentegen wordt het
door de aanwezigheid van
wolkenvelden minder koud.
Morgen overdag loopt de tem
peratuur op tot ongeveer 5
graden. Hoewel er enkele wol
kenvelden worden verwacht is
morgen de kans op neerslag
klein.
De koude lucht die boven
Noord- en Midden-Europa
aanwezig is wordt begrensd
door een lijn die van Midden-
-Frankrijk over de Alpen naar
het noorden van de Balkan
loopt. In dit gebied komt op
uitgebreide schaal regen en
sneeuw voor. Een kleine de
pressie die boven Schotland
sneeuw heeft gebracht ver
plaatst zich nu naar Engeland.
ONDER INDRUK VAN BEZOEK AAN NEDERLAND:
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Met de gisteren
oepnbaar gemaakte voorstellen
stelt de PvdA hetzelfde resultaat
te bereiken als het kabinet zich ten
doel stelt: beperking van de loon
som in de bedrijven met zeker 1,6
procent. Volgens oppositieleider
Den Uyl zou de loonmaatregel
hierdoor van tafel kunnen en een
succesvol gesprek met de vakbe
weging over vrijwillige matiging
mogelijk zijn.
Den Uyl houdt in zijn alternatief re
kening met een grotere econonomi-
sche groei. Het uitgaan van de nul
groei, zoals het kabinet doet, vindt hij
veel te pessimistisch en ook psycholo
gisch onjuist. „Je moet de zaken altijd
wat zonniger voorstellen dan ze zijn",
stelde Den Uyl bij de presentatie van
z'n alternatief. Daarom gaat hij uit
van een economische groei van een
half procent, wat de staat meer in
komsten oplevert, zodat er meer ba
nen kunnen worden geschapen. Den
Uyl denkt met zijn beleid dit jaar al
meer dan 25.000 banen te scheppen.
Het kabinet rekent pas over enkele
jaren een dergelijk aantal te kunnen
bereiken. Den Uyl schrijft in zijn
voorstellen ervan overtuigd te zijn
het werkgelegenheidsprobleem te
kunnen oplossen.
Minder bezuinigen
Den Uyl denkt verder te kunnen
volstaan met 2 miljard gulden aan
ombuigingen (tegen de 3 miljard van
het kabinet). Er mag niet bezuinigd
worden als er werkgelegenheid mee
gemoeid is, zo is zijn uitgangspunt.
Over het beperken van het financie
ringstekort zegt hij hetzelfde als het
kabinet.
De PvdA meent meer geld in de
schatkist te krijgen dan wel te hou
den door:
het verlagen van de maximumin
komens in de vrije beroepen (op jaar
basis 550 miljoen);
200 miljoen bezuinigen op de sala
rissen van (top)ambtenaren;
verhoging van de vermogensbelas
ting en het huurwaardeforfait en be
preking van de aftrekbaarheid van
hypotheekrente (280 miljoen);
bezuinigingen op defensie en land
bouw van 700 miljoen;
grotere energiebesparing en verho
ging van het staatsaandeel in de gas
winning (450 miljoen).
Links boven: Het Spaans
koninklijk paar gisteren tij
dens het bezoek aan de
universiteit van Leiden.
Naast koning Juan Carlos
de voorzitter mr. K. J.
Cath van het college van
bestuur
Rechts boven: Een hartelij
ke begroeting gisteren in
de Treveszaal op het Bin
nenhof in Den Haag tussen
koningin Sophia en prins
Bernhard
Onder: Op de Spaans-cul
turele avond in het Rijks
museum te Amsterdam
gisteravond van links naar
rechts prins Margriet,
prins Claus, koningin
Juliana, koning Juan Car
los, achter hem prins Carel
Hugo, koningin Sophia,
achter haar met afgee-
wend hoofd prinses Irene
Een versnelde gasinzet zou nog eens
500 miljoen kunnen opleveren die
moet worden besteed aan de verster
king van de industriële structuur.
Ook wil de PvdA door exportsubsi
dies naar de Derde Wereld van 250
miljoen voor een miljard meer expor
teren. Nog eens 200 miljoen wil de
partij besteden aan versnelde isolatie
en energiebesparing in de tuinbouw.
Hiermee zouden jaarlijks 6500 men
sen aan het werk geholpen kunnen
worden. Voor 4.500 man zou er werk
komen door meer woningwetwonin
gen te bouwen, en met 150 miljoen
extra voor de stadsvernieuwing zou
den 2500 mensen een baan kunnen
vinden. Met name deze overheidsin
vesteringen zouden een belangrijke
impuls geven aan de economische
Den Uyl
groei, die op haar beurt weer meer
geld in kas brengt, zo redeneert het
alternatief van de PvdA.
In een eerste reactie op het PvdA-al-
ternatief stelde de woordvoerder van
de CDA-fractie desgevraagd weinig
verschillen te zien met wat het kabi
net Van Agt voorstaat en wat door de
CDA-fractie als aanvulling daarop
wordt bepleit. Naar zijn mening ver
schilt het inkomensplaatje van de 1
PvdA slechts minimaal van dat van
het kabinet. De VVD-woordvoerders
zeiden dat de PvdA „bellen blaast".
de sociale voorzieningen en af en toe een
„zwart snabbeltje". Derhalve dient het werk
naar de mensen te worden gebracht. Ook ruim
tetekort, moeilijke bereikbaarheid en risicofac
toren met betrekking tot het leefmilieu moeten
leiden tot verplaatsing yan bedrijven uit het
stedelijke westen, meende Ter Hart. De infra
structuur bepaalt volgens hem uiteindelijk of
een economisch gezonde onderneming zich uit
eindelijk al dan niet in een regio vestigt. En bij
een goede infrastructuur gaat het niet alleen
om bereikbaarheid, toegankelijkheid en centra
le voorzieningen, maar ook om de aanwezig
heid van verzorgende bedrijven voor onder
houd, catering, schoonmaakwerk e.d.
Ook moeten er in de regio's voldoende voorzie
ningen zijn om daadkrachtige en inventieve
mensen aan te trekken, die in die nieuw geve
stigde ondernemingen een plaats in willen ne
men. Dat betekent volgens Ter Hart de nood
zaak van de aanwezigheid van goede scholings-
en opleidingsmogelijkheden en ook een menta
liteit bij de regio-bevolking waardoor deze zich
wil inzetten voor de nieuwe industrie en zich
met het oog daarop wil laten scholen.
Volgens Ter Hart ziin de overheidsmaatregelen
met betrekking tot net spreidingsbeleid niet te
verwaarlozen. Ondernemingen kunnen erdoor
verleid worden te verhuizen. Maar in de subsi
diëring schuilen ook gevaren: het te hoog op
voeren ervan kan ook wel eens financiëel
zwakkere ondernemingen over de streep halen
en daarmee is de zwakke regio niet gediend.
Weinig ruimte
Stijkel daarentegen wees erop, dat Nederland
een dichtbevolkt land is met nog maar weinig
beschikbare ruimte. Willen we nog wat vrije
ruimte overhouden dan is uitsmeren van de be
volking over het gehele land nauwelijks een
aantrekkelijke gedachte, vond hij. Bovendien
springen grote steden zuiniger met de ruimte
om slaapsteden en -dorpen. En die steden heb
ben nog wel ruimte om de vele tienduizenden,
die gevlucht zijn, terug te halen. Dat eist kwali
teitsverbetering van woningen, vernieuwing
van oude wijken, grote bouwstromen en dus
veel geld. De kosten moet men echter afzetten
tegen de kosten van aanleg van wegen, open
baar vervoer, tijdverlies en ruimtebeslag door
forensisme. „Een nieuwe visie op de functie en
het belang van de grote stad en vooral van de
binnensteden is broodnodig," aldus Stijkel.
Geen spreiding van de bevolking en dus ook
geen deconcentratie van economische activitei
ten, althans geen vérgaande, is de opvatting
van Stijkel. Verzorgende activiteiten moeten
vanzelfsprekend in de buurt blijven van de be
volking, die ze nodig heeft. Voorts moet de ge
bondenheid van activiteiten aan een centrum
scherp worden bewaakt. De centrumfunctie
van steden mag niet worden afgebrokkeld, an
ders lijdt de nationale economie schade.
De industrie, die voor de bovenlokale markt
produceert leent zich in beginsel wel voor
spreiding en Stijkel juicht het toe als de over
heid die stimuleert, mede als een bijdrage aan
de bestrijding van de werkloosheid. Overigens
moet men zich volgens Stijkel niet verkijken op
werkloosheidspercentages: de absolute wer
kloosheid in Oost-Groningen is bijvoorbeeld
aanmerkelijk kleiner dan die in Amsterdam.
Stijkel stond positief tegenover de spreiding
van rijksdiensten voorzover het nieuwe activi
teiten betreft. Van overheveling van bestaande
diensten betwijfelde hij echter het nut. Een po
sitieve bijdrage aan de oplossing van de wer
kloosheid levert die niet, integendeel zelfs,
want waar is het werk, in een Tater stadium,
voor de kinderen van de overgeplaatsten?
Daarom moet men zich afvragen waarom dui
zenden mensen gedwongen moeten worden te
verhuizen. Om de omzet van een Haagse win
kelier over te hevelen naar een Groningse?
Dan is er in feite toch geen sprake meer van
zinvolle spreiding, aldus Stijkel.
Een hoofs-onderdanige begroeting
door een Spanjaard van zijn koning
gisteren in de Spaanse .ambassade
te Den Haag
DEN HAAG/ LEIDEN Het Spaans
koninklijk paar - inmiddels weer op te
rugweg naar Madrid- heeft enkele
drukke officiële dagen in Nederland
achter de rug. Daarbij is nauwelijks
opgevallen, dat konig Juan Carlos gis
teren in de Nieuwe Kerk te Deft niet
een krans geeft gelegd bij de tombe
van Willem de Zwijger, zoals de bedoe
ling was, maar bij de steen, die de ko
ninklijke grafkelder afdekt
Wel viel gisteravond tijdens een Spaanse
culturele avond in het Rijksmuseum in
Amsterdam op, dat koning Juan Carlos en
prins Carel Hugo - eens de politieke te
genstander van de koning- zeer genoege-
lijk met elkaar omgingen. Dit was trou
wens ook het geval met koningin Sophia
en prinses Irene.
In de namiddag bracht het Spaans ko
ninklijk paar een bezoek aan de Leidse
universiteit, waar het ontvangen werd
door de voorzitter van het college van be
stuur van de universiteit mr. K. J. Cath
en door de Spaans sprekende loco-burge
meester Waal van Leiden. Eerder hadden
koning Juan Carlos en koningin Sophia in
Den Haag een groot aantal Spanjaareden,
die in Nederland verblijven, begroet.
Daarbij kregen zij paar tal van verlangens
en wensen van verschillendse Spanjaar
den aangeboden. Een aantal Nederlanders
had intussen al een petitie overhandigd
waarin met klem wordt verzocht de stie
rengevechten in Spanje te verbieden.
De culturele avond gisteren in Amster
dam als officieel sluitstuk van het officieel
bezoek werd behalve door beide konin
klijke families bijgewoond door parlemen
tariërs en tal van andere genodigden.
(Van onze sociaal-
economische redactie)
'ERDAM „We zullen het werk naar
jsen moeten brengen, daarop moet het
ingsbeleid worden gericht," zo riep
ddag "FME-voorzitter ir. W.J. ter Hart
dens het aan het spreidingsbeleid ge-
'oorjaarscongres van de club van jon-
stelijke ondernemers „Jong Manage-
fCW". Hij kreeg meteen lik op stuk
►orzitter E.G. Stijkel van de Amster-.
Kamer van Koophandel: „Concentra-
i de bevolking in of vlakbij grote ste-
'°et in de plaats komen van spreiding,
uit de stad, maan terug naar de
eeretaris mr. H. Koning wees er in een
"wing op, dat bij het spreidingsbeleid er
I 'kelijk van werd uitgegaan, dat bevol-
ln werkgelegenheid meer over het land
moeten worden uitgesmeerd om samen-
m het westen tegen te gaan. Later werd
lfeidingsbeleid vooral in dienst gesteld
et verschaffen van werkgelegenheid in
me regio's.
Eg stelde, dat de mensen zich niet graag
^rplaatsen nu men zich redelijk verze
gt van een gegarandeerd inkomen, goe
