jEr is nooit wat aan planning gedaan,
ledereen rommelde maar wat aan
Israël zit
>p kruitvat
Onafhankelijkheid
Rhodesië uitgesteld
Nieuw Iraans parlement heeft
lot gijzelaars in handen
Engels hotel ontsmet na ontdekking
van legionairsziekte
NIEUWE SURINAAMSE MINISTER VAN PLANNING:
SIP»" l Sfl IRANIERS VANDAAG NAAR STEMBUS
bommeldingen voor
daamse scholen in Brussel
Afghaanse guerrilla's veroveren stad Asmar
Geen schot
in Britse
staalstaking
Oostenrijk
erkent PLO
ommekeer
ommekaoi
^BUITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 14 MAART 1980 PAGINA 15
esti
•ARAMARIBO Drs. Armand Zunder,
en in Nederland afgestudeerd econoom,
iet politiek actief en momenteel hoofd
an het planbureau van het Surinaamse
rw ilnisterie van opbouw en planning, gaat
irdiit ministerie naar alle waarschijnlijk-
drieid leiden (zie ook pagina 1). Helemaal
ot i cker was zijn benoeming tot minister
isteravond nog niet, maar de kans erop
T^) i zeer groot. „Toch word ik liever onder-
y' ünister van planning. Dat overzie ik be-
er ir, dat is een grote uitdaging. Ik heb al-
Si jd ervan gedroomd de planning in han-
en te nemen in dit land". Aldus de 33-ja-
ge econoom, die eerder deze week een
>ed betaalde baan bij de Vereniging Su-
naams Bedrijfsleven liet schieten, om
»t het nieuwe (zaken)kabinet toe te
ss^unnen treden.
rs. Zunder vindt het een uitdaging, Suri-
pme uit het economische slop te moeten
den en de Nederlandse ontwikkelingsgel-
en beter te besteden.
I ij erkent volmondig, dat er tot nu toe geen
iit is terecht gekomen van de Surinaamse
v elvaartsplanning, ondanks het feit dat Ne-
rland per werkdag ongeveer anderhalf
iljoen in de Surinaamse economie heeft
pompt. De helft van het geld moest aan
ejJeinschalige industrieprojecten worden be-
Tted, een kwart aan sociaal-educatieve za-
>n en een kwart aan infrastructurele pro
ven. In de praktijk kwam daar niets van
recht. Onder aanvoering van dr. Essed,
der premier Arron afwisselend minister
van opbouw en directeur van het planbu
reau, heeft men zich met man en macht op
de infrastructuur geworpen, waarbij vooral
het grote Surinameproject (de bouw van de
Cabalebodam en de aanleg van een spoor
lijn) tot de verbeelding spraken. Het natio
naal bewustzijn werd er in ieder geval flink
mee opgepoetst, hoewel er in feite maar een
klein deel van de Nederlandse ontwikke
lingshulp (400 miljoen van de 2,7 miljard
gulden) werd gebruikt.
„Doodzonde", geeft minister (we zullen hem
alvast zo noemen) Zunder ogenblikkelijk
toe. „Daar komt nog bij dat de rest van die
2,7 miljard inmiddels ook al een bestem
ming heeft gekregen. Weet je wat het grote
manco is in dit land? We hebben eigenlijk
nooit iets aan planning gedaan. Alle minis
teries hebben los van elkaar allerlei eigen
projecten opgezet. Er is nooit iets interde
partementaal gecoördineerd. Men rommelde
maar wat op eigen houtje aan", zegt Drs.
Zunder, die zich hierover duidelijk kwaad
maakt.
Voor de weggetrokken Nederlanders kan de
nieuwe minister niet veel waardering op
brengen. „Ze hebben Suriname in een bij
zonder deplorabele toestand achtergelaten.
We hebben hier niet eens een brug over de
Surinamerivier en in Holland hebben ze
over elk plasje een grote stalen brug." Toch
mag, volgens hem, de schuld niet helemaal
bij de Nederlanders worden gelegd. Het is
de Surinamers misschien tè gemakkelijk ge
maakt. „Men heeft zich helemaal blind ge
staard op die ontwikkelingsgelden. Er is
nooit een serieuze poging gedaan om vanuit
zo'n eigen visie ook andere financierings
bronnen aan te boren".
Over wat hij als minister van opbouw gaat
doen zegt drs. Zunder: „Behalve bauxiet,
rijst en garnalen produceren we nauwelijks.
We zijn volkomen afhankelijk van buiten
landse import. Ik kan me voorstellen dat de
Nationale Militaire Raad richtlijnen geeft
voor verhoging van de eigen voedselpro-
duktie. Er moet over de hele linie een goeie
planning komen. In samenwerking met an
dere ministeries en in samenwerking met
het bedrijfsleven."
Op de vraag of Suriname genoeg ambtena
ren heeft om die programma's uit te voeren
kan zonder meer ,ja" worden geantwoord.
Op de vraag of er voldoende bekwame amb
tenaren zijn zegt de heer Zunder: „Een
groot gedeelte van de goede ambtenaren is
weggegaan, of naar het particuliere bedrijfs
leven of (en voornamelijk) naar Holland. Ik
heb geen grote verwachtingen over hun
hun terugkeer. Afgezien daarvan vind ik,
dat we het hele ambtenarenapparaat moe
ten verkleinen. We hebben te veel ambte
naren. En de mensen kunnen beter thuis
zitten en een inkomen ontvangen dan in de
weg lopen".
Over de opheffing van de grote werkloos-
hied (een kwart van de beroepsbevolking)
heeft de nieuwe minister opvallende denk
beelden. „ik denk aan arbeidsgewennings-
kampen, waarin we vooral de jongeren een
vak kunnen laten leren. We moeten dan
wel zorgen voor een uitermate goede door
stroming, vooral in de bouw- en constructie-
sector, waar nu veel Guyanezen werken als
gastarbeider." De minister praat verder
over een grote groep zogenaamde „disgraced
workers", mensen die nergens terecht kun
nen omdat ze de verkeerde opleiding heb
ben gevolgd, waar hij aan toevoegt dat van
de onderwijsstructuur niet veel deugt. „De
mensen is altijd voorgehouden, dat ze een
witte-boordenbaan zouden krijgen. Nu dat
niet lukt voelen ze er ook niets voor om an
dere, „minderwaardige" baantjes te doen,
waarmee ze hun sociale status en die van
hun familie omlaag halen. Deze mensen
zien het in Suriname niet meer zitten." De
heer Zunder geeft onomwonden toe, dat hij
de zeker 30.000 ambtenaren die Suriname te
veel heeft, ook wil laten omscholen. „Jaze
ker, maar wel met handhaving van hun sa
laris, totdat ze elders hun brood kunnen
verdienen. Die sanering zal het overheidssp-
paraat heel wat minder gaan kosten en te
vens krijgt de staat hogere inkomsten uit de
nieuwe bedrijvigheid".
Over de duur van zijn ministerschap zegt de
33-jarige econoom, „ik denk zelf aan een pe
riode van twee jaar. Dan zullen er weer
nieuwe verkiezingen komen en een nieuwe
regeringsploeg. Maar ja, het kan natuurlijk
ook voor drie weken zijn. Je weet niet wat
er gebeurt".
Hij gelooft dat de militaire machthebbers
het land een stuk de goede richting in kun
nen duwen. Anderzijds beseft hii de enorme
druk waaraan de Nationale Militaire Raad
bloot staat. Verder prijst hij de houding van
Nederland in dit verband. „Deze hele zaak
zou zijn mislukt als de Nederlandse regering
had gezegd: geen cent meer. En dan hadden
de jongens hun wapens kunnen inleveren
en een ticket naar Holland kunnen kopen".
Overigens wil hij graag nog even kwijt, dat
de ontwikkelingshulp veel onevenwichtig
heid heeft gebracht in de Surinaamse sa
menleving. „Er is een enorme vraag naar
bouwvakkers en andere vaklieden. Er zijn
veel mensen naar de overheid en naar Ne
derland vertrokken, met als gevolg dat voor
de lege baantjes veel gastarbeiders kwamen.
Een verschijnsel dat alleen rijke landen
kennen. Ook de bouwprijzen zijn enorm ge
stegen. De woningbouw ligt twee jaar achter
op het schema en een aantal projecten is
sterk vertraagd nu de bouwprijzen stijgen."
Minister Zunder bevestigt dat vooral de Ne
derlandse ingenieursbureaus geprofiteerd
hebben van de vaderlandse geldstroom. Niet
geheel onterecht, want de Hollanders had
den de know how. Maar het gevolg is wel,
dat de Surinamers weinig gebouwd hebben
aan een bestand van eigen dekundige bu
reaus. Zunder wijst in dit verband ook nog
op een naar zijn mening „enorme slimmig
heid" in het verdrag met Nederland. „Kapi
taalgoederen, die niet in arme landen te
koop zijn, en dat is meestal zo, moeten we
bij voorkeur in Nederland kopen, hoewel
Japan goedkoper kan zijn".
Tenslotte verklaart Zunder zich geen tegen
stander van het grootse West-Surinamepro-
ject. „Nee, we moeten de rijkdommen aan
bauxiet en energie snel ontwikkelen. Geef
dat maar in handen van grote buitenlandse
particulieren en maak er een produktie-
planning van. Ik zie natuurlijk het liefst dat
het gevonden bauxiet ons land als alumini
um verlaat maar ik zie weinig heil in kolo
nisatie van het gebied. En wat het omstre
den Corantijnkanaal aangaat, daar zie ik
veel in. Je kunt er een krachtige landbouw-
middenstand mee opbouwen. Daar heeft dit
land behoefte aan. Je ziet het aan het leger.
Het kader vormt de ruggegraat".
aaKMUtram*.if-a*;»,/.w5a«* i 1 i
Iraanse vrouw met traditionele sluier bekijkt in Teheran de lijst van kandidaten waaruit van-
"j kan worden gestemd.
TEHERAN Vandaag wordt in Iran
de eerste ronde gehouden voor de ver
kiezing van een uit 270 leden bestaand
parlement Hoewel alle groeperingen
in Iran kandidaten mogen voorstellen,
zal het waarschijnlijk een touwtrek
ken worden tussen twee grote blokken:
de islamitische republikeinse partij
(IRP) die de geestelijkheid naar de
ogen ziet en de aanhang van president
Abolhassan Bani-Sadr.
Nog voor het is gekozen is al gezegd dat
het parlement van Iran opgezadeld zal
worden met een van 's werelds neteligste
problemen, de zaak van de Amerikaanse
gijzelaars in Iran. Door de leden van de
Revolutionaire Raad, onder wie president
Abolhassan Bani-Sadr, is immers gesteld
dat het parlement de voorwaarden zal
moeten vaststellen voor de vrijlating van
de 50 gegijzelden die sinds 4 november
vorig jaar worden vastgehouden.
Van de Islamitisch Republikeinse Partij
(IRP) zal mogen worden verwacht dat zij
achter de eis van de studenten zal staan
dat de sjah en zijn kapitaal naar Iran moe
ten worden teruggestuurd. De volgelingen
van Bani-Sadr zullen waarschijnlijk met
minder genoegen nemen, gezien de ver
klaring van Bani-Sadr dat de kwesties
van de gijzelaars en de kwestie van de
riah afzonderlijke kwesties zijn.
De verkiezingen van morgen zijn geba
seerd op het beginsel van de absolute
meerderheid'. Die kandidaten die 50 pro
cent plus van de eerste kiesronde halen,
zijn automatisch gekozen. Zij die tussen de
40 en 50 procent halen doen, op 3 april
aan een tweede ronde mee.
De IRP zal erop gebrand zijn het beter te
doen dan in de presidentsverkiezingen
van januari, toen haar kandidaat niet kon
worden gekozen omdat de man in kwestie
van origine een Afghaan was. Doel van de
partij zal ongetwijfeld zijn Bani-Sadrs
handen te binden zo ver als de vage
grondwet dit toelaat door een parlement
waarin zij de lakens uitdeelt en, als dat
mogelijk is, een IRP-premier.
Bani-Sadr heeft verkozen het te stellen
zonder officiële politieke partij, maar vo
rige maand organiseerde hij een „een
heidscongres" van aanhangers uit uiteen
lopende groeperingen en belangen waar
uit een lijst voortkwam met namen waar
op het Bani-Sadr-kamp zijn stem kan uit
brengen. Bani-Sadr wiens hoofdthema's
Eolitieke en economische onafhankelijk-
eid zijn, zet zijn persoonlijke aanzien en
zijn vernietigende overwicnt van 76 pro
cent in de presidentsverkiezingen op het
spel tegen de partij van de geestelijkheid.
De kleine merendeels linkse partijen ko
men door het stelsel van de absolute
meerderheid die elke kandidaat moet be
halen nauwelijks aan bod. Door hen is
dan ook heftig geprotesteerd tegen deze
vorm van verkiezingen.
De macht van het parlement zal relatief
zijn, want de wetten en besluiten die het
aanneemt zullen in laatste instantie moe
ten worden goedgekeurd door een „waak
hondcollege' dat overeenstemming met
de islamitische wet moet garanderen.
an onze correspondent)
"TSSEL Alle Vlaamse scholen in Brussel en een aantal
;emeenten zijn gistermiddag ontruimd na een bommelding
Ie „action Francophone". Het bleek loos alarm, maar het
de stemming in België rond de weer opgelaaide taalstrijd
fder verslechterd.
an oi
^JUSS
€dfe'
eft d.
ud-minister Dajan:
sft
ilig
ijnlij
ten
>eta<
'e,ii' tUZALEM De voormalige Israëlische minister van
tenlandse zaken, Mosje Dajan, heeft felle kritiek gele-
jst da op het uitblijven van resultaat in de onderhandelingen
n Ben Israël en Egypte over autonomie voor de Palestijnen
j le bezette gebieden. Israël zit volgens hem op een kruit-
als het de Palestijnse kwestie niet oplost,
de onderhandelingen geen resultaat zouden opleveren, zei
Dp een symposium over Egyptisch-Israëlische betrekkingen,
zou alles wat is gewonnen door het één jaar oude vredesver-
met Egypte, teloor kunnen gaan.
praten hier over politieke realiteit en als er geen oplossing
it voor de Palestijnse kwestie, dan zullen wij op een kruitvat
ten te zitten dat elk ogenblik kan ontploffen. Gebeurt dat,
zal niet alleen het topografische beeld veranderen, maar
het geografische en zou er een einde kunnen komen aan
akkoorden die in het verdrag besloten liggen", aldus Dajan
het Palestina-overleg, dat op 26 mei afgelopen moet zijn.
-stre
PESHAWAR Afghaanse vrij- de Pakistaanse stad Peshawar be- van een Sovjetrussische offensief. Dui- gen EG-landen zijn gisteren in Rome
heidsstrijders hebben de stad Asmar kend gemaakt. zenden Afghaanse burgers zouden bij bijeengeweest over te nemen stappen in
ingenomen en meer dan honderd Volgens dezelfde woordvoerder zouden Ruissische bombardementen zijn omge- verband met de Russische inval in Af-
Russische parachutisten, die boven meer dan 2000 vrijheidsstrijders van komen en nog eens duizenden zouden ghanistan.
het gevechtsterrein waren neergela- verschillende groeperingen actief zijn naar Pakistan zijn gevlucht. De Japanse regering heeft de Japanse
ten, gedood. Dit heeft een woord- in de provincie Koenar, die de afgelo- Hoge functionarissen van de ministe- ambassadeur in Afghanistan „voor
voerder van de vrijheidsstrijders in pen week het belangrijkste doelwit was ries van buitenlandse zaken van de ne- overleg" naar Tokio teruggeroepen.
Soames tot half april gouverneur
Nu de verkiezingen In Rhodesië voorbij zijn. schijnt er
alles koek en el te zijn. De Britse gouverneur van Rho
desië, lord Soames (links), gat in Salisbury een cocktail-
partij, waarop hij, Mugabe (midden) en Nkomo (rechts)
zich in opperbeste stemming met elkaar onderhielden.
SALISBURY De Britse
gouverneur van Rhodesië,
Lord Soames, heeft na een
„dringend" verzoek van pre
mier Robert Mugabe inge
stemd met het uitstellen van
de onafhankelijkheid van
Zimbabwe. Dit betekent dat
Soames enige weken langer
op zijn post zal blijven,
waarschijnlijk tot half
april.
Oorspronkelijk was de onaf
hankelijkheid rond het mid
den van deze maand voorzien
zonder dat een precieze datum
werd vastgesteld. Mugabe liet
gisteren weten, dat net „de
derde of vierde week van
april" kan worden.
Volgens lord Soames was de
reden van het verzoek van
Mugabe diens opvatting, dat
het merendeel van zijn kabi
net geen ervaring met staats
zaken heeft, „zodat hij nog wat
meer tijd wil hebben om de
verantwoordelijken in het
land te instrueren en zijn mi
nisters zich te laten verdiepen
in de stukken".
Mugabe verklaarde op de
persconferentie, dat zijn rege
ring in het beleid prioriteit zal
geven aan het herverdelen
van landbouwgronden ten be
hoeve van ontheemden en
vluchtelingen en aan herope
ning van honderden scholen
en ziekenhuizen, die tijdens de
oorlog zijn gesloten. Hij ver
klaarde zich voorstander van
modellandbouwbedrijven en
een systeem van coöperatieve
landbouw. Mugabe zei ook het
thans geheel door blanken be
heerste overheidsapparaat te
willen „Afrikaniseren".
Van onze correspondent
ger Simons)
Ij 'JONDEN, In het
trathclyde Hotel van
'et Noordengelse Corby
'unnen vanaf morgen
veer gasten opgenomen
vorden. Technici van de
r. 'czondheidsdienst van
lef graafschap Nor
thamptonshire hebben
lef waterleidingnet van
dit hotel grondig gede
sinfecteerd en gespoeld
om het volledig te zuive
ren van microben, die
de zeldzame en soms do
delijke Legionairsziekte
kunnen verwekken.
Het Strathclyde Hotel
was sinds gisteren geslo
ten, omdat verleden jaar
één van de gasten er die
gevreesde kwaal had op
gedaan. Over de Legio
nairsziekte, die sterk ge
lijkt op pneunomie, is
echter nog niet veel be
kend. De bacterie, die
haar veroorzaakt, werd
pas in 1976 voor het
eerst geïdentificeerd, na
dat 183 Amerikaanse
„legionairs" (dit zijn
oud-strijders) ziek ge
worden waren in een
hotel van Philadelphia.
Van de 147, die'nadien
opgenomen werden in
een ziekenhuis, zijn er
29 gestorven. Hoe de
kwaal veroorzaakt
wordt, is nog steeds niet
helemaal duidelijk. Be
handeling met antibioti
ca kan niet voorkomen,
dat ongeveer tien pro
cent van de zieken
doodgaat. In Groot-Brit-
tannië hebben zich sinds
1977 tweehonderd geval
len van Legionairsziekte
voorgedaan, waarvan 25
met dodelijke afloop.
Het schijnt geen kwaal
te zijn, die van persoon
tot persoon verspreid
wordt Maar de besmet
ting kan wel gebeuren
door middel van water,
wanneer men een zit- of
een stortbad neemt. Dit
zou kunnen verklaren,
waarom het tot nu toe
hoofdzakelijk hotelgas
ten waren, die deze ziek
te opgedaan hebben.
ROGER SIMONS
LONDEN Pogingen om een
oplossing te vinden in het al
bijna drie maanden voortdu
rende arbeidsconflict in de
Britse staalindustrie, zijn op
nieuw stukgelopen.
Na drie dagen van onderhan
delen gingen de vertegen
woordigers van de staalbonden
en het staatsbedrijf British
Steel woensdagavond uit el
kaar zonder dat een nieuwe
loonafspraak dichterbij was
gekomen.
Indira Gandhi:
desnoods gebruik
van kernbom
NEW DELHI Ofschoon In-
dia de zaak van het vreedza
me gebruik van kernenergie
toegedaan is, kan het ertoe
overgaan atoomladingen tot
ontploffing te brengen, indien
dat in het „nationale belang"
is.
Dit heeft premier Indira
Gandhi gisteren tot het India
se parlement gezegd.
Het is Gandhi's eerste uit
spraak over de nucleaire poli
tiek sinds zij in januari door
een klinkende stembusover
winning weer aan de macht is
gekomen.
In 1974 veroorzaakte India
grote internationale beroering,
toen het tijdens Gandhi's voor
gaande ambtstermijn in de
Radjastan-woestijn een atoom
bom tot ontploffing bracht
Polisario
meldt
overwinning
ALGIERS Het door Alge
rije gesteunde Polisario, de or
ganisatie die strijdt voor de on
afhankelijkheid van de weste
lijke Sahara, heeft melding ge
maakt van een grote overwin
ning op eenheden van het Ma
rokkaanse leger.
In een in Algiers gepubliceerd
communiqué zegt het polisario
dat er bij een veldslag die drie
dagen heeft geduurd, 659 Ma
rokkaanse soldaten zijn ge
sneuveld, 108 gevangen zijn
genomen en een grote hoe
veelheid wapens is buitge
maakt
WENEN Oostenrijk is het
eerste Westeuropese land dat
volledige diplomatieke erken
ning heeft gegeven aan het
Palestijnse Bevrijdingsfront
zo heeft kanselier Bruno
Kreisky donderdag bevestigd.
Kreisky zei, dat Ghasi Hoes-
sain, die als waarnemer van de
PLO geaccrediteerd is bij in
Wenen gevestigde organisaties
van de V. N., ook beschouwd
zal worden als vertegenwoord
iger van de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie bij de Oosten
rijkse regering.
Gacy ter dood
veroordeeld
CHICAGO Rechter Louis
B. Garippo heeft, ingevolge
van een uitspraak van de
jury, John W. Gacy veroor
deeld tot de electrische stoel
wegens moord op 33 jongens
en jongemannen.
Het vonnis zal op 2 juni ten
uitvoer worden gelegd, maar
het is wel zeker dat deze da
tum zal worden verschoven,
gezien het automatische be
roep, dat bij het hoogste ge
rechtscollege in Illinois aan
hangig is gemaakt. De staat Il
linois heeft in 1977 de doods
traf weer ingesteld, maar deze
wet wordt op constitutionele
gronden aangevochten, zodat
het voorlopig de vraag is óf
het vonnis ooit voltrokken zal
worden.
Gacy hoorde de uitspraak van
de rechter zwijgend en onbe
wogen aan.
