Monetaire eenheid blijft
in Europa ver te zoeken
Opnieuw tegenslagen
voor aandeelhouders
Nieuwe
Europese
reischeque
Staat kan recordbedrag
lenen bij
Nederlandsche Bank
Eerste
verjaardag
van EMS
CONOMIELEIDSE COURANTVRIJDAG 14 MAART 1980 PAGINA 11
BRUSSEL - Een groep Europese financie*
le instellingen gaat voor 16,4 min pond
sterling (f73 min) de afdeling Reischeque
van Thomas Cook overnemen, een filiaal
van de Britse Midland Bank. Dit is een
voortvloeisel uit een studie over de moge
lijkheid tot rationalisatie van de uitgifte
en verkoop van reischeques in Europa. De
bedoeling is een eind te maken aan de zeer
vele reischeques, die doorgaans in enkele
valuta worden uitgegeven en een beperkte
reikwijdte hebben. Men wil een concurre
rende cheque uitbrengen voor de belang*
rijkste munteenheden, incl. de dollar. De
huidige Thomas Cook-cheque wordt de
Euro Travellers Cheque.
Aan de voorafgaande studie namen commer
ciële banken, spaarkassen en coöperatieve
banken deel uit vrijwel alle Europese landen.
Diverse Europese financiële instellingen, die
de toekomstige aandeelhouders van het Tho
mas Cook-filiaal worden, moeten de overeen
komst nog goedkeuren.
DEN HAAG De Staat heeft met de Ne
derlandsche Bank de afspraak gemaakt
dat zij zo nodig onmiddellijk een lening
bij haar kan sluiten tot een bedrag van
2,35 miljard gulden. Dat is ruim één mil
jard meer dan tot 1 maart van dit jaar mo
gelijk was. Ook zal de Staat aanzienlijk
meer lenen op de geld- en kapitaalmarkt
in Amsterdam dan vorig jaar het geval
Dit heeft minister Van der Stee, die voor de
eerste keer verscheen als bewindsman van
Financiën, vanochtend meegedeeld in de
Tweede Kamer. Volgens de minister moet
het op deze manieren mogelijk zijn dat het
zogeheten zomerdal door te komen. Met dat
laatste wordt gedoeld op het feit, dat de Staat
meestal in deze tijd van het jaar gebrek heeft
aan geld. Volgens ingewijden is dat tekort
deze keer echter veel groter dan gebruikelijk.
Zo zal men bijvoorbeeld grote moeite hebben
de vakantietoeslagen van de ambtenaren te
betalen.
Van der Stee, die antwoordde op vragen van
de PvdA-leden Kombrink en Wöltgens, er
kende dat het gedrag van de Staat plus het
verbod voor bedrijven en particulieren meer
te lenen dan een bepaald maximum ertoe
leidt dat de rente zeer hoog blijft. Op de lange
termijn is dat zijns inziens echter beter voor
de economie dan dat hij een tijdelijke daling
van de rente zou bewerkstelligen door toe te
staan dat bedrijven en particulieren niet
meer lenen, met als gevolg meer inflatie en
een daling van de waarde van de gulden.
Personeelsverloop
bij „beveiliging"
te groot
UTRECHT Van de circa twintigdui
zend personeelsleden bij de particuliere
beveiligingsorganisaties in ons land, gaat
binnen één jaar vijftig procent weer weg.
De Unie BLHP vindt dit een zeer groot (te
groot) verloop.
Dat grote verloop komt door het werken op
onaangename uren, terwijl daarbij vaak een
afdoende beloning ontbreekt. Om aan een re
delijk salaris te komen, zijn er volgens de
Unie BLHP soms wel werkweken tot tachtig
uur noodzakelijk. Ook het inschakelen van
steeds weer losse werkkrachten beschouwt de
Unie als oorzaak van het grote verloop. Het
gebruik van die „klussers" ontslaat sommige
werkgevers ervan een behoorlijk sociaal be
leid te voeren. En dit werkt als een boeme
rang op de gehele bedrijfstak. De unie vindt
dat de bonafide bedrijven daarvan de dupe
worden. Zij zal bij minister Albeda aandrin
gen op maatregelen.
k IRUSSEL Het Europese Monetaire Stel-
el (EMS) is het eerste jaar van zijn bestaan
-f oed doorgekomen maar van monetaire een-
eid in de Europese Gemeenschap is nog
0 mg geen sprake. Op 13 maart van het vori-
e jaar kwam het EMS in de plaats van de
gendarische „monetaire slang" die sinds
972 voor een zekere wisselkoersstabiliteit
een aantal Westeuropese landen had ge-
>rgd. De acht EG-landen die aan het EMS
eelnemen (Engeland zag er niets in) ver-
lichtten een belangrijke verbetering van
,e etmonetaire evenwicht. Dat is echter nogal
ingevallen.
8 let belangrijkste kenmerk van het EMS is de
jerking van de onderlinge wisselkoers-
lommelingen van de EG-valuta's tot 2,25
e4rocent onder en boven een overeengekomen
lilkoers. Alleen de Italiaanse lire mag in ver-
and met zijn zwakke positie zes procent
^hommelen voordat de centrale banken moe-
n ingrijpen. In het kader van het EMS is een
inds gevormd om buitensporige wisselkoers-
iranderingen te bestrijden door aan- of ver-
ip van valuta's. Er zit twintig procent van de
id- en deviezenreserves van de aangesloten
iden in.
eenheid die binnen het EMS wordt gehan-
ird is de ECU (op het ogenblik ongeveer 2,75
len waard). Deze kunstmatige valuta moet
len duur de munt van de Europese Ge-
ïschap worden. Het hele doel van het EMS
uwens de totstandkoming van een Europe-
lonetaire Unie, compleet met een eigen cen-
t bank. Het Europese Monetaire Fonds
IF) dat in maart 1981 werkelijkheid moet
len zal als zodanig gaan fungeren.
pet zonder moeite
et EMS is zijn eerste jaar niet zonder moeite
oorgekomen. Het bleek nogal lastig om de
ua isselkoersverhoudingen te handhaven omdat
nl e economische ontwikkeling van de deelne-
lende landen bepaald niet gelijk liep. Om te
w sginnen kon het systeem al niet op de afge-
•u iroken datum, 1 januari 1979, in werking tre-
1 »n omdat er allerlei meningsverschillen over
regels moesten worden opgelost, vooral tus
sen Frankrijk en West-Duitsland, de landen die
nota bene de grote promotors van het plan wa
ren geweest.
De centrale banken van de acht landen losten
dat probleem op door informeel al volgens de
EMS-regels te handelen. Op 13 maart trand het
systeem dan officieel in werking. De moeilijk
heden die daarna ontstonden hadden onder
meer te maken met de uiteenlopende inflatie
percentages (van vijf in West-Duitsland tot ze
ventien in Italië) en de tegengestelde ontwikke
ling van handels- en betalingsbalansen. Ierland
en Italië hadden bovendien krediet van de an
dere deelnemers nodig omdat ze anders niet
mee hadden kunnen doen.
Toch hebben zich in het afgelopen jaar maar
twee officiële veranderingen van de verhou
dingen tussen de spilkoersen voorgedaan. Het
bleek noodzakelijk de pariteit van de D-mark
met twee procent te verhogen en de Deense
kroon met twee procent te devalueren. De mi
nisters van financiën en de presidenten van de
centrale banken hadden vijftien uur nodig om
daarover tot overeenstemming te komen. Later
in het jaar bleek een tweede aanpassing van de
Deense kroon nodig maar die verliep zonder al
te veel problemen.
Een probleem dat de laatste tijd de kop op
steekt is dat de kleine EG-landen vinden dat
het systeem te veel wordt gedomineerd door de
economisch zeer sterk staande Bondsrepubliek.
Volgens sommigen is West-Duitsland in staat
zijn monetaire inzichten aan de andere EM-
S-landen op te dringen. Een probleem waar
voor ook nog een oplossing moet worden ge
vonden is hoe de verhouding tussen de dollar
en de ecu kan worden gestabiliseerd. En van
zelfsprekend zou het systeem beter aan zijn
doel beantwoorden als Engeland er deel van
uitmaakte.
De Britse regering vond het begin vorig jaar
niet verantwoord het pond sterling aan het
EMS te laten meedoen, gezien de moeilijke eco
nomische positie waarin Engeland toen ver
keerde. De regering was vooral bang dat de
kosten om het pond op een bepaalde waarde te
houden veel te hoog zouden oplopen. De laatste
tijd komen er geluiden uit Brussel die erop zou
den kunnen wijzen dat de regering van pre
mier Thatcher er enigszins anders over is gaan
denken. Vooral bondskanselier Schmidt is een
voorstander van de Britse deelneming.
De volgende fase in de ontwikkeling van het
,a$lSTERDAM Het ge-
jv irek van de dag op de Am-
'J erdamse effectenbeurs was
Vl tze week natuurlijk het
31 irmidabele succes - van de
•5 pet. staatslening. In-
v ihrijvers konden zelf de
oers bepalen. Dat werd
^10,5 waarbij voor een mil-
ird gulden werd ingeschre-
n, een bedrag dat voordien
nimmer werd bereikt
nu toe heeft de schatkist
jaar 1.240 miljoen ont-
1 «gen en daar komt op 15
iril dan 1.000 miljoen bij.
eden het zeer grote finan-
ële tekort zal de staat dit
ar nog verschillende ma
il een beroep op de kapi-
almarkt moeten doen, zo-
M el op de open markt als de
idershandse markt Maar
arnaast zal de overheid
n et aan monetaire financie-
aa Qg kunnen ontkomen en
re el door een beroep op de
VI ederlaüdsche Bank (waar
nu maximaal 2,35 mil-
v; rd) en door het plaatsen
n schatkistpapier bij de
J
'e rente van 11,5 pet is de
ote trekker voor de nieuwe
n fiing geweest. Een hoog ren-
0 ment van goed 11,4 pet. (bij
koers van 100,5 komt het
lement hierop neer) voor
gemiddelde looptijd van
^htjaar, is niet te versmaden.
1 elf de tarieven op de geld-
'arkt zijn maar ongeveer 1
j et- hoger en dan heeft de be-
1 gger ziin geld voor hooguit
1 en jaar kunnen beleggen.
hoeverre de kapitaalmarkt
- wat tot rust komt, is moei-
I 1* te zeggen. Er was woens-
*8 wat meer vertrouwen ge-
1 °men, dat wij aan het eind
de rentestijging zijn. Maar
°nderdag was het al weer mis
bijvoorbeeld de koers
van de nieuwe lening naar
100. Dat de Algemene Bank
Nederland deze week een
11,75 pct's lening heeft aange
kondigd was een verrassing,
omdat de beurs al met een
rente van 12 pet. speelde. Het
gaat namelijk om een kapitaa
lobligatielening die achterge
steld is bij een gewone obliga-"
tielening en die daarom wat
meer rente moet bieden. Vol
gende week dinsdag wordt de
uitgiftekoers bekend gemaakt.
De hoge rente blijft natuurlijk
een druk op de aandelenkoer
sen uitoefenen, waardoor het
rendement op de aandelen, ge
baseerd op het dividend dat
vorig jaar werd uitgekeerd,
omhoog gaat. Hierdoor kan er
op verschillende goede aande
len thans een rendement van 9
a 10 pet. gemaakt worden.
Als de rente op de kapitaal
markt gaat zakken, kan hier
van ook een steun voor de
aandelenmarkt uitgaan en zal
het rendement navenant om
laag gaan. Via het koerspeil
beïnvloeden de rendementen
op beide markten elkaar.
Het ziet er echter niet naar uit,
dat het renteniveau opvallend
gaat zakken. Daarvoor is de
zuigkracht van de zeer hoge
rente in de Verenigde Staten
(de banken aldaar brengen
haar eerste klas cliënten al
17,75 pet. in rekening) te sterk
en is de kapitaalhonger van
onze schatkist, met een tekort
van zo'n 17 miljard, nog veel
te groot. Toevloed van buiten
lands kapitaal naar ons land -
èn door de hoge rente èn door
de sterke gulden - kan wat
lucht geven, maar opvallend
was wel dat de buitenlandse
belangstelling voor de 11,5 pet.
staatslening minimaal is ge
weest.
Onze aandelenmarkt had
overigens ook nog te kampen
met enkele ongunstige berich
ten. De loonwet is weliswaar
aangenomen en de ombui
gingsoperatie is door het parle
ment goedgekeurd, maar de
onrust op het sociale front
blijft. Het bedrijfsleven wordt
geplaagd door korte stakingen,
die produktieverlies beteke
nen, dus geld kosten en daar
door het bedrijfsresultaat na
delig beïnvloeden. Voorts noe
men wij - na de stijging met
een half procent in de periode
15 december tot 15 januari - de
stijging van het prijsindexcij
fer met 1 pet. in de periode
Met dit alles als achtergrond
behoeven wij ons niet te ver
bazen, dat de beurs ongeani
meerd blijft en dat het koer
speil op het Damrak maar niet
van de grond wil komen. Af
gelopen dinsdag werd er met
een algemeen ANP-indexcijfer
van 79,4 zelfs een nieuw diep
tepunt voor dit jaar geboekt.
Sterker, we moeten tot 1975
teruggaan om zo'n laag cijfer
tegen te komen. Woensdag
leek de markt zich iets te her
stellen, maar donderdag ging
het andermaal bergafwaarts
en kwam het ANP-indexcijfer
op 79,7.
van 15 januari tot 15 februari. Ue groep internationale fond-
Dat gaat dus wel snel. En tot moest behoorlijke klappen
slot de afnemende besparingen
in de twee eerste maanden
van dit jaar.
incasseren. De mooie cijfers
van Akzo, Koninklijke Olie en
Unilever hebben niets uitge-
Van de buitenlandse beurzen haald. Eerstgenoemde bleef
gaan er ook al geen stimulan
sen uit. Het Dow Jones-gemid-
24,- staan,
Dlie zakte 3,50
delde in Wall Street, dat half 161,20 en Unilever daal-
februari nog op 885 stond, be- gulden tot 107,80, al-
weegt zich nu een maand later °P donderdag. Overigens
rondom de 820 en dat voorna- raakten ook Philips en Hoogo-
melijk uit angst voor de stij- vens ruwweg een halve gul-
gende inflatie in Amerika. De den kwijt.
andere grote beurzen wisten
zich deze week redelijk te
handhaven met uitzondering
van Londen en Tokio die
zwakker waren.
In de scheepvaarthoek konden
Nederlandse Lloyd en Van
Ommeren tegen de stroom op
varen. laatstgenoemde werd
t
er zelfs 5,- beter van. De
banken maakten min of maar
op de plaats rust maar de Ne
derlandsche Middenstands-
bank zakte enkele gulden te
rug tot 207,50. En deze bank
kwam vorige week nog wel
met zulke mooie winstcijfers
voor de dag. De Amrobank
heeft in haar jaarverslag de
verwachting uitgesproken, dat
de winst dit jaar opnieuw zal
stijgen en dat mogelijk ook de
winst per aandeel, die in 1979
door de kapitaalvergroting
met vier procent zakte, weer
omhoog zal gaan.
De beleggingsmaatschappijen
hebben het vorig jaar goed ge
daan, waar aandeelhouders
door een hoger dividend weer
van profiteren. Achtereenvol
gens kwamen de laatste we
ken BOG, Robeco en Wereld
haven met een hoger dividend
voor de dag. Laatstgenoemde
kon deze week 2,50 aantrek
ken tot 104,- op donderdag.
Iets beter in de markt lagen
ook de textielfondsen Blijden-
stijn, Nijverdal ten Cate, Gam
ma en Macintosh. Niettegen
staande laatstgenoemde de
winst zag laden en het divi
dend verlaagde. Omhoog ging
ook Wessane hoewel het be
drijf 1979 met een 29 pet. lage
re winst afsloot De handha
ving van het dividend heeft de
beurs kennelijk gunstig ge
stemd.
We hebben weer een week ge
had die voor de aandeelbezit-
ter teleurstellend is verlopen.
Vooral de laatste vier weken is
het koersniveau gevoelig ge
zakt en menige belegger zal
met ongerustheid de afbrokke
lende koersen gevolgd hebben,
waardoor de waarde van zijn
bezit behoorlijk naar beneden
is gegaan.
Helmut
Schmidt: do
minante
rol
EMS gaat in maart van het komende jaar in.
Dan zal de twintig procent van de monetaire
reserves van de deelnemende landen die be
schikbaar is voor interventie het kapitaal van
het Europese Monetaire Fonds gaan vormen.
De ECU moet dan ook een echte reserve-een
heid worden, zoals de dollar en vroeger het
pond sterling. De deelnemende landen zullen
een bedrag in ecu's krijgen gelijk aan het be
drag in goud en deviezen dat ze in het fonds
storten. De monetaire eenheid zou daarmee een
feit zijn.
Uitstel volgende fase?
Of het ook zo vlot zal lopen is echter de vraag.
De laatste tijd zijn er tekenen dat de volgende
fase mogelijk uitgesteld zal moeten worden.
Bondskanselier Schmidt en president Giscard
d'Estaing zouden de totstandkoming van de
monetaire unie zelfs voor onbepaalde tijd wil
len uitstellen en de Westduitse centrale bank
zou er grote bezwaren tegen hebben een deel
van haar reserves aan het EMF over te dragen.
Schmidt en Giscard zitten allebei met het pro
bleem dat er dit jaar in hun land verkiezingen
zijn. Beiden moeten proberen te voorkomen dat
hun politieke tegenstanders
munt uit de situatie slaan door
Schmidt en Giscard ervan te
beschuldigen dat ze een deel
van de politieke onafhanke
lijkheid van hun land opoffe
ren door bevoegdheden over
te dragen aan Europese instel
lingen.
Ter gelegenheid van de vie
ring van het éénjarig bestaan
van het EMS hebben topfunc
tionarissen uit de aangesloten
landen wat meningen laten
horen. Guido Brunner, lid van
de Europese Commissie voor
energie, vindt bijvoorbeeld dat
het EMS zich in het eerste jaar
van zijn bestaan heeft bewe
zen en dat Engeland zo spoe
dig mogelijk mee moet gaan
doen. Er moet naar zijn me
ning een Europees programma
ter verbetering van het mone
taire evenwicht in de EG wor
den opgesteld ter ondersteu
ning van het EMS.
Ook de Westduitse minister
van financiën, Hans Matthoe-
fer, vindt dat Engeland tot het
EMS moet toetreden. De Britse
vrees dat de sterke positie van
de D-mark Engeland ertoe zal
dwingen een beleid van geld-
verruiming te gaan voeren is
naar zijn mening ongegrond.
Verleden jaar is het pond ten
opzichte van de D-mark vijf
procent in waarde gestegen.
Engeland profiteert bovendien
van de olie in de Noordzeebo
dem en de leden van de OPEC
(Organisatie van Olie Exporte
rende Landen) investeren nog
steeds grote bedragen in Lon
den.
De Franse minister van econo
mische zaken, Renè Monory, is
minder enthousiast. Hij is er in
elk geval tegen dat het pond
sterling net als de lire aanvan
kelijk een marge van zes pro
cent krijgt. In de Britse kran
ten verschenen verleden week
berichten dat de regering van
premier Thatcher zou overwe
gen voor het begin van de ko
mende topconferentie mee te
delen dat Engeland lid van de
EMS wil worden.
Monory heeft dezer dagen ook
verklaard dat het helemaal
niet noodzakelijk is dat het
EMF al volgend jaar met zijn
werk begint. Hij merkte op dat
het EMS ook zonder het fonds
heel goed heeft gefunctio
neerd.
