'liters en Reformatie
Misschien
een
elitegroep,
maar we
moeten
bovenaan
macht
veroveren
.IN.
TAD/REGIO
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 13 MAART 1980 PAGINA 5
0RSCHOTEN „Het Vrouwennet-
rk is misschien een elitegroep, maar
11 len we werkelijk iets voor vrouwen
ïoln ook voor de vrouwen onderaan
ertmaatschappelijke ladder, waar de
en(standen het ergst zijn dan moeten
cr bovenaan macht veroveren. We moe-
doorstromen naar de hoogste posten,
el in het bedrijfsleven, de politiek
in de wetenschap om iets essentieels
oridoen voor de emancipatie van de
e 1uw in het algemeen. Anders blijft het
:stJ ginaal gebroddel." Aan het woord is
i 6 leke Schoemaker, één van de be-
eo irsleden van het onlangs naar Ameri-
en Jns voorbeeld opgerichte Vrouwennet-
rdtk. Het gesprek vindt plaats in het
idd lumentale pand van de zilverfabriek
en iinklijke Van Kempen en Begeer aan
an Leidseweg in Voorschoten, waar in
,fd der kamers de enige vrouwelijke
>lai lager van dit bedrijf huist: mevrouw
[i fla Veldhuyzen van Zanten, geboren in
n tRoaring Twenties", getrouwd, twee
leren en „grand-mère" van „snoeperi-
Franse kleinkindertjes". Schommelt
ac tiek tussen de WD en D'66. Goed-
aai s, met een licht geaffecteerd stemge-
dej wil zij praten over de Vrouwenbe-
a'.fing, vrijwilligerswerk, deeltijdar-
'd positieve discriminatie, maar voor-
aaa ver het Vrouwennetwerk, waarin zij
voorzitster van het bestuur functio-
ïn ft Wordt regelmatig geconfronteerd
stiel het feit dat zij voor secretaresse
'Tt aangezien, ondanks haar direc-
:hap dat zij al weer een jaar of zes
|ouw Van Zanten blijkt de versterking inge-
te hebben van Nelleke Schoemaker, die
haar taak als bestuurslid van het kersverse
Wennetwerk ook wetenschappelijk mede-
ster is aan de Rijksuniversiteit in Leiden („zij
[het wetenschappelijk allemaal zo goed," licht
Jouw Van Zanten toe). Mevrouw Schoemaker
onderzoek naar deeltijdarbeid bij bedrijven
n; hoe erover gedacht wordt en wat de histo-
belemmeringen zijn. In tegenstelling tot me-
- Ir Van Zanten, die gematigd in haar opstelling
hjt mevrouw Schoemaker zich af en toe onom-
|en uit. Voor haar is het zonneklaar dat de
w«JciPatie van vrouw *n onze samenleving
^Iteeds te wensen overlaat. Naast de reeds be
de stroom aan cafés, huizen, praatgroepen en
isaties, waaraan onveranderlijk het woord
moet worden toegevoegd, wil het Vrouwen-
,mc£rk in deze situatie verandering brengen. Me-
Star ^an Zanten: „Het doel is ondersteuning van
wen in hogere functies, het stimuleren van de
jCTgrtroming van vrouwen naar dergelijke func-
!gje!n... (denkt even na, waarna mevrouw Schoe-
n Ur ogenblikkelijk aanvult) ...en emancipatiebe-
P^Jering van de vrouw in het algemeen". Daarbij
en jhen een aantal middelen voor ogen, zoals het
rbafhouden van onderlinge contacten, het ver-
'et^en van 'nf°rmatie- ^et van contacten
J>t dit doel kunnen bijdragen, het organiseren
a tïnvloeden van opleidingen en trainingen, ge-
op het functioneren van de vrouw in haar
„Om maar een voorbeeld te noemen. We
ook invloed uitoefenen op de inhoud van de
igementscursussen om ze meer vrouwgericht
uien zijn; tot nu toe zijn ze allemaal op mannen
innt." licht mevrouw Van Zanten toe. Ook is
uintal werkgroepen ingesteld; een beleidsnota
>p stapel.
MEDE-OPRICHTSTERS
OVER
VROUWENNETWERK:
99
patroon doorgaan, is over een aantal jaren nog niet
bereikt dat er meer vrouwen in het bedrijfsleven
een plaats hebben."
Mevrouw Schoemaker „Tot op dit moment heb
ben we eigenlijk uitsluitend positieve discriminatie
van de man gehad. Om dat te neutraliseren is posi
tieve discriminatie van de vrouw zeer bewust no
dig. Iedereen zegt die positieve discriminatie van
de vrouw is tegen de emancipatie en de gelijkscha
keling, maar ik vind dat ze dan eerder, toen de
man voortdurend positief werd gediscrimineerd,
hadden moeten protesteren."
Vrijwilligerswerk
Over het vrijwilligerswerk, dat staatssecretaris me
vrouw Kraayeveld, terugverwijst naar vrouwen
om daarmee een flink bedrag uit de rijkspot uit te
sparen zegt mevrouw Schoemaker: „Ik vind niet
dat je typische beroepsarbeid met alle verplichtin
gen en betalingen vandien over de ruggen van
vrijwilligers, bejaarden en zieken mag uitsparen."
Het terugvallen op de verdiensten van de partner
vindt zij „zowel naar de vriiwilligers als naar de
mensen die daarvan afhankeliik zijn, een kwalijke
zaak. Wat mevrouw Kraayeveld wil is hoogst kwa
lijk en bedenkelijk".
Mevrouw Van Zanten breekt in dit verband een
lans voor de deeltijdarbeid voor zowel mannen als
vrouwen. „Het is een ideale toestand als man en
vrouw allebei een baan hebben. Dat moet volgens
mij ook gewoon kunnen en dat je daarnaast nog
wat vrijwilligerswerk doet. Ik denk dat het erg
idealistisch is voorgesteld, maar het moet wel kun
nen. Ik ben er bovendien heilig van overtuigd dat
mensen die een gedeelte van de dag werken pro-
duktiever zijn, het zogenaamde inhaaleffect."
Hypothese
Mevrouw Thea Veldhuyzen van Zanten: ...wij wileh ons niet afzetten tegen mannen...
rerh c
Positief
Van een strijd is, volgens mevrouw Van Zanten,
geen sprake. „Het Vrouwennetwerk wil de zaken
graag positief benaderen; wij willen ons ook niet
afzetten tegen mannen." Een ander voorbeeld: Afhankelijk
„We gaan een lijst samenstellen van bedrijven die J
vrouwvrindelijk zijn, maar dat noemen we een
witte lijst in plaats van een zwarte."
Mevrouw Schoemaker vult aan: „Dat is de enige
manier om wat te bereiken".
wen, die zich binnen korte tijd zonder enige pu
bliciteit hebben aangesloten, beschikken over
een achterban, die heel groot is. Het is veel meer
dan we zelf dachten."
Verder organiseren wij bijeenkomsten," vervolgt
mevrouw Van Zanten, „en ijveren voor het doen
verschijnen van publicaties. Er zit een groot poten
tieel aan journalisten in het Vrouwennetwerk,
zoals de hoofdredactrice van Margriet. Zij heeft
natuurlijk een enorm bereik. De honderd vrou-
Uit ervaring hebben de beide dames geleerd, dat
ondanks sociale onrust en een terugval van de eco
nomie, de emancipatie van de vrouw en de inte
gratie in het bedrijfsleven niet meer tegen te hou
den zijn. Mevrouw Schoemaker: „Je kunt zeggen:
het is nü erg ongunstig, maar we gaan naar een
zeer ongunstige leeftijdsopbouw toe. Over tien jaar
hebben we een vergrijzing onder de bevolking,
waardoor de verhouding tussen actieven en niet-
actieven bijzonder ongunstig wordt. Dan zijn we
maatschappelijk gesproken doodgewoon afhanke
lijk van vrouwen. Tegen die tijd kunnen we ons
niet meer permitteren de helft van de potentiële
beroepsbevolking buiten het werk te laten. Wat
wij nu willen is: gelijke kansen voor de vrouwen
op het moment dat ze echt nodig zijn en niet dat er
van wordt uitgegaan dat het een secundair arbeid
sleger is dat je elk moment naar huis kunt sturen.
Wat wij willen is, dat zij naar alle niveaus kunnen
doordringen, afhankelijk van kwaliteiten, capaci
teiten, niet van geslacht."
Positieve discriminatie
De positieve discriminatie die hier en daar in toe
nemende mate op vrouwen wordt toegepast om
hen aan een baan te helpen, achten beiden juist.
„Waarom een vrouw niet en een man wel," stelt
mevrouw Van Zanten. „Als we volgens het oude
Een hypothetische vraag maakt diepe zieleroerse-
len los. Als u bij een sollicitatie moet kiezen, zo
luidt de vraag, tussen een werkloze man zonder
werkende vrouw en een vrouw wier man werk
heeft, wie kiest u dan?
Mevrouw Van Zanten: „Ik zou het er vreselijk
moeilijk mee hebben om zo'n beslissing te nemen.
Maar ik zal toch waarschijnlijk voor die vrouw
kiezen. Het klinkt misschien een beetje hard, maar
ik denk dat als wij dat niet doen, we nooit aan de
bak komen." Onmiddellijk voegt zij eraan toe: „Ik
denk dat een heleboel mensen me dat kwalijk zul
len nemen. Er zijn een heleboel vrouwen, die het
me al kwalijk nemen dat ik werk. Op deze plaats
hoort een man te zitten. Vriendinnen hebben ge
zegd dat ik asociaal ben, omdat ik werk." Haar
vriendin en mede-bestuurslid Nelleke Schoema
ker: „Ik geloof dat de grootste weerstand nog van
vrouwen komt en niet van mannen. Zij zijn veel
feller, vinden dat het niet kan, dat je thuis moet
zitten, zeker in deze tijd van werkloosheid. Princi
pieel is dat tegen al mijn emancipatiegevoelens en
gevoelens van rechtvaardigheid in. Ik ken zelfs
een geval van een lerares Engels in vaste dienst,
tegen wie zo aangepraat is, dat ze ontslag heeft ge
nomen ten behoeve van een jongere, mannelijke
collega. Schandalig... èn van deze lerares volkomen
fout."
Mevrouw Van Zanten: „Alleen het feit al dat je ie
mand, die goed functioneert, vraagt plaats te ma
ken!"
Mevrouw Schoemaker: „Het zal nóóit tegen een
man gezegd worden. Überhaupt dat u de vraag
stelt is voor mij duidelijk dat het met de emancipa
tie treurig gesteld is."
TOM VAN RIJSWIJK
Belangstellenden in de Stichting Vrouwennet
werk kunnen informatie krijgen via mevrouw
Th. J. Veldhuyzen van Zanten, Offenberglaan
l/f45a in Den Haag, telefoon 070-83.82.25, me
vrouw N. Schoemaker, Willinklaan 11 in Oegst-
geest of bij het secretariaat, postbus 43, Vree
land, telefoon 02943-3903 (Liesbeth Matthieu).
„RIJK DOET ER TE LANG OVER"
Provincie: eventuele olieverontreiniging
op Zuidhollandse stranden aanpakken
DEN HAAG De provincie
Zuid-Holland wil op korte
termijn spijkers met koppen
slaan, wat betreft eventuele
olieverontreiniging op de
Zuidhollandse stranden. Het
overleg eind januari tussen
het rijk, de provincies, de
Vereniging van Nederlandse
Gebeenten en de Unie van
Waterschappen heeft vol
gens de provincie weinig
concreets opgeleverd voor
spoedige oplossingen. De
provincie vindt het niet
juist langer te wachten met
het uitwerken van bestrij
dingsprogramma's, zoals die
landelijk zijn voorgesteld.
Men is nu van plan om alvast
op provinciaal niveau afspra
ken te gaan maken met de
Zuidhollandse kustgemeenten
en waterschappen. Een daar
toe in te stellen ambtelijke
technische werkgroep dient
een effectief bestrijdingspro
gramma op te stellen voor
strandvervuiling door olie.
Vooral aan de toegang tot de
stranden en aan de inventari
satie van het oliebestrijdings-
matèrieel zal veel aandacht
worden besteed bij de voorbe
reiding van de ambtelijke
werkgroep.
ijïjai r
repor
n ge e
n hel
is df
vaar
vorige aflevering van deze se
kten we stadsbestuur en Min-
oeders in 1519 samen tafelend
op de octaafdag van de Ordes-
Een beetje ongemerkt, maar
oelbewust, zijn we in de roeri-
iende eeuw beland; de eeuw
e economische malaise en dus
ig van prijzen, de eeuw van de
matie., In deze aflevering zul-
proberen te bezien hoe de pa-
en opzichte van een en ander
n gestaan.
eer Maarten Luther op 1 novem-
17 zijn stellingen tegen kerkelijke
nden heeft kenbaar gemaakt in
iberg (volgens de huidige stand
nderzoek binnen de kerkgeschie-
Hervormingsdag niet op 31 ok-
maar op 1 november te situeren),
elt het wel in Leiden, maar kun-
nog niet van Reformatie of Al-
spreken. In 1527 laat het stads-
een eerlicke maeltyt bereyden
in geheelen convente voor eene
van ongeveer zes Carolus gul-
Dat is een bedrag, dat weinig
naar dat misschien iets gaat zegen
x ik meld, dat de organist van
:erskerk voor zes Carolus gul-
twee en een halve maand moet
is dat vaste bedrag van zes gul-
•vermits die duerte van alle din-
niet meer toereikend voor een
feestmaal. Dit is niet nieuw, dat is al ja-'
ren zo. De stad besluit met meerder
heid van stemmen om van die jaarlijk
se diner-subsidie een bedrag van twaalf
gulden te maken.
In 1564 is dat bedrag alsoe alle provian-
den seer syn verduurt ook al niet meer
toereikend. In plaats van twaalf gulden
worden er vanaf dat jaar twintig gul
den voor gereserveerd. Het komt mij
voor, dat deze verhogingen duidelijk
aangeven hoe economisch slecht de si
tuatie was. In 1562 gooit de gardiaan
van het klooster in de Waard daar nog
een schepje bovenop, door te klagen dat
het klooster een oud rietdak heeft, dat
hoognodig gerepareerd moet worden.
De reparatie kan het klooster écht niet
betalen overmidts haere sobere inco-
men ende dat de donatie ende affectie
tot sulcke conventen vergaet ende zeer
vermindert. Heus, er verandert in de
geschiedenis erg weinig: wanneer de
prijzen stijgen, vermindert over het al
gemeen de vrijgevigheid. Dat is anno
1980 precies hetzelfde als in 1562. De
gardiaan klaagt, dat hij bijna de kosten
van vuur en licht al niet eens meer be
kostigen kan, laat staan een nieuw dak.
Het vroedschapsboek G vertelt dat by
twee deel der opinien gestemmet is, dat
de stad in twee jaarlijkse termijnen in
totaal vijftig gulden zal geven als tege
moetkoming in de kosten van reparatie
van het rietdak. Een jaar later moet er
weer over het kloosterdak gepraat wor
den. De Franciscanen verklaren, dat zij
om den costelycken ende .benaeuden
tyt de kost mondjespraat verdienen en
dat het dak zo lek is als een mandje. De
heren ten Stadhuize zien in, dat er ge
handeld moet worden. Zij besluiten om
een nieuw rietdak te bekostigen, mits
het oude riet ook gebruikt wordt. Ook
in 1565 bekostigt de stedelijke overheid
de kosten van herstel. De monniken
beloven te zullen bidden tot den almo-
genden God voor twelvaren der stad en
het ouderhoud der oude katholieke re
ligie.
Al veertig jaar lang hebben de Francis
canen de bui zien hangen. In 1526 wor
den in de Pieterskerk briefjes aange
plakt met teksten als: Siet toe, siet toe,
o lieve Schout. Wee U! Wat ghy den
cappen thooft ophout. Met „cappen"
zijn monniken bedoeld uiteraard.
Een ander rijmpje was minder alge
meen onduidelijk:
Gy vrome mannen hoet uwe vrouwen
voor alle monicken, of tsal u rouwen.
Het stadsbestuur vond dat die tekst alle
eerlicke doechtsame vrouwen hoir eere
te nae was. Uit 1526 zijn ook andere
strooibiljetten en aanplakbriefjes be
kend, die aan duidelijkheid niets te
wensen overlaten, maar een Leids re
derijkersvers uit 1533 spant de kroon.
De rederijkerskamer „Liefde is 't Fon
dament" had het kennelijk bij de paters
verbruid.
In de gildenarchieven trof ik op het ge
meente-archief een liedeken aan, was
gemaeckt inden jaare 1533 opt verbie
den vande Camer van Retorica deur
versouck vande Minnebroeders. Het
luidt voor een deel als volgt:,
En wilt het U nyet belgen,
o blomme Rethorica,
dat wij, retrosinsche telgen aanhan
gers van de Welsprekendheid)
U nyet meer en volgen na.
Wij moeten U on(t)beren
al sochten wij secours hulp)
aen ons Leytsche Heeren,
maer dat beletten de Minnebroers
De Schout was wel genegen
om te hooren een battement toneel
stuk).
Burgemeesters waeren daertegen
deur informatij vant convent.
De Minnebroertges zeyden
altegen mijnheer de Schout,
Laet dit volck weder scheyden
ift ons dingen die worden vernout
als onze zaken in het gedrang ko-
Sy hebben groot abuysen zij ver
spreiden veel foute dingen)
al van ons luyden verspreyt,
dat wij der weduwen huysen duer eten
met naersticheyt dat wij profiteren
van het bezit van weduwen).
Of die bewering juist is of niet zullen
we nader gaan bekijken.
JAN DOOVE
Brede discussie over
provinciaal emancipatiebureau
DEN HAAG De werkgroep „Onderzoek emancipatie
Zuid-Holland" heeft bij het ministerie van CRM subsidie
aangevraagd voor het aanstellen van twee onderzoekfuncti-
onarissen. Dezen moeten nagaan welke functies van een
vrouwenemancipatiebureau al in Zuid-Holland worden ver
vuld en of er bij de vrouwenorganisaties behoefte bestaat
aan de nog niet vervulde functies.
Aan de hand van deze gegevens zal de werkgroep een voorlopig
voorstel ontwerpen over de mogelijke instemming of aanvaar
ding van een provinciaal emancipatiebureau. Bij een voorlopig
voorstel van aanvaarding van deze bureaus zal dan gevoegd
worden een schets van de organisatie van het bureau, de plaats
van vestiging en de samenstelling van de platformgroep.
Omdat de werkgroep op persoonlijke titel is samengesteld zal dit
voorstel uitgebreid in de provincie ter discussie staan. De werk
groep denkt hierbij aan hoorzittingen. Belangstellenden hier
voor kunnen zich opgeven bij het secretariaat van de werk
groep, Jan van Nassaustraat 26-28, 2596 BR Den Haag (telefoon
070 - 264111).
Handig boekje met adressen
revalidatie-instellingen
DEN HAAG Omdat vele gehandicapten, hun huisgenoten
of dienstverleners soms wat moeizaam de weg vinden naar
de talrijke instellingen, instanties en voorzieningen die bij
revalidatie en gehandicapten werk betrokken zijn, verzorgt
de Provinciale Revalidatie Stichting Zuid-Holland al jaren
een Vademecum, waarmee iedereen de beschikking heeft
over een vast adressenbestand van mensen, instellingen en
clubs, werkzaam op dit terrein in Zuid-Holland.
Het Vademecum, waarvan de eerste druk in 1959 verscheen,
volgt de in de revalidatie gebruikelijke sectoren: toegankelijk
heid, verkeer en vervoer, arbeid en alternatieven, sport en re
creatie, onderwijs en vorming, gezondheidszorg en maatschappe
lijke dienstverlening. Het plaatselijk adressenbestand wordt
steeds aangevuld door de plaatselijke werkgroepen, die zich
daarvoor verantwoordelijk hebben gesteld. Een register maakt
het allemaal hanteerbaar met trefwoorden als oppascentrales,
speel-o-theken, mytylscholen, verpleeghuizen enz. Het Vademe
cum is te bestellen door overschrijving van zes gulden negentig
op postgiro 640 ten name van Provinciale Revalidatie, Den
Levendige
voor
drachten in
kapelzaal
LEIDEN Wanneer een
zanger een programma
brengt dat de titel
draagt „Lied zonder
Zang", suggereert dat
een weinig gebruikelijke
opzet. Hiervan kon men
gisteravond getuige zijn
in de Kapelzaal, waar
Joe Raphael, bariton, en
Ariane Karres, piano,
liederen brachten die af
weken van het traditio
nele patroon. Voorbeel
den hiervan kwamen
van o.a. Schubert, Schu
mann, Liszt en Poulenc.
zeer informatieve
inleidingen van Joe Raphael
maakten duidelijk hoe dat ge
daan is en vertalingen van de
teksten vooraf droegen ertoe
bij dat men het geheel goed
kon volgen. Nog geheel ge
combineerd met muziek was
de voordracht van Die Forelle
van Schubert en een lied van
Cornelius, dat op 1 toon wordt
gezonden.
Was de expressie in Schubert
wat mager, die in Cornelius
blonk uit in volheid, gesteund
door een prachtige pianopartij.
De virtuositeit in het lied van
Ives, dat een mengsel is van
zang en declamatie, klonk
puntgaaf. Het toppunt van or-
ginaliteit was het werk van
Peter Visser, waarin de
„zang"- partij beperkt is tot
het ritmisch klappen met de
kaken.
De voordracht van Raphael is
levendig en wist de sfeer van
de teksten zeer sterk over te
brengen. Dit bleek met name
in de vier melodramas waar
van Leonore van Liszt adem
loos deed boeien. L'Histoire de
Babar was een hoogtepunt Ui
terst geestige muziek die met
evenveel gevoel voor humor
gebracht werd. Ook de bege
leiding toonde hier een maxi
mum aan expressie gn een
vaardige techniek.
Een optreden dat zoveel orgi-
naliteit, veelzijdigheid en kwa
liteit bezit, verdient bij een
eventueel volgend optreden in
Leiden stellig meer belangstel
ling dan gisteravond het geval
was.
DIRK VOOREN
