Anarchie in Amsterdam
£eidóe(3ouAa/rtt
Barricades
omver gehaald
Wa t is kraken
Verregaande
tolerantie
,HELE STAD" SOLIDAIR MET KRAKERS
Hamsterdam
Leegstandwet voor de zomer door de Kamer
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Wil men
volgens de thans geldende
wet ongestraft tot het
kraken van een pand over
kunnen gaan, dan moet
vaststaan dat dit pand niet
bij een ander in gebruik is.
Het doet dus weinig ter
zake of een pand verhuurd
is of niet en of dit al dan
niet met stukken kan wor
den aangetoond. Zolang de
huidige wet geldt (een wij
ziging ligt bij de Eerste Ka
mer in de vorm van een
anti-kraakwet, die het kra
ken zoals de naam al zegt
aan banden moet leggen)
eindigt de wetmatigheid
'van kraken ongeveer waar
h uis vredebreuk begin t.
Daarvan is sprake als een
'pand wel duidelijk bij ie
mand in gebruik is, wat bij
voorbeeld kan blijken uit
huisraad dat in het pand
aanwezig is.
MAANDAG 3 MAART 1980 PAGINA 5
LEIDSE COURANT
Het wegvagen van de barricades vanmorgen in Amster
dam volgde op een weigering van de krakers een bemidde
lingsvoorstel van B en W te aanvaarden. Dat hield in dat het
kraakpand ongemoeid zou blijven indien de krakers gemeen
telijke diensten gelegenheid zouden geven de versperringen
op te ruimen, zodat het hoofdstedelijke leven zijn normale
gang weer kon nemen. De krakers wezen dit af omdat zij
meer tijd wilden hebben voor intern overleg.
In de vanmorgen per helikopter verspreide pamfletten
waarin opnieuw werd verklaard dat de krakers konden blij
ven waar zij zaten noemde burgemeester Polak het afge
wezen voorstel „verregaand". Dat lijkt nog al zacht uitge
drukt en de vraag is of B en W van Amsterdam in hun tole
rante, aarzelend^ en wisselvallige houding al niet veel te ve«*
zijn gegaan. Indien de krakers het recht aan hun zijde had
den, dan had de politie vrijdagavond geen opdracht mogen
krijgen het pand te ontruimen. Indien er goede gronden wa
ren om de krakers te verwijderen, dan had dat met voldoen
de mankracht en materiaal moeten gebeuren, ook na een
eerste mislukking.
BURGEMEESTER Polak verdient natuurlijk waardering
voor zijn pogingen de crisis zonder bloedvergieten op te los
sen. Maar ondertussen heeft Amsterdam het hele weekeinde
gezeten met een stadswijk, die door barricades was afgesloten
en waarin een situatie van volstrekte rechteloosheid heerste.
Niet alleen krakers konden er hun gang gaan maar ook de
bij dit soort rellen altijd aanwezige raddraaiers.
HeT is goed dat B en W van Amsterdam zich uiteindelijk
hebben gerealiseerd, dat in het wapen van de hoofdstad niet
alleen „barmhartig" staat vermeld, maar dat daar „vastbera
den" aan vooraf gaat.
In de loop van de ochtend rukte de Mobiele Eenheid zelfs op tot
in de omgeving van de Jacob van Lennepstraat
(Vervolg van de voorpagina)
Strooibiljetten werden door de
politiehelikopter uitgeworpen,
waarin de bewoners werd aan
geraden in hun huizen te blij
ven. „Wanneer de colonne
eenmaal in beweging is geko
men, kan deze niet worden ge
stopt, en is de situatie op straat
levensgevaarlijk", aldus de
tekst van de waarschuwing.
Bij de actie tegen de barricades
trokken de meeste krakers
zich terug in het gekraakte
pand. Het pand zelf werd door
leden van de Mobiele Eenheid
omsingeld. Zij waren gewa
pend met helmen en schilden.
Bij de opruimingsactie klom
men enkele krakers zelfs op
de schuif van een van de Cen-
turiontanks om de actie te hin
deren. Vlak bij de barricade
sprongen zij er af. Publiek dat
op de Stadhouderskade was
toegestroomd werd door een
waterkanon uiteen gejaagd.
Volgens burgemeester Polak
had de Mobiele Eenheid niet
te hoeven worden ingezet als
de krakers ermee akkoord wa
ren gegaan dat de barricaden
zouden worden opgeruimd. De
reactie van de krakers noemde
hij een „omdraaiing van de
werkelijkheid". „Een groep
mensen die door het opbreken
van straten, het openbreken
van elektriciteitskasten en
dergelijke het normale leven
van duizenden in de war heeft
gestuurd, de openbare dienst
verlening onmogelijk maakt,
vijfentwintig politiemensen
meer of minder heeft verwond
en die een toestand van vol
strekte rechteloosheid heeft
gecreëerd in een bepaald ge
bied, kan zich moeilijk beroe
pen op zijn eerbied voor demo
cratische procedures". Polak
noemde daarbij ook het gevaar
dat op rellen en roof beluste
mensen hun slag zouden kun
nen slaan en tot plundering
e.d. zouden kunnen overgaan.
Volgens het dagelijks bestuur
van de Partij van de Arbeid,
gewest Amsterdan, was de in
zet van de Mobiele Eenheid
„onverantwoord", nu er op po
litiek niveau een grote mate
van overeenstemming met de
krakers was bereikt.
Bromfietser (15) ernstig gewond
KATWIJK Een 15-jarige
bromfietser uit Katwijk is
gistermiddag ernstig ge
wond geraakt na, door onop
lettendheid te zijn ingereden
op een fietsend echtpaar op
de secundaire weg Noord-
wijk/Wassenaar ter hoogte
van Katwijk.
De jongeman is met een sche-
delbasisfractuur overgebracht
naar het Academisch Zieken
huis in Leiden. De jongeman
keek onder het rijden naar
zijn motorblok en merkte het
Katwijkse echtpaar, een 67-ja-
rige man en een 61-jarige
vrouw niet op. De fietsers lie
pen letsel aan benen en rug
op.
«BINNENLAND
WÊjÊ. (Van onze verslaggever
1 Piet Snoeren)
Tot de grote actie
van vanmorgen
vroeg door elfhon-
derd politiemensen
II(deels manschappen
van de Mobiele Een-
opheid, deels mare-
len.chaussee en deels
^rijkspolitiepersoneel
waluit ondermeer Den
>oerHaag, Apeldoorn,
^Rotterdam en Zaan-
-on-stad), heeft het erop
i, isgeleken dat het Am-
1 desterdamse gemeente-
bestuur bakzeil had
gehaald voor de hon
derden krakers.
De angst voor slachtoffers,
mensenlevens waarschijnlijk,
won het gisteren bij de autori-
befeiten van de verontwaardi
ging over de veldslag die vrij-'
geleverd was, waar-
gej3ij een groot aantal agenten
/ee.verwondingen als kaakfractu-
beenbreuken en gebroken
>olsen had opgelopen. Loco-
burgemeester Wim Sinnighe,
slagtleutelfiguur in de aanvanke
lijk hopeloos lijkende onder
handelingen, maakte gister-
jmiddag onverwacht bekend,
lat de krakers in het pand aan
Sc Vondelstraat mochten blij-
|en totdat de gemeenteraad
iver de bestemming ervan zal
nebben beslist, dat dienaan
gaande vandaag besprekingen
(jouen worden geopend en dat
"e Mobiele Eenheid in af
wachting van het resultaat,
t-j piet tot ontruiming zou over
gaan.
ïaarmee waren praktisch
Jtwee van de eisen ingewilligd,
ld ie de krakers hadden gesteld
"®n die het gemeentebestuur tot
.dan toe onbespreekbaar had
"(genoemd, t.w.: „Wij moeten in
pet pand met rust gelaten wor-
len en de Mobiele Eenheid
lient uit de omgeving te ver-
Iwijnen".
Sen zo mogelijk nog grotere
cnieval kwamen vertegen-
rktlyööfdigers van de zeven poli-
JtQtieke fracties uit de gemeente-
er raad gistermiddag boven op de
doen. Daar ver-
nt.klaarden ze tegenover de kra-
,eJcers aandrang op de officier
)n.van justitie te zullen uitoefe
nden om de 22-jarige Nanda L.
vrij te laten dit conform de
perde eis van de strijdende
partij. Nu al staat vast dat zij
als de Jeanne d'Arc van de
Amsterdamse brandhaard de
geschiedenis in zal gaan. Veer
tien dagen geleden werd ze ge
arresteerd, volgens de actie
voerders omdat ze met een
dekpuitbus leuzen tegen de wo-
ig hingnood op een muur had ge-
ogkalkt, volgens burgemeester
omdat ze ruiten zou
ingegooid van het op-
btleidingsgebouw voor de Mo-
dehiele Eenheid. Zelf weigerde
een verklaring af te leggen
ot— reden voor justitie om naar
eiwast te zetten in de vrouwen
koren van de Bijlmer-bajes.
h-(lNanda moet vrij, nu", eisten
d.de krakers. „Ze zit onrechtma-
tig opgesloten, want niemand
s verplicht te getuigen tegen
;ichzelf. Pas als Nanda over de
jarricades naar ons toe komt
jeklauterd, willen we praten",
ïurgemeester Polak stelde
lier tegenover: „Het gemeen-
ebestuur kan aan de vrijlating
ran Nanda niets doen. Het is
litsluitend een zaak van justi-
ie". Formeel wist hij het ge-
ijk aan zijn zijde. Toch stond
lij toe, dat de zeven fractie-
rertegenwoordigers op de bar-
icades een toezegging gingen
loen .„waardoor we ons be-
noeien met zaken waar we
eitelijk niets over te zeggen
lebben".
Cn nog waren de krakers niet
evreden. Ze presten de zeven
[emeenteraadsleden om de
:aak-Nanda in een breder ka
ler te plaatsen. Het is in het
lgemeen onjuist dat jonge
nensen voor zulke daden in
roorlopige hechtenis worden
enomen. Dit soort onrecht
nag in de toekomst niemand
wan ons meer worden aange-
laan. De politici op de barrica-
es, aangevoerd door PvdA-
ractieleider Pelle Mug, zeiden
iet allemaal braafjes na. Hun
itspraak kan het komende
aar, waarin het Amsterdamse
Chaos op
Leidsevaart
VOORHOUT Zeven per-
sonenauto's en een motor
fiets waren in de nacht van
zaterdag betrokken bij een
massale aanrijding op de
Leidsevaart in Voorhout na
bij de KTS. Niemand raakte
gewond; de materiële schade
was groot.
De aanrijding ontstond toen de
voorste automobilist inhield en
de motorberijder op hem in
reed. De achteropkomende au
to's reden op de stilstaande
voertuigen in. De politie sprak
over een 'chaosverspreid
over meer dan honderdvijftig
meter.
Reeks van
inbraken in
Voorschoten
VOORSCHOTEN De mu-
ziekbuurt in Voorschoten is
gisteravond doelwit geweest
van inbrekers. Tenminste
zes woningen werden be
zocht. Voor enkele duizen
den guldens aan geld en goe
deren werd gestolen.
De inbraken werden gepleegd
in de Mauritslaan, Louise de
Colignylaan, Frisolaan, Bruch-
nerlaan, Offenbachlaan en Pr.
Bernhardlaan.
onfrontatie in de ochtenduren tussen krakers en Mobiele Een-
eid
Het opruimen van barricades in de Eerste Constantijn Huygens-
straat tijdens de aktie van vanmorgen
Een rupsvoertuig tussen de barricaden, voorzien van een Rode
Kruisteken, nadat vanmorgen de eerste steenhopen waren opge
ruimd
tent heeft, stichtten branden,
vernielden auto's, pleegden in
braken en gooiden ruiten in,
hoezeer de omwonenden zich
ook hadden geblindeerd. Er
dreigde anarchie en chaos. De
krakers konden het met hun
walkie-talkie-verbindingen
niet meer bijhouden, verloren
het hoofd door de schuld in de
schoenen te schuiven van
rechtse elementen „diena
ren van kapitalisten en specu
lanten; onderwereldfiguren
die met pistolen rondlopen"
en organiseerden uiteindelijk
ordediensten om een halt toe
te roepen aan de criminalise
ring van hun protest tegen de
woningnood in Amsterdam
(„nog 53.000 wachtenden voor
u").
Tegen de avond wees de ont
wikkeling erop dat de krakers
gedwongen werden ook enig
water in de wijn te doen en de
toegestoken hand van het ge
meentebestuur snel te grijpen.
De actie keerde zich, aange
gaapt door duizenden op sen
satie beluste dagjesmensen, te
gen henzelf.
Verdeel- en heerspo
litiek
Hoe ver leek die hand enkele
uren tevoren nog weg. Alweer
door een onhandige manoeu
vre van de stadsbestuurders.
„Jullie moeten de zaak ontrui
men", had burgemeester Polak
de krakers laten weten, „om
dat we het pand aan de Von
delstraat nodig hebben voor de
huisvesting van gastarbeiders
uit brandgevaarlijke pensi
ons". Dat was olie op het vuur,
terwijl er al plassen olie over
de straten waren uitgegoten in
de hoop, dat de Mobiele Een
heid er smadelijk op uit zou
glijden, mocht die tot de aan
val overgaan. „Verdeel- en
heerspolitiek", riepen de kra
kers per megafoon vanaf de
balkons van het bezette pand.
„Het plan voor gastarbeiders
heeft nooit bestaan. De eige-
Volop in aktie probeert (links) een lid van de Mobiele Eenheid een vuur uit te trappen, terwijl zijn collega
rechts zich bij de linie vóór hem gaat voegen.
stadsbestuur nog verschillende
andere belangrijke kraakpan
den wil ontruimen, van ver
strekkende betekenis zijn, en
is waarschijnlijk de grootste
morele overwinning van dè
krakers die in ruil, ervoor
grootmoedig toestonden, al
thans de barricade op de Over
toom te zullen opgeven, zodat
er weer trams zouden kunnen
rijden.
Om negen uur gisteravond
waren ze al druk bezig zelf
mee te helpen aan het slechten
van deze vervaarlijke, uit om
gegooide auto's, bouwketen,
draglines, dwanghekken, be
ddenspiralen, vuilniscontai
ners en honderden stoeptegels
opgebouwde hindernis. Hun
geestdrift werd aangewakkerd
door de juist ontvangen mede
deling van de Amsterdamse
rechter-commissaris, -dat Nan
da L. hedenochtend zou wor
den vrijgelaten.
Solidariteit
Van betekenis voor de toe
komst is ongetwijfeld ook, dat
de autoriteiten zo snel en zo
drastisch door de knieën zijn
gegaan vanwege de overweldi
gende solidariteit die de kra
kers hebben ontvangen van de
Amsterdamse burgerij. Het ge
meentebestuur vond de hele
stad tegenover zich. Het begon
met steunbetuigingen voor de
kraakactie van de Algemene
Studenten Vereniging Amster
dam, het FNV-Jongerencon-
tact, de Amsterdamse Jeugd-
centrale en de-Vereniging van-
Beeldende Kunstenaars. De
raadscommissie voor openbare
orde hield toen nog dè deur
hautain gesloten „omdat we na
twee pogingen geen heil meer
zien in bemiddeling". Zondag
echter groeide de stroom van
solidariteitsverklaringen aan,
totdat er nagenoeg geen wijk
of buurtvereniging, geen op-
bouworgaan of welzijnsinsti-
tuut meer ontbrak. Huisartsen,
dominees en pastores gingen
voorop. De autoriteiten zagen
zich alle grond onder de voe
ten weggespoeld.
De solidariteit uitte zich ook in
de bergen sinaasappelen, bana
nen en ander fruit die door de
burgerij werden aangesleept
toen de krakers (met bivak
mutsen vermomd de wacht
houdend op de daken; zich
warmend aan kampvuurtjes)
te kennen gaven, dat er voed
selgebrek heerste in hun bele
gerde veste. De solidariteit uit
te zich in de manier waarop
burgers, tot kinderen toe, als
levende transportbanden de
barricades hielpen versterken,
stoeptegel na stoeptegel, totdat
er vele honderden vierkante
meters straat waren verdwe
nen.
Maar de belangstelling had
zijn schaduwzijde. Jeugdige
rellenschoppers, waarop Am
sterdam sinds jaar en dag pa-
naar van het pand weet er
niets van. Altijd hetzelfde lied
je. Wanneer jongeren een
pand kraken zegt de gemeen
te: je benadeelt buitenlanders,
en wanneer gastarbeiders een
pand kraken, zeggen ze: je
doet jongeren te kort. We wor
den tegen elkaar uitgespeeld.
-Walgelijk".
Het gelijk leek aan hun zijde
zeker toen bijzonderheden
bekend werden over de eige
naar van het omstreden ge
bouw. Dat is de eenmansfirma
Verlinden Beheer b.v. die in
Amsterdam twintig pensions
voor gastarbeiders exploiteert
en daaraan 200.000,- per
maand verdient, aldus de kra
kers. Vier van deze pensions
dienen binnenkort wegens
brandgevaarlijkheid te worden
ontruimd. De gedupeerden
zouden dan naar de Vondel
straat kunnen verhuizen
naar het pand dat Verlinden
welmenslievend aan de ge
meente wil verhuren, mits de
krakers verdwijnen.
Onmogelijke taak
Gedeputeerd in dit ping-pong-
spel voelen zich ook de Am
sterdamse politiemensen met
hun vijfentwintig gewonde
collega's. Zij hebben de zwarte
piet toegespeeld gekregen, om
dat ze zonder gerechterlijk be
vel een gekraakt pand zouden
hebben willen ontruimen, de
aanzet tot het oproer. Voorzit
ter Van der Linden van de
Nederlandse Politiebond heeft
naar aanleiding daarvan ge
zegd: „Bij de politie groeit
langzamerhand het gevoel:
welk beleid moeten we eigen
lijk vertolken en uitvoeren?
We moeten optreden, maar het
wordt aan ons overgelaten om
te beoordelen of het wel kan.
We krijgen allerlei opdrach
ten, bijvoorbeeld: jullie mogen
geen mensen aanhouden. Dat
betekent: we mogen wel optre
den, maar de mensen tegen
wie we optreden, mogen ons
na vijf meter weer met stenen
bekogelen. We mogen de men
sen verspreiden, maar binnen
drie minuten zijn ze terug. Dat
is voor ons een onmogelijke
taak. Ik vind dat de politie een
duidelijk beleid voorgespiegeld
moet krijgen en van duidelijke
instructies moet worden voor-
Een soortgelijk geluid kwam
gisteravond van docent in het
strafrecht Jan Najé, ooit
hoofdinspecteur bij de Amster
damse politie. „De sterke arm
is door het gemeentebestuur
misbruikt om een oplossing te
forceren. Maar het los niets op
alleen dat de trams weer
kunnen rijden. Het maakt de
confrontatie misschien op den
duur zelfs erger. Nodig zijn
concrete oplossingen voor het
woningprobleem. Daadwerke
lijk iets doen. Anders blijft het
escaleren. En schuif de zwarte
piet niet naar de politie toe,
want die heeft met de woning
nood weinig te maken".
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Het kabinet streeft er
naar nog voor het zomerreces het ont-
werp-Leegstandswet door de Tweede
Kamer behandeld te krijgen, zodat
deze in combinatie met dé anti-kraak
wet, die al bij de Eerste Kamer ligt, dit
najaar van in werking kan treden.
Staatssecretaris Brokx (Volkshuisves
ting) hoopt binnen enkele weken te ko
men met de memorie Van antwoord op
de Leegstandswet, zodat de parlemen
taire behandeling van dit wetsontwerp
nog voor het zomerreces wat de Twee
de Kamer betreft kan zijn afgerond.
Het ministerie van Volkshuisvesting
heeft een en ander desgevraagd laten
weten.
De Eerste Kamer wacht met afhandeling
van de anti-kraakwet tot de Tweede Ka
mer de Leegstandswet heeft afgehandeld
en zou beide wetten dan direct na de zo
mervakantie kunnen behandelen. Beide
wetten bedoelen zowel misstanden bij het
kraken als te lange leegstand te bestrij
den. De anti-kraakwet, een werkstuk van
het kabinet-Den Uyl, is al in de Tweede
Kamer behandeld. Daar ligt naast het ont-
werp-Leegstandswet van minister De Rui
ter (Justitie) en staatssecretaris Brokx
(Volkshuisvesting) ook nog een initiatief-
ontwerp van de PvdA over hetzelfde on
derwerp. Het laatste heeft alleen betrek
king op de leegstand van woonhuizen, het
regeringsontwerp omvat huizen en andere
gebouwen. In geval van leegstand die een
bepaalde periode te boven gaat kan een
pand voor verhuur gevordérd worden.
Een nog rustig beeld rond het kraakpand op zondagmiddag rond
drie uur
Een in brand gestoken bouwkeet tussen de straatstenen van
morgen In alle vroegte kort na het verschijnen van de Mobiele
Eenheid
