Bruma
wachtte
zijn
voor u
Él
deTIJsf
Stopzetten j
aan Suriname
niet uitgesloten
NIEUWSNET
m
'Ikhad beter een miljoen hunnen stelen
FORMEREN VAN
BURGERRAAD >N KOLFJE
NAAR Z'N HAND
IXSt&lRS
s§i
H
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
Eddy Johaa Bram»
werd op 30 mei 1925 in
Paramaribo geboren.
Hij zat tijdens de oor
log gevangen op grond
van nationalistische ac
tiviteiten. Na WO tl
studeerde hij rechten in
Amsterdam. Terug in
Suriname (1957) sticht
te hij de Nationale Be
weging Suriname
(NSS), die ia im de
Partij van de Nationa
listische Republiek
CPNR) werd. in im
werd Bruma Statenlid
Zijn partij kwam in
1973 in de regering.
Bruma werd toen mi-
nisier van economische
zaken. Daarnaast was
hij voorzitter van een
vakcentrale. Zijn mi
nisterschap moest hij
opgeven toen de PNÉ
na de eerste verkiezin
gen na de onafhanke
lijkheid (1977) geen en
kele zetel behaalde.
ALS MENSENRECHTEN BLIJVEND WORDEN GESCHOND
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG „In onze samenle
ving zullen steeds ontwikkelingen
blijven voortbestaan van personen
die zich zullen blijven inzetten om
voor de belangen op te komen van
anderen, die dat qua hun opleiding
niet kunnen". Citaat uit het pleidooi
dat mr. Eddy Bruma vorige week
woensdag hield ter verdediging van
de drie sergeants die in Paramaribo
voor de krijgsraad waren gedaagd
wegens „aanzetten tot militair op
roer". Het citaat kwam niet zó maar
uit de verdedigende mouw rollen;
het is eigenlijk het levensmotto van
Bruma, die zich altijd heeft opge
worpen als (sterk nationalistisch ge
kleurde) spreekbuis voor minderhe
den. En daarom is het ook niet ver
wonderlijk dat de militairen die de
macht hebben overgenomen juist
Bruma mede hebben uitgekozen om
een Burgerraad te formeren.
Bruma moet zich momenteel als een vis
in het water voelen, want hij krijgt nu
de gelegenheid om, in de rug gedekt
door de militairen, alle macht aan zich
te trekken. Hij heeft al gezegd dat hij
niet afwijzend staat tegenover een
eventuele bestuursfunctie. En die uit
spraak leidde tot groot ongenoegen bij
de in Nederland wonende Surinamers.
Zij kennen Bruma klaarblijkelijk. Ze
zijn niet vergeten dat Bruma al in het
begin van zijn ministerschap op Econo
mische Zaken een eenvoudige houten
stadswoning verrruilde voor een on
derkomen dat stukken rianter was. En
dat hij tijdens zijn bewindsperiode ook
nog als voorzitter een paar vakbonden
„achter de hand had".
Aanvankelijk werd Bruma door het ge
wone volk gezien als de „Na gado pa
foe Sranang", een soort Godfather, de
man die opkwam voor de zwakkeren
in de Surinaamse samenleving. Voeg
daarbij dat hij al jarenlang strijder was
voor het behoud en het bestaansrecht
van de Surinaamse taal, plus nog het
feit dat hij als geen ander streed voor
de onafhanklijkheid van zijn land, dan
is het beeld van De Leider compleet.
Maar dit beeld begon langzamerhand af
te brokkelen toen er, nadat hij drie jaar
aan het bewind was, in Suriname nog
niets veranderd bleek. Integendeel. De
rijken werden steeds rijker (de minister
zelf ook) en de armen steeds armer.
Daar kwam bij dat de naam van Eddy
Bruma steeds vaker werd genoemd in
verband met corruptie, zoals in het So-
rimex-schandaal dat zijn collega-minis
ter Soemita fataal werd. Hij zou ook
smeergelden krijgen van veeboeren uit
Guyana, waarmee het ministerie han
del dreef sinds de vleesimport werd ge
nationaliseerd. En daarbij was het een
publiek geheim dat Bruma grof gokte
en een fervent bezoeker was van de
Paramaribose „walletjes".
Bruma zelf zei dat het onzin was om dit
soort „geroddel" te beschouwen als kri
tiek. Kritiek, afkomstig van jaloerse
mensen „die zelf niets hebben gepres
teerd en hebben geheuld met de Neder
landers". Toch ging het snel bergaf
waarts met Bruma. Toen hij in 1977 uit
de Arron-coalitie was gestapt en de
verkiezingen in zicht kwamen, vond
hij het nodig een document tevoor
schijn te toveren waaruit moest blijken
dat premier Arron een forse dosis
smeergeld had geaccepteerd. Het docu
ment, een afschrift van een Ameri
kaanse bankrekening, bleek vals. Bru
ma kwam niet terug in de regering en
zijn partij begon uit elkaar te vallen.
Maar, en dat is in de afgelopen jaren
gebleken, Bruma weet zijn kans af te
wachten. Toen die dezer dagen kwam,
heeft hij hem dan ook met beide han
den aangegrepen.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister De Koning (Ont
wikkelingssamenwerking) sluit niet uit dat
Nederland binnen enige tijd de ontwikke
lingshulp aan Suriname zal stopzetten. Wel
iswaar is er een verdrag tussen beide lan
den, waarin zowel de omvang van als de
procedures rond de hulp zijn geregeld, maar
dat wil volgens de bewindsman niet zeggen
dat de ontvangende partij niet aan bepaalde
normen moet voldoen. Als blijkt dat de
nieuwe machthebbers in Suriname van plan
zijn de mensenrechten blijvend te schenden,
dan zal de hulpverlening zeer zeker worden
heroverwogen, aldus de bewindsman.
Vooralsnog vindt De Koning het echter nog te
vroeg om dergelijke beslissingen te kunnen 'ne
men, zo zei hij gisteren na afloop van een mon
deling overleg met de Tweede Kamer. Dit
houdt in dat Nederland voorlopig doorgaat met
ervoor te zorgen dat Suriname voortdurend zes
miljoen gulden in kas heeft, waarmee de kosten
Van lopende hulpprojecten worden gedekt. Te
meer omdat de militaire junta op geen enkele
wijze te kennen heeft gegeven verandering wil
in de relaties met Nederland op het gebied van
ontwikkelingssamenwerking. Regeringskrin
gen menen echter ook te weten dat De Koning
dit bedrag te gering vindt om daar nu al iets
voor te riskeren.
Zijn collega Van der Klaauw (Buitenlandse Za
ken), die ook aan het overleg met de Kamer
had deelgenomen, verklaarde dat de regering
voorlopig wil afwachten, vooral omdat zij „zo
veel mogelijk bescherming wil verlenen aan
die krachten, die het democratisch proces weer
op gang zouden kunnen brengen". Hij doelde
daarmee op het bericht, dat onder meer oud-
minister Bruma van de Nationale Militaire
Raad de opdracht gekregen zou hebben voor
het vormen van een burgerregering. Ook is er
het feit, dat president Ferrier nog steeds in
functie is, waardoor het nieuwe regime zich al
thans nog enige legaliteit kan beroepen. Van
der Klaauw staat met Ferrier in contact via
ambassadeur Van Eer in Den Haag. Deze hou
ding van de Nederlandse regering betekent niet
GROENTEHANDELAAR VAN GRAMSBERGEN AAN DE SCHANDPAAL
GRAMSBERGEN „Zo'n
dorp kan je maken en bre
ken. Als het allemaal wel
waar was geweest, had ik
mijn winkel kunnen slui
ten. Het is hier een vrij
christelijke gemeente, ze
zouden het me nooit verge
ven hebben. Ik had dan nog
beter een miljoen kunnen
stelen, dan zoiets".
Het waren me de dagen wel
voor Henk Vasse, de 46-jari-
ge groentehandelaar uit
Gramsbergen. Dagen van
vertwijfeling en machteloze
woede over het bericht, dat
hem ten onrechte aan de
schandpaal nagelde. Het was
alsof hij zaterdag in een
zwart gat viel, toen het hem
onder ogen werd gebracht.
Hij is nu weer wat bedaard,
wel heeft de hele geschiede
nis duidelijk zijn sporen op
zijn gezicht getrokken, maar
hij weet zich voldoende gera-
habiliteerd nu na een dag
overduidelijk is gepubliceerd,
dat hij, noch zijn 19-jarige
zoon zich schuldig hebben
gemaakt aan misbruik van
een 14-jarig meisje, maar dat
die ontucht door anderen
(streekgenoten) is gepleegd.
„Wat halen ze nou weer met
me uit", was zaterdag zijn
eerste reactie. „Ik was nog
niet in de winkel of hij werd
gebeld: heb je de krant al ge
lezen, wat heb je in vredes
naam uut e freten", zo kreeg
hij te horen. Al gauw andere
telefoontjes, ook van familie.
„Die vroegen naar mijn
vrouw, die wilden mij niet
eens aan de telefoon heb
ben". Het werd een nacht
merrie die dag. Mensen die
hem ineens niet meer wilden
kennen, openlijke minach
ting, honende opmerkingen
achter zijn rug, mensen met
elkaar zien praten en weten
dat ze het over jou hebben.
Nee, leuk was het niet.
Henk Vasse weet nu uit ei
gen ervaring wat verguizing
inhoudt en bij benadering
wat het is verstoten te wor
den. Hij doet er niet bitter
over, hij kent zijn dorp en
zijn wetten.
„Normaal laat de Gramsber
gers je niet zo gauw vallen,
staan ze achter je door dik en
dun, maar in dit soort zaken
is het wel anders. Daar hou
den ze niet van", aldus de
zwaarbeproefde groentehan
delaar. Wel heeft lang niet
iedereen hem naar aanlei
ding van dit eerste „onjuiste"
bericht laten vallen. Zij die
hem beter kenden, weiger
den het te geloven dat het
waar was. Het heeft hem een
riem onder het hart gesto
ken, dat er onder hen men
sen zijn geweest, die beken
den er een borrel op te heb
ben gedronken toen de zaak
werd rechtgezet.
Ook voor zijn zoon is Henk
blij dat hij van alle blaam is
gezuiverd. Hij werkt bij de
marine „en zulke dingen als
ontucht moeten ze daar niet
horen, dan is het wel ge
beurd", zo merkt hij op.
De gehele geschiedenis
„ze kunnen je zo wat trame-
lant bezorgen" heeft hem
ook in de portemonnee ge
raakt. Hij zegt behoorlijk
minder omzet te hebben ge
draaid zaterdag en maandag.
Men liep zijn deur voorbij,
ook op de markt verkocht hij
weinig. „Het gaat hoofdzake
lijk om de mensen die je niet
zo kennen, die nemen een af
wachtende houding aan", al
dus Henk Vasse die vurig
hoopt, dat het leed nu gele
den is en iedereen hem weer
weet te vinden.
„Ik ben dan wel de enige
groentehandelaar in het
dorp, maar je hebt je poten
vol aan de concurrentie in de
supermarkten. Als er bij mij
20 procent weg blijft is het
nog teveel", zo schetst hij zijn
positie. Een klein zelfstandig
bedrijf in een dorp is tegen
woordig een unicum.
Hij is nu 18 jaar in Grams-
bergen gevestigd, en als het
aan hem ligt gaat hij nog vele
jaren door, deze Henk Vasse
die ook in het verenigingsle
ven actief is. Hij noemt in dit
verband de ijsbaanvereniging
en het kindercarnaval waar
voor hij zich jarenlang heeft
ingezet. Hij mag er graag wo
nen, karakteriseert Grams
bergers als „een volkje dat
erg aan elkaar hangt, en gro
te saamhorigheid kent". Men
kan er nu weer overgaan tot
de orde van de dag.
dat zij het optreden van de militair!
keurt. „Elk nastreven van politieke dd
met geweld en het doorbreken van pi
taire procedures is afkeurenswaard," al
der Klaauw.
Debat
Volgende week woensdag wordt er in c
de Kamer een debat gehouden over de
Suriname. Daarbij zal waarschijnlijk all
der Klaauw achter de regeringstafel zi
te benadrukken dat het gaat om de be
tussen twee onafhankelijke staten. De
is gevraagd een notitie te sturen, die
gangspunt kan dienen voor de discu
Kamer is het eens met de beide betrol
windslieden dat vooralsnog niet op
wijze geprobeerd moet worden invloe
oefenen. De socialist Jan Pronk, de voc
van minister De Koning, wees erop d
onder de huidige omstandigheden w
averechts zou kunnen werken. De
Blaauw meent zelfs dat zoiets ertoe zou
leiden dat in Suriname een anti-Nedf
stemming ontstaat, die gevaarlijke coni
ties zou kunnen hebben voor de ongeve)
duizend landgenoten ter plaatse. „En wj
hen dan beschermen?" De Kamer deell
ook de mening van De Koning, dat het i
kort, misschien zelfs al volgende weeW
debat, wel nodig zal zijn een daad te sté
genover de militairen in Paramaribo, jj
PvdA en D'66 hebben kritiek op de w»
van de regering actief informatie te vj(
in Suriname. Jan Pronk en Suzanne iji
van Heemskerk menen dat het ambass!
soneel informeel contact moet opnemen k
veel mogelijk mensen in het Surinaamji
tieke leven. „Op die manier zou men vfc
der een goed beeld van de situatie krij 1
kunnen beoordelen of er maatregelen g
moeten worden", aldus Pronk. Bij het tyl
debat in de Kamer zal zijns inziens fei
gaan om twee hoofdzaken: 1) gaan we d»<
het verlenen van ontwikkelingshulp
voeren we een actief beleid of blijven jv
de kant staan?. Afhankelijk van de antwv
daarop kan dan worden bekeken of ert
moet moeten komen met de nieuwe man
bers. Ook kan dan eventueel besloten j»t
de termijn van drie maanden te vei
waarbinnen mensen met een Surinaai
poort in ons land kunnen verblijven zt
status van politieke vluchteling behoef
te vragen. ,e
Volgens Pronk staat het vast dat Nederhc
grond van zijn speciale relatie met Su
iets moet ondernemen. Dit omdat het vR
groot belang zou zijn, dat de weg van d(s«
greep wordt verlaten. „Als men eenm_
wend is aan de gedachte dat een regen
anders dan op grond van verkiezinp
vormd kan worden, dan volgen er
'deerd meer staatsgrepen, die misschii
veel meer slachtoffers zullen eisen".
veel waardering te willen uiten voor h|
lend economisch") beleid van de regei
ron, meent Pronk dat deze vorm van|
mentaire democratie nog altijd verre te
zen is boven welke dictatuur dan ook.
ren bijvoorbeeld geen politieke gevang<
Wat Nederland moet ondernemen is
Pronk afhankelijk van wie er achter del
greep zit. De PvdA'er helt zelf naar de
dat het een puur militaire aangelegenhi
Dat wil zeggen dat er geen politiek compL'
ten grondslag zou hebben gelegen. De
regie van de coup en de terminologie
eerste communiqué lijken dat tegen te s\
maar Pronk denkt dat die ook op anderi
re wijze verklaard kunnen worden. „Z<
tairen) kunnen er. al vaak met elkaar 01
sproken hebben en het opstellen van zo'
is voor een man als Bruma natuurlijk ei
pele zaak". Zou de staatsgreep inderdaai
ideologische achtergrond hebben, dan m(
volgens Pronk voor Nederland mogelij
om bij te dragen aan het herstel van deir
cratie in Suriname. Irc
it
Deze matstalen 4-kleurenbalpen ia een van de kado'a,
waaruit u een keuze kunt maken, als dank voor
het aanbrenoen van een nieuw kwartaalabonnement.
woonplaats
Stuur als dank voor de moeite de 4-kleuren balpen naar:
woonplaats
Deze bon in open envelop zonder postzegel sturen naar:
antwoordnr. 349, Leiden.
Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur
nummer 071-122248 en per speciale koerier wordt de
krant alsnog bezorgd
Elsevier voorspelt over Suri
name: „Het is algemeen be
kend dat veel politieke leiders
en zakenlieden nauwe contac
ten onderhielden met Guyana
en Brazilië. Een ingrijpen van
uit deze landen lijkt onwaar
schijnlijk. Maar het zou nie
mand verbazen als de vedetten
uit het regiem Arron zich daar
zouden nestelen om zich te
hergroeperen en vandaar uit
tot tegenacties over te gaan".
In het politieke hoofdartikel
een uithaal naar de VVD. „Het
liberale kompas lijkt dolge
draaid. De VVD lijkt te willen
regeren tot iedere prijs. En dat
is een prijs die altijd te hoog
is". Minister Wiegel zegt in
een vraaggesprek: „De maat
schappelijke organisaties toete
ren tegen de bezuinigingen
aan en de Kamerfracties ne
men dat over. Het betekent
dat de marges van het kabinet
buitengewoon smal blijven.
Maar aan het volk ligt het
niet. Ik kan die nationale ver
arming in de jaren tachtig best
aan de mensen verkopen".
Voorts een interview met de
Duitse bondskanselier Hel-
muth Schmidt. „De wereld
vrede is niet werkelijk in ge
vaar. Ik weiger zeer beslist
van oorlogsgevaar te spreken".
Nieuwsnet karakteriseert de
staatsgreep in Suriname als
„de opstand tegen de dorpspo
litiek". Voorts een interview
met VVD-Kamerlid De Korte.
„Ik geloof dat in de huishou
dens van gemeenten en pro
vincies bepaald nog wel wat
rek zit. Kijk nu eens wat er in
gemeenten en provincies te
krijgen is voor allerlei mani
festaties. Wat men allemaal
nog kan ondernemen in deze
tijden. Op voortvarende ma
nier wordt er van geld gebruik
gemaakt. Heus. Daar kun je
wel wat in knijpen". De
Utrechtse hoofdcommissaris
Van Doesburg praat over de
onveiligheid op straat. „Een
toenemend aantal mensen
zegt: zolang ik niet persoonlijk
aangerand wordt, bemoei ik
me er niet mee. Dat is een
zaak voor de politie. Nou, he
lemaal niet. Dat is een zaak
voor de burgers, voor veertien
miljoën Nederlanders. Men
zou zich eens wat meer ver
antwoordelijk kunnen achten
voor de bestrijding van de
maatschappelijke euvelen".
Voorts een interview met ca
baretier Eric Herfst. „Goed, ik
las dat niemand meer boos is
geworden op Wim Kan. Dan
denk ik: is dat de bedoeling?
Moet je nou aan cabaret doen
om de mensen boos te maken?
Dan ben je natuurlijk hele
maal afgegleden".
De Haagse Post meldt uit Suri
name: „Ten koste van acht do
den en enkele tientallen ge
wonden doet Suriname einde
lijk eens iets volwassens, iets
niet belachelijks - zo lijken
veel mensen in Paramaribo op
de staatsgreep te reageren'
Elders deze opmerking over
de bezuinigingsplannen van de
regering: „Ook nu gebeurt er
niets, althans niet genoeg. De
kabinetsoperatie is de amputa
tie van een onderbeen, terwijl
de geneesheer veronderstelt
dat de trombose zich in het dij
been ophoudt". Voorts een ge
sprek met de afgetreden mi
nister Andriessen. „We zijn
van het groeitijdperk naar de
stabilisatie of zelfs het min-
tijdperk aan het gaan. De keu
zes die worden gemaakt, wor
den steeds scherper, want het
zijn nu keuzes rond de struc
tuur van de samenleving. Dat
was vroeger minder het ge
val". Het omslagartikel por
tretteert Jan Nagel die in de
PvdA, bij de VARA, zelfs in
zijn schaakclub conflicten doet
uitbreken en koppen doet rol
len. „Hij wil, hoe dan ook,
aanwijsbaar de meerdere zijn.
En dan moet hij doorgaan tot
hij wint. Als hij gewonnen
heeft, is het voor hem voorbij.
Dan moet er weer iets nieuws
bedacht worden. In situaties
waarin hij zijn doel niet kan
bereiken, heeft hij iets zeer
destructiefs".
Vrij Nederland over Surina
me: „Het valt niet mee om te
juichen wanneer militairen de
macht overnemen, maar het
valt, nu het in Suriname ge
beurd is, moeilijk om er bij
zonder rouwig over te doen.
De Surinaamse staatsgreep is
er een van redelijk progressie
ve sergeanten". Voorts een in
terview met minister Wiegel.
„Ik heb mijn pyama aange
trokken en mijn kamerjas
(want ik zou op het Catshuis
blijven slapen) en ben breeduit
in die kleding de vergaderzaal
binnengelopen om daarmee
aan de collegae te laten mer
ken: gij moet nu opkrassen.
Nee, tot drie uur 's nachts ver
gaderen, daar komt niets uit,
want dan wordt iedereen duf
en dan krijg je ruzie met me
kaar". Elders zegt VVD-frac-
tieleider Rietkerk: „Als hpt
CDA met het bezuininging-
spakket op dezelfde wijze om
gaat als met Bestek, geloof ik
dat het einde bereikt is". Een
politieke analyse over het ver
trek van minister Andriessen
suggereert: „Er spookte meer
in zijn hoofd dan wrok over
onbegrip van anderen. Als het
huidige kabinet valt, moet er
toch nog één in het CDA te
vinden zijn die geloofwaardig
is? Andriessen is qog niet echt
weg".
hervo/mö
oedertond
Hervormd Nederland is het
derde weekblad dat Suriname
heeft gemist. Bij de politieke
situatie in Nederland deze op
merking: „Het is ellendig dat
de CDA-fractie die over een
partijprogramma beschikt
waarin goede aanknopings
punten voor een vernieuwde
samenleving te vinden zijn,
nog niet tot de conclusie kan
komen dat de maat vol is. Als
het over het landsbelang gaat,
kan alleen maar worden ge
zegd dat het zo snel mogelijk
nieuwe verkiezingen vergt".
Ook een interview met prof.
Hans van den Doel. „Ik geloof
dat het in de komende vier
jaar zo zal gaan: als de mensen
zullen zien dat de vier scenari
o's - arbeidstijdverkorting, uit
breiding van de collectieve
sector en van de export, en be
zuiniging - niet echt worden
uitgevoerd, dan zal men ook
gaan inzien dat er helemaal
niets wordt opgelost. En ik
denk dat er dan een beweging
zal ontstaan zoals vijftien jaar
geleden: de democratisering
sgolf. Ik verwacht in,het mid
den van de jaren 80 weer zo'n
vernieuwingsbeweging die
zich zal richten tegen de ge
vestigde partijen". Veel aan
dacht tenslotte voor de Bhag-
wan-mode. „Er is alle reden
om de Bhagwan te zien als t
gevaarlijke fascist. Wann£'
mysthiek de vorm krijgt
de meester de uiteindeli
norm is en de rest moet
dwijnen, dan ondergraaft
elke maatschappelijke or
ning en maakt het de m;
schappij rijp voor de ste
man". i
g
De Tijd heeft de staatsgreep
Suriname niet kunnen hal i
De ironie wil dat het oms 11
gartikel over Surinamers da
Nederland gaat. „Holland di
discrimineren vaak uit onki
de. Dat heb ik bij mijn bur .ft
gemerkt. Die deden eerst
rot, tot we op een gegeven n )r
ment met elkaar aan de pf" ro
raakten. Ze ontdekten tc i
een heleboel gelijke dingen,
bleek ook een mens, al klej.
ik me wat kleuriger". Voo -g,
een uitvoerige analyse van li nj
vertrek van minister Andri
sen. „Het is nauwelijks te gel g
ven dat het beleid van dit re ,0I
kabinet Andriessen in het o
gelijk zal stellen. Het kabin Dr|
Van Agt heeft een gedeuor
prestige, terwijl het mains)
schappelijk draagvlak van^
het begin reeds onvoldoende
geweest. En de huidige fin;]
cieel-economische situatie vt
draagt niet het weifelacht
beleid dat nu wordt gevo
Zeker daarin heeft Andrie:
gelijk". Ook een interview
Alexander Pola. „Dat ik
tekstschrijver nog steeds
dat is voor een land toch
droeve zaak. Maar ik weet
wel de mindere van Koot
Bie. Briljant. Wat het andi
erin precies is, ik weet
niet, maar ze zijn wel een
neratie verder".
