overeenstemming
3
]EG over boycot Spelen
ifghaans verzet zit zonder krachtige leiding
Britse regering wil
stakingsrecht
enigszins beperken
_JTENLAND
Khomeiny akkoord
met onderzoek
VN-commissie
Chaos op
rondweg
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 20 FEBRUARI 1980 PAGINA 9
\ervolg van voorpagina)
IE Verwoede pogin-
alle lidstaten op een
te krijgen ten aanzien
de Olympische Spelen
ukten door de hou-
van Frankrijk. Mi-
ir Franfois-Poncet
;erde als enige in te
imen met wat verkla-
dan ook, waaruit zou
nen worden afgelezen
<«- een boycot van de Spe-
noodzakelijk is. De
;en zien niets in zo'n
regel, omdat deze
hun mening meer
d dan goed doet. Af-
oken werd dat de
van de Spelen op de
ida blijft staan, zodat
een volgende keer
aan de orde komt.
pn*"!
Janzien van de redenen die de
gehad zouden hebben voor hun
j Afghanistan binnen te vallen en
1 het plan-Carrington hebben ge
opperde de Britse bewindsman
se l machthebbers in het Kremlin
cheedreigd voelen door pogingen in
an nistan een nieuw (islamitisch) be-
ovie stichten. Welnu, zo redeneerde
[NAgton, dan moet het Westen de
sdei
>0tr-
Een kijkje in de zaal van Villa Ma
dame in Rome, waar de minister
van buitenlandse zaken hun confe
rentie hielden.
Sovjet-Unie de zekerheid geven dat
zoiets niet kan gebeuren. „Quid pro qou
(iets voor iets) dus".
Bij het presenteren van zijn plan ver
wees lord Carrington tot tweemaal toe
naar het verleden. Ten eerste ligt er
het feit, dat Groot-Brittannië aan het
einde van de vorige eeuw met Rusland
ten aanzien van Afghanistan een soort
gelijk neutraliteitspact sloot als nu
wordt voorgesteld. Dit omdat geen van
beide landen er toen in slaagde dit land
met zijn koppige inwoners te verover
en. Ten tweede is het nu ongeveer vijf
entwintig jaar geleden dat de Sovjet-
Unie bereid bleek haar troepen uit
Oostenrijk terug te trekken in ruil voor
een overeenkomst met het Westen dat
dit land voortaan bij geen enkel
machtsblok zou horen.
Alle landen betuigden hun instemming
met het plan-Carrington. Alleen Ne
derland en West-Duitsland verbonden
er de voorwaarde aan die ook werd
ingewilligd dat het plan niet een stil
zwijgende goedkeuring van de Russi
sche invasie zou inhouden. Dit bezwaar
werd ondervangen door een clausule
op te nemen dat de verklaring van de
Negen waarin het Russische optreden
scherp wordt veroordeeld, van kracht
zou blijven.
Uit opmerkingen van de Britse delega
tie werd duidelijk dat de Amerikanen
al op de hoogte waren van het plan.
Men leidt daar uit af dat Washington er
ook mee instemt. Dit mede omdat pre
sident Carter daarmee zou voorkomen
dat hij in West-Europa nul op het re
kest krijgt wat betreft zijn verzoek om
steun aan de Amerikaanse strafmaatre
gelen tegen de Sovjet-Unie. De Ameri
kaanse minister Vance kwam gisteren
in Bonn aan om het antwoord op dit
verzoek te halen. Vandaag reist hij
naar Rome en morgen naar Londen en
Parijs. De EEG-landen zullen dan met
hem bespreken hoe het plan-Carring
ton het beste kan worden uitgewerkt.
Een voorstel van Nederland de kwestie
van de dissidenten in de Sovjet-Unie te
koppelen aan die van Afghanistan
vond geen gehoor. „Geen van de ande
ren pikte dit op," constateerde minister
Vander Klaauw enigszins mismoedig
op na afloop. Hij weet dit aan het feit
dat er in de meeste landen veel minder
belangstelling bestaat voor het lot van
Sacharov en de zijnen dan in Neder
land. Politieke waarnemers menen dat
deze houding van de andere lidstaten
wordt ingegeven door de gedachte dat
er wat Afghanistan wel, maar wat de
dissidenten betreft momenteel bij de
Russen niets kan worden bereikt.
Minister van der Klaauw op de
EEG-conferentie In Rome.
De Iraanse geestelijke leider ayatollah Khomeiny kreeg gis
teren in het ziekenhuis bezoek van zijn zoon en kleinzonen,
die samen met de behandelende geneesheren op de foto
gingen.
BANI-SADR KRIJGT
LEIDING OVER LEGER
TEHERAN/NEW YORK De Iraanse geestelijke lei
der ayatollah Khomeiny heeft zijn goedkeuring gege
ven aan de door de VN ingestelde commissie, die de be
schuldigingen tegen de verdreven sjah moet onderzoe
ken. Dit heeft president Bani-Sadr van Iran gisteren
aan secretaris-generaal Waldheim van de VN laten we
ten. Khomeiny is tevens akkoord gegaan met de komst
van de commissie naar Teheran.
De Iraanse minister van buitenlandse zaken, Ghotbzadeh,
verklaarde gisteren in Parijs dat de instelleing van de com
missie, die een van de komende dagen naar Teheran ver
trekt, nog niet leidt tot de vrijlating van de gijzelaars in de
Amerikaanse ambassade.
In Iran zelf heeft ayatollah Khomeiny gisteren president
Bani-Sadr benoemd tot opperbevelhebber van het leger,
waardoor deze het recht heeft oorlog te verklaren, vrede te
sluiten en hoge militairen te benoemen of te ontslaan. Deze
voorrechten waren tot op heden aan Khomeiny zelf voor
behouden. De overdracht volgde een dag na een betoging
van ontevreden luchtmachtpersoneel voor het ziekenhuis
waar Khomeiny nog steeds wordt verpleegd. De militairen
eisten onder meer een zuivering van de legertop.
itfie olieproducent
LEft problemen
ie benzineprijs
BAI - De Verenigde
♦ische Emiraten
E) zijn een van de
e olieproducenten ter
ld. Dit heeft echter
kunnen verhinderen,
de benzineprijzen er
tags met dertig pro-
zijn verhoogd en nu
1 twee maal zo hoog
[als een jaar geleden,
rote vraag in de VAE
aarom er, ondanks de
[veer 1,85 miljoen va-
ruwe olie die dage-
worden geproducerd,
veel benzine moet
|en ineevoerd.
rie buitenlandse onder-
Ingen die de benzine
ueren hebben ver
dat zij tot de prijs-
frging, de vierde binnen
jjaar, zijn overgegaan
jrege de stijging van de
|van ruwe olie. In de
pten kost een liter ben-
nu omgerekend 62 cent
giter. De protesten wor-
ivooral geuit omdat in
levende en rijkste emi-
Aboe Dhabi (ook de
olieproducentvan
jven), de benzine maar
Jneer kost dan 37 cent
(liter. De bestuurders
ie emiraten ghaan zich
[chter beraden op het
i van subsidies, om de
king niet tegen zich te
n.
•rzaak van de proble-
moet worden gezocht
it ontbreken van raffi-
ijen. Voor parlement-
blijft echter de vraag
•m er, afgezien van de
laderijen in Aboe Dha-
et genoeg van dit soort
ijven zijn gebouwd. De
ing moet volgens hen
lie geven op benzine,
er genoeg raffinade-
en er een nationa-
stributie bestaat. Er is
pn commissie gevormd
Jich met het probleem
te houden.
Op de rondweg om Parijs ontstond gistermorgen een enorme raa-
ge, toen In dichte mist ongeveer 200 aoto's op elkaar reden. Twee
mensen kwamen bij de kettingbotsing om het leven, meer dan twin
tig anderen raakten ernstig gewond.
Carnaval in Rio: 103 doden
RIO DE JANEIRO Ten
minste 103 personen hebben
tijdens de eerste drie dagen
van het Carnaval van Rio het
leven verloren, zo blijkt uit
voorlopige niet-officiële cijfers
die gisteren bekend zijn ge
worden. Ruim 11.000 perso
nen, die slachtoffer waren van
aanvallen, ongelukken of
overmatig alcoholgebruik,
werden in ziekenhuizen in Rio
de Janeiro behandeld.
Vorig jaar kwamen bij het vier
dagen durende carnaval van
Rio 240 mensen om het leven.
Bij de carnavalviering in de
Westduitse deelstaat Noord-
rijnland-Westfalen hebben in
de afgelopen vijf dagen tien
mensen zich letterlijk doodge-
dronken, terwijl negen perso
nen bij ongelukken het leven
verloren. Volgens de politie
liepen 1.239 mensen verwon
dingen op.
Onder de slachtoffers bevond
zich een 13-jarige jongen die
door andere kinderen onder
een carnavalvoertuig werd ge
duwd, toen er in Wuppertal
snoepgoed werd gestrooid.
Arrestaties in
Madrid
MADRID De Madrileense
politie meldt elf leden te heb-
ben gearresteerd van een groe
pering die zegt op te komen
voor de rechten van Spaanse
gevangenen (COPEL).
De elf zouden verscheidene
roofovervallen hebben ge
pleegd en plannen hebben ge
had voor het ontvoeren van
vooraanstaande figuren in
Spanje en Frankrijk, onder
wie Francois Dalle, hoofd van
de Franse cosmeticafirma l'O-
real.
LONDEN De Britse
regering heeft gisteren
nadere voorstellen ge
daan betreffende haar
anti-stakingswetgeving.
Volgens een door minis
ter van Arbeid, James
Prior, bekendgemaakt
discussiestuk is het de
bedoeling voortaan sta
kingen te verbieden bij
ondernemingen die niet
rechtstreeks zijn betrok
ken bij een arbeidscon
flict en ook niet de voor
naamste leverancier of
afnemer zijn van een be
drijf waar wordt ge
staakt.
Ingeval vakbonden dergelijke
bedrijven toch door middel
van sympathie- of solidari-
teitsstakingen bij een conflict
.betrekken, kunnen de direc
ties de stakers voor schadever
goeding aanspreken.
Tot eind maart zal het werk
stuk met de vakbeweging en
de werkgevers worden bespro
ken. Daarna zal de regering
met een nieuw stuk komen dat
aan het parlement zal worden
voorgelegd. Dat voorstel zal
dan worden ingepast in het
wetsontwerp tot hervorming
van de vakbeweging dat reeds
bij het Lagerhuis in behande
ling is.
Het nu gepubliceerde discus
siestuk vormt een compromis
tussen de „duiven" en de „ha
viken" binnen het kabinet van
Margaret Thatcher. De minis
ters van financiën en indu
strie, resp. sir Geoffrey Howe
en sir Keith Joseph, zijn voor
stander voor een hardere lijn.
De als gematigd geldende mi
nister Prior wist echter de re
gering te winnen voor zijn op
vatting dat aangestuurd moet
worden op een redelijk ge
bruik van „secundaire" sta-
kingsposten en niet op een al
geheel verbod ervan.
Zuid-Afrika
waarschuwt
Mozambique
KAAPSTAD De Zuidafri-
kaanse regering heeft Mozam
bique gewaarschuwd dat zij
alle nodige maatregelen zal
nemen om een eind te maken
aan het optreden van zwarte
nationalistische guerrillastrij
ders die uit de voormalige
Portugese kolonie opereren.
In een brief aan de regering in
Maputo verklaarde de rege
ring in Kaapstad dat zij het
onderdak bieden aan tegen
Zuid-Afrika strijdende natio
nalisten beschouwt als een
„daad van agressie".
De waarschuwing volgde op
de ontdekking van grote wa
penopslagplaatsen in de pro
vincie Natal nabij de grens
met Mozambique.
Kostbare
scheiding
Cristina Ford heeft
eens gezegd, dat zij
Henry Ford II geluk
kig zou maken. Gis
teren, precies vijf
tien jaar nadat zij
met de automag
naat in het huwelijk
trad, verscheen
Cristina echter voor
een rechtbank, om
dat zij van haar man
wil scheiden. De
verwachting is dat
de scheiding een
kostbare aangele
genheid kan worden
voor Henry Ford. Er
wordt al gesproken
over de „battle of
the lawyers" (de
slag van de advoca
ten).
Opening
ambassade
Egypte in Tel
Aviv uitgesteld
TEL AVIV Egypte heelt
opnieuw de opening van zijn
ambassade in Tel Aviv uitge
steld, zo hebben functionaris
sen van het Israëlische minis
terie van buitenlandse zaken
gisteren meegedeeld.
Het lag in de bedoeling dat de
ambassade vandaag zou wor
den geopend. Een woordvoer
der van het Israëlische minis
terie verklaarde echter dat
Egypte heeft laten weten dat
zijn diplomaten pas donderdag
of vrijdag zullen aankomen en
dat de ambassade wellicht niet
voor volgende week officieel
zal worden geopend.
Staking Portugal
hinderlijk voor
toeristenverkeer
SCHIPHOL De Portugese
luchtverkeersleiders hebben
het werk opnieuw neergelegd.
Hun acties duren tot en met 24
februari en kunnen gevolgen
hebben voor het toeristen ver
keer.
Voor de KLM, Martinair en
Transavia hebben deze sta
kingsacties gevolgen. De re
tourvluchten van de KLM
Amsterdam-Lissabon van van
daag en van zondag zijn gean
nuleerd. De intercontinentale
vluchten waarop een tussen
landing in Lissabon zou wor
den gemaakt zullen de Portu
gese hoofdstad overslaan. De
vakantiegangers die zondag 24
februari met een KLM-charter
uit Faro naar Nederland zou
den terugkeren krijgen een
extra vakantiedag als gevolg
van de acties van de verkeers
leiders. De KLM zal deze
vlucht een dag later uitvoeren.
Staat van beleg
in Turkije
verlengd
ANKARA De Turkse rege
ring heeft gisteren besloten de
staat van beleg die reeds voor
18 provincies geldt, met twee
maanden te verlengen.
Tevens werd bepaald dat de
maatregel voortaan ook geldt
voor de provincies Izmir en
Hatay die het toneel zijn van
bloedige incidenten. Daarente
gen is de staat van beleg voor
de provincie Sivas in Oost-
Turkije opgeheven.
Naar van officiële zijde in An
kara verluidt nam het kabinet
de beslissing op advies van cfe
nationale veiligheidsraad, een
adviesorgaan waarin hoogge
plaatste burgers en militairen
zitting hebben.
Londen tegen
bezoek
Waldheim aan
Rhodesië
NEW YORK De Britse re
gering vindt dat het nu niet
het juiste moment is voor een
bezoek van Kurt Waldheim
aan Rhodesië. Dit heeft zij de
secretaris-generaal van de
V.N. gisteren laten weten, al
dus een woordvoerder van de
VN.
De Tanzaniaanse president,
Nyerere, had namens de front-
lijnstaten aan Waldheim ge
vraagd zelf in Rhodesië te ko
men kijken.
Geruchten over
ernstige ziekte
koning
LONDEN Koning Khaled
(67) van Saoedi-Arabië zou
ernstig ziek zijn, aldus is giste
ren in Arabische diplomatieke
kringen te Londen vernomen.
Dat zou de reden zijn dat de
Saoedi-Arabische minister van
oliezaken, sjeik Achmad Zaki
Jamani, gisteren inderhaast de
Opec-vergadering die te Lon
den werd gehouden verlaten
heeft om zich naar Riaad te
begeven. Koning Khaled is al
geruime tijd hartpatiënt.
vijonze correspondente Liz Thurgood)
„De Afghanen hebben een
rtschappelijke vijand; ze zijn
ienstig bezield en kunnen te allen
irugvallen op de stam. Boven-
sschikken ze over een enorme
Het enige wat ze niet hebben, is
achtig leider die de oppositie
-indelen", aldus een Westers di-
mat die zijn zinnen uiterst zorg-
t formuleert.
boorden kloppen echter nauwelijks
11cente ooggetuigenverslagen waaruit
/bat de strijd tegen het door de Sov-
gesteunde regime van Babrak
ZW in het hele land is opgelaaid. Naar
Wit zijn grote delen van de voor-
We toevoerwegen in handen van de
n en wordt er nog steeds gevochten
^noordoostelijke provincie Badaks-
'rinlangs brak er een opstand uit in
w jerkazerne in Kaboel die met Russi-
/A liegtuigen de kop is ingedrukt.
7/Kuwe president van Afghanistan
vfeichtbaar moeite om het land dat
'oor zijn bergen uitstekend leent
voor een guerrillaoorlog, onder controle te
krijgen. Hij heeft weinig gevaar te duch
ten uit de steden, hoewel elders vanuit
universiteiten en moskeeën met succes
oppositie is gevoerd tegen dictatoriale re
gimes. De Islamitische revolutie in het
buurland Iran lijkt hier echter nauwelijks
enige betekenis te hebben.
Een hoogleraar die tijdens een reeks zui
veringen onder een voormalige president
zijn baan is kwijtgeraakt, maakte de ba
lans op: „Ons intellectuele leven is dood.
Onze leiders zijn vermoord of spoorloos
verdwenen. De Afghanen richten nu al
hun hoop op de verzetsstrijders in de dor
pen, de bergen en de kampen in Paki
stan".
De intellectuelen in Kaboel en andere
grote steden de advocaten, de dichters
en de leraren houden zich opvallend
rustig. Angst en wat wel is omschreven
als systematische uitroeiing van hun colle
ga's onder president Daoud, hebben hen
tot zwijgen gebracht.
Vele Afghanen zoeken nog steeds naar fa
milieleden die de afgelopen twee jaar ge
vangen zijn genomen ort men komt maar
zelden een Afghaanse academicus tegen
die niet een broer, neef of oom heeft ver
loren. Ook in de moskee zijn zuiveringen
gehouden en de Afghanen verwachten
niet veel van hun geestelijke leiders. In
Kaboel worden de gelovigen nog vijfmaal
per dag opgeroepen tot het gebed, maar op
één man na lijken alle mullahs in Kaboel
zich afzijdig te houden van alles wat met
politiek te maken heeft.
„Sinds de Russische inval zijn er nauwe
lijks meer mensen naar de moskee gegaan
en de gelovigen die wel gaan bidden,
staan zo weer buiten. De mensen zijn bang
en de geheime politie houdt de mullahs
nauwlettend in de gaten", aldus een
vroom Moslim in Jalalabad.
Het overgrote deel van de Afghaanse
moslims behoort tot de sunnietische tak,
de voornaamste stroming binnen de Islam
die niet kan bogen op een lange traditie
van politieke oppositie. De demonstratie
ve sluiting van de bazaars in Kandahar en
Herat geschiedde in opdracht van de Mu-
jahaddien (- Afghqanse verzetsstrijdei's);
de islamitische geestelijkheid had daar
niets mee te maken.
De shi'itische minderheid, die men voor
namelijk aantreft onder de Hazara's in
midden-Afghanistan en in de noordooste
lijke stad Mazar-e-Sharif, kijkt hoopvol
naar het westelijke buurland Iran waar
onder leiding van de ayatollah Khomeiny
het dictatoriale regime van de sjah werd
verdreven. Maar ook hier geldt dat de shi-
'iten behoefte hebben aan een leider. Na
de systematische zuiveringsacties en de
daarop volgende executies van de afgelo
pen twee jaar zijn er geen leiders meer
over.
In Kaboel is er één mullah die een uitzon
dering vormt op de passieve houding van
de islamitische geestelijkheid. Begin vori
ge maand riep hij de Afghanen op tot een
heilige oorlog om het nieuwe, linkse regi
me in Kaboel ten val te brengen en de
Sovjets te verdrijven. Volgens welinge
lichte kringen deed het Afghaanse leger
onmiddellijk een inval in zijn moskee en
van de mullah is sindsdien taal noch te
ken vernomen.
Onder de studenten heerst dezelfde poli
tieke machteloosheid. De universiteit van
Kaboel is in de loop der jaren zelden op
geschud door politieke onrust en is ook nu
allesbehalve een broeinest van politieke
activiteiten. Aan het einde van de jaren
zestig, na een stakingsgolf en een reeks
demonstraties van linkse groeperingen,
werd de universiteit voor het laatst dooi
de autoriteiten gesloten.
Een jong academicus, die onlangs was af
gestudeerd, omschreef de studenten „als
politiek naïef zonder enig besef van de
leerstellingen van Marx of Mohammed".
Bijna 60 procent van de studenten bestaat
uit jonge, straatarme, overtuigd islamiti
sche mannen uit de provincie, maar zij
worden overstemd door de rijke en gro
tendeels a-politieke elite, uit Kaboel. On
rustzaaiers zijn „systematisch uitgeroeid".
De jonge Afghaan die zich kennelijk vei
lig voelt in zijn huis in Kaboel, vertelt
over de week dat Nur Mohammed Taraki
aan de macht kwam in april 1978. „Veel
studenten zijn toen verdwenen. Sommi
gen kwamen na verloop van tijd weer te
voorschijn, maar niemand wilde over zijn
ervaringen vertellen. Anderen zijn hele
maal nooit teruggekomen..."
Maar de Afghaanse rebellen tonen de
laatste tijd een toenemende belangstelling
voor scholen en andere ondervujsinstellin-
gen. Onder druk van de 7AAV/1 dien
hebben verschillende scholen in c*/6(/id
Jalalabad hun poorten gesloten. In Kaboel
wordt de universiteit vanuit pantserwa
gens bewaakt.
De Afghanen in de steden hebben weinig
contact met de rebellen die vanuit Paki
stan opereren. Soms kan men in Kaboel
op de radio berichten van de rebellen op
vangen, maar de 800.000 inwoners van
Kaboel gaan grotendeels af op de buiten
landse radioberichten en de aangedikte
verhalen van handelsreizigers die het zelf
ook weer via via hebben gehoord.
De inwoners van Afghanistan vergelijken
hun land graag met een vaatje dynamiet
dat vandaag of morgen ontploft". Maar
niemand in Kaboel kan je vertellen wie of
wat het Ion* zal aansteken.
(Copyright the Guardian Pers Unie)
