Leger bedwingt opstand
in Amerikaanse gevangenis
Fontanel
overleden
Kabinet-Cossiga
krijgt vertrouwen
Italiaanse Kamer
Breuk in
Franse linkse
eenheid van
lange duur
Rusland opent zware aanval op Kopelev
Afrikaanse delegaties
op Londense Rhodesië-
conferentie afgeluisterd
Paus gaat
naar Afrika
Machtsstrijd rond Bani-Sadr
iNTI-TERREURWET AANGENOMEN
VS-hulp
aan
^nog slechts
het begin"
UITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 4 FEBRUARI 1980 PAGINA 7
erste winst
oor Reagan
ITTI.E ROCK In de strijd
m de nominatie bij de Repu-
jikeinen heeft ex-gouverneur
lonald Reagan van Californië
jjn eerste overwinning te-
^kken: de republikeinse kie-
irs in Arkansas, een staat in
et zuiden van de Verenigde
laten met bijna 2 miljoen in-
oners hebben besloten dat
^n de 19 gedelegeerden naar
in juli te houden nationale
inventie er zes op Reagan
lien stemmen. Vier gedele-
erden zijn voor Howard Ba-
r, de leider van de Republi-
tinse fractie in de Senaat,
n stemt dan op George Bush,
een heeft nog geen keuze
maakt.
VATICAANSTAD Paus Johannes Paulas
II heeft tijdens een eucharistieviering tot
negenhonderd katholieken uit verschillende
Afrikaanse landen gezegd van plan te zijn
dit jaar een bezoek te brengen aan Afrika.
De paus zei, dat hij zijn rondreis tot een paar
landen zou moeten beperken, maar dat hij door
deze landen te bezoeken heel Afrika wilde
eren. Hij gaf niet aan welke landen hij wilde
aandoen. Volgens Vaticaanse bronnen zal de
reis vermoedelijk in de eerste helft van dit jaar
zijn, waarschijnlijk naar Zaire en Oeganda.
TEHERAN De Iraanse studenten die de
Amerikaanse ambassade in de hoofdstad
Teheran bezet houden hebben de voor van
daag aangekondigde demonstratie afgelast.
Maar zij hebben laten weten dat soortgelij
ke demonstraties, bedoeld om solidariteit
met de bezetters op te wekken, in andere
Iraanse steden zouden moeten doorgaan. De
demonstratie in Teheran is kennelijk afge
last om te voorkomen dat zij zou samenval
len met de inaugurale rede van president
Bani-Sadr. De demonstratie was aanvanke
lijk vastgesteld omdat de studenten mensen
dat de machthebbers van Iran geen aan
dacht schenken aan hun onthullingen op
grond van documenten uit de Amerikaanse
ambassade.
De studenten voelen kennelijk ook dat een po
litiek compromis voor een oplossing van de gij
zelingskwestie tussen de VS en Iran tot de mo
gelijkheden gaat behoren en dat deze kwestie
in elk geval voorlopig in Iran naar het tweede
Ci is verdrongen door de machtsstrijd tussen
i-Sadr en de Revolutionaire Raad, het col
lectief dat de laatste maanden de feitelijke
macht in Iran heeft uitgeoefend. Bani-Sadr
heeft in een interview laten weten dat hij niet
met de vorming van een voorlopige regering
wil wachten tot de parlementsverkiezingen van
maart, en dat hij de samenstellking en de werk-
wiize van de Revolutionaire Raad veranderd
wil zien. Maar volgens de woordvoerder van de
Raad kan Bani-Sadr geen voorlopige regering
vormen zonder toestemming van de Raad. Het
probleem voor beide partijen is dat Khomeiny
zich voorlopig op doktersadvies buiten de poli
tiek houdt. Khomeiny bevindt zich al twee we
ken in een ziekenhuis in Teheran.
PARIJS De vroegere Franse minister Jo
seph Fontanet is zaterdagochtend bezweken
aan de verwondingen, die hij donderdag
avond bij een aanval van een onbekende ge
wapende man had opgelopen. Hij is 59 jaar
geworden.
Zes verschillende organisaties hebben zich voor
de aanslag verantwoordelijk gesteld, maar de
politie neemt deze aanspraken niet au serieux
en heeft nog geen enkele aanwijzing omtrent
het motief. Het vermoeden bestaat alleen, dat
Fontanet onderweg woorden met een andere
automobilist heeft gehad en dat deze uit woede
op hem geschoten heeft
len van de Nationale Garde omringen de gevangenis in Santa Fe die inmiddels al
por brand is geteisterd.
SANTA FE Leden van de Natio
nale Garde zijn er gisteren in ge
slaagd de brandende staatsgevange
nis van de Amerikaanse staat New
Mexico binnen te dringen en alle res
terende gijzelaars te bevrijden.
Daarmee kwam een einde aan een 36
uur durend bloedbad dat tenminste
32 gevangenen het leven kostte.
Ruim vijftig mensen moesten met
verwondingen worden opgenomen.
Volgens niet bevestigde berichten
zou het dodental echter reeds zijn
opgelopen tot 49.
Men ging tot bestorming over omdat de
rebellerende gevangenen die een groot
aantal brandjes hadden gesticht geen
brandweerauto's tot het gevangenister
rein wilden toelaten om de branden te
kunnen blussen.
De opstand in de gevangenis begon za
terdag toen een groep gevangenen vijf
tien bewakers in gijzeling namen. Een
aantal van hen werd reeds spoedig na
de gijzeling weer vrijgelaten.
De gevangenen zeiden in opstand te
komen wegens de slechte omstandighe
den die in de gevangenis zouden heer
sen. In de strafinrichting bestemd voor
800 gevangenen zaten er meer dan dui
zend. Twee maanden geleden toen elf
gevangenen waren ontsnapt kwamen
de problemen aan het licht.Van de
ruim 1000 gevangenen zouden er ruim
600 geweigerd hebben aan de opstand
deel te nemen.
Volgens de politie zijn de meeste van
de gedode gevangenen het slachtoffer
van wraakacties omdat zij op een of an
dere wijze hebben samengewerkt met
de leiding over de gevangenis. Een van
hen is onthoofd aangetroffen.
Gouverneur Bruce King van de staat
Nieuw Mexico verklaarde dat hij er in
toegestemd had dat politietroepen het
gebouw zouden binnendringen on
danks dreigementen dat de gijzelaars
zouden worden gedood. Honderd leden
van de garde drongen de gevangenis
om kwart voor tien binnen. Toen een
groep van ongeveer 25 gevangenen die
zich bevonden in het hoofdgebouw
waar de directie was gevestigd, tegen
de manschappen begon te schreeuwen,
bevestigden zij bajonetten op hun ge
weren. Korte tijd later werd meege
deeld dat men de situatie in de hand
had weten te krijgen „zonder dat een
schot was afgevoerd". De meeste ande
ren kwamen om bij de branden. Een
aantal van hen werd daarbij afschuwe
lijk verminkt. Een massale ontsnapping
werd zaterdag voorkomen doordat een
alerte bewaker nog bijtijds de alarm
knop wist in te drukken
De opstand in de strafgevangenis van
Santa Fe is de ergste sinds in september
1971 een oproer uitbrak in de Attica-
gevangenis in de staat New York.
Daarbij kwamen 43 gevangenen en be
wakers om het leven.
(Van onze correspondent
Piet Tummers)
0DME - Het Italiaanse parlement heeft za-
Vfdag met 552 van de 610 stemmen voqr het
Pgjrtrouwen geschonken aan het minder-
n(:idskabinet van Francesco Cossiga. Ver-
^jlgens werd de wet die de regering grotere
e;voegdheden verleent ter bestrijding van
terrorisme goedgekeurd.
steun voor de anti-terreurwet kwam van de
fristen-democraten, de communisten en de so-
ilisten. De radikalen waren tegen, maar al-
;n omdat zij ernstig bezwaar hebben tegen
t feit, dat de politie thans zonder bevel van
Justitie' huiszoeking kan verrichten. Verder
n iemand die van terreurdaden wordt ver
dacht, maximaal acht jaren voorarrest krijgen.
De radikalen hebben bij de behandeling van de
wet onder meer met hun beproefde wapen van
de Filibuster-techniek gebruikt. De anti-ter
reurmaatregelen, half december afgekondigd,
moesten binnen zes weken door het parlement
worden goedgekeurd. Door eindeloos uit te wij
den over detailpunten en meer dan 7000 amen
dementen in te dienen, probeerden de radika
len de termijn van zes weken te overschrijden,
waaroor het decreet zijn wetskracht zou verlie
zen. Sommige radikale sprekers spraken vijf tot
tien uur aan een stuk en een van hen zakte van
uitputting in elkaar. Alleen kamervoorzitster
Nilde Jotti bleef luisteren en moest alles over
zich heen laten komen. Door het vertrouwens
votum te stellen, onderbrak premier Cossiga
uiteindelijk de eindeloze discussies.
Kans op
minder olie-
produktie
Saoedi-Arabië
DAVOS Een hoge Sa-
oedi-Arabische functio
naris heeft zaterdag in
Davos de mogelijkheid
geopperd dat zijn land
de olieproduktie gaat
verminderen, zodat de
inkomsten in de toe
komst niet achterblijven
bij andere landen.
Het is voor het land veel wins
tgevender. zo stelde de functi-
onaris, de olie voorlopig in de
bodem te houden. Dit zou (in
de toekomst) meer opleveren
dan investeren. Saoedi-Arabië
produceert momenteel, om
„politieke redenen", meer olie
dan nodig is. Het overschot
wordt tegen een lagere prijs
verkocht. Het afgelopen week
einde hebben Nigeria en Alge
rije besloten hun olieproduktie
te verhogen. De V(erenigde)
A(rabische) R(epubliek) be
sloot de LPG-prijs te verho
gen. Eerder had de VAR al de
olieprijs verhoogd.
Vader moderne clownerie herdacht
Deze in „vol ornaat" geklede en beschilderde clowos behoorden
tot de zeer velen die in de kerk van de Heilige Drievuldigheid in
Londen de jaarlijkse herdenkingsdienst voor clowns hebben bij
gewoond. De dienst was ditmaal gewijd aan de nagedachtenis
van Joseph Grlmaldi, de schepper van het moderne clownswerk.
eiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiimm
(AP) De officiële pers in de
isyjet-Unie heeft haar campagne tegen de
gisteren opgevoerd met een
aanval op de 68-jarige schrijver Lev
jpelev.
ipelev is een van de 16 intellectuelen die vo-
1e week maandag een verklaring hebben uit
gegeven, waarin zij opkomen voor Andrej Sa-
charov, de belangrijkste woordvoerder van de
dissidenten die op 22 januari uit Moskou naar
de gesloten stad Gorki is verbannen. De krant
Sovjetskaja Rossija, een uitgave van het centra
le comité van de communistische partij die in
heel Rusland wordt verspreid, noemt Kopelev
een Judas in de rol van Don Quichotte. ontmoetingen met Westerse afgezanten.
„Kopelevs .enige bezigheid nu is onze vijanden De stijl van Kopelev is altijd dezelfde. Hij
van propaganda-materiaal te voorzien" aldus stuurt zijn jongste schotschrift in het geheim
een artikel in de krant van de hand van S. As- naar het buitenland en daar begint men te roe-
tapenkov. pen, dat de schrijver een strijder voor de waar-
„Zijn appartement in Moskou is een nest van heid is die onderdrukt en beledigd wordt", al-
ideologische ondermijning en een plaats van dus de Sovjetskaja Rossija.
ymbolische
ambodjamars
ertrokken
it Parijs
'^RIJS Uit Parijs zijn
i||erdag de eerste naar ver
achting honderd deelne-
prs aan de „mars voor
erleving van Cambodja"
r vliegtuig naar de Thaise
ofdstad Bangkok vertrok-
n-
1e symbolische mars heeft
H doel de aandacht van de
oteld te vestigen op het drei-
pde uitsterven van het Cam-
Jjaanse volk, aldus heeft
woordvoerster van twee
Ifierlandse deelnemers aan
te mars - Hans van Mierlo
Jj Sylvia de Leur - meege-
organisatoren van de mars
||ben afgezien van plannen
|j voedsel naar Cambodja te
pingen. Er is wel een bijeen-
Ihst op een brug die van
Eiland naar Cambodja leidt,
ld duizend Vietnamezen
Qben, onder dekking van
l-tanks, zaterdag een aanval
D-aan op „Kamp 204" bij de
rhs tussen Thailand en
hbodja. De in het kamp ge-
ioneerde soldaten van de
rije Khmer" konden hen
Bter na een felle strijd die
n duurde terugslaan.
VOLGENS BRITSE 'SUNDAY TIMES'
(Van onze correspondent Ro
ger Simons)
LONDEN - De Britse zon
dagskrant The Sunday Ti
mes heeft gisteren uit be
trouwbare bron gemeld, dat
tijdens de langdurige Rhode-
sië-coqferentie van afgelo
pen-'jaar beide Afrikaanse
delegaties doorlopend afge
luisterd werden. In hun ho
telkamers waren microfoons
verborgen. Hun telefoonges
prekken en diplomatieke
communicaties werden afge
tapt.
Volgens de krant had de Britse
geheime centrale voor afluiste
ring het hoofdzakelijk gemunt
op de frontleiders Nkomo en
Mogabe, die samen een vertra
gingsactie voerden. Het afluis
teren zou gebeurd zijn in op
dracht van minister van Bui
tenlandse Zaken, lord Carring-
ton, voorzitter van de Rhode-
sië-conferentie.
Dit zou de politieke risico's
kunnen verklaren, die door
Carrington telkens met veel
bravour genomen werden.
Omdat de afluisteraars hem
geregeld op de hoogte brach
ten van wat de tegenpartij be
sproken had, kon de minister
altijd van te voren raden wel
ke richting hun reacties zou
den uitgaan.
Deze onthullingen van de
Sunday Times houden ver
band met recente verhalen
over de Londense centrale
voor afluistering, die versche
nen zijn in Britse week- en
dagbladen. Bedoelde centrale
is uitgerust met de meest mo
derne computers en opname
apparatuur, waarmee tot 5000
telefoongesprekken gelijktijdig
afgetapt kunnen worden.
Sommige computers reageren
op sleutelwoorden, die het op
namemechanisme in werking
brengen; andere apparaten
zetten stemgeluid om in bijna
feilloos geschreven Engels.
Minister van Binnenlandse
Zaken en Justitie, William
Whitelaw, heeft in het Lager
huis ontkend, dat vandaag de
dag in Groot Brittannië meer
telefoongesprekken afgeluis
terd worden dan vroeger. Zo
wel de Sunday Times als The
Observer betwijfelen dat dit
voorschrift gerespecteerd
wordt.
Het vijf weken oude bestand
in Rhodesië is dit we'ekeinde
in gevaar gekomen door ge
welddadigheden waarbij min
stens zestien mensen om het
leven zijn gekomen. Volgens
het militaire opperbevel wer
den zondag dertien zwarten
gedood bij een raketaanval op
een bus waarin zij zaten.
ISLAMABAD
Carters adviseur
op het gebied van
de Amerikaanse
veiligheid, Brze-
zinski heeft in
Islamabad (Paki
stan) duidelijk ge
maakt, dat de
Amerikaanse hulp
aan Pakistan meer
zal omvatten dan
de economische en
militaire steun ter
waarde van 400
miljoen dollar
(ruim 800 miljoen
gulden), waarvan
op het ogenblik
sprake is.
Op een persconfe
rentie verklaarde
hij: „Het voorstel tot
het verlenen van
economische en mi-
litaire steun ter i
waarde van 400 mil-
ioen dollar aan Pa-
kistan is slechts een begin van het Amerikaanse antwoord op de
bedreiging, waarmee het land wordt geconfronteerd als gevolg
van de Russische invasie in Afghanistan". Brzezinski heeft twee
dagen besprekingen gevoerd met president Zia Ul-Haq van Pa
kistan. De VS zijn op grond van een uit 1959 daterend weder
zijds veiligheidsverdrag verplicht om Pakistan te beschermen
tegen gevaren uit het noorden.
De Russische minister van buitenlandse zaken Gromiko is zater
dag na een laatste gespreksronde met president Ceausescu naar
de Sovjet-Unie teruggekeerd. In een communiqtié stellen beiden
vast „dat de internationale situatie gespannen is als gevolg van
in menging van imperialistische krachten". Waarnemers zijn
van mening, dat het beraad van Gromiko en Ceausescu in een
uiterst koele sfeer gehouden is en dat er van enige overeenstem
ming nauwelijks enige sprake is.
KANSEN VAN POLITIEK
ALTERNATIEF VAN DE BAAN
(Van onze correspondent
Jan Drummen)
PARIJS De kansen die ontstaan zijn als gevolg
van de Sovjet-invasie van Afghanistan, hebben in
Frankrijk wellicht meer consequenties van politie
ke aard dan in de meeste andere landen die niet
rechtstreeks bij de militaire interventie van Mos
kou betrokken zijn.
Het feit dat de Franse Communistische Partij in
deze zaak kans heeft gezien zich weer achter het
Kremlin te scharen, terwijl zij ervan doordrongen
was dat een dergelijke stap de al doodzieke eenheid
van socialisten, communisten (en in beginsel radi
calen) een definitieve dolksteek in de rug zou be
zorgen, is iets wat vele Fransen de CP niet kunnen
vergeven.
Een politiek alternatief is in Frankrijk alleen mogelijk als ge
volg van een hechte alliantie tussen alle linkse partijen, die, om
een verkiezingszege te behalen, een sterk links blok dienen te
sluiten. In het kader van het Franse kiessysteem (in twee ron
den) en het terugtrekken in de tweede ronde van een kandidaat
die er relatief slecht voorstaat ten gunste van een kandidaat van
een bevriende groepering, is dit essentieel. Natuurlijk zou een
linkse verkiezingszege nog niet waarborgen dat er een doeltref
fend werkend links bewind zou ontstaan, want fundamentele te
genstellingen tussen socialisten en communisten zouden latere
problemen en een uiteenvallen van een regeringsmeerderheid
van links niet uitsluiten. Maar om althans een kans te maken
ooit aan het bewind te komen is het volstrekt noodzakelijk dat
links al zijn krachten bundelt.
Die eerste doelstelling is nu als gevolg van de communistische
instemming met de Sovjet-invasie van Afghanistan niet meer te
verwezenlijken. Al in september 1977 werd de linkse kiesallian-
tie door de communisten getorpedeerd. Hoogstwaarschijnlijk:
met goedkeuring van het Kremlin dat toen en om grotendeels
begrijpelijke redenen niet het risico wilde nemen van een com
munistische deelname aan de macht in Frankrijk, omdat deze
als een boomerang zou kunnen werken die de CP en indirect
Moskou meer schade dan voordeel zou berokkenen. In maart
1978 werd na de eerste verkiezingsronde deze houding van de
communisten nog duidelijker; zij hebben hun standpunt nu afge
rond door zich openlijk weer achter Moskou te scharen.
Dat een linkse tendens in Frankrijk als gevolg daarvan binnen
afzienbare tijd geen kans krijgt aan de macht te komen, staat nu
vast Een breuk in de linkse vakbeweging is mogelijk. Tot dus
ver gingen de communistische CGT en de socialistische aanhan-.
gers tellende FEN (de belangrijke vakbeweging van onderwij
zend personeel) in de meeste acties hand in hand.
De secretaris-generaal van de CFDT, Edmond Maire, heeft nu
openlijk verklaard: „De tegenwoordige houding van de Franse
Communistische Partij vormt in de openbare mening een be
dreiging voor de vrijheid als haar vertegenwoordigers regering
sverantwoordelijkheid zouden krijgen". Maire zei verder dat de
goedkeuring van de Sovjet-interventie in Afghanistan door de
Franse communisten „voor lange tijd de kans van een regering
van linkse eenheid" in Frankrijk de bodem inslaat.
Eeen opinie-onderzoek heeft op 24 januari uitgewezen dat 31
procent van de communisten de Sovjet-invasie afkeuren en het
niet met hun partij eens zijn. Daarna is de verbanning van Sa-
charov gekomen, die de Franse CP „afgekeurd" heeft en de ma
laise bij de „basis" nog vergroot heeft. Het is duidelijk dat de
Franse CP terug wil keren tot haar „politiek getto", een houding
die uiteindelijk veel eenvoudiger en ongevaarlijker is dan te
proberen met andere linkse formaties een front tegen de rechtse
regeringsmeerderheid op te werpen.
