jJ-emengde gevoelens kenmerken £e4dac(2owca/nt
erste reacties op de synode
GoneV^fdonck
RAIUITGEBREID NET VAN
FIETSPADEN NOODZAKELIJK
Aviodome wil meer steun
luchtvaartinstanties
Josefiene kookte voor de paus
Ambtenaren willen opheldering Wiegel
Tot op de bodem
PERZENVOORDEEL
OP DE VALREEP...
JOVDwil
af van
Eerste
Kamer
SYNODE/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 1 FEBRUARI 1980 PAGINA 13
|)EN HAAG Mevrouw Dien Cornelisse,
1 van de CDA-fractie in de Tweede Kamer
mede-ondertekenaar van een brief die
(chttien vooraanstaande Nederlanders heb-
gericht aan de paus en de bisschop-
lensynode, waarin een drastische verbete-
g van de bestuurlijke situatie in de top
i de Nederlandse kerkprovincie te bevor-
xegt:
Enerzijds ben ik verheugd dat er een synode is
Iehouden. Wanneer er niets was gebeurd,
freesde ik in de toekomst toch wel voor een
thisma. Anderzijds heb ik niet de illusie ge-
lad. dat in drie weken de karakters van zeven
pensen kunnen worden veranderd. Er kan ge
teld worden dat Nederland in de wereldkerk
Utijd voorop heeft gelopen. Dat was ook nu het
feval met bijvoorbeeld het inschakelen van de
teek en de vrouw in de kerk. Misschien gingen
ie experimenten soms wat ver, maar ook heb-
kn ze veel goeds bewerkstelligd. Wellicht is de
lynode weer een aanzet tot vergaderen tussen
ie bisschoppen, maar daarnaast komt er een sy
node-raad die een en ander zal moeten contro
leren. Dat kan betekenen dat de klok stil en in
lommige gevallen zelfs achteruit wordt gezet.
En dat is ontmoedigend voor al die priesters en
pastorale werkers die geweldig hun best doen
lm kerk te zijn in de stijl van bisschop Beckers;
Een volk Gods onderweg. Ik ben bang dat bij
hen de animo om in deze kerk te blijven wer
ken zal afnemen.
Mevrouw Marga Klompé, minister van staat en
voorzitter van de samenwerkende Europese
commissies Justitia et Pax, acht de situatie te
delicaat om nu al commentaar te geven. Zij wil
eerst de stukken bestuderen en nadere infor
matie verkrijgen. „Als ik wat zeg, wil ik dat het
iets is dat zowel de bisschoppen als de gelovigen
kan helpen," aldus mevrouw Klompé.
Pater Ben Vredebregt, secretaris van het lande
lijk beraad van katholieke studentenpastores en
studentenpastor in Rotterdam, meent dat „men
op grond van het evangelie niet mag wijken
voor het autoritair optreden vanuit Rome". Hij
kwalificeert de synode in Rome als een overval
op de kerk van Nederland en gelooft, dat met
name de gevolgen voor de pastorale werkers
met een gezin, desastreus zullen zijn.
Prof. dr. W. Goddijn, hoogleraar aan de Katho
lieke Hogeschool Tilburg, verwacht zeker te
leurstelling bij priesters en pastoraal werkers,
omdat er weinig waardering lijkt te zijn voor
hun zoeken naar nieuwe wegen. „Maaraldus
prof. Goddijn, „men moet toch proberen over
de verbittering heen te komen want de kerk is
het middel tot het heil en niet het doel".
Prof. dr. H. Fiolet, secretaris van de Raad van
Kerken in Nederland, wacht vol spanning af
wat de katholieke kerk voor een beleid gaat
voeren op het gebied van de oecumene. „In de
rooms-katholieke kerk zitten duidelijk twee
„Romeinse remmen" (de bisschoppen Simonis
en Gijssen). De synode is een slechte zaak voor
de oecumene in Nederland geweest, aldus prof.
Fiolet.
Eveneens een terugslag voor de oecumene ver
wacht dr. C. P. van Andel, secretaris van het
Hervormd Rome-beraad en van de Hervormde
Raad voor Kerk en Theologie. Bepaalde ont
wikkelingen zullen volgens hem worden terug
geschroefd, onder méér bij de katechese en de
priesteropleiding. Hij verwacht echter wel dat
samenwerking op plaatselijk niveau zal door
gaan. „Bepaalde vormen van intercommunie
zullen niet worden prijsgegeven, al zal dat wel
meer in het verborgene moeten geschieden."
De directeur van het Internationale Instituut
voor Sociaal-kerkelijk Onderzoek „Pro Mundi
Vita" in Brussel, prof. dr. J. Kerkhofs sj.,
meent, dat de synode wel erg kerkgericht is ge
weest. Er is weinig gesproken over de vragen
van de moderne mens. Zo noemde hij het bij
voorbeeld onverstandig van de bisschoppen en
de paus, dat zij inzake de vrouw in het prieste
rambt geen hoop hebben gegeven. Uit het slot
document van de synode blijkt volgens hem
weinig respect voor de vrijheid. In het docu
ment staat dat priesters moeten worden opge-
Paus Johannes
Paulus II
besteedde bij
zijn bezoek aan
het Nederlands
College niet
alleen
aandacht aan
de gasten in
paars en zwart,
maar liet zijn
belangstelling"
ook uitgaan
naar het
dochtertje van
een
i de
personeels
leden van het
huis.
Marga Klompe
leid in seminaries naar het model van Rolduc.
Kerkhofs meent dat jonge mannen niet ge
dwongen moeten worden. Volgens de hoogle
raar wreekt zich dat vroeg of laat en maakt het
de getuigenis ongeloofwaardig.
Zeer tevreden over de resultaten van de synode
toonde zich de heer K. Beuker, voorzitter van
de R. K. Titus Brandsma Stichting. De stichting
startte enige weken geleden de actie „Trouw
aan de Paus".
Birier daarentegen reageerde de katholieke an-
dragologe Anni Matti, lid van de werkgroep
„Vrouw en Kerk" van de diocesane pastorale
raad Utrecht. „Het is een kwalijke zaak dat vol
wassen mensen weer in een keurslijf worden
geduwd. Het lijkt wel of de bisschoppen een
soort hersenspoeling hebben ondergaan. Mis
schien zitten ze in Polen op regels te wachten,
maar niet in Nederland.
AlS de Nederlandse bisschoppen voor de aanvang van de
bijzondere-synode gerekend hadden op duidelijkheid dan
hebben zij die gekregen. In de veelheid van woorden, aanbe
velingen en besluiten heeft de synode in feite maar één zaak
besloten: de Nederlandse kerkprovincie doet voortaan weer
gewoon mee in de wereldkerk, en precies volgens de spelre
gels zoals het Vaticaan die voorschrijft en toepast. Voor de
curie is de Nederlandse kerkprovincie geen gewichtige uit
zondering meer. Evenmin een unieke en boeiende proeftuin.
Naast de strikte duidelijkheid heeft deze synode verder opge
leverd voldoende begrip, veel vrijblijvende lof en weinig we
zenlijke vrijheid.
In het allerprilste stadium was de synode eigenlijk alleen
maar begonnen om een einde te maken aan de onderlinge
verdeeldheid in de bisschoppenconferentie. En is dat nu ge
lukt? Ondanks de duidelijkheid die de synode heeft gescha
pen zijn besluiten te veelomvattend om nu al te kunnen con
stateren welke kerkvisie binnen onze grenzen in een redelij
ke eensgezindheid stelregel zal worden voor heel Nederland.
De drie ingestelde commissies moeten hun werk immers nog
beginnen en ook die uitkomsten moeten bij het uiteindelijke
eindoordeel worden betrokken. De bisschoppen hebben na
hun Romeinse reis nog een handjevol „wisselgeld" over. We
kunnen slechts hopen dat het genoeg zal zijn, om echt te
kunnen voorkomen dat er toch weer moeilijkheden opdui
ken; over de priesteropleidingen bijvoorbeeld en de pastorale
werkers.
In hun herderlijke brief stellen de bisschoppen terecht, dat
het uiteindelijk niet alleen ging om gebrek aan eensgezind
heid tussen de bisschoppen onderling, maar ook tussen bis
schoppen, priesters en andere gelovigen. De bisschoppen zijn
gegaan „tot op de bodem" van hun moeilijkheden. Ze vragen
de katholieken van Nederland medewerking bij de uitvoe
ring van resultaten en besluiten, „zelfs wanneer sommige be
slissingen hun moeilijk te begrijpen voorkomen". Voor meni
ge katholiek zal het een zware opgave zijn. Toch kan onder
de huidige omstandigheden de Nederlandse kerkprovincie er
alleen maar bij gebaat zijn, wanneer aan het bisschoppelijk
verzoek wordt voldaan.
(Van onze verslaggever)
ROME - „Ons moeder zei al
lang geleden: ons Josefiene
kookt voor de paus". En ze
heeft nog gelijk gekregen
ook!" Trots, gelukkig en
zelfverzekerd onderging zus
ter Josefiene gisteren in
Rome het bezoek van paus
Johannes Paulus II aan het
Nederlands College, waar de
synodeleden hebben gelo
geerd.
„Twee dagen geleden kregen
we te horen, dat de paus op
bezoek zou komen. We hebben
pootaan moeten spelen maar
het is gelukt en ik ben geen
moment zenuwachtig geweèst.
Ook niet op het moment dat
het zelfgemaakte banket uit de
ovens kwam."
Als zuster Josefiene achter de
fornuizen kruipt komt er kwa
liteit op tafel. Ruim 32 jaar ge
leden trok zuster Josefiene
(van der Sande) uit Waalwijk
naar Rome, en ze heeft er nog
geen dag spijt van gehad.
„Mijn grootvader was nog
zouaaf onder paus Pius IX, dus
u kunt zich wel voorstellen
hoe trots mijn moeder was
toen ik als zuster van de con
gregatie van JMJ uit Den
Bosch naar de stad van de
paus verhuisde".
Zij heeft daar in 1963 het be
zoek van paus Paulus VI mee
gemaakt aan het college mee
gemaakt, dat toen onder lei
ding stond van mgr. J. Damen,
nu rustend in Roermond. Maar
ze had nog nooit voor een paus
gekookt. Met medewerking
van haar medezuster Nicasia
(Schenkel) uit het Brabantse
Heeze werd het huzarenstuk
geklaard, tot volle tevreden
heid van de bijna vijftig gasten
die met de paus aan tafel za
ten.
De paus liet het betrekkelijk
kleine gezelschap rustig aan
zich voorstellen. De lunch be
gon, nadat de paus het gasten
boek had getekend en samen
met de bisschoppen het „Mag
nificat" had gezongen in de
kapel van het college. Hoewel
het in de omgeving van het
college krioelde van de veilig
heidsfunctionarissen en de po-
litie-eenheden, was er nauwe
lijks publieke belangstelling
voor het bezoek. Enerzijds,
omdat het bij de buurtbewo
ners nauwelijks bekend was
dat de paus naar de Aventiin
zou komen, anderzijds ook,
omdat de Romeinen eraan ge
wend zijn geraakt de paus op
de meest onverwachte mo
menten op de meest onver
wachte plaatsen te zien ver
schijnen.
jCHIPHOL De Nederlandse lucht-
aartinstanties hebben weinig oog
bor de problemen van Aviodome, het
ationaal lucht- en ruimtevaartmu-
tum op Schiphol. Dit in Nederland
aige werkelijk groots opgezette lucht-
aartmuseum dreigt, volgens conserva-
)r W. van Westerop, door het ontbre-
Bn van daadwerkelijke steun het con-
Iggestort. Door tekort aan geld is hoogst
bodzakelijke uitbreiding niet mogelijk,
laarom moeten binnenkort twèe vliegtui
gen uit de collectie, een Fokker S12 en dat net genoeg te eten krijgt om niet te
een Engelse Harvard op te slaan in West- sterven". Het museum wordt volgens hem
zaan. „Ook aanwinsten die in principe nog te veel gezien als een dure hobby van
heel welkom zijn, bezorgen ons keer op enkele luchtvaart gekken. „Men ziet daar-
keer hoofdpijn, omdat we ze eigenlijk niet bij wèl over het hoofd dat we hier elk jaar
kwijt kunnen", aldus Van Westerop. zo'n 150.000 tot 200.000 bezoekers krijgen",
tact met de ontwikkeling van de lucht- Jaarlijks geeft de stichting ongeveer 1,2
en ruimtevaart te verliezen. miljoen gulden uit, waarvan zeven ton
Nu, tien jaar na de openstelling, ontbreekt wordt verkregen uit entreegelden. Het
Van Westerop duidelijk i
„nazorg7' voor het project. „Aviodome
dreigt een ondervoed kindje te worden,
rijk draagt twee ton bij. Reservering
gelden is niet mogelijk, omdat de fondsen
die niet gebruikt zijn, moeten worden te-
Geknoei
het bv's
lard
tanpakken
j (Van een
onzer verslaggevers)
RNHEM-APELDOORN
tfu en in de toekomst moet
oorkomen worden dat men-
In worden gedupeerd door
ianipulaties met besloten
bnnootschappen. Het valt
toe te juichen dat er
a al op het politieke
door de Tweede Kamer
druk wordt
i het tot stand
van wettelijke rege-
die aan het geknoei
BV's, zoals in het recen-
geval met de confectiez-
endel in Gelderland, paal
k perk wordt gesteld".
p luidt het oordeel van briga-
er J. Heyndijk, de coördina-
r van het Gelderse recher-
ieteam, dat zich al maanden
ng bezig houdt met hef on-
rzoek naar de verdwenen
iljoenen die de zes gearres-
verdachten, een Apel-
;r, twee Arnhemmers,-
man uit Naarden, een Hil-
summer en een Amstelvee-
in de wacht wisten te sle-
OVER BEVRIEZEN ARBEIDSPLAATSEN
DEN HAAG De ambtena
renbonden ABVA en KABO
zijn absoluut niet te spreken
over de maatregelen van mi
nister Wiegel van binnen
landse zaken om het aantal
tsen bij de over-
ijk te bevriezen.
De bonden begrijpen niet
hoe die maatregel te rijmen
valt met de nota Werkwinst
1980, die juist een groei van
het werk bij de overheid
voorstaat Over die notoa
werd in het overleg dat mi
nister Wiegel met de centra-
overheidspersoneel
vorige week voerde overeen
stemming bereikt.
Minister Wiegel heeft gisteren
duidelijk gemaakt dat de be
vriezing nodig is om het kabi
net niet nodeloos voor de voe
ten te lopen in zijn pogingen
tot verdere bezuiniging. Zodra
het nieuwe bezuinigingspak
ket rond is, wordt de bevrie
zing van arbeidsplaatsen opge
heven. De minister voegde er
wel aan toe dat alle extra ar
beidsplaatsen, zoals die moge
lijk worden door de aktie
werkwinst, gewoon kunnen
worden bezet. De bonden heb
ben de minister geschreven
dat zij in het georganiseerd
overleg van volgende weèk
donderdag willen praten over
de uitvoering van het plan
Werkwinst.
Ter gelegenheid van
het vijfjarig bestaan
heeft de „Utrechtse
Kraakbond" gisteren
voor korte tijd een al
vijf jaar leegstaand ge
bouw van de Utrechtse
universiteit gekraakt.
De kraak was van kor
te duur, want al na een
- uurtje werden de kra
kers door de politie uit
het pand gehaald.
Uw laatste kans om onze allermooiste
Perzen met veel korting te kopen.
Dus: nogl week
met 30 tot 50% korting.
Amsterdam. Leidsestraat 74-76. Arnhem. Gele Rijdersplein 41
Den Haag, Hoogstraat 30. Eindhoven. Piazza 051.
Heerlen. Geleenstraat 1. Rotterdam, Lijnbaan 55.
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG De Liberale
Jongerenorganisatie JOVD
vindt dat de Eerste Kamer
moet worden afgeschaft en
de Tweede Kamer moet wor
den uitgebreid. Ook is de
JOVD voorstander van het
systeem van volksstemmin
gen over belangrijke politie
ke zaken.
In het ontwerp voor het nieu
we politieke programma van
de JOVD, „Liberalisme in Be
weging" stellen de jongeren
dat dergelijke referenda niet
alleen mogelkijk moeten wor
den op landelijk, maar ook op
plaatselijk of provinciaal ni
veau. Het ontwerp-program is
vandaag aangeboden aan mr.
W.J. Geertsema, Commissaris
van de Koningin in Gelder
land en voorzitter van de com
missie tot herziening van het
Beginselprogram van de VVD.
Het is de bedoeling dat ele
menten uit „Liberalisme in
Beweging" worden ingebracht
in het nieuwe VVD-program.
Nederland meer dan ooit tweewielerland
(Van een onzer verslaggeefsters)
AMSTERDAM Het gaat meer dan
uitstekend met de verkoop van fiet
sen, prima met die van motoren en
een stuk minder met de bromfietsen.
Nederland is meer dan ooit een
tweewielerland. De 14 miljoen inwo
ners bezitten 10 miljoen fietsen,
800.000 bromfietsen en zo'n 100.000
motoren.
zitter van de RAI in Amsterdam, tij
dens een persbijeenkomst over de ko
mende Tweewieler-RAI die van 25 fe
bruari tot en met 2 maart wordt gehou
den.
De heer Breukink vindt het een
vreemde ?aak dat de Nederlandse
'Spoorwegen wèl een heel netwerk over
Nederland hebben, maar dat iets derge
lijks voor de fietsers niet is weggelegd,
ondanks het feit dat fietsers en brom
fietsers per jaar samen 11 miljard kilo
meter vervoersprestatie leveren en de
Spoorwegen „slechts" tot 8,5 miljard
kilometer komen (vervoersprestatie is
het aantal reizigers maal het aantal per
reiziger afgelegde kilometers). „Het
ontbreken van middelen om een uitge
breid net van fietspaden aan te leggen'
jnag eigenlijk geen excuus zijn. Dit jaar
zal er 333 miljoen worden besteed aan
de aanleg van nieuwe railverbindin
gen.'Voor de aanleg van fietspaden is
51 miljoen beschikbaar. Een onredelij
ke verhouding. Want.daar komt nog bij
dat, als de spoorbaan klaar is en de
trein gaat rijden, de minister van fi
nanciën elk jaar weer zijn portemonnee
moet opentrekken om de ontstane te
korten bij te passen. Maar een nieuw
fietspad kost daarna, op een kleine post
voor onderhoud na, niets meer". Hij
wees erop dat het voor de veiligheid
van het grootste belang is dat juist
zwakke verkeersdeelnemers, zoals fiet
sers en bromfietsers, over een eigen,
van het overige verkeer gescheiden,
rijbaan kunnen beschikken.
