Indiase goeroe wil M j
Tito wil geen
beenamputatie
OOK THATCHER WIL SPELEN UIT MOSKOU
Rijkdom
sjah veel
minder dar
van me
Amerikaari
Uitzichtloze situatie Belgische regerin
WERKNEMERS MOETEN DAN MEDITEREN
J3JL IJL!
Meer kernproeven in 1979
Schmidt:
politiek
van
ontspanning
voortzetten
Amerikaanse journalisten
weg uit Afghanistan
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 18 JANUARI 1980 PAGINfj
Zijne heiligheid Maharisji Mahesj
Yogi
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Als de Indiase goeroe
Maharisji Mahesj Yogi de
Meccanofabriek van Liverpool koopt,
moeten de 930 arbeiders van dit
bedrijf, die meer dan zes weken
geleden ontslagen werden en
sedertdien het pand bezet houden,
elke dag twee uur mediteren.
De kooplustige goeroe is geestelijke
leider van een maatschappij „Tijdperk
van Verlichting", gevestigd in de
Engelse Mentmore Towers, het vroegere
landhuis van de graaf van Rosebery.
Maharisji Mahesj Yogi heeft enkele jaren
geleden een miljoen gulden betaald voor
dit kasteel dat onder andere uitgerust is
met een kostbare open haard, ontworpen
door Sir Peter-Pauwel Rubens, de
Vlaamse kunstschilder, die in Engeland
geridderd was. „Tijdperk van
Verlichting" organiseert in zijn Engels
hoofdkwartier dure cursussen voor
mensen, die belangstelling koesteren
voor transcendente meditatie.
Peter Warburton, perschef van de
goeroe, is van mening dat de wereld er
helemaal anders zou uitzien, als iedereen
geregeld een paar uur de tijd nam om
transcendenteel te mediteren. De
arbeiders zouden gelukkiger zijn en
meer produceren.
In de Britse
gemeenschap zou minder stress heersen.
De vertegenwoordigers van „Tijdperk
van Verlichting" hebben al tweemaal
gepraat met Ralph Ehrmann, directeur
van de Amerikaanse firma Airfix
Industries in Londen, die haar
Meccanofabriek in Liverpool gesloten
heeft omdat ze met verlies werkt. Sinds
de sluiting hebben verschillende
aspirant-kopers zich aangemeld. Als de
Meccanofabriek niet verkocht wordt zou
Airfix haar produktie overplaatsen naar
Londen of ze toevertrouwen aan
bedrijven in Hongkong. Dit geldt ook
voor de bekende Dinky Toys, een
nevenprodukt van Meccano.
Maar de jongens van de Indiase goeroe
nemen het ernstig met hun aanbod om
het Meccanobedrijf in Liverpool te
kopen. Ze werken hard om het nodige
kapitaal bij elkaar te brengen. Directeur
Ehrmann van Airfix heeft een
afwachtende houding aangenomen.
Sedert Kerstmis heeft hij niets meer
gehoord van de goeroe, die ook een
goede bekende is van de legendarische
Britse Beatles. In de jaren zestig waren
de Beatles trouwe volgelingen van de
Maharisji Mahesj Yogi. Dit contact heeft
hem rijk gemaakt.
I bezetters van de Meccanofal^
in Liverpool, die hun actie wanhopg'
volhouden, weten al lang dat de goP'
misschien hun nieuwe baas zal wotj
„Wij koesteren geen enkel bezwaar»*1
zegt hun woordvoerder, John Egan.j11
we elke dag moeten mediteren om
brood te kunnen verdienen, zullen
mediteren. Je mag er mee lachen, r1
werkloos zijn is geen pretje". K
De Meccanobezetters hebben al te
gekregen, dat je voor transcendente»4
meditatie geen speciale positie moet*
innemen. Je mag er gewoon in een'
fauteuil voor gaan zitten. Maar je rr°
het mediteren wel twee uur volhoud
anders telt het niet.
ONDANKS AANDRINGEN VAN ARTSEN
Winter
slaat toe
in Parijs
BELGRADO President Tito van
Joegoslavië weigert om zijn been te
laten amputeren, ondanks het feit, dat
de behandelende artsen dit de enige
manier vinden om weefselafsterving
(koudvuur) te voorkomen. De toe
stand van zijn been is verslechterd.
Voorts is er vocht in zijn longen ge
constateerd en vertoont de hartslag
van de 87-jarige patiënt onregelmatig
heden.
Tito's naaste medewerker Vladimir Bakaric en
andere Joegoslavische leiders zijn met spoed
naar de hoofdstad van Slovenië Ljubljana,
vertrokken waar Tito in een ziekenhuis ver
pleegd wordt.
Naar verluidt heeft Tito ook geweigerd om zich
Viaar Houston in Texas te laten vervoeren voor
ieen behandeling van de Amerikaanse hart- en
,vaatspecialist, dr. Debakey, die hem twee we
ken geleden in Ljubljana heeft onderzocht.
Artsen hebben verklaard, dat Tito na een even
tuele amputatie nog jaren zou kunnen leven.
Van een jongere broer van Tito, die ook aan ar-
teriosclerose (aderverkalking) leed, moesten
beide benen afgezet worden. Hij is in 1973 over
leden.
De beide zonen van Tito zijn nog niet naar
Ljubljana ontboden, waaruit zou kunnen blij
ken, dat de toestand nog niet hopeloos is. Het
wordt uitgesloten geacht, dat zijn derde vrouw
President Tito van Joegoslavië.
Jovanka aan zijn ziekbed wordt toegelaten.
Twee jaar geleden heeft Tito met haar gebro
ken en is zij uit het openbare leven verdwenen.
Ook Parijs ligt in
de ijzige boeien
van de winter.
Een fontein voor
het Pantheon
veranderde in
een complete ijs
massa.
SK3* 'v
LONDEN Ook de Britse premier, Marga
ret Thatcher, heeft zich uitgesproken voor
een verplaatsing van de Olympische Spelen
die komende zomer in de Russische hoofd
stad Moskou moeten worden gehouden. Na
vice-president Mondale van de Verenigde
Staten was het gisteren mevrouw Thatcher
die in het Lagerhuis dit standpunt innam.
Mevrouw Thatcher verklaarde dat het besluit
moet worden genomen in overleg met de bond
genoten. Gezamenlijk moet men dan het Inter
nationaal Olympisch Comité benaderen, dat als
enige bevoegd is een dergelijk besluit uit te.
voeren. Volgens mevrouw Thatcher is de Britse
regering tot haar standpunt gekomen omdat
„wii niet eenvoudig de handen in de schoot
kunnen leggen en toezien bij wat de Russen in
Afghanistan doen, dat afkeuren en tenslotte
niets doen". Overigens bij het NAVO-beraad
van j.l. dinsdag waren de VS en Groot-Brittan-
nië er niet in geslaagd de overige bondgenoten
te winnen voor het standpunt de Spelen elders
te houden. De Russen nemen het dreigement
bovendien niet ernstig, zo blijkt in de hoofdstad.
De Nederlandse regering meent dat het recht
van vrije meningsuiting in de gedragscode voor
de olympische deelnemers is verzekerd. Dit
antwoordt staatssecretaris Wallis de Vries op
vragen van kamerleden, die voorstander zijn
van het afzien van een dergelijke gedragscode.
De regering zal geen stappen bij het NOC on
dernemen.
Israël reageert boos op
afwijzing Egypte
JERUZALEM Minister Yossef Burg van binnenlandse
zaken van Israël heeft woedend gereageerd op de afwijzing
door Egypte van het autonomievoorstel voor de Palestijnen,
zoals Israël dat had uitgewerkt. Egypte heeft een tegenvoor
stel ingediend.
„Daarmee zijn wij een half jaar achterop geraakt", aldus Burg,
die er aan toevoegde, dat de Egyptische verlangens onaanvaard
baar waren.
President Carter van de VS en vice-president Mubarak van
Egypte hebben gisteren in Washington herhaald, dat zij het
grootste belang hechten aan onderhandelingen tussen Egypte en
Israël over autonomie voor de Westelijke Jordaanoever en Gaza.
De Israëlische minister van landbouw, Ariel Sjaron heeft giste
ren de vestiging bekend gemaakt van een Israëlische nederzet
ting bij Nabloes.
Cubanen vluchten in
ambassade van Peru
HAVANNA Enkele Cubanen, onder wie vrouwen, heb
ben gisteravond een toevlucht gezocht in de ambassade van
Peru in Havanna.
Geen van hen heeft verwondingen opgelopen, hoewel schild
wachten voor het gebouw het vuur op hen hebben geopend. De
Cubanen forceerden met een bestelauto het hek van de ambas
sade.
Woensdag werd een Cubaan gedood en twee gewond toen bewa
kers met vuurwapens probeerden te voorkomen dat zij asiel zou
den vragen in de ambassade van Venezuela.
STOCKHOLM In 1979 zijn er in de wereld 53 kernproe
ven gehouden tegen 48 in 1978. Dit staat in het jaarrapport
van het militair observatiecentrum in het Zweedse Hagfors.
Van de 53 proeven werden er 28 uitgevoerd door de Sovjet-Unie
en 15 door de VS. De enige Britse proef had plaats in Nevada.
Frankrijk nam negen kernproeven in Mururoa. Voor het eerst
in de jaren zeventig heeft China geen kernproeven genomen
Amnesty bekritiseert Soames
LONDEN Amnesty International heeft gisteren de Brit
se gouverneur van Rhodesië, lord Soames, het verwijt ge
maakt, dat hij de grove schendingen van de mensenrechten
niet is tegengegaan.
Volgens Amnesty worden nog 5000 mensen onder de bepalingen
van het oorlogsrecht gevangen gehouden. Amnesty is van me
ning dat dit aantal in werkelijkheid hóger is en gelooft ook, dat
Soames de praktijk van het folteren in de gevangenissen ernstig
onderschat. Amnesty eist tenslotte dat het Rode Kruis onmiddel
lijk toegang tot de gevangenissen krijgt.
De voornaamste rechter van Rhodesië, Hector McDonald heeft
ook kritiek op Soames. Hij vindt dat Soames zijn bevoegdhedeil
heeft overschreden door elf terdoodveroordeelden gratie te ver
lenen.
BONN/WASHINGTON
De Westduitse bonds
kanselier Helmut
Schmidt heeft in een eer
ste reactie op het Russi
sche optreden in Afgha
nistan gezegd dat Bonn
de ontspanningsp-olitiek
met met Oost-Europa op
grondslag van het mili
taire evenwicht wil
voortzetten, vooral om
vorderingen bij beper
king van de bewapening
te bereiken.
„In de wereldpolitiek is zwaar
weer ontstaan. Wij moeten
echter onze Duitse en westelij
ke belangen met rustige blik
onderzoeken", aldus Schmidt,
die, de Russische inval een fla
grante interventie in de bin
nenlandse Afghaanse aangele
genheden noemde. Tegen de
wens van de CDU-CSU-oppo-
sitie in verklaarde Schmidt dat
hij op een ontmoeting aan
stuurt met de Russische leider
Brezjnev en de Oostduitse lei
der Honecker.
De Roemeense president Ce-
aucescu heeft de Russische in
terventie fel veroordeeld zon
der overigens Rusland met
name te noemen. Het land zal
zijn defensie versterken met
het oog op wat Ceaucescu
noemde „de meest gespannen
internationale situatie sinds de
Tweede Wereldoorlog". Ook
Joegoslavië heeft onlangs be
sloten zijn defensie te verster
ken.
STRIJD ZOU VERMINDEREN
KABOEL De Afghaanse autoriteiten heb
ben gisteren alle Amerikaanse journalisten
opdracht gegeven Afghanistan te verlaten.
Er zouden 30 tot 50 Amerikaanse journalis
ten zijn in Afghanistan. De journalisten
werden beschuldigd van vooringenomen be
richtgeving en bemoeienis met de Afghaan-
se binnenlandse aangelegenheden.
Over de strijd in Afghanistan komen tegenstrij
dige berichten binnen. Uit de omgeving van
het vliegveld en bij een fort in de nabijheid van
Kaboel werden gevechten gemeld. Het Sovjet
militaire opperbevel is, aldus zegslieden van het
Amerikaanse ministerie van defensie, begon
nen met het vervangen van reservisten die een
aanzienlijk deel vormen van de Sovjetmacht,
door geregelde troepen. Volgens westerse diplo
maten in Kaboel zijn er aanwijzingen dat de
Russische strijdmacht in Kaboel zich beperkt
tot het verdedigen van steden, militaire bases
en verbindingswegen en dat het gevechten met
rebellen zo veel mogelijk vermijdt. Afghaanse
opstandelingen hebben president Sadat opge
roepen zijn „internationale invloed" aan te
wenden voor het houden van een speciale zit
ting van de Verenigde Naties over de toestand
in zijn land.
Russen eisen schadevergoeding
WASHINGTON De Sovjet-Unie heeft de
Verenigde Staten laten weten dat zij miljoenen
dollars schadevergoeding zal eisen voor Ameri
kaanse handelsmaatregelen tegen haar uit pro
test tegen de interventie in Afghanistan.
President Carter heeft gisteren de Amerikaanse
havenarbeiders verzocht een einde te maken
aan de boycot van schepen die graan moeten
innemen dat door de Sovjet-Unie is gekocht.
Door de boycot, die de arbeiders instelden na
dat Carter bekend had gemaakt dat hij 17 mil
joen graan niet zou leveren die de Sovjet-Unie
had besteld, zijn de Russen al drie van de acht
miljoen ton graan die contractueel geleverd
zouden worden, onthouden.
til
h
(Van onze correspondent in Washington, Dick
WASHINGTON In zijn eerste interview sedert dei3
ling van 50 Amerikanen in Iran op 4 november j.l. heeP
sjah Mohammed Reza Pahlavi alle tegen hem ingebir
beschuldigingen ten stelligste ontkend. De voorin
heerser van Iran zei van systematische martelingen etv
cuties niets te hebben geweten en hij schatte zijn rijl0
op „veel minder dan menige Amerikaanse miljonair'*6
Van de bijna negen uur aan TV-opnamen, die over eF(
dagen verspreid in Panama waren opgenomen, werd grr
avond drie kwartier uitgezonden door ABC, een van dp
grote Amerikaanse tv-bedrijven. ABC zou interviewer
vid Frost daarvoor een bedrag van circa zes ton hebbtfi6
taald. £J
Een sterk vermagerde, maar overigens fit lijkende sjafS
ondermeer tijdens zijn regelmatige gesprekken met zijP
ligheidsadviseurs nooit over „details als het martele®
individuen" te hebben gesproken. Als er al marteling»
executies hadden plaatsgevonden, ligt dat zeker benedj8'
duizend, aldus vertelde hij Frost. De sjah zei er van
tuigd te zijn, dat er in 1978 het laatste jaar van zijl1"
wind minder martelingen hebben plaatsgevonden <B'
den zijn gevallen dan het jaar erna. De beschuldigd
zouden zeker 100.000 mensen onder zijn bewind uit dte
zijn geruimd, noemde hij „belachelijk, leugens, ze kiA
niet tellen". r'
Even stellig ontkende hij de beschuldigingen over zi?°
gantische rijkdom, warover de schattingen uiteen loper
6 tot 56 miljard dollar. Hoewel hij geen duidelijk antiT'
gaf, suggereerde hij op Frost's herhaald aandringen, di
om minder daa een miljard dollar zou gaan. bl
Rol VS t
De sjah sprak slechts vaag over het feit, dat de Ven
Staten een belangrijke rol zouden hebben gespeeld
omverwerping van zijn regime, een beschuldiging,
volgens sommige berichten zou doen in een binnenkj
verschijnen door hem geschreven boek. Hij zei van
vertegenwoordigers van Amerikaanse oliemaatschappij
twee jaar voor de omwenteling de verwachting vernoi
hebben, dat het regime in Iran zou veranderen. Hij
reerde, dat de grote oliemaatschappijen Iran mogelij
slachtoffer hadden gekozen om een tekort op de oliei
te creëren.
Over de rol van de Amerikaanse generaal Huyser, diel
op last van president Carter kort voor zijn vertrek uitr"
een bezoek had 'gebracht, zei hij weinig. Volgens betroii
re Amerikaanse bronnen zou de generaal, toen tweede
achter Haig bij de NAVO, en vanwege zijn Nederlanc
komst bijgenaamd „Dutch" Huyser, begin januari 197!
Iran zijn gezonden om de sjah te bewegen zo snel mol
het veld te ruimen ten gunste van de ayatollah Khora
Volgens insiders zou daarmee een coup zijn voorkomei
sjah-gezinde generaals, die vrijwel zeker zou hebben
tot een bloedige burgeroorlog.
Brief gijzelaar
In een reactie op dit interview zei de Iraanse zaakgelasF
in Washington, Ali Agah, gisteravond geen waarde te l|
ten aan de ontkenningen van de sjah. Agah zei ook er|
te twijfelen aan" het waarheidsgehalte van de uitermate
bere brief, die een van de gegijzelden aan de Washiif
Post heeft gestuurd. De brief, waarin de 64-jarige Rj
Ode, een tijdelijke consulaire kracht op de Amerikaanse
bassade in Teheran, een nogal schrijnend beeld schetslij
de behandeling van de gegijzelden, heeft grote verontrulgi
gewekt in de Verenigde Staten. Volgens Agah was alled
de eerste week van de gijzeling sprake van een strafffl
handeling. Ode schrijft echter, dat de handen van de f
zelden nog steeds zijn gebonden, dat hij pas drie keer isl
lucht", dat slaap temidden van een overvloed aan liclkl
geluid bijna onmogelijk is en dat het eten veel te welf
overlaat. De brief van Ode en de uitwijzing van alle Aio
kaanse journalisten uit Iran hebben de grimmigheid eml
ongeduld in de Verenigde Staten over het uitblijven vai
oplossing intussen opnieuw sterk doen toenemen.
ONTSLAG OM TE KUNNEN VOORTBESTAAN?
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
BRUSSEL De Belgische regering
overwoog gisteravond ontslag in te
dienen met het doel nog enige tijd te
kunnen voortbestaan. Deze schijn
baar tegenstrijdige noodgreep weer
spiegelde de uitzichtloze ruzie waar
in het kabinet Martens verstrikt is
geraakt.
Na het ontslag eergisteren van de mi
nisters van het FDF de Brusselse ex
treem Francofone taaipartij beschikt
het kabinet Martens niet meer over de
grondwettelijk vereiste pariteit, dat wil
zeggen een gelijk aantal Vlaamse en
Franstalige bewindslieden. Staatkundig
bestaat het kabinet derhalve niet meer.
Alleen als het bij de Koning ontslag zou
indienen, zou het demissionair en daar
mee weer volledig bevoegd worden, zei
het dat dan alleen lopende zaken kun
nen worden afgehandeld.
Een van de meest dringende lopende
zaken is het verschijnen van de pre
mier in het parlement, want in al zijn
verwoede pogingen om de resterende
coalitie-partijen (Vlaamse en Waalse
christen-democraten en socialisten)
bijeen te houden, heeft Martens nog
steeds geen officiële verklaring afge
legd over de afscheuring in zijn kabi
net. Er was daarom gisteren nog geen
sprake van vervanging van de verdwe
nen ministers, nodig om het taaleven
wicht binnen de ministersploeg te her
stellen.
Na heftige taferelen in het parlement
gaf de liberale oppositie gistermiddag
via een nog nooit eerder toegepast
grondwetsartikel de premier bevel om
uiterlijk vanochtend in de kamer te
verschijnen en opheldering te verschaf
fen over wat in besloten regeringsloka
len en partijbureaus allemaal wordt uit
gevochten.
Probleem voor zowel de regering als
voor het parlement is echter dat Mar
tens als leider van een ongron
lijk samengestelde regering
voegd is het parlement te ant
Het vertrek van de FDF
heeft de kloof tussen de beide
pen binnen de regering Martens
zins verkleind. Van Franstali
was meer dan ooit een driedeli
België verlangd (met Vlaandere
lonië en Brussel als gelijkwaard
standige gewesten), terwijl van
se kant een tweedeling wordt
de autonome gewesten Vlaan
Wallonië, die samen het bestuur
tweetalige hoofdstad Brussel
nemen).
