Merit.'t Beste vanbeide:
licht en lekker.
Pakistaanse militaire dictatuur
Van Zia-ul-Haq twijfelachtige
beschermer van het westen
wedergeboorte
Jimm y_ Carter
ondergaat
^JÏTENLAND
H
WEINIG DUIVEN KOMEN
BOVEN HET GESCHREEUW
ER HA VIKKEN UIT
Veel smaak,weinigteer en nicotine.
MERIT
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 16 JANUARI 1980 PAGINA 9
m
loor Tariq AH, uitgever van de Socia
st Challenge")
«ls gevolg van de Russische mi-
_^taire interventie in Afghanis-
in hebben belangrijke kranten
1 communicatiemedia in het
festen zich opgeworpen als be-
thermers van het „kleine, kra-
llkige Pakistan". Het lijkt bela-
helijk, maar de minderwaardi
ge, militaire dictatuur van de
akistaanse president Zia-ul-
laq wordt plotseling afgeschil-
erd als een onontbeerlijk ele-
nent in de strijd om het behoud
Ti an de „vrije wereld". De Vere-
igde Staten hebben reeds ver-
laard bereid te zijn de wapenle-
eranties aan Pakistan te her
atten en op dit moment brengt
'K e Britse minister van buiten-
rndse zaken, Lord Carrington,
en bezoek aan president Zia-ul-
laq.
een hoofdredactioneel commentaar
•ft het Amerikaanse dagblad The New
fork Times een heel toepasselijke vraag
esteld: „De Pakistaanse generaal Zia
eeft zo weinig vertrouwen in zijn eigen
ositie dat hij al vier keer de verkiezin-
en heeft uitgesteld. Hij heeft geen einde
;unnen maken aan de onlusten in Ba-
oechistan en Pathan en zijn gevangenis-
in zitten vol tegenstanders. Waar en te-
jen wie zou hij de Amerikaanse wapens
villen gebruiken?" Maar de krant gaf
een antwoord op die vraag. Integendeel
iet commentaar eindigde met de woor
den dat „Carter terecht tot de conclusie
is gekomen dat de huidige omstandighe
den, ondanks alles, onmiddellijke mili
taire hulp aan Pakistan rechtvaardigen".
Wat is de realiteit in het Pakistan van
vandaag? In de 32 jaar van haar bestaan
heeft het land slechts één keer vrije ver
kiezingen gekend. Het leger weigerde
gehoor te geven aan de verkiezingsuit
slag en dit leidde uiteindelijk tot het uit
eenvallen van de Pakistaanse staat en de
oprichting van Bangladesj in 1971. Na die
traumatische gebeurtenis heeft de Paki
staanse elite de toon aangegeven. Pre
mier Bhoetto slaagde er niet in om de
economische en politieke stabiliteit te
handhaven en de derde militair dicta
tuur werd een feit. Bhoetto die als enige
burgerpohticus erin was geslaagd om
weerklank te vinden bij de grote massa,
eindigde zijn leven aan de galg.
Wangedrocht
Het Pakistan van Zia is een confessio
neel wangedrocht. De president geniet
erg weinig steun van het volk; de enige
politieke partij die het militaire regime
onvoorwaardelijk steunt is de sem .-fas
cistische partij Jamaat-i-Islami (Partij
van de Islam) die voor materiële hulp
bijna volledig afhankelijk is van Saoedi-
Arabië.
Het militaire regime heeft de Islam aan
gewend om de overgrote meerderheid
van het volk in een keurslijf van onder
drukking te dwingen. De Pakistani die
het keurslijf proberen af te werpen, wor
den in het openbaar afgeranseld, zonder
vorm van proces gevangen gezet of ter
dood veroordeeld. Op dit moment speelt
de zaak van de Sindhi-talige student Ali
Hyder Shah die onlangs ter dood is ver
oordeeld door een militair tribunaal. Zijn
misdaad? Hij had een demonstratie geor
ganiseerd onder de studenten aan de
universiteit van Sind tegen de verkrach
ting van een vrouwelijke studente. Het
meisje, dat medicijnen studeerde, was
verkracht door een plaatselijke politie
ambtenaar in de stad Nawabshah in de
provincie Sind.
De demonstratie leidde tot ernstige bot
singen met de politie. Er werden hon
derden arrestaties verricht en Hyder
werd ter dood veroordeeld. De universi
teit zelf wordt door de militaire autori
teiten bijna permanent gesloten gehou
den. Plaatselijke grappenmakers bewe
ren spottend dat de militaire officieren
en politieambtenaren tot de best opgelei
de Pakistani behoren omdat ze zoveel
tijd doorbrengen aan de universiteit van
Sind.
Kort nadat Zia in 1977 aan de macht was
gekomen, werden in het Pensjabi-talige
gedeelte van de stad Muitan honderden
stakende arbeiders doodgeschoten. Tallo
ze vakbondsleden zijn veroordeeld tot
zweepslagen en zware gevangenisstraf
fen. De vraag die de hoofdredacteur van
The New York Times zich stelde, is
daarom geenszins irrelevant. Een regime
dat zo geisoleerd en gehaat is als het re
gime van generaal Zia heeft veel materi
aal en mensen nodig om de orde te
handhaven.
Door de verkiezingen telkens weer uit te
stellen heeft Zia inmiddels zelf toegege
ven dat de oppositiepartijen zonder enige
moeite de verkiezingen zouden winnen.
De Pakistaanse Partij van het Volk heeft
bij de gemeenteraadsverkiezingen in
september vorig jaar aanzienlijke winst
geboekt. Dit ondanks de afwezigheid
van vele partijleden die in de gevangenis
zaten.
Het staat zo goed als vast dat de Paki
staanse Nationale Partij van Bizenjo en
Mengal (beiden zitten gevangen) bij
eventuele verkiezingen zouden winnen
in de belangrijke provincie Baloechistan
en winst zouden boeken in de noord
westelijke grensprovincie. Net als in an
dere Islamitische landen valt ook in Pa
kistan een toenemende afkeer te bespeu
ren van de Westerse machten en de Ver
enigde Staten. En juist daardoor bevind
generaal Zia zich in een uiterst moeilijke
positie.
Als hij verkiezingen toestaat, is het met
hem afgelopen. Als hij militaire hulp
aanvaardt van de Verenigde Staten en
toestemming verleent voor de inrichting
van Amerikaanse bases in Pakistan, is
de kans groot dat het volk massaal in op
stand komt en dat hij nog meer greep op
het land verliest.
Dus zal Zia nu proberen om zich door
middel van China in te dekken tegen de
militaire nabijheid van de Sovjet-Unie.
In een interview met het Amerikaanse
weekblad Newsweek heeft hij onlangs
het volgende gezegd: „De hoeksteen is
onze verhouding met China. Ze hebben
ons enorme morele en materiële steun
gegeven. Sinds 1966 hebben we voor ze
ker twee miljard dollar hulp ontvangen
van China". Met andere woorden de
Verenigde Staten kunnen Pakistan wel
wapens leveren, maar alleen via Peking.
Het is heel goed mogelijk dat de levens
duur van Zia's junta door de Russische
militaire interventie is verlengd. Maar
Generaal Zia-ul-Haq
de sombere sociale, economische en poli
tieke omstandigheden staan er borg voor
dat de verlenging van korte duur is.
Want de Islamitische Republiek van Zia
heeft voor 95 procent van de bevolking
niets opgelost. Symbolisch voor de situa
tie is misschien dat de statistieken die in
de Pakistaanse pers zijn gepubliceerd in
verband met het Internationale Jaar van
het Kind, hebben aangetoond dat 34 pro
cent van de kinderen tussen de vijf en
veertien jaar moeten werken om in hun
levensbehoeften te voorzien. In decem
ber berichtte een dagblad in Karachi:
„In een tapijtenfabriek is een jongetje
van negen jaar geketend omdat de direc
tie bang was dat hij weg zou lopen".
Het uiteenvallen van Pakistan in 1971
heeft een nieuwe dimensie verleend aan
de positie van de minderheidsgroepen
die in het nieuwe Pakistan zijn achterge
bleven. De inwoners van Baloechistan,
Pathan en Sind dragen het leger een
slecht hart toe. Vooral de Baloechistani's
beschouwen het als een bezettingsleger.
Zelfs in Punjab leeft er ongenoegen on
der de paupers uit de steden en de arme
boeren. Zowel brood als het recht om er
voor te vechten wordt de Pakistani ont
zegd en de onrust onder de bevolking
neemt met de dag toe.
Zia heeft weinig keus. Ingeklemd door
de Russen aan de ene kant en Khomeiny
aan de andere kant en nu ook nog ge
confronteerd met een overweldigende
verkiezingsoverwinning voor mevrouw
Gandhi in India is de kans groot dat Zia
zijn toevlucht neemt tot wanhopige stap
pen.
Het Westen weet heel goed wie ze steun
verleent. Ze hebben niet ingegrepen
toen Bhoetto werd opgehangen en heb
ben nu nog maar één instrument tot hun
beschikking. Maar de oude heren in Pe
king zouden toch wel een les moeten
trekken uit hun politieke blunders van
voorheen. China zou geen steun moeten
geven aan een impopulair regime dat
zeer reactionaire krachten in de samen-
leving vertegenwoordigt.
Een oude Moskougezinde Pakistaanse
communist zei me vorige week: „Je kunt
me van nu af aan maar beter met wat
ontzag behandelen". „Waarom"? vroeg
ik „Wie weet ben ik wel de volgende
president van Pakistan", antwoordde hij.
Natuurlijk is de wens hier de vader van
de gedachte, maar misschien is zijn wens
niet zo denkbeeldig als sommige mensen
zouden willen.
(Copyright The Guardian Pers Unie)
3.3
lJ (Door onze correspondent
Harold Jackson)
WASHINGTON President
Carter lijkt zich keer op keer
ki herboren te voelen. Zijn eerste
wedergeboorte leek een inval
n van het moment en ging gepaard
met een grote dosis optimisme.
Deze keer is de Amerikaanse
president opnieuw omgeslagen
als een blad aan een boom, maar
nu lijkt pessimisme de boven
toon te voeren in Carters nieuwe
visie op de toekomst. De vooruit-
achten voor de Verenigde Staten
rijn niet rooskleurig: de olietoe-
voer is in gevaar; de Sovjet-Unie
heeft de dominotheorie in wer
king gesteld door een inval te
doen in een zuidelijk buurland
en in Europa heerst verwarring;
hortom een combinatie van
anarchie en communisme waart
als de Zwarte Dood door de we
reld.
Het ziet er naar uit dat we, na de Mon
f?e-, Truman-, Dulles- en Nixonleer,
binnenkort kennis kunnen nemen van
°e Carterleer. Het is nog niet helemaal
duidelijk wat deze Leer zal inhouden.
Men verwacht dat Carter volgende week
in zijn rede voor het Congres zijn bedoe
lingen uiteenzet. Als gevolg van de ont
wikkelingen in Iran en Afghanistan en
mogelijkerwijs de uitslag van de opinie
peilingen is de Amerikaanse president
opvallend snel van koers veranderd.
jet-Unie voor ogen gehad. Niemand kan
nu nog betwisten dat hij het niet bij het
rechte eind had.
Leiderschap
Brzezinski heeft het juiste moment uitge
kozen. De onrust in Amerika is toegeno
men. Steeds meer Amerikanen vinden
dat ze lang genoeg excuses hebben aan
geboden voor de oorlog in Vietnam.
Wakker geschud door de oliecrisis van
vorig jaar kwam men plotseling, zelfs in
de meest afgelegen gebieden, tot het be
sef dat de wereld verder reikt dan Ame
rika en dat deze buitenstaanders grote
invloed kunnen uitoefenen op het dage
lijks leven. Als bij toverslag werd de
geest door dit inzicht verscherpt.
In eerste instantie reageerde men met de
roep om een sterk leider. Senator Ken
nedy besloot om hier op in te spelen en
maakte leiderschap tot de hoeksteen van
zijn verkiezingscampagne. Zoals „school
bus" het codewoord is voor de zwarte be
volking, zo betekent „leiderschap" dat
de Verenigde Staten zijn losgeslagen van
de kade en ten prooi zijn gevallen aan
gebeurtenissen in verre, onbekende lan
den. De Verenigde Staten leken niet in
staat een vuist te maken en aan te tonen
nog steeds een economische en militaire
supermacht te zijn. De gijzeling van het
ambassadepersoneel in Teheran beves
tigde dit. De inval in Afghanistan wees
uiteindelijk aan welke weg ze moesten
volgen.
De Sovjet-Unie is al 35 jaar een duidelijk
herkenbare tegenstander en men kan
dus bogen op ervaring. De vergeelde
mappen werden uit het archief gehaald
en afgestoft en de koude oorlog uit de ja
ren vijftig kwam weer tot leven. Gezien
het aantïd Amerikanen dat van mening
is dat niemand na Truman en Eisenho
wer nog de naam president heeft ver
diend, bleek deze reactie een ongeloof
lijk succes. Het feit dat de Russen vol
gens de Amerikanen terug leken te grij
pen naar de tactieken van hun Stalinis
tisch verleden, bevestigde de gevoelens.
De eerste tekenen van een nieuwe wind
bleken uit het debat over de ratificatie
van het SALT II-verdrag. De Senaat is
geen instituut dat op zich zelf staat. In de
Senaat worden de meningen uit de sa
menleving weerspiegeld. De terughou
dende geluiden en de vraag om een ver
hoging van de defensieuitgaven kwamen
voornamelijk van de rechtervleugel,
maar de haviken gaven waarschijnlijk
beter de mening van het kiezersvolk
weer dan de voorstanders van ratificatie.
Men reageerde opvallend rustig op de
beslissing om de uitgaven voor het Pen
tagon met 30.000 miljoen dollar te verho
gen. De kosten voor de nieuwe strategi
sche MX-raket waren hier nog niet eens
bij inbegrepen. Zelfs in een periode van
hoge inflatie, economische teruggang en
stijgende werkloosheid ziet de Ameri
Merit. De teer- en nicotine-arme
sigaret met 'n volwaardige en dus
lekkere smaak. Dankzij hét unieke
'Enriched flavor' procédé. Meer
smaak, minder teer en nicotine,
't Beste dus eigenlijk van beide.
Proef Merit en ontdek zelf dat
lichter roken ook
lekker kan zijn.
Nog niet zo lang geleden weerklonken
uit het Witte Huis geluiden van mensen
rechten, wapenbeheersing en aandacht
voor de armen en hongerenden onder
ons. Onder het motto van geen verdere
verspreiding van strategische wapens
werden wapenleveranties afgesneden,
waarschuwingen uitgedeeld en ambassa
deurs teruggeroepen voor overleg.
De volgorde van prioriteiten is nu dras
tisch veranderd. Pakistan staat weer op
de adressenlijst van het Witte Huis en
president Zia kan rekenen op wapenle
veranties ondanks het feit dat hij vastbe
sloten is om een atoombom te ontwikke
len en er niet over peinst om verkiezin
gen te houden. Als teken van goede wil
heeft men India een hoeveelheid ver
rijkt uranium aangeboden met het voor
uitzicht op meer in de toekomst. Somalië
is plotseling deel gaan uitmaken van de
vrije wereld. Afghanistan dient tot ba
ken van vrijheid en Amerika telt de
koppen om uit te rekenen hoeveel solda
ten ze kunnen inzetten.
In het persoonlijke vlak gaat het veilig
heidsadviseur Brzezinski voor de wind;
Cyrus Vance heeft bakzeil moeten halen.
Brzezinski, een uitgesproken havik,
heeft de opvattingen van zijn vermaarde
voorganger nimmer gedeeld. Terwijl
Henry Kissinger dacht dat eigenbelang
kon worden nagestreefd in samenwer
king met de Sovjets, heeft Brzezinski al
tijd een apocalyptisch beeld van de Sov
Troepenmacht
En nu staat ons dus een verklaring van
president Carter te wachten waarin hij
Monroe's ideeën van „een vitale belan
gensfeer" combineert met John Foster
Dulles' notie van „beperking", de zoge
heten Moncon Doctrine. President Car
ter zal waarschijnlijk uitvoerig uiteenzet
ten waar hij de lijnen op de kaart trekt.
Bovendien zal hij aankondigen dat hij de
betrekkingen met de oude bondgenoten
nauwer gaat aanhalen en dat hij onder
handelingen gaat openen om nieuwe
bondgenoten te winnen. Hij zal bevesti
gen dat er her en der verspreid door de
Indische Oceaan bases worden ingericht
om onderdak te bieden aan de nieuw te
vormen snel inzetbare troepenmacht van
100.000 man die onmiddellijk in actie
kar. komen als de Amerikaanse belan
gen in gevaar komen.
De Amerikanen zullen Carters maatre
gelen toejuichen. Nog maar weinig dui
ven kunnen boven de geschreeuw van
de haviken uitkomen, te meer daar het
een verkiezingsjaar is. Carters wederge
boorte is ongetwijfeld echt, maar het is
mooi meegenomen dat zijn veranderde
houding zijn kansen op een tweede
ambtstermijn in het Witte Huis aanzien
lijk heeft vergroot.
(Copyright The Guardian)
kaan zijn defensie kennelijk nog steeds
als een redelijke prioriteit.
