Vernieuwde
Amerikaanse
Fords lichter
en zuiniger
Kerk in Oost-Duitsland
angstvallig contact met
vermijdt
politiek
De mens als
geluiddemper
Kardinaal Etchegaray
achter besluit Küng
Nieuwe uitlaat
aanbrengen
eigenlijk
geen doe-het-
zelfwerk
Autogrammen
flf
(ORTE METTEN
5NENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 16 JANUARI 1980 PAGINA 11
NAIJLT
EGO
It komt over enke-
landen met een
model, een spor
ende vierpersoons-
die de naam Fue-
krijgen. Techni-
'egevens zijn nog
verstrekt: men
daarmee tot de of-
introductie op de
Ion te Geneve wel-
S maart a.s. begint,
foto een voor-
Dankzij verfijnde geluidsi
solatievoorzieningen zijn
moderne automobielen van
binnen zeer stil. Toch vindt
onder bepaalde omstandig
heden een nog verdere ver
mindering van het geluid
plaats, namelijk bij een gro
ter aantal passagiers.
Ingenieurs van VW hebben bij
een Golf GLS, die met drie in
plaats van twee personen was
bezet, een vermindering van
het geluidsniveau gemeten
van 1 tot 2 dB (A) in de derde
versnelling bij voluit accelere
ren tussen 4200 en 5200 min.
Eenzelfde geluiddemping
vindt plaats bij teruggenomen
gas in de derde versnelling, in
dien er in plaats van twee per
sonen vijf personen in de auto
zijn.
Op het eerste gezicht is dit
meetresultaat verrassend, doch
bij nader inzien kan dit ver
schijnsel gemakkelijk worden
verklaard.
Door een groter aantal inzit
tenden wordt de binnenruimte
verkleind en daardoor vindt
er een verschuiving plaats van
geluidsgolven vanaf of naar
het oor;
Bij een volbezette auto wordt
over het algemeen de zitpositie
en daarmee ook de stand van
het oor veranderd;
Door de vulling van de been
ruimten en het bezet zijn van
de zittingen wordt de uitstra
ling van het.geluid vanuit de
bodem verminderd;
Sporing, wielvlucht en een
verandering van de spoor
breedte rondom de veren aan
de vooras beïnvloeden bepaal
de geluidsoverdrachtwegen
via de cardan-assen, veerpoten
en triangels.
doorsnee automobilist
chouwt de uitlaat als
naar een stukje pijp on-
de auto. Als zo'n ding
pot gaat hang je er ge-
ion een nieuwe onder en
H lar is Kees. Zo is 't niet
lemaal, beter gezegd he-
naal niet. Vandaar dan
k het ontstaan van ge
legaliseerde bedrijven
bijvoorbeeld de Fista-
inkels, waar men dan
ok beweert dat het ver-
suwen van een uitlaat
Jtndoe-het-zelfwerk is.
w'tlaat is in feite tegen-
dig met onze belang-
bng voor energiebespa-
en milieu-verbetering
stukje wetenschap ge-
den. Ingenieurs houden
bezig met ontwikkeling
verbetering van materi
ën systeem.
of niet zelf aanbrengen
;n vraag die elke doe-
•zelver zelf moet beant-
irden. De een houdt van
gezellige sleutelpartij, de
er niet. Eén ding staat
het uitlaatsysteem is
og steeds grg kwets-
auto-onderdeel. De
ldemper krijgt het van
1 nen en van buiten zeer
•E' aar te verduren. Water,
pekel, zeedampen etc. tasten
de buitenzijde aan. De bin
nenzijde wordt te pakken
genomen door de agressieve
zuren die bij dg verbranding
van benzine en luchtmeng-
sel ontslaan. Vooral tijdens
de zgn. opwarmperiode di
rect na het starten van een
koude motor. Daarnaast is er
de thermische (hitte)belas-
ting waaraan een uitlaat
blootstaat. Uitlaatgassen ver
laten een motor met een
temperatuur van ongeveer
2000 graden C, komen de
voordemper binnen op een
temperatuur van 800 graden
en verlaten het uitlaatsys
teem op 350 graden C. De
koeling vindt plaats door de
rijwind en de buitentempe
ratuur, maar ook door het
laten expanderen.
U begrijpt dat onder invloed
van deze zaken de levens
duur van een uitlaat korter
is dan van menig ander
auto-accessoire. Dus op een
kapotte uitlaat moet u altijd
voorbereid zijn.
Ford introduceert voor het
modeljaar 1980 een viertal
nieuwe automobielen: de
Lincoln Continental, de
Continental Mark VI, de
Thunderbird en de Cougar
XR-7. Deze wagens zijn stuk
voor stuk honderden kilo's
lichter dan hun voorgan
gers. De buitenafmetingen
zijn kleiner geworden, ter
wijl de ruimte in het inte
rieur is toegenomen, evenals
de bagageruimte.
De motoren hebben een klei
nere inhoud en het brandstof
verbruik is ten opzichte van
de vergelijkbare typen van
1979 aanzienlijk gunstiger ge
worden. Een voorbeeld: de
Lincoln Continental Mark VI
is 38 procent zuiniger dan de
Mark V uit 1979.
Dat is in belangrijke mate te
danken aan de gewichtsver
mindering, de gunstiger
stroomlijnvorm en de nieuwe
automatische transmissie met
overdrive, de AOD, die Ford
heeft ontwikkeld. Deze auto
maat met vier overbrengin
gen, waarvan de vierde een
overdrive is, brengt het ver
mogen in de derde versnelling
voor 60 procent en in de vier
de versnelling voor 100 pro
cent mechanisch over. Daar
mee worden op de buitenweg
de verliezen als gevolg van
slip in de koppelomvormer ge
heel geëlimineerd.
Nieuw voor 1980 is ook een
computergestuurde controlesy
steem, dat in de Lincoln Con
tinental en de Mark VI is in
gebouwd. Dit systeem regelt
de ontsteking, het brandstof-
luchtmengsel en de toevoer
van lucht naar de uitlaatgas
katalysator, waardoor de scha
delijke stoffen in de uitlaatgas
sen voor een belangrijk deel
onschadelijk worden gemaakt.
Voorts worden benzinedam
pen opgevangen en weer aan
de motor toegevoerd, waarbij
de normale benzinetoevoer tij
delijk vermindert.
Een groot aantal van de 1980
modellen kan geleverd wor
den met Recaro-sportstoelen.
Ford komt voor 1980 ook met
de Mercury Capri, de luxe
broer van de Mustang, een ge
distingeerde vierzits coupe met
grote achterdeur.
Enkele prijzen van de goed
koopste modellen: tweedeurs
Mustang 22.885; Thunder
bird 32.876; Continental
tweedeurs 55.377 (Mark VI
60.422); Cougar XR-7
34.591; Capri driedeurs
23.920.
LINCOLN CONTINENTAL
4-door «edan hardtop
VERKOOP-DIEPTEPUNT Een Engels onderzoekbureau
heeft voorspeld dat de autoverkoop flink zal teruglopen. Dat zal
dit jaar beginnen en het volgende jaar zal een dieptepunt wor
den bereikt
TOYOTA-DIESEL Binnenkort komt er een Toyota diesel:
een nieuwe uitvoering van de Crown met een 2,2 liter motor en
vijfversnellingsbak. Als richtprijs wordt voorlopig voor Neder
land 27.500 aangehouden.
POLEN Het aantal personenauto's is in Polen in de laatste
twintig jaar sterk gegroeid. Waren er in 1960 vier auto's op de
1000 inwoners, in 1970 waren het er vijftien en vorig jaar wer
den er in totaal 1,8 miljoen personenauto's geteld wat neerkomt
op 52 per 1000 inwoners. De levertijd is echter nog zeer lang en
er zijn vele slechte wegen in Polen. Aldus de Stichting Weg die
eraan toevoegt dat Polen slechts 139 kilometer echte autoweg
kent.
RENAULT 5 TURBO Binnenkort komt de Renault 5 Turbo
op de automarkt na de wereldprimeur op de Brusselse „salon" in
januari. De dagproductie zal vijf stuks bedragen (in de fabriek te
Dieppe). De prijs ligt in de orde van grootte van f 55.000. Maxi
mum snelheid boven de 200 kilometer per uur.
OPEL Opel-ingenieurs hebben een nieuwe reparatiemethode
ontwikkeld voor bepaalde plaatwerkschades. Bij achterpanelen
wordt dan niet meer gelast maar, zoals in de vliegtuigindustrie,
gelijmd met een twee componentenlijm. Bij ongeveer 42 procent
van alle botsingen in Duitsland ontstaat relatief dure schade aan
de achterzijde van auto's. Bij de nieuwe methode is een bespa
ring van 30 procent aan arbeid mogelijk.
CHRYSLER De personenauto's van het Amerikaanse
Chrysler-concern worden sinds 1 januari ingevoerd door een
nieuwe Rotterdamse onderneming: CDP Import BV. Die letters
staan voor Chrysler. Dodge en Plymouth. CDP is een zusterbe
drijf van Daihatsu Nederland BV. Onder de nieuwe Amerika
nen die ingevoerd worden zit de Dodge Omni, Amerika's eerste
auto met de motor dwars voorin (deze zomer te verwachten),
voorwielaandrijving en vijfde deur en de Omni 024, de drie
deurs coupé. Later in het jaar komen de compacts, naar Europe
se begrippen flinke middenklassers, alle met voorwielaandrij
ving. Ernaast blijft er de import van de Daihatsu Cuore uit Ja
pan zodat men een range gaat voeren die begint bij 9000 en
eindigt bij 50.000. De meeste verkopen verwacht men van de
Daihatsu Charade, de Omni en later de compacts.
STELLINGEN De RAI heeft weer een aantal stellingen in
proefschriften verzameld die betrekking hebben op auto en/of
verkeer. Hier komen ze:
„Het esculaapteken op voorruiten van auto's van medici kan
licht worden verward met het dollarteken". (F.Leenhouts, Gro
ningen).
„Het verdient aanbeveling rijwielen met velgremmen bij regen
uit te rusten met een werp-anker". (A.Zwijnenburg, Groningen).
„Wanneer de opbrengsten uit wegenbelasting besteed worden
aan het verwijderen van verkeerd geparkeerde auto's blijft er
misschien geld over voor een verkeersdrempel". (A. ter Maat,
Amsterdam).
„Het effect van verkeersdrempels gaat niet verloren wanneer
voor fietsers aan weerszijden van de verkeersdrempel een
strook met een kleine helling wordt aangelegd". (W. ten Hoeve,
Groningen).
„Het zou de geloofwaardigheid van de medische stand verhogen
indien de bladen „Arts en Auto" en de „Autokampioen" in de
wachtkamers van artsen werden vervangen door „De vogelvrije
fietser". (P. Prick, Nijmegen).
„De stalen fietsklemmen, zoals die in de meeste Nederlandse
steden geplaatst worden, maken het zeer moeilijk om fietsen te
stallen". (E.Thomas, Utrecht).
CHEVRON Chevron gaat in de staat Washington een proef
nemen met „gasohol" dat geen lood als anti-klopmiddel bevat en
verder bestaat uit negentig procent benzine en tien procent
ethanol. Overigens ziet Chevron gasohol niet als dé oplossing.
De watervrije ethanol die erbij wordt gebruikt, wordt geprodu
ceerd tijdens een fermentatie-proces uit plantaardige grondstof
fen. Men verwacht dat het beter zal voldoen dan methanol, een
alcohol gemaakt uit o.a. kolen en afvalstoffen.
BRITISH LEYLAND British Leyland heeft weer een nieu
we order voor Landrover gekregen van de Koninklijke Land
macht. Het Nederlandse leger heeft er 1111 besteld ter waarde
van 38 miljoen gulden. De totale order beloopt nu 5028 Landro
vers ter waarde van 158 miljoen gulden.
rdinaal W. Baum
- ifd congregatie
- ir geloofsleer
Ms Johannes Paulus II
ft gisteren de benoe-
ig bekendgemaakt van
Amerikaanse kardi-
il William Baum tot
van de Vaticaanse
jgregatie voor de ka-
ieke opvoeding. Hij
it in de plaats van de
nse kardinaal Garon-
78), aan wie een ande-
S unctie is gegeven.
dinaal Baum (53) is de
ste Amerikaanse kardi-
Met hem komt er
reen Amerikaan in het
g rale bestuursapparaat
de kerk, sinds de dood
igustus vorig jaar van
linaal Joseph Wright,
(refect was van de con-
Satie voor de geestelij-
"ardmaal Baum wordt
terd als een man van
ïudende opvattingen.
'1
De benoeming van een nieuwe bisschop
van Berlijn, als opvolger van de onlangs
overleden kardinaal Bengsch, wordt in
Oost-Duitsland van groot belang geacht.
Als voorzitter van de Berlijnse bisschop
penconferentie zal hij immers zijn beslis
sende stempel drukken op de ontwikke
ling van de katholieke kerk in de DDR.
Het in West-Berlijn verschijnende protestant
se „Berliner Sonntagsblatt"_constateert in een
beschouwing rond de vacature, dat er duide
lijke accentverschillen bestaan in de houding
van de twee kerkgenootschappen in de DDR.
Weliswaar is de situatie van beide kerken in
principe gelijk, maar de katholieke kerk
wekt de indruk „meer in stilte te werken".
Zij timmert niet zo aan de weg. Het blad
maakt in dit verband melding van de Oostbe-
rlijnse katholieke „Theresienschule", de eni
ge confessionele school voor voortgezet on
derwijs, waarvan het diploma recht geeft op
verder studeren.
De katholieke kerk in de DDR streeft er alles
bijeen naar zich bij haar werk te concentre
ren op het zuivere godsdienstige terrein. Zij
houdt zich er verre van zich uit te spreken
over politieke en maatschappelijke proble
men. Bisschoppen en priesters letten op pre
cieze afbakening. In geen geval mag, volgens
het „Sonntagsblat", de indruk ontstaan, dat
de katholieke kerk op enigerlei wijze door de
staat zou worden ingepalmd. Men wil echter
ook, op het scrupuleuze af, de schijn van poli
tieke oppositie vermijden. Het voordeel van
een dergelijke „politieke onthouding" is, dat
aan de autoriteiten weinig voorwendsels aan
de hand worden gedaan tot ingrijpen. De ka
tholieke kerk ziet in een dergelijke strikte af
bakening haar overlevingskans.
Het blad vermeldt voorts een grote terughou
dendheid ten opzichte van binnenkerkelijke
hervormingen bij de katholieke kerk in de
DDR. De officiële kerk staat afwijzend ten
opzichte van een democratischer omgang tus
sen bisschoppen, priesters en leken, veelvor
migheid der meningen of een krachtiger
standpuntbepaling tegenover de socialistische
omgeving. Volgens de bisschoppen houdt elke
verscheidenheid het gevaar in, dat de staat de
?en tegen de ander gaat uitspelen en daarmee
de kerk zware schade toebrengt. Vandaar,
dat de praktijk van de protestantse kerken
om zich intensiever met de problemen van
het christen zijn onder het bestek van het so-
:ialisme bezig te houden, weinig bijval vindt.
Dit is er ook de oorzaak van, dat er tot nu toe
van katholieke zijde geen gesprek is geweest
als dat tussen partijleider Honnecker en het
oestuur van de protestantse kerkenbond in
maart 1978.
De onlangs overleden kardinaal Bengsch
neeft, aldus het „Sonntagsblatt" door zijn per
soon de gedragslijn van de katholieke kerk in
ie DDR in elk opzicht gegarandeerd. Nie
mand kan zeggen hoe in de toekomst de ac-
:enten iets anders zullen worden gelegd.
nieuwe bisschop van
uister zal worden be-
(md dr. Reinhard Lett-
ton (46>, die tot nu toe
ibisschop was. De deel-
ten Noordrijn-Westfa-
en Nedersaksen, heb-
daartoe hun toestem-
ng. die volgens het
ksconcordaat nodig is,
gegeven. Mgr. Lett-
ton komt in de plaats
n bisschop Heinrich
nnumberg, die op 16
'tember is overleden. In
J' werd mgr. Lettmann
:aris-generaal van het
1(l ^om en in 1973 wijbis-
fiop.
sluitingsdatum van de
,le ..Trouw aan de paus"
in tegenstelling tot eerde-
berichten nog niet vast-
Held. De actie gaat dan
ook onverminderd -voort.
Van de zijde van de actie
wordt medegedeeld, da"
wel bij postbus 1870 r -
wijk als bij de heer K
ker te Hoogwoud, voo. 'vtf- -
van de Titus Branuo,..'.:
Stichting, die de actie orga
niseert, stromen post blijven
binnenkomen met ingevul
de strookjes, instemmende
brieven en briefkaarten,
alsmede aanvragen voor na
dere informatie. Gezegd
wordt, dat velen de ernst
van de situatie in rooms-ka-
tholiek Nederland goed blij
ken in te zien en hun zorg
omtrent „trouw aan Rome"
niet onder stoelen of ban
ken steken. Men is dan ook
blij en dankbaar, dat deze
actie is gestart en nu zo
goed loopt.
De Evangelische Alliantie
wil de kerken in ons land
stimuleren om van 1982
een „evangelisatorisch
jaar" te maken. In 1980 en
1981 zouden zich zich hier
dan op moeten voorberei
den, respectievelijk door
bezinning en toerusting
en kadervorming. In de
komende tien jaren zou
den zending en evangeli
satie sterk naar voren
moeten worden gebracht.
Het gaat niet om grote sa
menkomsten, maar veel
meer om levende cellen,
waar plaats is voor gebed,
gemeenschap, toerusting
en aandacht voor de no
den in de wereld dichtbij
en veraf. Volgens de
Evangelische Alliantie is
de secularisatie groter
dan men denkt en men
moet niet te optimistisch
denken over de maat
schappelijke en geestelij
ke ontwrichting in de Ne
derlandse samenleving.
Ds. H. J. Hegger, predikant-
directeur van de stichting
„In de Rechte Straat" te
Velp, die vorig jaar de gere
formeerde kerk verliet,
heeft medegedeeld, dat hij
zich niet meer bij een be
staande kerk zal aansluiten.
Dan zou hij meewerken aan
een zondige situatie. Hij ziet
de oplossing in het beleven
van een huisgemeente, die
niet zou moeten samenko
men op zondagochtend, op
dat de leden in de gelegen
heid zijn dan naar hun ei
gen kerk te gaan. Ds. Heg
ger werd in 1940 tot priester
gewijd. In 1947 werd hij
professor aan het groot-se
minarie van de redempto
risten in Brazilië. Hij verliet
in 1948 de rooms-katholieke
kerk. In 1951 werd hij gere
formeerd' predikant en in
1959 directeur van de stich
ting „In de Rechte Straat".
De aartsbisschop van Marseille, kardinaal
Roger Etchegaray, tevens voorzitter van
de Franse bisschoppenconferentie, heeft
zich tijdens een bezoek aan kardinaal
Höffner, voorzitter van de Duitse bis
schoppenconferentie, solidair verklaard
met het besluit van de congregatie voor de
geloofsleer en van de Duitse bisschoppen
inzake prof. Küng, wie zoals bekend de
kerkelijke leeropdracht is ontnomen.
Kardinaal Etchegaray zei onder meer, dat de
kerk ook de rechten van de mens verdedigt
als zij de rechten van de gelovigen verdedigt.
Naar zijn mening werd „meer lawaai over
het geval Küng gemaakt dan nodig was".
Hij wilde geen vergelijking trekken met de
zaak van de Franse dominicaan en theoloog
Jacques Pohier, omdat de twee gevallen niet
te vergelijken waren, aangezien het bij Po
hier om een andersoortig optreden van de
kant van de congregatie voor de geloofsleer
ging. Over maatregelen tegen de Franse tra
ditionalistische aartsbisschop Marcel Lefèb-
vre kon hij niet oordelen, omdat de beslissing
daarover bij de Heilige Stoel lag. Kardinaal
Höffner zei hierover, dat een verdere bejege
ning van professor Küng. zowel als van mgr.
Lefèbvre vooral afhankelijk' is van hun hou
ding in de toekomst.
DDR
onderscheidt
ds. Niemöller
Ds. Martin Niemöller
heeft op zijn 88ste ver
jaardag de hoogste inter
nationale onderscheiding
van de DDR, de orde
„Grote Ster van de
Vriendschap der Volke
ren", ontvangen. De on
derscheiding is verleend
vanwege de grote verdien
sten voor de goede ver
standhouding der volke
ren en de vrede.
Niemöller ontving in 1970
zowel de Leninmedaille in
goud van de Sovjet-Unie als
een hoge Westduitse onder
scheiding. Tegenover de
Evangelische Pressedienst
zei hij, dat hij elke onder
scheiding, die een erken
ning voor zijn vredeswerk
is, accepteert. Niemöller
heeft zich in de jaren dertig
fel tegen Hitier gekant. Als
gevolg daarvan heeft hij in
de periode tussen 1937 en
1945 in een concentratie
kamp gevangen gezeten.
Van 1961 tot 1968 was hij
een van de presidenten van
de Wereldraad van Kerken
en lange tijd president van
de Evangelische Kerk in de
deelstaat Hessen. Hij is
voorts bekend vanwege zijn
pacifistische opvattingen.
