«Rustige j aarwisseling
de Leidse regio
Drents-Groningse streekromans
worden in Oegstgeest geboren
Z, Criminaliteit
herplaatst
naar het
"OVERLAST VOORAL IN KLEINE GEMEENTEN
—REGIO
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 2 JANUARI 1980 PAGINA 5
SSE In de Lissese Hoba-
hallen is van maandag 7 ja-
ye( ari tot vrijdag U januari de
ld; rlijkse mechanisatietentoon-
lling voor het bloembollen-
k te bezichtigen. De ope-
ïgstijden zijn van half twee
negen uur en op de laatste
g tot zes uur.
L5SENHEIM Het Twee-
Kamerlid Annelien Kap-
yne van de Coppello is dins-
gavond 8 januari te gast bij
plaatselijke VVD in gebouw
5es en Ineke' aan de Sassen-
imse Hoofdstraat. Zij zal
eken over het onderwerp
beralisme in de jaren
;linksaf-rechtsaf'. De discus-
lar bijeenkomst begint om half
iu ïen'
il DERDORP De plaat-
ijke VVD houdt donderdag
januari een openbare verga-
dering in de Menswording-
kerk aan het Leiderdorpse
Heelblaadjespad. De bijeen
komst waarin onder meer een
bestuursverkiezing aan de
orde komt, begint om half ne-
sn.
ISSE Ren- en Toervereni-
ging De Bollenstreek houdt
vrijdag 11 februari de jaarlijk
se ledenvergadering in café
restaurant De Beurs aan de
Lissese Haven. De vergadering
begint 's avonds om acht uur.
RIJNSBURG De Rijns-
burgse stichting 'Boekerij De
Kloosterhof' neemt vrijdag 11
januari de nieuwe bibliotheek
aan de Smidstraat officiéél in
gebruik. Op deze dag worden
er niet alleen van twee tot ne
gen uur boeken uitgeleend,
maar is iedereen ook welkom
om een kijkje te komen nemen
in de nieuwe bibliotheek. In
de expositieruimte van het
pand is een tentoonstelling
van zeefdrukken van de Rijns-
burgse kunstenaar Aad Hase-
noot.
ZOETERYVOUDE/LEIDER-
DORP De EHBO-afdeling
'Meerburg' van Zoeterwoude
en Leiderdorp start 15 januari
met een EHBO-cursus in de
Bernardusschool aan de Zoe-
terwoudse Oranjelaan. De op
leiding bestaat uit 16 lesavon-
den van 2 uur. Aanmelding en
inlichtingen bij: mevr. R. de
Vette, Lebuinesstraat 14, Zoe
terwoude tel. 896715 en mej. R.
Borst, Hubrechtstraat 10, Lei
derdorp tel. 894251.
ze de SD. Die soldaat is later
achter het Asser bos met
twee Nederlanders gefusil-
Na de oorlog werd het boertje
erop betrapt, dat hij bij ande
ren melk weghaalde om die
aan zijn varkens te voeren.
Het neerslaan van die Duitser
was geen helden daad geweest
maar de wanhoopspoging van
een vrek om het goud van de
familie te behouden. De buurt
heeft van de melkdiefstal
nooit politiewerk gemaakt.
Maar ze heeft het doorvertld,
waardoor het boertje hele
maal uit de gemeenschap
werd verstoten".
De schrijver Rein Brouwer
weet heel veel over het boe
renleven in het veen. Zelf
heeft hij zes bunder heide bij
Deurze ontgonnen.
Hij herinnert zich: „Ik woon
de in een groot huis in Assen
en ik was bezig met proefwer
ken toen alle veenarbeiders
voor de deur stonden. Ze wil
den meer loon.
Ik heb eerst mijn werk afge
maakt en ben toen met ze
gaan praten. Bij een borrel
vertelde ik ze, hoeveel ikzelf
verdiende. Het kostte moeite
om het ze te laten geloven.
Maar toen ik een paar dagen
met ze méé had gegraven,
gingen ze weer voor me door
het vuur".
Als je als 70-jarige vindt dat
de tjd eigenlijk voorbij is dat
je met schrijven moet verdie
nen, waarom zou je je er dan
zo ingespannen mee bezig
houden? Zeventig jaar: dat is
toch een leeftijd om te rusten
en jezelf te ontspannen?
Rein Brouer legt uit: „Schrij
ven is een middel om jezelf te
dwingen als een ander te den
ken en de dingen door de
ogen van een ander te bekij
ken. Ieder mens is veelzijdi-
ger dan hij zich voordoet
Ga je schrijven, dan kan je de
mens willen Zijn die de ethiek
je verbiedt te zijn: een dief,
een moordenaar of een stro
per 8 wat ik nog niet eens het
ergste vindt. Je moet jezelf
dwingen, in de huid van die
ander te kruipen. En dat ik
niet gemakkelijk. Maar het is
tegelijkertijd inspanning en
ontspanning.
Voor de schrijver „eigen
lijk dynamisch van aard"
ligt een vergelijkng met zijn
grootste hobby voor de hand:
„Ik heb een halve eeuw ge
zeild. Een keer bij windkracht
acht van Delfzijl naar Helgo
land en een keer met wind
kracht tien over het IJssel-
meer van Volendam naar
Muiden.
Voor volgend jaar heb ik een
uitnodiging voor een tocht
met de „Eendracht", ons nati
onale zeilschip. Zeilen in de
storm, dat is het mooiste wat
er is".
Jezelf en je schip in de hand
houden, ongeacht de wind,
stroom en golfslag dat is voor
Rein Brouwer een uitdaging
die hij niet onbeantwoord kan
laten. Net zomin als het
schrijven. JAN BAKKER
„Het heeft er alle schijn
&n, dat bepaalde vormen van criminaliteit
ph momenteel verplaatsen naar het platte1
ind". Dit constateerde vanmorgen district-
lommandant, kolonel P. Paul in zijn
leuwjaarsrede. De commandant baseert
ze stelling op de sterk toegenomen aantal-
Hn misdrijven in het afgelopen jaar. In 1979
Him het aantal misdrijven in het district
Hen Haag, waartoe de Leidse regio, Bollen-
Hreek en Rijn- en Veenstreek behoren, toe
Het achttien procent tot 8836. Het overgrote
van deze toename is te wijten aan de
van het aantal diefstallen met braak
,i fi misdrijven (respectievelijk 30 en 12 pro-
int). Deze percentages zijn aanzienlijk ho-
ir dan de landelijke gemiddelden. Het per-
V intage opgeloste zaken in deze categorie
idraagt ongeveer vijftig.
e districtscommandant meent, dat de cijfers
ïidelijk aantonen, dat meer aandacht besteed
oet worden aan voorlichting over misdaad-
iorkoming (crime-prevention) en crimineel
Jichtingenwerk. Handicap bij de bestrijding
in de criminaliteit is uiteraard het personeels-
I kort. In het afgelopen jaar was er overigens
el een verbetering te constateren. Kolonel
maakte bekend, dat in zijn district het
ntal vacatures terugliep van 140 in '78 naar
Ondanks deze verbeteringen maakte de ko-
ïel zich zorgen over de toekomst. „Ook dit
ir zullen weer dertig mensen de dienst verla-
i, onder hen de plv. districtscommandant en
?t minder dan twintig kaderleden onder wie
n groepscommandanten en vier postcom-
indanten". Problemen zag de commandant
k in de gebrekkige schietaccommodatie.
>oral nu er getraind moet worden met het
ïuwe pistool, de Walther P&, die het verou-
irde FN-wapen gaat vervangen.
[uisvesting
ivreden was de heer Paul met de huisvesting
in de diverse eenheden. In het afgelopen jaar
erden nieuwe bureaus geopend in Warmond
„i Reeuwijk, terwijl in Leiderdorp tijdelijk een
euw groepsbureau werd betrokken. In Lisse
I Zoeterwoude is de nieuwbouw begonnen en
Leiderdorp, Waddinxveen en De Lier gaat
de"eerste paal voor een nieuw bureau in de loop
van dit jaar wellicht de grond in. Het definitie
ve districtsbureau in Leiderdorp krijgt ook vas
tere vormen. Kolonel Paul hoopt, dat dit ge
bouw in 1985 voltooid zal zijn. Ook de ver-
keersgroep die thans nog onderdak geniet op
vliegbasis Ypenburg zal daar dan worden on
dergebracht.
De automatische telefoondoorkoppeling, die in
het afgelopen jaar werd doorgevoerd, blijkt een
succes te zijn. Door deze doorkoppeling komt
het publiek direct bij de centrale meldkamer
terecht als zij het bureau in hun buurt bellen
waar op dat moment niemand aanwezig is. Ge
studeerd wordt op uitbreiding van de surveil
lancedienst tot de volle 24 uren.
Miljoen
In zijn nieuwjaarstoespraak schotelde de dis
trictscommandant zijn toehoorders een groot
aantal cijfers voor. Onder meer meldde hij, dat
het afgelopen jaar voor het eerst voor meer dan
een miljoen gulden aan boetes was geind. Het
aantal aanrijding liep met 1,2 procent terug tot
8.044. Hierbij vielen 51 doden, 19 minder dan in
het jaar ervoor. Het aantal gewonden nam
eveneens af met 11 procent tot 1119. Er werden
minder processen verbaal wegens verkeerso
vertredingen gemaakt, namelijk 23.800 tegen
28.400 in 1978. Men verwerkte meer dan 20.000
arrestatiebevelen.
Kritiek had kolonel Paul op het voorontwerp
tot wijziging van de politiewet en dan met
name op het onderdeel dat de mogelijkheid tot
het indienen van klachten tegen de politie ver
betert. Hij meende dat met name het juridische
aspect teveel wordt benadrukt en dat de com
missies die dit behartigen niet met zoveel woor
den zijn voorzien in het lidmaatschap van een
politiefunctionaris. De samenstellers van het
voorontwerp zouden volgens de districtcom
mandant te weinig oog hebben voor de beharti
ging van de belangen van de politieman en ten
slotte moet men zich afvragen of het wel ge
wenst is de politieman door middel van een
dergelijke zwaarwichtige regeling in een uit
zonderingspositie te plaatsen. De commandant
meende, dat de regeling bij de politieman be
dreigend kan overkomen.
OEGSTGEEST/EM-
MEN „De tijd dat ik
met schrijven moest
verdienen is eigenlijk
voorbijzegt Rein
Brouwer. Hij heeft een
lange rij streekromans
en enkele noveles op
zijn naam. Zóveeldat
hij aantal en titels niet
meteen precies kan noe
men. Meestal spelen ze
op het platteland van
Groningenwaar Brou
wer 70 jaar geleden ge
boren werd. Maar heel
wat ervan zijn gesitu
eerd in Drenthe9 waar
de heer Brouwer 21 jaar
lang onderwijzer was.
Bovendien zijn er historische
werken van zijn hand ver
schenen: één over „Gronin
gen en Ommelanden in
Grootvaders tijd" en twee
banden waarin Essays verza
meld zijn over grote figuren
uit de geschiedenis van het
Westen.
Opnieuw heeft Rein Brouwer
een roman voltooid. Een boek
over de doorbraak van Dren
the, rond de eerste wereldoor
log, van oud naar nieuw. De
titel? Die staat nog niet vast.
„Och het moet eerst nog naar
Boer Roelfsema in Zuidlaren.
Die zal het Zuidlaarder dia
lect corrigeren. Roelfsema is
73 en hij weet erg veel over
dialect, gebruiken en geschie
denis van zijn omgeving.
Over een maand is het boek
klaar. Intussen moet ik be
denken welke uitgever het
moet hebben
Gemakkelijk gezeten in zijn
armstoel in het veel te kleine
huisje in Oegstgeest, beheerst
Rein Brouwer het gesprek.
Hij begint ergens middenin
want hij is nog niet los van
zijn nieuwste roman.
Zes weken lang heeft hij elke
middag achter zijn schrijfma
chine in die andere wereld
geleefd. Maar bovendien staat
hij op het punt, in het week
end voor de bewoners van het
Oegstgeester verzorgingshuis
„Hofwijck" een lezing te hou
den over de schilder Van
Gogh.
In de nieuwe roman speelt
bovenmeester Crone de
hoofdrol, een man die erg
veel gedaan heeft voor de
ontwikkeling van Drenthe.
Want d'Olde Lantschap was
onder de Nederlandse gewes
ten te lang het achtergesteld
kind gebleven. „Meester Cro
ne liep met een zak kunstmest
op de rug van Oudemolen,
waar hij hoofdonderwijzer
was, naar Westerbork om er
de boeren te vertellen over
nieuwe landbouwmethoden".
Crone
„Mooie Jeanne" zo noem
den ze de echtgenote van de
Rein Brand achter zijn typemachine in zijn Oegstgeestse
woning.
vroegere commissaris der Ko
ningin in Drenthe. Linthorst
Homan die heeft me veel
verteld over meester Crone,
die in 1934 overleed.
Crone was een vrijgezel. Hij
liep dikwijls, ie statig zwart
pak maar met roos op de
kraag, zomaar bij Linthorst
Homan binnen om te vertel
len wat er volgens hem in de
provincie gebeuren moest. De
commissaris nam hem serieus,
luisterde en vroeg zijn me
ning. K. ter Laan, later burge
meester van Zaandam, heeft
nog bij Meester Crone in de
klas gezeten
Daarmee geeft de auteur iets
prijs over de bronnen van zijn
nieuwe boek. Maar dan maakt
hij een sprongetje naar zijn le
zing: Van Gogh heeft óók in
Drenthe gewerkt: bij Hooge-
veen en in Nieuw-Amster
dam.
Crone en Van Gogh: je kunt
ze niet vergelijken. Maar
vraag je me nou wie ik het
meest bewonder, dan is dat
toch wel Crone. Om wat die
voor Drenthe heeft gedaan.
De hele wereld kijkt in be
wondering naar Van Goghin
Oudemolen staat een Crone-
bank. Van steen. Met daarin
zijn naam en een opgaande
zon ze hebben dus toch iets
in hem gezien maar je kunt
er niet eens op zitten als het
nat is".
Heeft Rein Brouwer alleen
sympathie voor de miskende
grootheid? Misschien is er, on
bewust, een andere reden
voor Brouwers voorkeur voor
Crone. Beiden zijn ze onder
wijzer geweest. Allebei eerst
in Groningen en later in
Drenthe: Crone in Taarlo en
Oudemolen: Brouwer in As
sen. „Aan de lagere school in
de Venestraat. Hoofd was Ja
ger, die leeft nu nog. In Assen
ben ik getrouwd. Met Grietje,
hier. Dat was in 1933. Maar in
1951 ben ik naar Oegstgeest
gegaan. Ik had drie kinderen
op het gymnasium en die wil
den naar de Universiteit".
Dus werd Rein Brouwer
medewerker van enkele ver
zekeringsmaatschappijen. En
toen hij op z'n zestigste werd
gepensioneerd, keerde hij te
rug in het onderwijs: als le
raar aardrijkskunde aan de
HAVO en leraar Nederlands
aan de MAVO van de Rem
brandt Scholengemeenschap
in Leiden.
Nadat hij 65 geworden was
bleef de heer Brouwer op
verzoek van de leerlingen!
nog een half jaar voor de klas
staan om de examenopleiding
af te ronden. Tenslotte was hij
opnieuw een paar jaar werk
zaam voor het verzekering
swezen. „Nu ben ik vrij man
en kan ik dus weer schrij
ven zegt hij voldaan.
Oude liefde
„Mijn oude liefde is Drenthe.
En waarom? Wel: Opa Kam
pen, mijn opa van moeders
kant, had bijen. Daarmee ging
hij van Siddeburen naar de
bijenmarkten in Schoonloo en
Odoorn. Bij Ekkelkamp.
Hij reed dan de langwagen.
Dat was een wagen waarvan
voor- en achterwielen werden
losgemaakt en uit elkaar ge
plaatst. Daar gingen dan lan
ge balken tussen. Er konden
wel tachtig korven op. Ik was
toen een jochie van vijftien,
zestien. Ik zat op de Kweek
school in Appingedam.
Bij elk tolhek nam Opa een
borrel. En ik zat achterop de
wagen om boeven af te
schrikken. Zo leerde ik Dren
the al heel vroeg kennen.
Opa Kampen was een gewel
dige man. Toen hij 85 jaar
was, reed hij nóg op de fiets
van Siddeburen naar Assen.
Hij kende veel oude volk
sliedjes. In mijn eerste boek.
Dauw over dorstig land",
komt zo'n lied van Opa Kam
pen voor".
„Dat eerste boek liet ik lezen
door Anne de Vries. Die zei:
„Je moet het dialect zó
schrijen als een Drentse boer
het zou spreken als hij in Am
sterdam de weg zou vragen
Maar dat heb ik in mijn vol
gende boek toch maar niet ge
daan. Als besef ik wel, dat er
yoor een streekroman met di
alect maar een beperkte
markt is.
In dat tweede boek speelt de
Zuidlaarder paardenmarkt
een belangrijke rol. Er staat
een heel lesje in over alles,
waarop je moet letten als je
een paard koopt. Dat kijken
in de bek is onzin: elk paard
van zeven jaar wordt al af
tands.
In Groningen zeggen ze: 'n
Drentgait Grunn' mit staile
oom veurbie". „Met gemakt"
betekent dat. Want de Drent
se boer houdt veel meer van
zijn paarden dan de Gronin
ger. Die fokt wel paarden, Ol-
denburgers. En hij zit erop.
Maar 1st er 'ns op: De Drent
wérkte met zijn paarden en
hij loopt ernaast.
Na drie romans over Gronin
gen, schreef Rein Brouwer
„Sint Jan". Dat heeft niets
met zijn religieuze gezindheid
te maken. „Ik ben orthodox
hervormd maar voor een der
de katholiek want ik heb sy
mbool-gevoel, voor een derde
humanist want ik heb de
waarheid boven alles lief".
Nee, „Sint Jan" is een novel
le, die gaat over de goede
diensten die het Noorden ver
leende aan de grote steden,
die leden onder de honger
winter.
Het boek is geïnspireerd door
de ervaringen met de voedsel-
transporten. die Brouwer in
1944 organiseerde, „ik wou
wel wat dóen voor het land.
En ik kreeg bijval van een
student, Daan van de Mos van
Speyk. Politie en brandweer
van Den Haag hadden ver
voer. Auto's met houtgasgene
rator. Wij zorgden voor de in
kopen.
Overal waren boeren en bur
gers, die hielpen, ondanks de
tegenwerking van de Land
wacht. Die gaf zelfs niets om
de schriftelijke vrijgeleide dat
we hadden gekregen van haar
districtscommandant, Gijs
Oosterhof. We verzamelden
het voedsel en begeleidden
het naar Den Haag want je
moest er natuurlijk wel zeker
van zijn, dat heto pde goede
plaats terecht kwam".
„En dan heb ik nog geschre
ven: „De Zegen". Het idee
daarvoor kreeg ik in de kerk
in Assen, toen ik er een be
kend schilder zag bidden.
Zó godvruchtig!...
O ja: „Paarden van Schel
ven", „Het Testament" en
„Het goud van Moslo". Dat is
weer een novelle die in Dren
the speelt. Die gaat over mijn
melkboer.
Op een nacht sloegen een
Duitse soldaat en een NSB-er
een raam van zijn boerderijtje
in en klommen binnen. Ze be
gonnen met het stelen van
spek. Maar toen ze bij het
gouden oorijzer van de vrouw
kwamen die en beetje bo
ven haar stand leefde 8 werd
de boer woedend.
In zijn nachthemd ging hij die
mof met een staaf ijzer 'te lijf.
De NSB-er ging er vandoor.
Opoe pakte het machinepis
tool van de rover af en smeet
het in het stro onder de
koeien. De soldaat werd met
zijn gezicht in het glas van de
gebroken ruit gedrukt en
zwaar gewond naar buiten ge
smeten. Toen waarschuwden
Legale oudejaarspret In Warmond.
loop van de nacht enke
le charges uitgevoerd te
gen vernielzuchtige jon
geren.
In het Voorschotense winkel
centrum Noord-Hofland zijn
tijdens de jaarwisseling een
groot aantal ruiten gesneuveld.
Twee jongens zijn gearresteerd
nadat ze bij het jongerencen
trum 'De Lindenhoeve' twee
surveillancewagens van de
rijkspolitie hadden beschadigd.
Hun aanhouding leidde tot een
grootscheepse vechtpartij tus
sen toegesnelde politieagenten
en jongeren. Later in de nacht
moest de politie ingrijpen bij
een vechtpartij tussen bezoe
kers van de Lindenhoeve.
Traditiegetrouw kwam het
ook in Sassenheim tot charges
tegen baldadige jeugd. Een
groep van naar schatting 60
jongeren had stelling genomen
in de Hoofdstraat en bestookte
passerende voetgangers en au
tomobilisten met een aanzien
lijke hoeveelheid vuurwerk.
Toen de ruiten van een leeg
staand winkelpand sneuvelden
greep de politie in en arres
teerde twee jongens van 17 en
18 jaar. In Warmond moest de
brandweer twee keer onder
politie-escorte uitrukken om
een uit de hand lopend vreug
devuur op De Baan te doven.
Hier beperkte het politieoptre
den zich tot het uitdelen van
enkele klappen.
In de gehele Leidse regio is de
brandweer een behoorlijk ge
deelte van de nacht op de been
geweest. Brandende autowrak
ken, autobanden en andere
vuurstapels vormden het
straatbeeld tot diep in de
nacht. Aan de Lissese Heere-
weg, ter hoogte van het buurt
schap De Engel brandden
twee sloopwoningen nagenoeg
uit. In Leimuiden trof ditzelf
de lot een onbewoonde woon
boot in de Drecht.
en door baldadige jeugd beschadigd winkelpand in Sassenheim.
11-
IISTRICTSCOMMANDANT RIJKS
POLITIE IN NIEUWJAARSREDE:
LEIDEN De gemeen
te- en rijkspolitiekorp
sen in de Leidse regio
vinden dat de nieuw
jaarsviering in vergelij
king met andere jaren,
redelijk rustig is verlo
pen. Naast de gebruike
lijke oudejaars-taferelen
bleef het verder overal
rustig. Wel constateert
de sterke arm dat er in
vernielingen en decibe-
len gemeten een accent
verschuiving te zien is
naar de kleinere ge
meenten. De 'gebruike
lijke' brandjes, vernie
lingen en plagerijen dus,
zij het dan dit jaar een
paar uur langer dan ge
bruikelijk, in bijvoor
beeld Hazerswoude, Sas
senheim en Warmond.
In het Lissese buurt
schap 'De Engel' gingen
twee slooppanden in
vlammen op en in Voor
schoten kwam het twee
keer tot een treffen tus
sen politie en jongeren
in het jeugdcentrum De
Lindenhoeve. In Sassen
heim en Warmond wer
den door de politie in de
otti'
Districtscommandant
P. Paul.
