Gezondheid uit de wijnfles VERTEL ME WAT U MANKEERT EN IK VERTEL U WELKE WIJN U MOET DRINKEN.. Proost! Het glas wijn dat u zojuist met welbehagen hebt ge noten ter begeleiding 'van de kalkoen, fazant, kip, reerug, of was het een sappig stuk ossehaas, was een slok pure ge zondheid, misschien helpt het u zelfs wel van een lichamelij ke kwaal af! Nee, wacht nu even met te gaan protesteren, het is niet zo dwaas als het lijkt, ook al heeft vader Cats dan beweerd: „Als de wijn gaat in de man, ligt de wijsheid in de kan". Of vader Cats geheelonthouder was, moge even buiten beschouwing blijven trouwens, is een geheelonthouder niet iemand die de kater uit de boom heeft gekeken want- het is beter om de oude Plutarchus (46-120 na Chr.) te gelo ven, die zegt: „Wijn is van de dranken de nuttigste, van de geneesmiddelen de smakelijkste, van de voedingsmiddelen de aangenaamste". De wetenschap over wijn als geneesmiddel, die de Grieken en Romeinen zo'n tweeduizend jaar geleden al hadden, is door de eeuwen heen in spreuken en zegswijzen blijven be staan: „Goede wijn geeft goed bloed", „Wijn weert de gal". Hoe het er nu precies mee zat wist niemand, maar dat wijn, goede wijn, goed voor de gezondheid was, stond wel vast en het was niet eerder dan nadat Bayer het aspirientje had uit gevonden, dat dit rotsvaste volksgeloof verloren ging. Verloren? Nee, niet helemaal en niet overal. De chemische technieken mogen nog zo ver verbeterd zijn, de ge neesmiddelen mogen dan bij kilo's tegelijk door de artsen worden voorge schreven, vooral op het platteland van de wijnstre ken in de wereld blijft men meer geloven in de natuur- geneeskracht die in wijn is opgeslagen, dan in de pil len, poeders en zalfjes van meneer de dokter. En als we dan over de wijnstre ken praten waar dat geloof nog leeft, moeten we den ken aan Frankrijk, Italië en Roemenië. Hoewel de wijncultuur mis schien al zo oud is als de mensheid, gezien het feit dat de bijbel er al over spreekt, zijn het de Romei nen in hun kolonisatiedrift geweest, die de wijnstok over Europa hebben ver breid. Het toenmalige Gal- lië, het Frankrijk van nu, werd wijnland door de sol daten-kolonisten die met de wijnstokken als het ware in hun ransel liepen. Het Roemenië van nu, het toenmalige „land van de wilde Geten en Daciërs", werd op dezelfde manier gekoloniseerd door de troepen van keizer Hadria- nus. Archeologische vondsten hebben aangetoond dat reeds 6000 jaar geleden daar wijnstokken werden aangeplant. Ko ning Burebista van de Daciërs gaf reeds in de eerste eeuw voor Christus opdracht de wijngaarden te vernietigen om zo een halt toe te roepen aan de binnenvallende zwervende stammen. Een soort verschroeide-aarde-politiek dus. Maar op de munten uit de Romeinse tijd, uit ongeveer 100 na Christus, staat alweer een vrouw afgebeeld aan wie door kin deren korenaren en druiven worden gegeven, zinnebeelden van de rijkdom van het gebied, dus zo'n vaart zal het met die verschroeide aarde wel niet gelopen hebben. Frankrijk, Italië en Roemenië dus, Latijnse landen, die nog meer gemeen hebben, namelijk hun ligging rond de 45ste breedtegraad en hun klimatologische omstandigheden, zoals invloed van zeeën en dergelijke. Tussen Frankrijk en Roeme nië zijn er ook bodemkundig gezien niet zulke grote verschil len. Maar terug van de geschiedenis van de wijn naar de genees kracht ervan. Zoals reeds gezegd hebben de volkeren die wijn verbouwden altijd geloofd in de stimulerende of rust gevende, want dat is ook mogelijk en helende eigen schappen van de wijn. Tot de chemie op de proppen kwam, was dat een rotsvast geloof. Merkwaardigerwijs is het die zelfde chemische kennis die dat geloof weer doet terugke ren. Analyses van verschillende wijnen leveren zo'n 250 che mische stofen op. Om maar een paar mineralen te noemen: calcium, magnesium, natrium, kalium, ijzer, fluor, zwavel, io- dium. Aan organische stoffen mogen genoemd worden de koolhydraten in de vorm van enkelvoudige suikers, glucose en fructose, fenolen, looistoffen en diastasen. Zonder al te diep in te gaan op de specifieke werking van al deze stoffen, kan over het algemeen worden gezegd dat ze alle nodig zijn voor een gezond lichaam en een gezonde geest. Aha, horen we nu de tegenstanders van een goed glas wijn al opmerken. Hij verzwijgt de alcohol, volksvijand nummer één voor lichaam en geest, zoals hij graag door ge heelonthouders wordt ge noemd. Laten we daar be slist niet over zwijgen. Een overmaat aan alcohol is schadelijk, een overmaat aan wortelsap ook en aan frites eten evenzo. Waar het om gaat is de juiste maat te houden. En als het gaat om wijn als genees middel is het belangrijk de juiste hoeveelheid, op het juiste tijdstip, van de juiste wijn. Niets bijzonders zult u zeggen, want zo gaat het met een drankje van de dokter ook. Zo is dat! Vandaar dat we ons nu meteen tot de wijnvoor- schrijvende dokter richten, namelijk dr. E. A. Maury, die een medische handlei ding schreef hoe een groot aantal ziektes me( goede wijn ^bestreden kan wor den. Dié handleiding, Soignez-vous par Ie vin, is inmiddels ook bij Gottmer in Nijmegen verschenen en bij de uitgeverij Orion in Brugge. Dr. Maury zegt: „In onze tijd van vooruit gang waarin we het zeldza me voorrecht hebben te mogen leven, behoort het op grond van een verkeer de opvatting van gezondheid en voedingsleer tot de bon-ton zonder enige vorm van proces hardgrondig af te geven op de wijn. Men schuift het een ongehoorde hoop narigheid in de schoenen..., van het bestaan van alcoholisten tot en met de toegenomen criminaliteit en het schrikwekkend aantal auto ongelukken toe. En dat terwijl er nog nooit in de geschiede nis van de mensheid zoveel mineraalwater en vruchtesap is gedronken als tegenwoordig. Verhandelingen, voordrachten de een nog geleerder dan de andere en allemaal even stomvervelend radiocauserieën en televisiebeelden, com mentaren van de hooggeleerde ridders van de droevige fi guur...; er wordt niets onbeproefd gelaten om ons met A plus B te bewijzen hoe schadelijk wijn wel is en wat voor nadelige gevolgen hij meebrengt, zowel voor het lichaam als voor de geest". „Al die anti-wijncampagnes doen niets af aan het feit dat het water dat tegenwoordig als drank wordt gebruikt steeds meer bezoedeld raakt; dat het ondoordacht gebruik van verdovende of bewustzijnsverruimende middelen die echt giftig zijn, van zogeheten tranquillizers en andere vind- sels van hetzelfde kaliber, steeds meer ingang vindt bij het publiek, zonder dat er een haan naar kraait. Maar wijn... moet je horen, zeg, foei toch, hoe is het mogelijk". „En toch heeft men nog onlangs in de medische vaktijd schriften kunnen lezen, dat er volgens onderzoeken van Hon gaarse artsen verband zou bestaan tussen de frequentie van nierstenen en de kwaliteit van het leidingwater dat men drinkt; het hoge calciumgehalte van het water zou de vor ming van steenachtige verhardingen in de nieren veroorza ken. Voortgezet onderzoek zal de juistheid van deze hypo these nog moeten toetsen. Ondertussen echter heeft prof. Crawford van het St. Georges hospitaal in Lon den bewezen dat leiding water de weg effent voor hartongevallen. Hij heeft namelijk vastgesteld dat het percentage letsels aan de kransslagaders van het hart hoger ligt in de Lon- dense agglomeratie, waar het water kalkhoudend is, dan te Glasgow, waar het water zachter is". Dr. Maury stelt echter een dwingende voorwaarde: dat de kwaliteit van de wijn geëerbiedigd wordt. „Het is namelijk een koud kuns tje", zegt hij, „de schade lijkheid van het gegiste sap van druiven voor te goo chelen wanneer van dat plantaardig element, dat juist de basis van alles is pm? bij de wijnbereiding, praktisch geen spoor wordt aangetrof fen in de wijn, of liever in het surrogaat dat men met die naam gedoopt heeft". „Slechte wijn is", zoals P. Delore het formuleert, „wijn die bewerkt is, waarbij gefraudeerd is bij de bereiding, vooral door toevoeging van natriummetasulfiet. Men krijgt dan een wijn waarin de gistzwammen vernietigd zijn". Juist de laatste jaren zijn Franse wijnen nogal eens in op spraak gekomen omdat ermee geknoeid was. Een van de minste dingen die de handige Franse wijnboeren'wordt ver weten, is dat zij hun Franse wijnen versnijden met goedkope Italiaanse en Algerijnse wijnen. Erger wordt het als de wijn chemische toevoegingen krijgt. Nogmaals dr. Maury: „We hoeven toch zeker niet te beklemtonen dat een wijn van goe de kwaliteit, gedronken in redelijke hoeveelheden, nooit een nadelige uitwerking op het organisme kan hebben, leder van ons heeft wel eens de ervaring opgedaan die hij zich naast andere ongemakken nog wel herinnert van een ze kere „haarpijn", nadat hij onder het eten een rode of witte drank had geproefd die verraderlijk het etiket „vin d'appela- tion controlée" droeg, doch in feite niets anders was dan een vulgair bijprodukt van handige scheikundigen. Een slechts enigszins geoefend gehemelte proeft het verschil onmiddel lijk. Waarna men natuurlijk weigert om verder te drinken van zo'n vervalst en in wezen dus giftig vocht". Het is mede daarom, maar ook om de prijs, dat vele genie ters van een goed glas wijn de laatste jaren hun toevlucht hebben gezocht in wijnen waarvan ze weten dat de kwaliteit constant is, zoals in de Hongaarse Egri Bikaver (Stierebloed) en Tokayer en in de Roemeense rode wijnen Merlot en Ca bernet, en de witte Muscat Ottonel, Tarnave Feteasca en Tarnave Riesling, om er maar eens een paar te noemen. De Hongaarse wijnen worden reeds vele jaren in Nederland geïm porteerd, de Roemeense wijnen nog pas vrij kort door Kott International Commercial Company in Amsterdam. De grote slij tersinkooporganisatie Del eave in Delft, die meer dan zeshonderd slijters als le den telt, heeft de Roe meense wijnen nu ook in zijn pakket opgenomen. President-directeur M. Hoozemans en directeur G. J. Ph. Boonekamp een bekende naam van vroeger: Boonekamp bitter die wij naar hun mening vroegen over wijn en ge zondheid en over de kwali teit van de Roemeense wijnen in dat opzicht, verzekerden ons dat ook zij geloofden in de geneeskrachtige werking van de goede wijn. De Roemeense wijn wordt gekenmerkt door stabiliteit in kwaliteit zonder bijmengingen. „De rode wijnen zijn uitstekend, misschien wat ongecultiveerd, de witte Mus cat Ottonel is zeker een hoogstaande wijn", meent de heer Boonekamp. Om de zieke medemens niet langer in spanning te laten, vol gen hier enige ziekten, met daarbij vermeld de medicijn, vrij naar dokter Maury en het volksgeloof. Lijdt u aan aderverkalking, drink dan de ene dag twee bor deauxglazen rosé uit de Provence of Roemeense Haretrosé bij de maaltijden en de andere dag twee glazen Franse Mus cadet of Roemeense Muscat Ottonel. Lijdt u aan galstenen, dan is na de maaltijden één tot twee bordeauxglazen witte wijn uit Sancerre of Pouilly of de Tar- nava Feteasca aan te bevelen. Een onvoldoende afscheiding van de gal echter kan worden bestreden met suikerbevattende witte wijnen uit de Anjou of Vouvray of met Muscat Ottonel. Eén of twee tulpglazen aan het eind van de maaltijd volstaat. Een infarct kan men voorkomenn door voor en na de maaltij den één of twee fluitglazen champagne sec te drinken van de bekende Franse merken of de Roemeense Zarea. Hebt u last van maagzuur? Drink dan één tot twee glazen tij dens de maaltijden van zwak zure wijnen, zoals de Saumur of veel suiker bevattende witte wijnen als de Sauternes of de Muscat Ottonel. Wijn en mager worden lijken vijanden. Toch niet. Twee bour gogneglazen van een Cóte d'Or-wijn of Tarnave Feteasca of Tarnava Riesling tijdens de maaltijden mogen best. Stress, meestal bestreden met tranquillizers, valium en libri um, wordt ook met per maaltijd één of twee bordeauxglazen Médocwijn of Cabernet duchtig aangepakt. Tenslotte vermoeidheid. Een bordeaux- of bourgogneglas voor en na de maaltijd van een Saint Emilion of Cóte de Beaune-wijn doet wonderen. Of zo'n zelfde hoeveelheid Roe meense Merlot. Volgens dr. Maury is er bijna geen ziekte die niet te bestrij den is met wijn. Zelfs reuma en tuberculose. En het volksge loof leert al niet anders. Dan kan het toch niet allemaal larie koek zijn! Vertel me wat u mankeert en ik vertel u welke wijn u moet drinken. Wijn als drankje van de dokter; als die ge dachte voor u het drinkplezier maar niet vergalt. Proost! Op uw gezondheid! GERARD CRONE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 22