Gezondheid
uit
de wijnfles
VERTEL ME WAT U MANKEERT
EN IK VERTEL
U WELKE WIJN U MOET DRINKEN..
Proost! Het glas wijn dat u zojuist met welbehagen hebt ge
noten ter begeleiding 'van de kalkoen, fazant, kip, reerug, of
was het een sappig stuk ossehaas, was een slok pure ge
zondheid, misschien helpt het u zelfs wel van een lichamelij
ke kwaal af! Nee, wacht nu even met te gaan protesteren,
het is niet zo dwaas als het lijkt, ook al heeft vader Cats dan
beweerd: „Als de wijn gaat in de man, ligt de wijsheid in de
kan". Of vader Cats geheelonthouder was, moge even buiten
beschouwing blijven trouwens, is een geheelonthouder
niet iemand die de kater uit de boom heeft gekeken want-
het is beter om de oude Plutarchus (46-120 na Chr.) te gelo
ven, die zegt: „Wijn is van de dranken de nuttigste, van de
geneesmiddelen de smakelijkste, van de voedingsmiddelen
de aangenaamste".
De wetenschap over wijn als geneesmiddel, die de Grieken
en Romeinen zo'n tweeduizend jaar geleden al hadden, is
door de eeuwen heen in spreuken en zegswijzen blijven be
staan: „Goede wijn geeft goed bloed", „Wijn weert de gal".
Hoe het er nu precies mee zat wist niemand, maar dat wijn,
goede wijn, goed voor de gezondheid was, stond wel vast en
het was niet eerder dan nadat Bayer het aspirientje had uit
gevonden, dat dit rotsvaste volksgeloof verloren ging.
Verloren? Nee, niet helemaal en niet overal. De chemische
technieken mogen nog zo
ver verbeterd zijn, de ge
neesmiddelen mogen dan
bij kilo's tegelijk door de
artsen worden voorge
schreven, vooral op het
platteland van de wijnstre
ken in de wereld blijft men
meer geloven in de natuur-
geneeskracht die in wijn is
opgeslagen, dan in de pil
len, poeders en zalfjes van
meneer de dokter. En als
we dan over de wijnstre
ken praten waar dat geloof
nog leeft, moeten we den
ken aan Frankrijk, Italië en
Roemenië.
Hoewel de wijncultuur mis
schien al zo oud is als de
mensheid, gezien het feit
dat de bijbel er al over
spreekt, zijn het de Romei
nen in hun kolonisatiedrift
geweest, die de wijnstok
over Europa hebben ver
breid. Het toenmalige Gal-
lië, het Frankrijk van nu,
werd wijnland door de sol
daten-kolonisten die met
de wijnstokken als het
ware in hun ransel liepen.
Het Roemenië van nu, het
toenmalige „land van de
wilde Geten en Daciërs",
werd op dezelfde manier
gekoloniseerd door de
troepen van keizer Hadria-
nus. Archeologische vondsten hebben aangetoond dat reeds
6000 jaar geleden daar wijnstokken werden aangeplant. Ko
ning Burebista van de Daciërs gaf reeds in de eerste eeuw
voor Christus opdracht de wijngaarden te vernietigen om zo
een halt toe te roepen aan de binnenvallende zwervende
stammen. Een soort verschroeide-aarde-politiek dus. Maar
op de munten uit de Romeinse tijd, uit ongeveer 100 na
Christus, staat alweer een vrouw afgebeeld aan wie door kin
deren korenaren en druiven worden gegeven, zinnebeelden
van de rijkdom van het gebied, dus zo'n vaart zal het met die
verschroeide aarde wel niet gelopen hebben.
Frankrijk, Italië en Roemenië dus, Latijnse landen, die nog
meer gemeen hebben, namelijk hun ligging rond de 45ste
breedtegraad en hun klimatologische omstandigheden, zoals
invloed van zeeën en dergelijke. Tussen Frankrijk en Roeme
nië zijn er ook bodemkundig gezien niet zulke grote verschil
len.
Maar terug van de geschiedenis van de wijn naar de genees
kracht ervan. Zoals reeds gezegd hebben de volkeren die
wijn verbouwden altijd geloofd in de stimulerende of rust
gevende, want dat is ook mogelijk en helende eigen
schappen van de wijn. Tot de chemie op de proppen kwam,
was dat een rotsvast geloof. Merkwaardigerwijs is het die
zelfde chemische kennis die dat geloof weer doet terugke
ren. Analyses van verschillende wijnen leveren zo'n 250 che
mische stofen op. Om maar een paar mineralen te noemen:
calcium, magnesium, natrium, kalium, ijzer, fluor, zwavel, io-
dium. Aan organische stoffen mogen genoemd worden de
koolhydraten in de vorm van enkelvoudige suikers, glucose
en fructose, fenolen, looistoffen en diastasen.
Zonder al te diep in te gaan op de specifieke werking van al
deze stoffen, kan over het algemeen worden gezegd dat ze
alle nodig zijn voor een gezond lichaam en een gezonde
geest.
Aha, horen we nu de tegenstanders van een goed glas wijn
al opmerken. Hij verzwijgt de alcohol, volksvijand nummer
één voor lichaam en geest,
zoals hij graag door ge
heelonthouders wordt ge
noemd. Laten we daar be
slist niet over zwijgen. Een
overmaat aan alcohol is
schadelijk, een overmaat
aan wortelsap ook en aan
frites eten evenzo. Waar
het om gaat is de juiste
maat te houden. En als het
gaat om wijn als genees
middel is het belangrijk de
juiste hoeveelheid, op het
juiste tijdstip, van de juiste
wijn. Niets bijzonders zult
u zeggen, want zo gaat het
met een drankje van de
dokter ook. Zo is dat!
Vandaar dat we ons nu
meteen tot de wijnvoor-
schrijvende dokter richten,
namelijk dr. E. A. Maury,
die een medische handlei
ding schreef hoe een groot
aantal ziektes me( goede
wijn ^bestreden kan wor
den. Dié handleiding,
Soignez-vous par Ie vin, is
inmiddels ook bij Gottmer
in Nijmegen verschenen en
bij de uitgeverij Orion in
Brugge. Dr. Maury zegt:
„In onze tijd van vooruit
gang waarin we het zeldza
me voorrecht hebben te
mogen leven, behoort het
op grond van een verkeer
de opvatting van gezondheid en voedingsleer tot de bon-ton
zonder enige vorm van proces hardgrondig af te geven op de
wijn. Men schuift het een ongehoorde hoop narigheid in de
schoenen..., van het bestaan van alcoholisten tot en met de
toegenomen criminaliteit en het schrikwekkend aantal auto
ongelukken toe. En dat terwijl er nog nooit in de geschiede
nis van de mensheid zoveel mineraalwater en vruchtesap is
gedronken als tegenwoordig. Verhandelingen, voordrachten
de een nog geleerder dan de andere en allemaal even
stomvervelend radiocauserieën en televisiebeelden, com
mentaren van de hooggeleerde ridders van de droevige fi
guur...; er wordt niets onbeproefd gelaten om ons met A plus
B te bewijzen hoe schadelijk wijn wel is en wat voor nadelige
gevolgen hij meebrengt, zowel voor het lichaam als voor de
geest".
„Al die anti-wijncampagnes doen niets af aan het feit dat het
water dat tegenwoordig als drank wordt gebruikt
steeds meer bezoedeld raakt; dat het ondoordacht gebruik
van verdovende of bewustzijnsverruimende middelen die
echt giftig zijn, van zogeheten tranquillizers en andere vind-
sels van hetzelfde kaliber, steeds meer ingang vindt bij het
publiek, zonder dat er een haan naar kraait. Maar wijn...
moet je horen, zeg, foei toch, hoe is het mogelijk".
„En toch heeft men nog onlangs in de medische vaktijd
schriften kunnen lezen, dat er volgens onderzoeken van Hon
gaarse artsen verband zou bestaan tussen de frequentie van
nierstenen en de kwaliteit van het leidingwater dat men
drinkt; het hoge calciumgehalte van het water zou de vor
ming van steenachtige verhardingen in de nieren veroorza
ken. Voortgezet onderzoek zal de juistheid van deze hypo
these nog moeten toetsen.
Ondertussen echter heeft
prof. Crawford van het St.
Georges hospitaal in Lon
den bewezen dat leiding
water de weg effent voor
hartongevallen. Hij heeft
namelijk vastgesteld dat
het percentage letsels aan
de kransslagaders van het
hart hoger ligt in de Lon-
dense agglomeratie, waar
het water kalkhoudend is,
dan te Glasgow, waar het
water zachter is".
Dr. Maury stelt echter een
dwingende voorwaarde:
dat de kwaliteit van de wijn
geëerbiedigd wordt. „Het
is namelijk een koud kuns
tje", zegt hij, „de schade
lijkheid van het gegiste sap
van druiven voor te goo
chelen wanneer van dat
plantaardig element, dat
juist de basis van alles is
pm?
bij de wijnbereiding, praktisch geen spoor wordt aangetrof
fen in de wijn, of liever in het surrogaat dat men met die
naam gedoopt heeft".
„Slechte wijn is", zoals P. Delore het formuleert, „wijn die
bewerkt is, waarbij gefraudeerd is bij de bereiding, vooral
door toevoeging van natriummetasulfiet. Men krijgt dan een
wijn waarin de gistzwammen vernietigd zijn".
Juist de laatste jaren zijn Franse wijnen nogal eens in op
spraak gekomen omdat ermee geknoeid was. Een van de
minste dingen die de handige Franse wijnboeren'wordt ver
weten, is dat zij hun Franse wijnen versnijden met goedkope
Italiaanse en Algerijnse wijnen. Erger wordt het als de wijn
chemische toevoegingen krijgt. Nogmaals dr. Maury: „We
hoeven toch zeker niet te beklemtonen dat een wijn van goe
de kwaliteit, gedronken in redelijke hoeveelheden, nooit een
nadelige uitwerking op het organisme kan hebben, leder van
ons heeft wel eens de ervaring opgedaan die hij zich
naast andere ongemakken nog wel herinnert van een ze
kere „haarpijn", nadat hij onder het eten een rode of witte
drank had geproefd die verraderlijk het etiket „vin d'appela-
tion controlée" droeg, doch in feite niets anders was dan een
vulgair bijprodukt van handige scheikundigen. Een slechts
enigszins geoefend gehemelte proeft het verschil onmiddel
lijk. Waarna men natuurlijk weigert om verder te drinken van
zo'n vervalst en in wezen dus giftig vocht".
Het is mede daarom, maar ook om de prijs, dat vele genie
ters van een goed glas wijn de laatste jaren hun toevlucht
hebben gezocht in wijnen waarvan ze weten dat de kwaliteit
constant is, zoals in de Hongaarse Egri Bikaver (Stierebloed)
en Tokayer en in de Roemeense rode wijnen Merlot en Ca
bernet, en de witte Muscat
Ottonel, Tarnave Feteasca
en Tarnave Riesling, om er
maar eens een paar te
noemen. De Hongaarse
wijnen worden reeds vele
jaren in Nederland geïm
porteerd, de Roemeense
wijnen nog pas vrij kort
door Kott International
Commercial Company in
Amsterdam. De grote slij
tersinkooporganisatie Del
eave in Delft, die meer dan
zeshonderd slijters als le
den telt, heeft de Roe
meense wijnen nu ook in
zijn pakket opgenomen.
President-directeur M.
Hoozemans en directeur
G. J. Ph. Boonekamp
een bekende naam van
vroeger: Boonekamp bitter
die wij naar hun mening
vroegen over wijn en ge
zondheid en over de kwali
teit van de Roemeense wijnen in dat opzicht, verzekerden
ons dat ook zij geloofden in de geneeskrachtige werking van
de goede wijn. De Roemeense wijn wordt gekenmerkt door
stabiliteit in kwaliteit zonder bijmengingen. „De rode wijnen
zijn uitstekend, misschien wat ongecultiveerd, de witte Mus
cat Ottonel is zeker een hoogstaande wijn", meent de heer
Boonekamp.
Om de zieke medemens niet langer in spanning te laten, vol
gen hier enige ziekten, met daarbij vermeld de medicijn, vrij
naar dokter Maury en het volksgeloof.
Lijdt u aan aderverkalking, drink dan de ene dag twee bor
deauxglazen rosé uit de Provence of Roemeense Haretrosé
bij de maaltijden en de andere dag twee glazen Franse Mus
cadet of Roemeense Muscat Ottonel.
Lijdt u aan galstenen, dan is na de maaltijden één tot twee
bordeauxglazen witte wijn uit Sancerre of Pouilly of de Tar-
nava Feteasca aan te bevelen.
Een onvoldoende afscheiding van de gal echter kan worden
bestreden met suikerbevattende witte wijnen uit de Anjou of
Vouvray of met Muscat Ottonel. Eén of twee tulpglazen aan
het eind van de maaltijd volstaat.
Een infarct kan men voorkomenn door voor en na de maaltij
den één of twee fluitglazen champagne sec te drinken van de
bekende Franse merken of de Roemeense Zarea.
Hebt u last van maagzuur? Drink dan één tot twee glazen tij
dens de maaltijden van zwak zure wijnen, zoals de Saumur
of veel suiker bevattende witte wijnen als de Sauternes of de
Muscat Ottonel.
Wijn en mager worden lijken vijanden. Toch niet. Twee bour
gogneglazen van een Cóte d'Or-wijn of Tarnave Feteasca of
Tarnava Riesling tijdens de maaltijden mogen best.
Stress, meestal bestreden met tranquillizers, valium en libri
um, wordt ook met per maaltijd één of twee bordeauxglazen
Médocwijn of Cabernet duchtig aangepakt.
Tenslotte vermoeidheid. Een bordeaux- of bourgogneglas
voor en na de maaltijd van een Saint Emilion of Cóte de
Beaune-wijn doet wonderen. Of zo'n zelfde hoeveelheid Roe
meense Merlot.
Volgens dr. Maury is er bijna geen ziekte die niet te bestrij
den is met wijn. Zelfs reuma en tuberculose. En het volksge
loof leert al niet anders. Dan kan het toch niet allemaal larie
koek zijn! Vertel me wat u mankeert en ik vertel u welke wijn
u moet drinken. Wijn als drankje van de dokter; als die ge
dachte voor u het drinkplezier maar niet vergalt. Proost! Op
uw gezondheid!
GERARD CRONE