Haanstra tekende twee maanden voor zn film Hen pak slaag9 Herinnering aan de hongerwinter ais geeft HBO-student ïieuwe stijl neer mogelijkheden f El 24 arrestaties erricht en voor driekwart 3(niljoen buit gevonden Operazanger Cor Wijgers overleden woor 19 (UNST/ BINNENLAND LEIDSE COURANT WOENSDAG 19 DECEMBER 1979 PAGINA 19 ,rW rn I n. Twee jaar voorbe reidingen, zes we ken opnamen en bijna een jaar af werken. Dat is het werk, dat Bert Haanstra heeft ver zet, voordat zijn uiteindelijke pro- dukt de bioscoop in kon. In die twee jaar voorbereiding zitten twee maan den tekenwerk. In een tweetal forse schetsboeken te kent de perfectio nist exact, wat hij later in beeld ge bracht wil zien. Ex- lusief voor deze krant kunnen wij één van de ruim honderd pagina's uit zijn schetsboek publiceren. Het is de scène, waarin Paul Steenbergen als de oude Slieps tijdens een receptie van zijn schoon zoon, directeur van Slieps' kinderwa genfabriek, een toe spraak wil houden en dan volledig de kluts kwijt raakt en het in zijn broek doet. Haanstra: „Die voor bereidingen is meer dan het halve werk. Ik besteed er ook veel aandacht aan. Scène voor scène, be eldje voor beeldje zet ik zo op papier. Op namen die op locaties gemaakt moeten worden, fotografeer ik. Samen met came raman Anton Mun ster ben ik het land doorgetrokken en heb alle „buiten-op- namen" zo in beeld gebracht. Anton en mijn zoon Rimko, die de film mede-produ ceerde. fungeerden als stand-ins om de plaatjes een stukje realiteit te geven." Met die „papieren film" is Haanstra vervolgens gaan pra ten met de acteurs, belichters en andere medewerkers, waar door tijdens de opna men geen verrassin gen konden ontstaan. Perfectionist Bert Haanstra is moe. En eigenlijk kan dat ook niet anders. De afgelopen drie jaar is hij bezig geweest met zijn „pak slaag", de film die afgelopen donderdag in niet minder dan 59 bios copen in Nederland ging draaien. Hoewel hij wel wat gewend is Haan stra doet immers al zo'n jaar of dertig mee in de filmindu strie huivert hij een beetje bij dat gro te aantal. Op 59 witte doeken tegelijk avond aan avond zijn film. Het is bijna een record; alleen „Juliana in zeventig bewogen jaren", de film die begin dit jaar in de bioscopen kwam, ging groter uit. Voor Haanstra was zo'n mammoet release niet nodig. Hij was al tevreden geweest als „Pak slaag" in een theater of tien, misschien vijftien, was gaan draaien. Maar distri buteur Tuschinski besliste anders. Tot na de Kerstda gen blijft de Larense cineast in ons land. „Even kijken hoe de reacties zijn, wat uit blazen en dan in de eerste week van het nieuwe jaar met va kantie", zegt hij. Vakantie Eigenlijk zou hij nu wel weg willen, want hij is er hard aan toe. „Het laatste jaar. exacter vanaf okto ber 1978, heb ik week in week uit gewerkt. En op de zaterdag èn op zon dag. Zeven dagen per week", aldus Haan stra. die daarmee geenslzins wil zeggen dat hij het niet met plezier gedaan heeft. Je ziet zijn hele ge zicht glimmen als hij in zijn verhaal over de totstandkoming van „Pak slaag" te rug kijkt naar de op- namedagen. Met name de scène, waar in de directeur van de kinderwagenfa briek Slieps, de hoofdrol van Kees Brusse, door zijn per soneel wordt verrast met een vijfentwin tigtal schapen. Kantoor Voor die scène had den we een keurig kantoor nodig en via vrienden werd ik ge attendeerd op de voormalige kantoren van de topdirectie van AKZO in Vel- perbroek. Ik naar die mensen toe en ge vraagd: Heren, ik wil een film opnemen en nu heb ik een kan toor nodig. Mag ik gebruik maken van uw kantoren in Vel- perbroek. Natuurlijk moet ik er het één en ander veranderen, maar alles wordt weer in de oorspron kelijke staat terugge bracht. 't Was hele maal geen probleem; ik mocht m'n gang gaan", aldus Haan stra en hij vervolgt: „Eén ding ben ik nog vergeten, er moeten ook vijfentwintig schapen door dat kantoor lopen. Even dacht ik dat ik teveel gevraagd had, maar toch kwam het „gaat uw gang maar". Pagina uit Haanstra's script voor 'Een pak tfBVÜ. i/tin ka*. J xILM •Hi"* JU. -T-ri t 2. Si, dj IUUJIU. Kuue .-C— <tf A a^. f £*>-(. t - cao— H*. abt Kf v.A~ aa—op*, 2-i. f 4^ v'wh/. J 7 ^/LjC, Ca-J k^U At— CL/ -K&i) 6*-f cL<^ iLiUh Ut OW J "pe». f U. i.' -v, do-* J tl-xJL V. Icv>> #Ve^-c Troep Wel, dat is gebeurd. „En een troep dat het geworden is", meldt Haanstra uitbundig. „Vijfentwintig scha pen met de lift naar boven, dan door een lange gang en ver volgens een kantoor in. 't Is niet te gelo ven wat je aantreft Water als die beesten weer naar de stal zijn." schoonzoon Slotter. In deze scène doet Paul het in zijn broek. Het is vooral deze scène, die bij critici en vakmensen wordt bewonderd, want Bert Haanstra dit vakkunig op film vast te leggen. Aan deze scène denkt Haanstra met vreugde terug, maar' ook de opnamen met Paul Steenbergen, waar hij als de oude Slieps een toespraak moet houden voor Het was allemaal heel eenvoudig be dacht. Haanstra: „Op papier had ik me voorgesteld, dat we het gezicht van Paul in beeld zouden heb ben, dat de camera vervolgens daalt, de kijker constateert. dat Paul het in zijn broek heeft gedaan en vervolgens tilt de camera weer terug naar het gezicht van Paul Steenbergen. Zo simpel was het. Maar hoe krijg je een broek nat in die paar seconden dat de ca mera het laat zien. Water wil niet, want dat duurt veel te lang, voordat het in trekt. We hebben het geprobeerd met olie, met vet, maar niets werkte. Uiteindelijk lukte het met hon derd procent alcohol. Maar het was wel een hele toestand met allerlei slanget jes." Geweldig Haanstra is bijzonder tevreden met het werk dat is verzet door zijn acteurs en actrices. Met name voor Paul Steenber gen heeft hij niets dan lof. De inmiddels meer dan zeventig jarige acteur had voor zijn rol in „Pak slaag" (net als „Dok ter Pulver", de vori ge film van Haan stra, weer een ver haal van Antoon Koolhaas) vrijwel nooit voor het medi um film gewerkt. „Ik herinner me nog goed, dat ik met m'n zoon Rimko naar Paul toe ben geweest om hem te vragen voor de film en de rol met hem door te spreken. Twintig jaar geleden heb ik ook aan Steenbergen ge dacht voor een rol in Fanfare. Dat is toen niet doorgegaan. Nu wilde Paul wel en hij heeft zich voor meer dan honderd procent gegeven. Tijdens de „droge" repetities moest ik hem zelfs afremmen. Steeds moest ik tegen hem zeggen: Paul, doe nu kalm aan, als straks de camera loopt, dan ben je uitgeput. Hij gaf zich helemaal. Dit in tegenstelling tot een filmvakman als Kees Brusse, die pas voor de volle honderd procent in actie kwam als de ca mera's werkelijk lie pen." Gordijn Voor Paul Steenber gen was het werken voor film vreemd. Vandaar dat hij zich volledig liet leiden door het vakman schap van Bert Haanstra. „Steeds weer opnieuw zei Paul tijdens de opna men tegen mij, dat ik het moest zeggen, als hij wat fout deed. Om een voorbeeld te noemen: als Paul's gezicht close-up in beeld is, moet hij er aan herinnerd wor den dat hij niet z'n ogen dicht doet. Im mers, als dat beeld straks drie meter groot wordt geprojec teerd en je ziet dan tijdens zo'n close-up de acteur de ogen neerslaan, dan lijkt het alsof een gordijn dicht gaat. Dat is al lemaal anders als op toneel. Er moet veel meer bij gedacht worden. Door de techniek kan je veel meer op het publiek overbrengen dan in de schouwburg. Op het toneel moet het Perfect Tijdens de verschil lende voorvertonin gen die aan de pre mière van „Pak slaag" op 13 decem ber voorafgingen, kreeg perfectionist Bert Haanstra talloze complimenten voor zijn vanuit technisch oogpunt gave film. Met name wat be treft het geluid wa ren de schouderklop jes niet van de lucht Haanstra zelf daar over: „Als je één keer zegt: „ach, laat dat maar zitten", dan zeg je dat ook ge makkelijk een twee de en derde keer. Continuiteitsfouten en synchronisatiefou- ten zijn het gevolg. Ik vind dat dat niet mag en dat dat niet kan." WILL BEUMER UITGEBREIDER PROGRAM HOGER BEROEPSONDERWIJS BS hi in, (Van onze parlementaire redactie) EN HAAG Minister Pais heeft ndaag het voorontwerp voor een jarte wet op het hoger beroepsonder- openbaar gemaakt, waarin het BO een eigen gezicht moet krijgen ti opzichte van het voortgezet en het etenschappelijk onderwijs. Zo wordt dit concept-wetsontwerp ook voor HBO-dagonderwijs een propedeu se fase van hoogstens één jaar en hoofdfase van maximaal drie jaar •rgesteld. Door het hoger beroeps- derwijs in een aparte wet onder te engen, wordt het mogelijk om het BO na verloop van tijd ook op te ne en in een Kaderwet hoger onder is, samen met het wetenschappelijk derwijs en de Open Universiteit, al- minister Pais. het voorontwerp is een groot aantal nieuwe menten toegevoegd die het eigen karakter het HBO moeten gaan bepalen. Zo is de tpedeutische fase - die niet wordt afgesloten een examen - in het HBO'bedoeld als een ste verkenning van de onderwijssoort, waar de student desgewenst de mogelijkheid heeft over te stappen naar een andere richting in hoger beroeps- of het wetenschappelijk on wijs. van de meest ingrijpende elementen in het wetsontwerp is de introductie van de zoge naamde vrije studierichtingen, die de student de mogelijkheid moeten bieden om het onder wijs- en examenpakket naar zijn persoonlijke wensen in te richten. Daarbij zal hij niet gebon den zijn aan de studierichtingen binnen één HBO-school, maar wordt het mogelijk om zelf een pakket samen te stellen uit vakken die aan verschillende soorten van HBO worden gedo ceerd. Door een vrijere keus yan het onderwijs programma krijgt de student de gelegenheid om te kiezen voor een zogenaamd dossier-di ploma in plaats van een afsluitend examen. De HBO-scholen krijgen van de minister een grotere eigen verantwoordelijkheid en dus meer vrijheid toegemeten via het zogenaamde instellingswerkplan, waarin de instelling zelf - zonder bemoeienis van buitenaf - vastlegt hoe het onderwijs op die school wordt georgani- In het HBO-statuut zullen voor elke studierich ting voorschriften worden gegeven ten aanzien van de toelatingsvoorwaarden, de cursusduur en d£ hoofdlijnen voor de inrichting van het onderwijs en de examens. In de nieuwe HBO- wet zullen verder alle opleidingen voor onder wijsgevenden worden opgenomen. Nieuwe studierichtingen die op HBO-scholen worden gestart krijgen in de nieuwe wet 5 tot 10 jaar de tijd om zichzelf vrij te ontwikkelen; pas daarna moeten zij voldoen aan de voor schriften die zijn vastgelegd in het HBO-sta tuut. Het aantal verschillende diploma's, aktes van bekwaamheid en dossier-diploma's wordt vergroot, zodat kan worden voldaan aan de vraag naar meer individueel ingerichte einde xamenpakketten. ZAAK VAN DE STELENDE ZUSJES": ERDAM Met de ar- tatie van weer twee zus- een 59-jarige Haagse en 61-jarige Amsterdamse, het aantal aanhoudingen wat genoemd wordt „de ik van de stelende zusjes" op 24 gekomen, in de Rotterdamse politie tele weken geleden twewe sen betrapte bij het stelen huishoudelijke artikelen, zij nog niet vermoeden deze muis een heel lange irt had. Bij de meisjes thuis de politie voor ruim een kwart miljoen aan gestolen ar tikelen aan. Daar bleef het niet bij. De recherche ontdekte dat nog meer familieleden en kennissen bij de omvangrijke winkeldiefstallen waren be trokken. De ene dag na de an dere hield de politie wel een man of vrouw aan die iets met de zaak te maken had. De meeste bendeleden blijken zich al jaren achtereen met winkeldiefstallen te hebben beziggehouden. Inmiddels zijn veel goederen verkocht, in ge bruik genomen of naar fami lieleden in Suriname ver stuurd. De buit die nog niet is verhandeld en door de politie in diverse woningen werd aangetroffen, heeft een ge schatte waarde van ruim 750.000 gulden. Het is nog niet te zeggen of nog meer arrestaties zullen volgen, maar voorlopig is de Rotterdamse politie nog niet klaar met deze zaak die nu al de grootste georganiseerde winkelroot in Nederlands cri minele geschiedenis wordt ge noemd. Toen Nederland boven de grote rivieren door de hon gerwinter werd getroffen - de grote steden in het wes ten het zwaarst - was de nu in Londen werkzame jour nalist Henri van der Zee tien jaar en woonde in Hil versum. Hij heeft dus ook wat persoonlijke herinne ringen kunnen verwerken in zijn boek over de perio de „Van Dolle Dinsdag tot Bevrijding", dat hij, in eer ste opzet voor de Engelse uitgever MacMillan schreef. Hij realiseerde zich namelijk, dat in het buitenland betrekkelijk weinig bekend is van het leven in destijds bezet Ne derland en zijn „The Hun- gerwinter" kan daar zeker wat aan helpen doen. Aan de Engelse uitgave vooral is nu eerst bij H. J. W. Becht te Amsterdam de vertaalde Nederlandse edi tie verschenen. „De hongerwinter" geeft in woord ert beeld een vaak treffend inzicht in de grim mige werkelijkheid van ons laatste oorlogsjaar. Het drei gend naderbij komen van de hongersnood voor miljoenen mensen, die tenslotte voor duizenden ook letterlijk de hongerdood zou worden, vormt de beklemmende ach tergrond van het boek, dat overigens ook zeer boeit door de weergave van het rele vante politieke en militaire gebeuren, en het fanatieke handelen van de Duitse be zetter, die, de nederlaag in zicht, met ijzeren vuist heeft onderdrukt. De Jong zal het straks allemaal stellig veel uitvoeriger vertellen in het volgende deel van zijn ge schiedschrijving. maar bii Van dier Zee is het nu al handzaam bijeen uit een groot aantal bronnen verza meld. Het drama van Putten, de af schuwelijke razzia's en mee dogenloze executies, de spoorwegstaking, de ver schrikking van de voedsel- tochten, de fatale vergissing van het bombardement op het Haagse Bezuidenhoutk- wartier, de opstand van de Georgiërs op Texel, de onvol prezen heerlijkheid van het Zweedse wittebrood, het on- vergetelijk-bevrijdend gebeu ren van de voedseldroppings - manna uit de hemel - (en de moeite die het kostte om zover te komen), de onder handelingen in Achterveld, het verdrinken van de Wie- ringermeer, dat alles passeert opnieuw met de jacht op hout voor het noodkacheltje, de suikerbietkoekjes en tulpen- bolrecepten, de Landwacht, Consi, de zwarte prijzen enz Compleet kan het verhaa niet zijn, maar de rol van het verzet lijkt ons toch wat te mager behandeld. Wij kwa men evenwel ook heel wa tegen, dat we nog niet of nie meer wisten en ook die ver rassing prikkelt tot het in één adem lezen van dit boek, dat zoals inmiddels duide lijk zal zijn over heel wa meer gaat dan honger alleen Henri van der Zee: De Hon gerwinter, met 50 foto's en een uitgebreide bibliogra fie. Uitg: H.J.W. Becht Amsterdam. Prijs f.29,50 HOOGMADE Een kleine honderd amateurmuzikanten uit 'De Heerlijkheid' zullen meewerken aan een kerstcon cert in het Cultureel Centrum 'De Schuur' te Hoogmade. Het concert begint om 19.30 uur en zal tot ongeveer 9.30 duren. De den verzorgen. Het vroegere toegang is gratis. Ondermeer combo van Hoogmade, dat brengt het kinderkoor van de voor deze gelegenheid weer R.K. kerk enkele liederen ten bijelkaar komt, zal eveneens gehore. Daarnaast zullen di- een programmaonderdeel voor verse blokfluitisten, gitaristen, haar rekening nemen, pianisten en blazers een optre- Enkele dagen geleden over leed in zijn geboortestad Nij megen de operazanger Cor Wijgers. Hij werd 79 jaar. In Den Haag was hij vele jaren artistiek directeur, zakelijk leider en regisseur van de Haagse Opera- en Operette- zangers, van wie velen zich nog voorstellingen als „Land van de Glimlach", „Czardas- vorstin" en „In 't Witte Paard", o.a. in het Zuiderpark, zullen herinneren. Direct na de oorlog trad Cor Wijgers, een van de weinige Nederlandse heldentenoren en van hetzelfde niveau als een Jacques Urlus en een Henk Noort, met een ensemble voor de militairen op. Zijn grote carrière maakte hij evenwel in Tsjechoslowakije en Duitsland, waar hij o.a. partner was van Elisabeth Schwarzkopf, Irm- gard Seefried en de beroemde Bayreuther Sachs, Jaro Pro- haska. In Aken zong hij onder Herbert von Karajan de hoofdrol in Webers „Der Frei- schütz". Via lyrische rollen in opera's als „Zar und Zimmer- mann", „Martha" en „Cavalle- ria rusticana" werkte Wijgers zich trefzeker naar de Wagne riaanse top. In Nederland zong hij de Lohengrin bij de Wag- nervereniging. Hij was solist in de voormalige Nijmeegse, later Gelderse Opera en de AVRO engageerde hem als een der eersten voor de lie dercyclus „Dichterliebe" van Schumann. Tot op 't laatst gaf Cor Wijgers zanglessen en regie, o.a. aan solisten van de opera te Mün- ster. Zijn Haags ensemble werd een doorgangshuis voor vele talenten. Wij noemen o.a. Kitty Knappert, Dany Zonewa en Marijke van der Lugt FRANK DELBOY Stakers sturen Dali terug PARIJS Stakende personeelsleden van het Centre Beaubourg in Pa rijs hebben Salvador Dali en de Franse minis ter van cultuur, Jean Philippe Lecat, verhin derd de aan Dali gewijde overzichtstentoonstel ling te openen. Voordat de 75-jarige Spaanse meester aan kwam, hadden enige hon derden stakers de hal van het museum bezet. Zij eis ten hogere lonen voor de lager gesalarieerden en meer promoties. Dali, ge kleed in een bontmantel, werd na korte tijd ge dwongen weer in de luxu euze Amerikaanse auto te stappen waarmee hij naar de opening was gekomen. LEIDERDORP De heer J J. C. Karres volgt per 1 janua ri de heer A. Jutte op als voor zitter van de schoolraad voor het openbaar onderwijs te Lei derdorp. Tijdens de gistera vond gehouden vergadering van de schoolraad werd de heer Karres, die al in de schoolraad zitting had als ver tegenwoordiger van de lagere school „De Hobbit", unaniem gekozen. Voorts voorzag de schoolraad in de vacature van penningmeester door de be noeming van mevr. F. Moorer- Ziegeler, vertegenwoordiger van de kleuterschool „De Rui- genhoek". ZOETERWOUDE In sa menwerking met het kinder koor van de Meerburgparochie verzorgt zondag 23 december een Orff jeugdspeelgroep een kerstuitvoering In de Eenden kooi. Met medewerking van enkele solisten zullen zij die dag van 15.00 uur tot 17.00 uur allerlei kerstliederen ten geho re brengen. De Orff-speel- groep bestaat uit 27 kinderen die spelen volgens de principes van Carl Orff. Deze berusten voornamelijk op het direct en praktisch musiceren. De groep zal op 24 december de gezins kerstviering in de Meerburg- kerk opluisteren. Als solisten treden op: mevrouw Chrispijn op saxofoon, Joost Verhoef op altfluit en Paul en Chrétien Frambach op trompet De uit voering staat onder leiding van Margreet v.d. Kletersteeg. WASSENAAR Het Leidse cabaret 'Geen bezoek geen bloemen' treedt zaterdag 22 december op in het Wasse naar se jongerencentrum Nieuw Nijevelt. Met het pro gramma 'Fietsen in bezet ge bied' speelt de cabaretgroep in op de Palestijnse zaak. Op de avond is ook het Palestina co mité aanwezig. Het program ma begint om 21.00 uur. Senaat houdt bezwaren tegen sanctiewet DEN HAAG Een meerderheid in de Eerste Kamer, be staande uit onder meer CDA, VVD en SGP, heeft nog steeds „ernstige bezwaren" tegen het ontwerp voor een Sanctiewet Men is vooral bang, dat een volgend kabinet op basis van de huidige toelichting de wet anders zou kunnen uitleggen. Met deze kritiek is het weer hoogst onzeker geworden of de re gering het inmiddels zeer fel omstreden ontwerp, dat al in 1976 door de Tweede Kamer werd aangenomen, door de Eerste Ka mer zal kunnen krijgen. In antwoord op de bezwaren, die in eerste instantie door de se naat werden geuit, kwam de regering met een zogeheten Nadere Memorie van Antwoord. Hierin wordt gesteld, dat alleen in sa menwerking met de andere lidstaten van de EEG economische strafmaatregelen tegen een land genomen zullen worden. Voor de regeringsfracties blijkt dit echter niet voldoende te zijn. Deze matstalen 4-kleurenbalpen is een van de kado's, waaruit u een keuze kunt maken, als dank voor het aanbrengen van een nieuw kwartaalabonnement. NOTEER m.i.v..als nieuw kwartaalabonnee van de Leidse Courant woonplaats: Stuur als dank voor de moeite de 4-kleuren balpen naar: naam. woonplaats: Deze bon in open envelop zonder postzegel sturen naar: antwoordnr. 349, Leiden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 19