ran beschouwt
ertrek van sjah
Is overwinning
Prof. Schillebeeckx: Ik gelo of niet, da t
ik mijn inzichten behoef te wijzigen
'ptimismc over afloop van geheim Rhodesië-overleg
es je in vriendschap van Panama
Eislukking
riane
een
technische
imp
c: *JDANKS OFFICIEEL SLOT VAN LONDENSE CONFERENTIE:
'JITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 17 DECEMBER 1979 PAGINA 9
IjVan onze correspondent)
RINGTON Het vertrek
e sjah naar Panama is toch
£ls een verrassing gekomen,
waar was Panama al ge-
jd, toen de sjah in april van
pr naar Mexico ging, maar
_.nbod van de Panamese
hebber generaal Omar Tor-
Werd door veel Amerikanen
li de hoogste politieke krin-
>e, niet geheel serieus geno-
Irag over het Panama-ka-
vorig jaar een uitermate
ilitiek gevecht in de Ameri-
Senaat opleverde, bleef zo
de Verenigde Staten als in
i grote weerstanden oproe-
ineraal Torrijos die vorig jaar
[ad ten gunste van een bur-
lident, maar die nog steeds
jeschouwd als de belangrijk-
ichthebber, wordt door veel
;anen gezien als een man
ieer sympathie voor Cuba dan
le Verenigde Staten. Maar de
ïal zou ook een speciale band
iresident Carter hebben ont-
Id, gebaseerd op Carters grote
[voor goedkeuring van het Ka-
|terdrag ten koste van grote po
litieke risico's. „De generaal heeft
de tegenstanders van het verdrag
een lesje geleerd in vriendschap",
zei gisteren een Panamese rege
ringswoordvoerder.
Carter zelf heeft telefonisch contact
gehad met generaal Torrijos en met
de sjah. Er zouden over en weer
geen voorwaarden zijn gesteld. De
sjah heeft zijn intrek genomen in
een riant buitenverblijf op het ei
landje Contador (ruim drie bij an
derhalve kilometer in de Pearl Ar
chipel), een vermaard toeristenoord
voor de zeer rijken in de Stille Oce
aan.
Sjah: zeer blij
De sjah zei zaterdag „zeer blij" te
zijn in zijn nieuwe woonplaats. Hij
dankte de regering van Panama en
generaal Torrijos voor de uitnodi
ging in hun land te wonen. „Ik
wens het Panamese volk een geluk
kige toekomst en grote vooruitgang
toe". Hij deed een beroep op het
Iraanse volk de Amerikaanse gegij
zelden vrij te laten „omdat de Islam
alle door Khomeiny gedicteerde
handelingen verbiedt".
De bewaking rond de sjah was im
posant. Er is een radarinstallatie in
gericht en onder water hielden za
terdag kikvorsmannen een oogje in
het zeil. De sjah verblijft voorlopig
in het huis van de voormalige am
bassadeur in Washington, Galindo.
President Royo van Panama zei te
verwachten dat de OPEC-landen
geen represaillemaatregelen tegen
Panama zullen nemen. Panama
acht echter de verhouding met de
VS belangrijker dan die met de Isla
mitische landen. Iran heeft Panama
van verdere olieleverantie uitgeslo
ten. Het heeft Panama om uitleve
ring van de sjah gevraagd. Beide
landen onderhouden geen diploma
tieke betrekkingen.
„Overwinning voor Iran"
De leiders van Iran beschouwen het
vertrek van de sjah uit de VS als
een overwinning voor Iran, zo heeft
minister Ghotbzadeh van buiten
landse zaken verklaard. De moge
lijkheid is volgens hem nu aanwezig
dat de gijzelaars in de ambassade
niet zullen worden berecht. Hij zei
verder zijn best te zullen doen dat
enkele van de vijftig gijzelaars nog
voor Kerstmis zullen worden vrijge
laten. In plaats van een proces tegen
de gijzelaars zal een grand jury een
De sjah en zijn
gastheer, de
Panamese
president
Royo.
onderzoek instellen naar de misda
den van de sjah. Het belangrijkste
probleem is nu'het fortuin van de
sjah terug te krijgen. „Het is niet
het lichaam van de sjah dat belang
rijk is", aldus Ghotbzadeh.
Zoals.in veel eerdere gevallen werd
zijn verzoenende toon echter niet
overgenomen door de bezetters van
de Amerikaanse ambassade. Zij
kondigden zondagavond aan dat zij
voortgaan met hun plannen enkele
gijzelaars te berechten wegens spio
nage en dat geen van de gijzelaars
voor dit proces zal worden vrijgela
ten.
Iran heeft naar werd verwacht za
terdag de uitspraak van het Inter
nationale Hof van Justitie, dat de
gijzelaars direct moeten worden
vrijgelaten, van de hand gewezen.
Iran zal geen uitspraak erkennen
die niet gelijktijdig betrekking heeft
op de misdaden van de sjah, aldus
minister Ghotbzadeh. Het Hof ge
lastte Iran eveneens het grondge
bied van de ambassade en de kanse
larij te ontruimen. De uitspraak van
het Hof was unaniem.
Plllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
(Door onze redacteur ruimtevaart)
h< RDWIJK Op de basis Korou in
Bcp Guyana wordt hard gewerkt om het
te herstellen, dat zaterdagmiddag de
h^pese ruimteraket Ariane op het laatste
tje aan de grond hield. Eén van de
jnotoren in de eerste trap van het bijna
he eter lange gevaarte, ontwikkelde te
ns ig druk toen de ontbranding al was be-
ee in. Ruim drie seconden na de start gre-
no omputers in en werd de lancering afge-
d en. Het zal op zijn minst een week du-
g ïroordat een nieuwe lanceringspoging
tai vorden gedaan.
bi is nogal haast bij, omdat de uiterst giftige
'ne, die als brandstof voor de motoren in
m ste en de tweede trap wordt gebruikt, de
b zou kunnen aantasten. Bovendien is het
erl ikaanse volgstation op het eiland Ascensi-
de Atlantische Oceaan binnenkort tijde-
z< iet of nauwelijks bezet in verband met de
lagen en de jaarwisseling.
'uvel was volgens technici op Korou het
van dien aard. „Technisch is het geen
maar psychologisch was het wel degelijk
ma lap", aldus een technicus van ESA, het
zei >ese ruimtevaartbureau, op de basis Ko-
bekend zijn er in totaal 4 proefvluchten
grammeerd met de Ariane. Bij de eerste
gaat alleen maar een technologische cap-
net ballast omhoog; bij de volgende lance-
gaan ook al satellieten mee.
lortuswet in
anse Senaat
estemd
IJS De Franse Senaat heeft vannacht
113 tegen 101 stemmen het voorstel ver
en de huidige Franse abortuswet te hand
abortuswet werd in 1975 aangenomen met
roef tijd van vijf jaar. De Nationale Verga-
g had verleden maand handhaving van
wet, die abortus in de eerste tien weken
Je zwangerschap toestaat, aangenomen.
(Van onze correspondent
Piet Tummers)
ROME „Ik ben niet tevreden
over de procedure zoals ze is ge
voerd door de Congregatie voor
de Geloofsleer, maar ik ben ka
tholiek en aanvaard daarom de
gedragsregels van de kerk zoals
ze nu zijn. Daarom ook voelde
ik mij verplicht om naar Rome
te gaan. Vanzelfsprekend heeft
de kerk het recht te waken over
hetgeen over het geloof wordt
verkondigd. Maar ik vind, dat
de eerste verantwoordelijkheid
daarvoor bij de bisschoppen en
het eigen episcopaat ligt. Pas in
laatste instantie zou een beroep
op Rome gedaan moeten wor
den en dan nog zou de procedure
anders moeten zijn dan ze nu is
geweest. De hele voorprocedure
heeft zich naar mijn mening
niet voltrokken conform de
rechten van de mens".
Dit zei prof. dr. E. Schillebeeckx
zaterdagmiddag in Rome tijdens
een persconferentie, waarop 150
journalisten uit de hele wereld
aanwezig waren.
„Ik geloof wel dat de procedure
nu gaat veranderen", voegde
prof. Schillebeeckx eraan- toe.
„Wat er nu verder gaat gebeu
ren? Dat is ook voor mij een my
sterie, zoals het tot de aanvang
van het gesprek voor iedereen
een mysterie was wie mijn on
dervragers waren. Mgr. Hamer
(secretaris van de Congregatie
voor de Geloofsleer, heeft mij
herinnerd aan het gezegde
„Roma mora", hetgeen wil zeg
gen dat het nog maanden kan
duren eer ik iets te horen krijg.
Het lijkt me uitgesloten, dat er
sancties tegen mij worden geno
men. Ik heb duidelijk proberen
te maken, dat in mijn boek geen
ketterijen staan, maar je weet
natuurlijk nooit welke uitleg an
deren daaraan geven."
Ofschoon prof. Schillebeeckx
geen namen van zijn ondervra
gers noemde, viel uit zijn woor
den op te maken, dat de jezuiet
Jean Galot het moeilijkst te
overtuigen was geweest. Overi
gens is het tekenend, dat de di
recteur van Radio Vaticana aan
prof. Schillebeeckx zijn excuus
heeft aangeboden voor hét feit,
dat Galot een week voor het ge
sprek de gelegenheid heeft ge-
v p
kregen, de Nijmeegse theoloog
via de microfoon zijdelings te
beschuldigen van ketterij.
Dat prof. Schillebeeckx niet in
ging op het aandeel dat elk van
de drie ondervragers aan de bei
de gesprekken heeft gehad,
vloeit voort uit zijn overweging
dat dezen zich tijdens de pers
conferentie niet konden verde
digen. Op de vraag of hij he!
juist vindt, dat zeven kardinalen
thans een oordeel gaan vellen
over het over hem uitgebrachte
rapport, zonder dat hij zich ver
der kan verdedigen terwijl opk
een beroepsmogelijkheid ont
breekt, gaf Schillebeeckx geen
antwoord.
Hij herhaalde wat al eerder naar
buiten is gekomen, namelijk dat
de sfeer van de gesprekken ami
caal is geweest. „Misschien te
amicaal", voegde hij eraan toe.
„Als ze mij direct na mijn schrif
telijke toelichting op mijn boek,
die voor sommigen onvoldoende
is geweest, om een toelichting
hadden gevraagd, waren de ge
sprekken van deze week en de
hele heibel daar omheen niet no
dig geweest", aldus prof. Schille
beeckx.
Centraal heeft gestaan de be
schuldiging, die ook door Galot
voor Radio Vaticana is aange
roerd, namelijk dat in het boek
„Jezus, het verhaal van een le
vende" de goddelijkheid van
Christus in twijfel zou worden
getrokken. Prof. Schillebeeckx:
„Ik heb onomwonden gezegd dat
ik geloof in de goddelijkheid van
Christus. De kerk leert, dat
Christus tevens mens was en wie
goed naar de mensen luistert, zal
ervaren, dat dit aspect tegen
woordig benadrukt wordt. Men
moet de zaak niet omdraaien en
zeggen, dat de moderne theolo
gen dit in de hand hebben
gewerkt. Een van de ondervra
gers meende een tegenstelling te
ontdekken tussen wat ik nu zei
en hetgeen in mijn boek staat. Ik
heb hem gezegd, dat hij het vol
ste recht heeft om dat te menen,
maar dat ik het niet met hem
eens ben. Ik geloof niet, dat ik
mijn inzichten behoef te wijzi
gen, want volgens mijn overtui
ging ben ik geheel in lijn met de
rooms-katholieke geloofsleer en
met de dogma's."
Op de vraag van Amerikaanse
journalisten of de conservatieve
godsdienstige opvattingen van
paus Johannes Paulus II, die in
de Verenigde Staten veel katho-
Tegen een
wand, beplakt
met een
„Babyloni
sche" collage
van kranten
koppen tracht
prof. Schille
beeckx, tij
dens een door
vele vertegen
woordigers
van de wereld
pers bezochte
persconferen
tie in Rome,
van zijn kant
enige helder
heid te ver
schaffen over
de besprekin
gen, die hij
heeft gevoerd
met theologen,
aangewezen
door de Con
gregatie van
de Geloofs
leer.
lieken hebben teleurgesteld, van
invloed zijn geweest, antwoord
de prof. Schillebeeckx: „De pro
cedure is al in beweging gezet
onder paus Paulus VI. Alle do
cumenten waren al voor zijn
dood in Rome gedeponeerd. Wat
het pontificaat van paus Johan
nes Paulus II aangaat, achtte hij
het nog te vroeg om een oordeel
te vellen. Elk oordeel is prema
tuur. „Hij is een intelligente man
die weet te luisteren en de deur
openlaat", aldus prof. Schille
beeckx.
Het boek „Jezus, het verhaal
van een levende" vliegt momen
teel de winkels uit. Er zijn over
de hele wereld 50.000 exempla
ren verkocht, hetgeen veel is
voor een dergelijk werk. Er
worden verschillende herdruk
ken voorbereid.
hel
(Van onze correspondent)
Roger Simons)
DEN Hoewel de Rhodesië-confe-
mn - officieel afgelopen is hangt een op-
ienn£ in de lucht, die het voor de lei-
nSi van het Patriottisch Front mogelijk
,gee oaken om het algemene rapport van
erd 'oferentie, die veertien weken ge-
ei|i heeft, toch nog te paraferen. De
«ge slotzitting zou dan woensdag
gehouden kunnen worden, kort na de te
rugkeer van premier Thatcher en lord
Carrington uit Amerika.
Niet alleen de Britten, maar ook de frontlei
ders Nkomo en Mugabe schijnen te geloven,
dat de moeilijke onderhandelingen deze
wending zullen nemen. Zaterdagmiddag
hebben de delegaties van Groot-Brittannië
en Salisbury het algemene rapport al gepa
rafeerd. Zoals bekend weigerde het Patriot
tisch Front dit te doen. omdat het de Britse
voorstellen inzake een wapenstilstand in
Zuid-Rhodesië nog steeds onaanvaardbaar
vond. Conferentie-voorzitter Carrington
kondigde het einde van de onderhandelin
gen aan. maar voegde er onmiddellijk aan
toe, dat de deur open bleef voor het Patriot
tisch Front. Hierna gingen de besprekingen
met Nkomo en Mugabe gewoon verder. Mi
litaire specialisten en bemiddelaars van de
zogeheten Frontlijnstaten staken een handje
toe.
Het belangrijkste struikelblok was de Britse
weigering meer dan 15 kampen op te rich
ten voor de verzameling en ontwapening
van Front-guerrilleros in Zuid-Rhodesië. In
elk kamp zouden 1000 krijgers onderge
bracht worden. De frontleiders hebben van
het begin af gezegd, dat 15 verzamelpunten
veel te weinig is. Ze vinden, dat er 31 nodig
zullen zijn om de guerilleros ruimer te ver
spreiden over het uitgestrekte land. Zo zou
den de krijgers minder gevaar lopen aange
vallen te worden door soldaten van Salis
bury, als die erop belust zouden zijn het be
stand te schenden. Na overleg met Salisbury
hebben de Britten gisteren evenwel voorge
steld, nog een zestiende kamp te openen in
het westen van centraal-Rhodesië. Dit is een
concessie, die bij het Front in de smaak
schijnt te vallen, zodat een compromis in
derdaad tot de mogelijkheden behoort.
Het afgelopen weekeinde werd eveneens
bekend, dat de Verenigde Staten hun elf
jaar oude economische sancties tegen Rho-
desië beëindigen.
Studie over
Nijlwater naar
Jeruzalem
CAIRO (AP) President Sa-
dat heeft Egyptische planolo
gen gevraagd een gedetailleer
de studie te verrichten naar de
„mogelijkheid" om water van
de rivier de Nijl naar Jeruza
lem te leiden, zo meldt het ge
zaghebbende tijdschrift „Okto
ber"
„Sadat", aldus het weekblad,
„heeft het project bedacht als
bijdrage tot vrede van het Isla
mitische Egypte."
Dodelijke
sprong uit
brandende
luchtballon
MIAMI Vier zangers
van kerstliederen spron
gen zaterdag in Fort Lau
derdale bij Miami in Flori
da uit hun in brand ge
raakte luchtballon en vie
len dood. De ballon was
tegen een lichtnetkabel
gevaren.
Het viertal had vanaf een
hoogte van dertig meter
kerstliederen gezongen
voor de mensen beneden.
De brandende ballon stort
te neer in een sinaasappel
plantage. Het was een
stunt van een verzeke
ringsmaatschappij. waarbij
twee slachtoffers in dienst
waren.
Vijf doden bij
aanslag in
Istanbul
Istanbul Bij een bomaanslag
in een cafetaria in Istanbul
zijn zaterdagavond zes doden
gevallen. Vijftien mensen wer
den gewond, van wie vijf
zwaar.
De aanslag werd uitgevoerd
met een tijdbom, die achter
een radiator van de centrale
verwarming was verborgen.
Het etablissement wordt vaak
door linkse studenten bezocht.
Wapens voor
Saoedi-Arabië
DJEDDA Saoedi-Arabië
heeft bevestigd dat het voor
120 miljoen dollar aan wapens
koopt van de V.S. De minister
van defensie van het land.
prins sultan Ibn Abdoel-Aziz.
zei dat onder meer 6.500 raket
ten en bommen voor de 114 f-
5 straaljachtbommenwerpers
waren gekocht, alsmede 660
Sidewinder-raketten en 916
Maverick-raketten. Volgend
jaar zullen zestig 5-15 straalja
gers worden geleverd.
Executies in
Bagdad
BAGDAD Vier mannen,
onder wie twee vooraanstaan
de functionarissen, zijn giste
ren in de Iraakse hoofdstad
Bagdad opgehangen. Ze waren
schuldig bevonden aan het
aannemen van steekpennin
gen van buitenlandse onderne
mingen en het verstrekken
van geheime informatie aan
deze ondernemingen.
Tot de gehangenen behoorden
de voormalige onderminister
van irrigatie, Saad Malek al-
Ali, en de hoofdtechnicus van
hetzelfde ministerie, Naji Abb-
del-Fattah al-Rawi.
Bevoegdheden in
Baskenland
overgedragen
GUERNICA De leider van
de Baskische regering in bal
lingschap, Jezus Maria Leizao-
lo, heeft gisteren plechtig zijn
bevoegdheden overgedragen
aan de voorzitter van de „Bas
kische Algemene Raad" (het
toekomstige autonome regio
nale bestuur), Carlos Garaicoe-
chea.
De ceremonie, die de officiële
ontbinding van het bewind in
ballingschap betekende, had
plaats in Guernica, de geeste
lijke hoofdstad van het Baski
sche nationalisme. Leizaolo
(83) was daartoe, na 40-jarige
ballingschap uit Frankrijk,
overgekomen.
Volksgericht in
El Salvador
SAN SALVADOR Vijf
mensen zijn gisteren op het
dorpsplein van El Canton la
Esperenza in El Salvador
doodgeschoten nadat ze door
een „Volksgericht" waren ver
oordeeld wegens lidmaatschap
van een rechtse organisatie, zo
hebben functionarissen mee
gedeeld. Ongeveer 50 zwaarge
wapende mensen bezetten het
stadje en sleepten de mensen
hun huis uit. Vijf inwoners
werden „berecht" en schuldig
bevonden aan lidmaatschap
van een ultra-rechtse organi
satie. Zij werden ter plekke
doodgeschoten.