•Stijging energiekosten
nauwelijks van invloed op
totale bedrijfskosten
GROENTE FRfHT
BL EMEN B#LLHM
Bollen-
k wekers
moeten
tekenen van tijd nu
snel gaan verstaan
w
Nieuw model
grondontsmettings-
machine
CCWS GEEFT 'EM VAN KATOEN!
;and en tuinbouw
LEIDSE COURANT
MAANDAG 17 DECEMBER 1979 PAGINA 11
HILLEGOM De bloem-
>ollenkwekers moeten de
ekenen van de tijd snel le
en verstaan. Het tijdperk
yaarin 5000 individualis-
en ieder hun eigen gang
tonden gaan en ook nog
tans zagen een redelijk be-
egde boterham te verdie-
len, loopt onherroepelijk
nel ten einde. Samenwer
king op vele terreinen zal
iet enige èn het goede ant
woord zijn op de proble-
men die zijn gerezen, aan
een oplossing te helpen.
Is het bollenvak daartoe niet
bereid, dan zal men zich in
deze snel evoluerende tijd
buitenspel zetten. Gestreefd
zal moeten worden naar het
vormen van producenten-
n groeperingen, naar een regio-
r nale teeltplanning en -be-
n heersing, naar een goede
marketing en naar een ver
van de efficiency in
e de bedrijven. Om deze en
n nog veel meer zaken, zal de
n bloembollenkweker in de na
bije toekomst niet meer héén
kunnen. Met deze woorden
besloot de voorzitter van de
e Kon. Alg. Ver. voor Bloem
bollencultuur, de heer J. P.
M. de Jonge, zijn toespraak,
waarmee hij heden (maan
dagmorgen de algemene
c vergadering van deze vereni
gd ging in het Hillegomse Tre-
a dong opende.
Klare wijn
Klare wijn en daar had het
trouwens ook in de rest van
j zijn speech niet aan ontbro-
ken. In tegenstelling tot 1978
waren er voor de bollenkwe-
kers in het afgelopen jaar
C'el degelijk de nodige pro
lemen, al kon de schade
'oor veel kwekers nog be-
lerkt blijven, omdat men te-
'en goede prijzen had vóór-
verkocht. Maar de produktie-
e'waarde over de oogst 1979
I heeft met een aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid
de muntontwaarding niet
kunnen bijhouden. Daar
Pkomt bij dat opnieuw forse
kostenverhogingen voor de
-sdeur staan, terwijl de moge-
e lijkheid om in het buitenland
h met hogere prijzen aan te ko-
99
VOORZITTER
BLOEMBOLLEN
CULTUUR":
Voorzitter J. P. M. de Jonge.
men, er nauwelijks in zit.
Vertragingstaktiek
Weinig waardering had de
heer De Jonge voor de ver
tragingstaktiek die sommige
handelaren toepassen, als het
er om gaat de vakheffing-
sgelden aan de kwekers te
rug te betalen. Spreker had
sterk de indruk dat men op
deze manier rentewinst en
muntontwaardingsvoordeel
in eigen zak wil steken. Te
vens wil men er mee berei
ken, dat een aantal kwekers
er niet toe zal overgaan om
hun rekeningen in te dienen
over de bedragen waarop zij
aanspraak menen te kunnen
maken.
Lichtpunten
Er zijn ook lichtpunten:
een vernieuwd marketing-
team gaat spoedig aan de slag
om de marketing te verbete
ren en waar mogelijk komen
op korte termijn de nodige
afzetbevorderende maatrege
len;
het door de structuurcom
missie opgestarte project tot
verbetering van de afzet in
Amerika opent goede per
spectieven;
de samenwerkingscommis-
sie Promotie Bolbloemen
start met de Duitse organisa
ties in het komende vooijaar
een veelbelovende afzetcam-
pagne voor bolbloemen;
vandaag wordt de laatste
hand gelegd aan de herstruc-
tuering van de Koninklijke,
waardoor betere en snelle
contacten met de afdelingen
en met de CLO's mogelijk
worden;
het Bloembollenkwaliteits-
besluit zal in werking gaan
treden en een kwaliteitsver
betering van de bloembollen
houdt ook mogelijkheden in
zich, om de afzetmogelijkhe
den te vergroten.
Een punt dat meer dan ge
wone aandacht kreeg, was
de mededeling dat een be
scheiden verlaging van de
vakheffing voor de kwe
kers tot de mogelijkheden
gaat behoren. De Commis
sie Besteding Vakheffing
heeft haar werkzaamheden
vrijwel beëindigd en als de
Commissie Bijstand
Bloembollen het eens is
met het uit te brengen rap
port, kan tot een kleine
verlaging worden overge
gaan.
Verder maakte de heer De
Jonge bekend, dat de hef
fingsverordeningen van het
PVS zodanig zijn gewijzigd,
dat bij een eventuele ver
plichting tot terugbetaling de
handel geen aanspraak meer
kan maken op het kweker
saandeel in de heffing. Zoals
bekend kampt het Laborato
rium voor Bloembollenon-
derzoek in Lisse met een te
kort. Het PVS heeft door ge
legde contacten met de over
heid goede hoop, dat in sa
menwerking met de overige
bijdrageverstrekkers een op
lossing voor de financiële
problemen kan worden ge
vonden. En wel zonder de
uitgangspunten van de vak-
heffingsbesteding geweld aan
te doen.
^AMSTERDAM Tijdens de Landbouw RAI 1980 in Amster-
k dam volgende maand introduceert Rumpstad ontsmetting-
vj smachine, (Combiject) met een werkbreedte van 1,50 m intro
duceren.
Het is bij deze uitvoering niet langer noodzakelijk het ont-
is smettingsmiddel uit de vaten in een speciale vloeistoftank
et over te pompen. De vaten met vloeistof kunnen nu recht-
s streeks op een hydraulisch te bedienen hefmast worden ge
plaatst, die vooraan de traktor is bevestigd-
Een pomp op de Combiject zuigt het ontsmettingsmiddel uit
het vat naar de twee mjektiescharen: Het gewenste aantal te
injekteren liters per ha wordt geregeld via een regelventiel,
flowmeter en by-pass systeem, alsmede door de maatkeuze
van de ketsdoppen en de rijsnelheid.
Ook deze machine heeft het bekende werkingsprincipe van
de reeds jaren op de markt zijnde grotere typen Rumpstad
Combijects, dat wil zeggen injecteren van de juiste hoeveel-
v< heid op de juiste diepte, grond verkruimelen door het freesge-
e< deelte, egaliseren van de grond en optimale afdichting door
een aangedreven, instelbare afdichtingsrol.
Een groot voordeel van de nieuwe 1.50 m machine is dat door
de geringe werkbreedte het ontsmetten kan plaatsvinden met
traktoren in de lichtere PK- klassen.
De verkoop in Nederland zal, zoals gebruikelijk voor de
Rumpstad produkten, verzorgd worden door de fa. G. W. van
Driel van Dorsten b.v. te Hoofddorp en Cebeco handels-
raad te Steenwijk.
De grondontsmettingsmachine.
uVBN-onderzoek wijst uit
DEN HAAG Welke rol spelen de
ie :nergiekosten in de ontwikkeling van
aade bloemen- en plantenteelt en de
da tuinbouw? Een studiecommissie, inge-
de iteld door de Vereniging van Bloe-
oumenveilingen in Nederland (VBN) is
de tot de conclusie gekomen, dat in het
tlgemeen kan worden gesteld dat de
it itijging van genoemde kosten nauwe-
tidijks effect heeft uitgeoefend op het
s tandeel van de totale bedrijfskosten.
Jovendien wordt geconcludeerd dat
ïnergiebesparende maatregelen op het
[ebied van de kassenbouw, klimaatrege-
ing en dergelijke nog steeds in ontwik-
teling zijn. Een verhoging van de activi-
iai teiten op dat gebied wordt wenselijk
jeacht. Ook op het terrein van het assor-
:oi iment bieden verschuivingen naar min
der energievragende gewassen nog di
verse mogelijkheden. De verschuiving
S Van de bloementeelt in de richting van
le potplantenteelt is hiervan een voor
meld, maar ook binnen de teelt van snij
bloemen zijn verschuivingen denkbaar.
het recente verleden is gebleken dat
le sterke stijging van de energiekosten
ils gevolg van de oliecrisis in 1973, nau
welijks effect heeft gehad op het aandeel.
If1 van de energiekosten in het pakket van
i totale kosten. Terwijl het aandeel van de
\2 Bnergiekosten in de totale kosten in 1965
.en 1970 van 15 tot 16 procent bedroeg,
Waren die in 1976 en 1977 eveneens 15
^9 tot 16 procent. In de jaren 1973 en 1974
lagen de enrgiekosten tussen 12 en 13
procent.
Hl Hoewel de geleidelijke aanpassing van
de aardgasprijs hierbij een rol speelt
blijkt uit de cijfers toch dat de bloemen
teelt zich heeft aangepast bij de nieuwe
situatie. De commissie concludeert dat er
geen reden is om aan te nemen dat een
soortgelijke ontwikkeling van de ener
gieprijzen thans niet opnieuw tot een
aanpassing zal leiden. Men meent dat er
ook nu nog diverse mogelijkheden zijn
om tot een hogere produktiviteit der ge
bruikte hoeveelheid energie te komen.
„Er wordt met betrekking tot het ener
gieverbruik naar onze mening al te
lichtvaardig gesteld dat de snijbloemen
teelt maar moet worden verplaatst naar
Zuideuropese of derde-landen.
„Men realiseert zich dan onvoldoende
dat ook in die landen energie moet wor
den aangewend voor de produktie van
bloemen. Bovendien is extra energie no
dig voor het transport in verband met de
groter afstanden naar de afzetmarkten.
Ook laat het klimaat in die landen veelal
geen jaarrondproduktie toe", aldus het
rapport van de commissie.
T eeltverschuivingen
Uit mededelingen van de diverse Proef
stations in ons land blijkt dat momenteel
reeds veel aandacht wordt besteed aan
de hoeveelheid energie welke voor di
verse bloemen en planten nodig is. De
consulentschappen Aalsmeer - Utrecht
en te Naaldwijk hebben een inventarisa
tie toegepast omtrent energiekosten en
mogelijke besparingen op bepaalde teel
ten. Zo wordt voor het kweken van ro
zen reeds twee wegen aangegeven om bij
gelijkblijvende produktie de energiekos
ten te verlagen of bij gelijke energiekos
ten de produktie te verhogen. Gebruiken
van een beweegbaar scherm geeft moge
lijkheid om 20-25 procent energiekosten
te besparen. Het verlagen van nachttem-
peraturen kan eveneens meewerken
naar kostenverlaging.
Ook bij de teelt van freesia zijn energie
besparingen mogelijk gebleken, onder
meer door aanbrengen van een krijt-
scherm. Grondverwarming wordt een
zinvolle zaak genoemd door genoemde
consulenten. Zo zijn er ook voor andere
bloemen- en plantenteelten mogelijkhe
den voor erergiebeperking in studie ge
nomen, met zowel positieve als negatieve
resultaten.
Maar ook in andere landen zit men niet
stil. Sinds 1974 financieren bijvoorbeeld
de Deense kwekers samen met het natio
nale onderzoekinstituut proeven voor
besparen van energie. Vorig jaar besloot
de Deense regering de energiebesparing
prioriteit te geven en stelde een miljoen
gulden beschikbaar voor bouwen van
vier proefkassen ten dienste van de tuin
bouw. Daarin wil men de diverse isola
tiemethoden vergelijken. Volgens de di
recteur van het instituut maakt de ener
giebesparing vijftig procent van het pro
bleem. Er wordt ook geëxperimenteerd
met infrarood-licht. Met deze „biologi
sche warmtebesparing" zou een belan
grijker en gemakkelijker warmtebespa
ring worden verkregen.
GROEIENDE IMPORT UIT HET ZUIDEN
Gezien de tijd van het jaar, is de periode
aangebroken dat een aantal gewassen niet
meer van eigen bodem te leveren zijn.
Deze gaten in de aanvoer worden onmid
dellijk opgevuld door een groot aantal
buitenlandse leveranciers. Er komen ook
gewassen in de handel die met het Hol
landse produkt concurreren. Zo wordt er
andijvie ingevoerd uit Spanje, Italië en
Frankrijk. De Spaanse andijvie wordt
verkocht tegen een groothandelsprijs van
1,- per kilo. Ons land wordt van auber
gines voorzien door de Canarische Eilan
den, Guadeloupe en Israël. Bloemkool
komt uit Italië en Frankrijk, de groothan
delsprijs ligt op 1,33 per stuk. Egypte
voorziet Nederland gedurende de winter
periode van sperziebonen, die een groo
thandelsprijs opbrengen van 2,80 per
kilo. Komkommers komen uit Spanje,
Frankrijk, Engeland en de Canarische Ei
landen, de prijs ligt op ongeveer 1 gulden
per stuk. Er worden ook kosten geïmpor
teerd uit West-Duitsland. Paprika's ko
men uit een groot aantal verschillende
landen, te weten, de Canarische Eilanden, Paprika S
Italië, Griekenland, Spanje en Marokko.
De tomaten komen uit Roemenië en de
Canarische Eilanden. Naast het Hollandse
aanbod van witlof is er ook import uit
Frankrijk. Er worden zelfs snijbonen uit
Spanje geïmporteerd tegen een prijs van
5,- per kilo.
Veel sla
Het sla-aanbod blijft groeien, er wordt
dan ook aanmerkelijk meer aangevoerd in
vergelijking met vorig jaar. Tot op heden
is de concurrentie van Franse zijde be
perkt gebleven. Dit is veroorzaakt door
het koude weer in Rousillon, het heeft
groeiremmend gewerkt. Men mag aanne
men dat het mes er binnen korte tijd inge
zet zal worden en dat Frankrijk een be
langrijke rol gaat spelen. Er wordt op de
binnenlandse markt ook een golf sla ver
wacht voor de kerst. Ook al omdat op veel
bedrijven de teelt op tijd beëindigd moet
worden om weer op tijd met de hoofdteelt
van start te kunnen gaan. De prijs veran
derde de afgelopen week nagenoeg niet,
er werd gemiddeld 25 cent per krop be
taald. De lichte sorteringen zaten hier 7
cent per stuk onder. Er hangt dus wel een
donkere wolk boven de slamarkt en de si
tuatie zal eerder verslechteren als verbe
teren.
De aanvoer van paprika's is tegen het
eind van het seizoen nog steeds van een
grotere omvang als vorig jaar. Het ziet er
ook naar uit dat de aanvoer wat langer
door zal gaan. Daarnaast neemt de import
van paprika's in betekenis toe. De prijzen
die er de afgelopen week betaald werden
waren nog steeds goed. De groene papri
ka's brachten gemiddeld 5,07 oer kilo op
en de rode 4,81. De gele paprika's klom
men in prijs op naar een rekord hoogte,
nl. f 8,40 per kilo. Door het kleiner wor
dende aanbod zullen de prijzen hoog blij
ven.
Radijs
Op de radijsmarkt verloopt de handel de
laatste weken zeer bevredigend, vooral
ook als er gekeken wordt naar het ruime
re aanbod in vergelijking met het vorige
seizoen. In de week van 3 t/m 7 december
werden er op de 10 belangrijkste veilin
gen maar liefst 382 duizend bos aange
voerd. Dit betekende 135-duizend bos
meer als in 1978. De gemiddelde prijs per
bos bedroeg in die week 80 cent. Deze
prijs lag hierdoor 17 cent per bos hoger als
in het vorige seizoen. Op donderdag 13
december werd er gemiddeld 71 cent per
bos betaald. Voor de Kerst wordt er op
een groter aanbod gerekend, als de vraag
blijft zoals die de afgelopen weken was
dan mag er op goede prijzen gerekend
worden.
Overige gewassen
Voor rettich werd er gemiddeld 87 cent
per stuk betaald, door het kleiner worden
de aanbod worden er hogere prijzen ver
wacht. Ijsbergsla wordt er praktisch niet
meer aangevoerd, wat er nog aan de vei
ling kwam werd verkocht voor 96 cent
per stuk. De handel in spruiten blijft le
vendig verlopen, de prijs lag in de afgelo
pen week tussen de 78 cent en 1,29 per
kilo. Het is niet uitgesloten dat de prijzen
voor de kerst verder oplopen. Voor prei
werd er in de loop van de vorige week
een hogere prijs betaald, nl. 92 cent per
kilo. Door een kleiner wordend aanbod
wordt er op hogere prijzen gerekend.
Naar verwacht zal er voor de kerst een
extra grote aanvoer van witlof zijn, er
wordt als gevolg van de naderende feest
dagen ook op een sterke vraag gerekend,
de prijs kan daardoor oplopen. De liefheb
bers van primeurs kunnen voor de kerst
ook weer aan hun trekken komen omdat
er asperges van onder glas aangevoerd
worden. De prijs is echter niet bepaald
kinderachtig, nl. 22 gulden per kilo.
Er is afgelopen week een nieuw merk
waardig produkt aan de Honselersdijkse
bloemenveiling verschenen, namelijk ka
toen. Het is een speciaal kerstprodukt dat
het uitstekend doet bij versieringen onder
meer van kerststukjes. Een ander, maar
wel vast kerstartikel, de poinsetta deed
het uitstekend. Hoewel de aanvoer aan
zienlijk was, gaven de prijzen reden tot te
vredenheid en kunnen de kwekers van
een succesvolle teelt spreken.
Dan valt ook nog te vermelden dat Israël
de export van de anjers gedurende onge
veer vijf dagen stopte hetgeen de gang
van zaken aan de veiling gunstig beïn
vloedde.
In de laatste dagen van de week kwam
die export weer op gang. Evenwel bleek
de belangstelling voor het Nederlandse
produkt veel beter te zijn, hetgeen ook in
de prijzen tot uitdrukking werd gebracht.
De produktie van de tros anjers is bijna de
helft groter dan vorig jaar om deze tijd,
hetgeen de prijs weliswaar wat drukte
maar die toch nog bevredigend kan wor
den genoemd. Van de importprodukten
moeten ook nog genoemd worden de stati-
ce, waarvan de kwaliteit wel iets is verbe
terd. Verder de soorten van rozen en pyd-
sophila. Als totaal is er momenteel een
enorme variëteit van bloemen aan de
CCWS te zien en aanzielijk méér dan vo
rig jaar in deze tijd.
Dat is hoogstwaarschijnlijk te danken aan
het „zoele" decemberweer, dat vorig jaar
al fors winters was en zich dan meteen al
ladt gelden in de aanvoer. De aanvoer lag
nu 20 procent hoger. Het totale omzetbe-
drag aan de CCWS bedroeg afgelopen
week bij een aanvoer van 26.577.286 bos
of stuks 13.111.245,48 tegen vorig jaar
aanvoer van 22.068.610 en opbrengst van
f 10.602.357,77. De potplanten nemen
weer in aanvoer toe, afgelopen week tot
8966.656 stuks en opbrengst van
f 2.152.180,62 tegen vorig jaar 718.141 en
opbrengst van 1.452.095,73. De hele pot-
plantenomzet doet het goed aan de CCWS.
Bijzonder het bemiddelingsbureau heeft
afgelopen week enorme aantallen poinset
ta kunnen verkopen tegen redelijke tot
zeer goede prijzen. De potplantenomzet
aan de CCWS bedroeg in oktober totaal
f 5.599.031,27 tegen 3.430.879.79 vorig
jaar een stijging met 2.168.151,48 of ruim
60 procent. Voor dit jaar zal het wel op
bijna een verdubbeling uitlopen! Gemid
delde prijzen over afgelopen week met
tussen haakjes die van dezelfde week in
het vorig jaar zijn: Amerikaanse anjers 37
(35), trosanjers 35 (28), anthuruims 1,62
(1,67), snijgroen 18 (18), jaarrond troschry-
santen 52 (51), idem geplozen 70 (71), nor
maal cultuur 1.69 (2.05) idem geplozen 38
(45), freesia 22 (23), gerbera 65 (69), irissen
21 (29), leliekelken 63 (74), lelietakken 70
(60), grote rozen 57 (55). idem klein 36
(34), cymbidium groot 1,09 (1,45), klein 21
(32), sonia 48 (49), belinda 40 (32), red gar-
nette 23 (23).
Wat de geïmporteerde produkten betreft,
hiervan werden bijna 400.000 tulpen aan
gevoerd met prijzen van 28-51, 35.000 an
jers van 23-41, 132.000 trosaners 26-33,
31.000 grote rozen 45-95, 70.000 idem klein
41-65 en 17.000 statice 69-91.
Men verwacht voor deze week met kerst
mis in zicht aan de CCWS een forse bloe-
menaanvoer, vooral wanneer de gematig
de weersomstandigheden nog aanhouden,
met mogelijkheden tot redelijke prijzen.
Welk laatste wel noodzakelijk is gezien de
stijgende energie- en sociale kosten in de
bedrijven.
Een bijzondere „attractie" vormen weer
de speciale kerstveilingen, die een ruime
variatie te zien geven van de mogelijkhe
den voor kerstversieringen.
SAMENWERKING KOMT MOEILIJK TOT STAND
Zodra het woord „samenwerking" valt,
trekt menigeen in het bloembollenvak
een vies gezicht. Bescheiden pogingen die
kwekers in het recente verleden hebben
gedaan om tot een of andere vorm van sa
menwerking te komen, hebben meestal
tot teleurstellende resultaten geleid. Het is
ook niet zo simpel. Want als bij de een de
tulpen bloeien, doen ze dat bij de andere
partner ook en wie moet dan het eerst de
beschikking krijgen over de kopmachine?
En zo is het ook met andere machines.
Met planten begint vrijwel iedere kweker
rond half oktober en ook de oogst valt
voor menig kweker ook in dezelfde we
ken. Als men een samenwerkingsvorm
wil aangaan, moet ook duidelijk de wil be
staan een brokje zelfstandigheid op te ge
ven en dat is een punt dat in het bollen
vak maar moeilijk wordt opgehoest. Ge
volg: vrijwel alle kwekers gingen het
standpunt huldigen van „Ieder voor zich
en God voor ons allen". Ze kochten stuk
voor stuk allemaal hun eigen machines.
Omvangrijk machinepark
Het machinepark in de bloembollenstreek
heeft dan ook een omvang om U tegen te
zeggen. En toch gaat het vrijwel altijd om
fors geprijsde machines die slechts enkele
weken per jaar dienst doen en voor min
stens tien maanden per jaar in de motten-
ballen worden gelegd. Rooimachines zijn
in de bollenstreek, waar geen gladiolen
worden geteeld, hoogstens twee maanden
per jaar in gebruik, plantmachines meest
al nog korter en de kopmachine komt al
leen in actie in de bloeitijd van de tulpen
en die bedraagt maximaal zeven weken.
De periode dat men een dekmachine no
dig heeft, is nog korter. Kortom: het is
wel een dure grap als zo veel kostbare
machines zo veel maanden per jaar onge
bruikt in de schuur staan.
Wassenaar
In enkele gevallen is het wel mogelijk ge
bleken om een vruchtbare vorm van sa
menwerking tot stand te brengen. Dat is
o.m. in Wassenaar bewezen. Zeven kwe
kers die samen zo'n veertig ha voorjaars-
bloeiende bloembollen in cultuur hebben,
stichtten een maatschap. Alle machines
werden gemeenschappelijk eigendom en
op die manier kwam men in Wassenaar
tot besparingen die er niet om liegen. De
mechanisatiemogelijkheden namen toe
samen kocht men de meest moderne ma
chines met een grotere capaciteit ter
wijl ook specialisatie binnen handbereik
kwam te liggen.
Nog verder
De Wassenaarse kwekers gingen trou
wens nog verder. Ze gingen ook gezamen
lijk bestrijdingsmiddelen, dekstro, kunst
mest, etc. inkopen, waardoor men gunsti
ger inkoopprijzen kon bedingen. Een be
langrijk neveneffect was het nauwere
contact dat tussen de kwekers ontstond.
Men ging veel meer dan tot dan toe het
geval was geweest, praktijkervaringen
uitwisselen. Hulp bij ziekte van een der
deelnemers kwam ook op het programma.
Het systeem voldoet heel goed, maarde
deelnemers moesten wel een brok zelf
standigheid inleveren. Dat leek in Wasse
naar echter heel goed mogelijk. Ook in
Voorhout is een goed lopende samenwer
kingsvorm tot stand gekomen, maar het
zijn en blijven wel de uitzonderingen.
Struikelblok
Ligt 'm dat nu alleen aan de geringe be
reidheid om een deel van de zelfstandig
heid prijs te geven? Dat is inderdaad een
groot struikelblok, zo zegt ing. Bert v.d.
Weijden van het Consulentschap voor de
tuinbouw in Lisse. En zijn collega Van
Schie voegt er aan toe dat ook een goede
economische situatie in een bedrijfstak al
tijd een, sta-in-de-weg is om tot samen
werkingsvormen te komen. De bollenk-
wekers hebben de laatste jaren door de
bank genomen de wind goed in de zeilen
gehad. De noodzaak om samen te werken
was niet direct aanwezig. Het hóéfde alle
maal niet zo nodig. Daarom schuift men
dit punt telkens voor zich uit. Dalende
bollenprijzen zullen de bereidheid tot sa
menwerken doen toenemen. Niet alleen
in het bollenvak willen samenwerking
svormen moeilijk van de grónd komen.
Ook in een groot agrarisch gebied als
Haarlemmermeer gaat het met de Machi-
nering helemaal niet naar wens. Oorzaak:
het ging te goed in de akkerbouw. En
daarom kon de dit voorjaar opgerichte
pele aanloopperiode te maken krijgen.
Gemeenschappeli j ke
schuur
Samenwerking in het bollenvak zou zich
niet behoeven te beperken tot de voor
beelden die hierboven zijn genoemd. Ook
de bouw van een gemeenschappelijke,
moderne schuur behoort tot de mogelijk
heden. Nieuw is dit denkbeeld niet, want
in het begin van de vijftiger jaren hebben
vooruitstrevende kwekers in Noordwij-
kerhout dit punt al naar voren gebracht.
Ze waren hun tijd toen kennelijk te ver
vooruit, want de plannen heeft men niet
kunnen realiseren. Nu komt een dergelijk
idee dus weer boven water. Er zitten ech
ter wel een paar scherpe kantjes aan deze
zaak. Bij een samenwerkingsvorm waarbij
men zich beperkt tot gezamenlijke aan
koop van machines, is via het contract de
mogelijkheid tot uittreding geregeld. Men
gaat zich uiteraard niet voor alle eeuwig
heid binden. Uittreden wordt bijv. moge
lijk als de samen gekochte machines aan
vervanging toe zijn. Met andere woorden:
in deze gevallen gaat het altijd om een pe
riode van beperkte omvang dat men tot
deelname verplicht blijft.
Kapitaalvernietiging
Als men samen een schuur wil bouwen,
moet men wel goed weten wat men doet.
Een schuur is na vijf of tien jaar niet aan
vervanging toe. Daar komt dan nog bij dat
men in deze gëvallen de eigen schuur on
gebruikt moet laten staan. Als men geen
kans ziet die te verhuren of op een andere
manier produktief te maken, dan komt
men wel voor een bepaalde vorm van ka
pitaalvernietiging te staan.
Dat het bloembollen vak de mogelijkheden
tot samenwerking meer onder de loupe
zal moeten gaan nemen, is zonder meer
duidelijk. En laat men niet vergeten dat
de ondernemers die aan bepaalde voor
waarden voldoen in aanmerking komen
voor een subsidie uit het Ontwikkelings-
en saneringsfonds, als men een vorm van
samenwerking wil aangaan. Ook aan dat
punt is tot nu toe niet voldoende aandacht
geschonken.
;pcc
Voor de tegenwoordig
stroken in de kassen uitgelegd.