LAKE
PLACID
IS
KLAAR
MAAR
NIET
BLIJ
Ruud van der Schilde: weinig meer te leren in Nederlanc
SPORT
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 15 DECEMBER 1979 PAGINA 12 ÏT
Met de feitelijke Spelen heeft dit
"geval" niets te maken. Deze
kunstzinnige constructie dient de
Olympische omgeving te verfraaien.
(Van onze correspondent)
LAKE PLACID De Olympische
voorzieningen komen allemaal op tijd
klaar. En er zal in ieder geval voldoen
de sneeuw zijn, want als de natuur niet
meewerkt staat een regiment „sneeuw
kanonnen" gereed om een handje te
helpen. Aan de twee belangrijkste
voorwaarden voor het houden van de
dertiende Olympische Winterspelen in
het dorpje Lake Placid in het uiterste
noorden van de staat New York is-dus
voldaan. Een uitdagend spandoek
meldt bij binnenkomst „Welcome
world, we're ready". Voor officiële be
zoekers weet men nog net een bijna
overtuigende glimlach op te voeren,
maar erachter groeit de vertwijfeling.
Die vertwijfeling geldt de klemmende
vraag, wat men zich in dit 2700 inwoners
tellende dorpje op de hals heeft gehaald.
Protesten vanuit het dorp zelf, vanuit de
omgeving en vanuit vrijwel alle deelne
mende landen vliegen het organiserend
comité al maandenlang als sneeuwballen
om de oren. Prijzen, problemen, emoties
en zorgen rijzen de pan uit. Behalve de
twee eerdergenoemde basisvoorwaarden
klopt er in feite niet veel. Zelfs het dorp
ligt aan het „verkeerde" eind, namelijk
aan Lake Mirror. Het Lake Placid ligt
verder naar het noorden, maar zo is het al
vele jaren zonder dat iemand er echt last
van heeft. Veel ernstiger zijn de grote
huisvestings- en verkeersproblemen en de
soms grimmige sfeer in het dorp, die vol
gens velen voor jaren is verpest.
Lake Placid is een lieflijk dorpje in het
Adirondack gebergte, het noordelijk deel
van de Appalachen-keten, die oostelijk
Amerika van noord naar zuid doorsnijdt.
De hoogste top, Mount Marcy, reikt tot
ruim 1600 meter. De skiwedstrijden zullen
echter worden gehouden op Whiteface
Mountain, bijna 1500 meter hoog, maar
dat is in deze noordelijke contreien al vol
doende voor vrijwel gegarandeerde
sneeuw. Het kan er bitter koud zijn. Afge
lopen februari daalde de temperatuur en
kele malen tot dicht tegen de min 40. De
sneeuwkanonnen staan er dan ook niet al
leen om eventueel gebrek aan sneeuw te
compenseren, maar ook om te voorkomen
dat Piet Kleine zich beter op de slalom zal
thuisvoelen dan Ingmar Stenmark.
Lake Placid heeft al eerder Olympische
Winterspelen georganiseerd. Dat was in
1932. De Winterspelen waren toen nog het
-z,-"
Het meer waar Lake Placid ligt heet merkwaardigerwijs Lake Mirror, het water waarnaar de plaats is genoemd
ligt verder noordelijk.
Dit is één van de gewraakte onderkomens van de atleten, het gebouwen
complex dat na de Winterspelen zal worden gebruikt als gevangenis.
domein van een handjevol uit de sneeuw
getrokken woestelingen uit voornamelijk
Scandinavië, Oostenrijk en Zwitserland,
die door de rest van de wereld als hoogst
ontoerekeningsvatbaar werden be
schouwd. In februari komen 8000 atleten
en officials uit 40 landen naar het „vreed
zame meer" om de strijd aan te binden op
slee, ski en schaats.
Sportief gezien waren de Spelen van 1932
succesvol voor Lake Placid. Schaatsenrij
der Jack Shea, een dorpeling, sleepte er
twee gouden plakken weg, maar dat
kwam voornamelijk omdat het hardrijden
op de schaats toen nog voor het laatst
plaatsvond op z'n Amerikaans, d.w.z.
allemaal tegelijk aan de start en maar zien
wie het eerst aan de finish arriveerde.
Shea is thans de gekozen eerste man van
het gebied North Elba, een „township"
van ruim 300 vierkante kilometer met cir
ca 15.000 inwoners, waarvan Lake Placid
een onderdeel vormt. Hij heeft met zijn
heldendaden van 48 jaar geleden het har
drijden op de schaats niet populair kun
nen maken in de Verenigde Staten. In fei
te wordt het schaatsenrijden hier vrij al
gemeen beschpuwd als het minst opwin
dende onderdeel van de Spelen. En dat is
opmerkelijk, want juist bij dit onderdeel
zijn de Verenigde Staten zeker van enige,
zo niet alle (negen) gouden medailles. De
naam Eric Heiden zegt de meeste inwo
ners van het gebied weinig of niets.
Verstopte wegen
De Spelen van 1932 hebben Lake Placid
niet gemaakt tot het uitverkoren win
tersportgebied in het noordoosten van
de Verenigde Staten. De grote skigebie
den in het nabijgelegen Vermont genie
ten nog immer een grotere populari
teit. De voornaamste inkomsten in
Lake Placid, die uit het toerisme, wor
den zelfs niet geboekt in de winter.
maar in de zomer als het inwonertal
gedurende enkele maanden soms ver
tienvoudigt.
Aan het ontvangen van grotere groepen
mensen is men in Lake Placid dus wel ge
wend. Het probleem tijdens de Spelen is
echter, dat die groep van dagelijks zo'n
50.000 mensen gedurende dertien dagen
(van 12 tot en met 24 februari) voortdu
rend op tijd moet zijn om bijna 60 ver
schillende sportevenementen bij te wo
nen. Er zijn slechts drie tweebaans wegen,
die naar Lake Placid voeren. Het Olym
pisch Comité heeft besloten tot drastische
maatregelen om te voorkomen, dat Lake
Placid verstopt zal raken met auto's. Al
leen inwoners en een handjevol uitverko
renen zullen het dorp per personenauto in
mogen. Voor de anderen zijn ver buiten
het dorp (op circa 15 kilometer) grote par
keerterreinen ingericht. Van daaruit gaat
het vervoer met 450 minibusjes, waarvan
er een groot aantal zijn geschonken door
Ford. De organisatoren in Lake Placid
menen, dat het verkeer met een beetje ge
luk op rolletjes zal lopen, maar menige of
ficial van buiten heeft er nog een hard*
hoofd in.
De ijsbaan en de twee ijsstadions liggen in
Lake Placid zelf, de twee springtorens (70
en 90 meter) staan er dichtbij, maar het
Olympisch dorp ligt 12 kilometer buiten
Lake Placid. Van het dorp naar Whiteface
Mountain is bijna 25 kilometer. Mount
Van Hoevenberg, waar de biathlon, de
cross country, het bobsleeën en het rode
len worden gehouden, ligt nog wat ver
der.
Het Olympisch dorp is een geval op zich.
Het complex, dat midden in de bossen van
het nabijgelegen gehucht Ray Brook z'n
voltooiing nadert, zal na de Spelen dienst
gaan doen als gevangenis. Een gevangenis
met minimale veiligheidsvoorzieningen,
bestemd voor jonge mensen tot 21 jaar (die
straffen uitzitten van valsheid in geschrif
te. Een soort „witte-boorden-bajes" dus,
maar een gevangenis blijft een gevangenis
en het Olympisch complex draagt er vele
kenmerken van. Dat begint al met een
hoog dubbel gaashek rond het hele com
plex. Je kunt er slechts op twee plaatsen
via een soort sluis binnen. En dan de ka
mertjes, die straks gewoon cellen zullen
frieten: kleine hokjes met hoge smalle ra
men. Er zijn ruim 900 van deze slaapka
mertjes, voor het merendeel bestemd voor
het huisvesten van twee of vier atleten in
stapelbedden. De oppervlakte varieert
van circa 7 tot 10 vierkante meter voor de
tweepersoons en van 14 tot 21 vierkante
meter voor de vierpersoons kamertjes.
Een lange als Piet Kleine zal er waar
schijnlijk met de benen omhoog moeten.
Er zijn uitsluitend gemeenschappelijke to
iletten en douches. In het complex wor
den voorts onder meer ondergebracht de
onvermijdelijke disco, een bioscoopje, ge
meenschappelijke eetzalen, een bank, een
postkantoor en wat winkeltjes. Een klein
deel van de atleten wordt ondergebracht
in in allerijl aangerukte stacaravans.
Protesten
De huisvesting heeft vanaf de allereer
ste signalen over het toekomstige ge
bruik als gevangenis stormen van pro
test opgeleverd. Een aantal landen (o.a.
Oostenrijk, Zweden, Noorwegen en
Spanje) heeft al besloten de atleten el
ders comfortabeler onder te brengen.
Het Oostenrijks Olympisch Comité bij
voorbeeld heeft een fraai pand in de
hoofdstraat van Lake Placid gekocht:
kosten bijna drie ton.
In ieder geval zullen alle atleten en de
meeste officials op redelijke afstand wor
den gehuisvest. Dat kan niet gezegd wor
den van de bezoekers. Hoewel het totaal
aantal kaarten is beperkt tot 500.000
(d.w.z. maximaal zo'n 50.000 per dag), zul
len vele toeschouwers dagelijks afstanden
tot 120 kilometer moeten overbruggen om
de evenementen bij te wonen. Alleen zeer
gefortuneerde belangstellenden zullen te
gen forse prijzen nog huisvesting bij parti
culieren in de directe omgeving kunnen
vinden, de modale toeschouwer loopt al
gauw kans in Montreal (op tweeëneenhalf
uur afstand) of omgeving terecht te ko
men. De kans bestaat dan ook, dat de res
terende bijna 200.000 kaartjes niet al te
grif van de hand zullen gaan.
Ook de pers leek aanvankelijk te worden
heengezonden. Hevige protesten hebben
er inmiddels toe geleid, dat wordt gezocht
naar een andere lokatie dan het op ruim
75 kilometer afstand gelegen stadje Pitt
sburgh voor het onderbrengen van de cir
ca 3000 mediavertegenwoordigers. ABC,
het grote Amerikaanse tv-bedrijf, dat de
rechten voor de Spelen heeft gekocht,
neemt geen enkel risico. Voor de ruim 500
ABC-employees, die meer dan 50 uur aan
uitzendingen gaan maken, is in het dorp
accommodatie gehuurd of gekocht. Alle
Uit huis gezet I
Het Olympisch gewoel wordt
dorpelingen met zeer gemengde
lens bekeken. Lake Placid is
pisch toeristendorp, waar glol P
helft van de bevolking een dikk V
ham aan de vakantie-industri
houdt, terwijl de andere helft
brek aan werkgelegenheid bui
sector slechts moeizaam het ho
ven water weet te houden. Tocl
de sfeer in Lake Placid door ve<
ners omschreven als „gemoedel
In Lake Placid gingen nooit de
slot, werden de sleutels in de auto
gelaten en werden overeenkoms
een handdruk bekrachtigd. Voo
dat laatste' hebben nogal wat dorj
spijt gekregen. Ze zijn uit hun hi
omdat de huisbaas er voor de Spe
zienlijk betere zaken mee kon doe
kels in de hoofdstraat zijn verhu
grote sportbedrijven voor meer i
ton per maand. Ook woonhuizen
voor dergelijke bedragen voor 1
van de Spelen ontruimd. Onder jp]
Zweedse koning en de Noorse kr<n j
zullen tijdens de Spelen een woian!
trekken, waarvan de eigenaren zi,ro
enkele weken aan de stranden vaje
da zullen moeten vermaken. n;
Over het algemeen zijn de dorpeliir
het toch al aardig konden reddenar
beter op geworden, terwijl de mil j1(
deelde inwoners betrekkelijk wei^e,
de Spelen opschieten. Feit is dat d<
veel nieuwe banen hebben opg
Het werkloosheidscijfer in het gel ga
Lake Placid daalde van bijna 22 |ag
procènt. De meeste van deze bai ,kt
echter tijdelijk. Alleen de gevang st<
vert wat blijvende werkgelegenlsul
maar diezelfde gevangenis is Wjg.
doorn in het oog van de meer wel t\
inwoners. in
De sfeer is hier behoorlijk verpest w
veel dorpelingen. De strijd om w>ve
deel van de grote ijstaart krijg ter
meer scheve dan blijde gezichten
verd. Zelfs over de grote hoe vé
kunstwerken die over het dorp .telt
stort is men hevig verdeeld. V<;g
twaalf grote objecten, die her enirc
het dorp zijn geplaatst, hebben de n<
deren flink in beweging gebracht, ter
ding is er ook rond de twee sprin st
die niet netjes tegen een berg zijr k
vlijd, maar die net buiten het dorpt di
verloren boven de bomen uitrijzen lili
al akties op gang gekomen om d tn
na de Spelen weer weg te halen, ad
Misdaad en fouten
Lake Placid maakt ruim twee^
den voor het begin van de Spel
blijde indruk. De nerveuze plaaj uj
organisatoren, die klagen dat dt-tai
nale en internationale pers he
slecht met ze voor heeft, hebb--
ook nog moeilijke tijden voor
Behalve de verkeers- en huis
sproblemen hebben ze onder
nog te maken met een overscl
van het budget met een slor<
miljoen gulden, waarbij nog^
gaapt van minstens 50 milj(
schuldigingen dat met de ge org
de misdaad in verband gebrat
den betrokken zijn bij de org
van het vervoer in Lake Pla
mogelijk ernstige constructie
het nieuwe ijsstadion en een i,
ne die gevaarlijke gassen in
keerde richting blijft spuien.
„Toch hebben we alles bij elkaai
ernstige problemen gehad dan no
bij de organisatie van een dergel
evenement", aldus een woordvoei
het plaatselijke comité.
Maar andere dorpelingen mener
inwoners van Denver en Salt L:
nog wel eens gelijk zouden kunr
gen. Zij stemden een voorstel om
terspelen van 1980 in hun stad te
enige jaren geleden resoluut af.
DIC
ble
BOWLINGPLOEG DERDE BIJ WK IN MANILLA
DEN HAAG „Die ballen zijn
echt te zwaar, mensen", sprak de
inklaringsambtenaar op Schiphol
twee week geleden op vlakke
toon toen de Nederlandse bow
ling-equipe zich meldde voor een
lange vlucht naar Manilla. Dat de
bowlers met ballen van acht kilo
per stuk op weg waren een me
daille te veroveren tijdens de we
reldkampioenschappen op de Fi
lippijnen, kon de man niet ver
moeden; maar zelfs het geringste
nationale eergevoel ontbrak, zo
dat een paar honderd gulden voor
het overgewicht moest worden be
taald. De aanloop naar het vier
jaarlijkse gebeuren zou nog door
talloze rampjes worden vergezeld.
Voor Nederlanders zijn dat geluk
kig de juiste ingrediënten voor
het overwinningssausje. Op de Fi
lippijnen, waar de televisie de
wereldtitelstrijd van de eerste
training tot de laatst gevelde ke
gel rechtstreeks uitzond, verover
de het quintet Ruud van der
Schilde, Leen van der Zwan, Ton
Plummen, Fons Gulick, Erik Kok
een bronzen medaille in de zwaar
ste categorie, de vijfmansforma
tie. Hun laatste game was met
een score van 1069 pins, de op één
na hoogste van het hele toernooi.
Van der Schilde en Van der Zwan
(beiden uit Den Haag) werden bij
de dubbels achtste.
Ruud van der Schilde, ooit de eerste Ne
derlander die de open nationale bowling-
kampioenschapppen won en een medaille
veroverde in een Europese titelstrijd,
zorgde ook in Manilla voor een primeur.
De 32-jarige Hagenaar plaatste zich als ze
vende voor de finale van het individueel
kampioenschap. Vóór hem had nog nooit
een Nederlander zelfs maar de laatste 32
gehaald. „Eenmaal in de finale verwacht
te ik een plaats bij de beste vier, zoveel
zelfvertrouwen had ik opgebouwd gedu
rende het toernooi. De uiteindelijke vijf
tiende plaats was beslist een teleurstelling
voor me. Er haperde iets aan mijn timing,
totdat de coach van het Zweedse team me
corrigeerde".
Ruud van der Schilde vervolgt: „Toch was
er natuurlijk feest in die geweldige ambi
ance. Je moet weten dat in Azië bowling
tot de populairste sporten behoort. In Ma
nilla leek het sportcentrum met veertig
banen een belegerde vesting. Buiten ston
den duizenden mensen de spelers op te
wachten voor handtekeningen. Binnen
volgden t.v.-camera's zonder ophouden al
onze bewegingen. Europa heeft in Manilla
duidelijk aangetoond dat bowling hier in
de lift zit". Groot-Brittannië werd tweede
achter Australië en de Engelsman Gerry
Bugden mocht zich de allersterkste noe
men bij de heren individueel. Mejuffrouw
Lita de la Rosa bracht haar Philippijnse
landgenoten tot uitzinnige vreugde door
de damestitel voor export te behoeden.
Teveel olie
De bronzen medaille van Nederland
kwam als een volslagen verrassing.
Van der Schilde: „De reis naar Manilla
was zeer vertraagd verlopen over Lon
den, Frankfurt en Bangkok, zodat we
een trainingsdag misliepen. Onze ploeg
kende bovendien twee debutanten en
één vaste bowler was zelfs in Neder
land gebleven. Zijn plaats moest in
sommige wedstrijden (men kan de we
reldtitel veroveren in de éénmans- tot
en met de vijfmansformatie - red.)
door onze coach Ferno de Koning wor
den overgenomen. Toen we bovendien
ontdekten dat de bowlingbanen in Ma
nilla met zoveel olie waren bewerkt
dat zelfs Amerikaanse profs zouden
hebben gesidderd, leken we kansloos".
Op een gladde baan is het moeilijk 'hoe
ken', de baan neemt het effect heel laat
aan. Het wedstrijdtasje van een bowler be
vat echter twee ballen (totaalgewicht in
clusief tas is 20 kilo), een zachte bal voor
gladde en een harde voor stroeve banen.
Om bij verlies de juiste ballen te bemach
tigen draagt een bowler altijd het merk,
nummer en boorschema van zijn wed
strijdbal op zak. Van der Schilde: „Ook de
gewichtsverdeling is erg belangrijk en het
loopvlak. Onze bowlingballen werden in
Manilla regelmatig gecontroleerd door de
arbiters. We pasten ons verrassend snel
aan op die moeilijke banen. Met de vijf
mansformatie stonden we na de eerste zes
games plotseling op de tweede plaats. Ik
schrok van de hoerastemming. In de vol
gende serie leken we onderuit te gaan.
Met nog een game te gaan stonden we
vierde. Het brons leek onbereikbaar. En
toen volgde zo'n wereldgame van 1069
pins, ongelooflijk".
Amerikaanse coach
Hét gemiddelde van 198 kegels van
Ruud van der Schilde tot aan de per
soonlijke finale betekende een nieuw
Nederlands record. Zijn toernooigemid-
delde (193) lag twee punten boven zijn
jaargemiddelde. Er is voor hem in Ne
derland dus niet veel meer te leren.
„Eigenlijk niet. De Nederlandse bow
lingfederatie heeft met zijn 15.000 le
den te weinig geld om een Amerikaan
se coach te contracteren. Bowling is
toch al een erg dure sport. Mijn vereni
ging De Steenbokken (Bowling Scheve-
ningen) wordt gesponsord door restau
rant Indonesia uit Amsterdam. Baan-
huur en verblijfskosten zouden me in
de Nederlandse competitie 200 a 300
week kosten. Wie kan dat
gulden per
nou zelf bei
betalen?"
Op een excentrieke miljonair na, prak
tisch niemand. Trouwens, het geld voor
het toernooi in Manilla komt ook niet uit
één simpel spaarvarken. De NBF kon met
behulp van de totogelden alles betalen. De
bowlers mochten l\un eigen geld voor
drankjes en souvenirs reserveren. „Die
Filippijnse souvenirs koop je in Nederland
ook in de warenhuizen", meent Ruud van
der Schilde", „en voor veel drankjes en
bijvoorbeeld excursies hadden we geen
tijd. We hebben alleen in Bangkok een
dag gewinkeld".
De terugvlucht was opnieuw niet perfect.
In het fel omstreden type DC 10 werd pas
na twee dagen moeizaam Londen bereikt.
Bovendien vertoonde men een film die
net op Nederlandse televisie was geweest.
De Haagse assuradeur rust nu een paar
dagen uit van de vermoeienissen. De baby
en de poes in Huize Van der Schilde lij
ken hem niet te hebben gemist. Zijn
vrouw hoort hem echter met genoegen
ontkennen dat de vrouwen op de Filippij
nen de mooisten ter wereld zijn. „Nee
hoor", stelt hij haar gerust", „die wonen
in Singapore".
HERMAN JANSEN
Ruud van der Schilde, weer thuis met bowlingspullen en een bronzen medaille.