Mechanisme van vrije markt ontoereikend voor landbouw Ker 'ROF. DR. IR. P. C. VAN DEN NOORT Nederlands gezin loopt voorop bij bestedingen aan bloemen en planten GROTERE VEILINGOMZETTEN CCWS IS HET HALF MILJARD DIK GEPASSEERD PLANTGOEDMARKT GLADIOLEN STABIELER ?°HaiPSrfg de ttp^ppi mei •stalg eeds culti cht f\N'''"' len i iltma Of Hf- «"dig. ^"JjjfjiS êlfs {ËhbH l. wBMi dage t de ir h i -SAND EN TUINBOUW PA(t LEIDSE COURANT frb|N VERGELIJKING MET REST WEST-EUROPA •vato p dii een WAGENINGEN De zegs- het wijze „de boeren klagen al tijd" kan men gerust aanvul- len met: „en vaak terecht". Of de economie nu groeit, d' itagneert of keldert, de boer rekt aan het kortste eind. Dat is de kern van de inau gurele rede, die prof. dr. ir. P. C. van den Noort heeft ge- alöuden aan de Landbouwho geschool te Wageningen. Sa- ften met collega prof. dr. ir. fc de Hoogh aanvaardde hij frider het motto „Chaos en orde in de wereldlandbouw" univerilet am,5t van hoogleraar in dfle Algemene Agrarische Sconomie. ,ni Pj"°f- Van den Noort wees (HHieg met name op de gevolgen eid»Van marktmechanisme J,d (i voor de prijzen van de land- w. s bouwprodukten en de inko- mens van de boeren. Prof. Gm De IJoogh richtte zijn kriti- f.^ sche aandacht op de interna- idnkM tionale arbeids- en inko- m^J mensverdeling in de land- i vi bouw. Opheffing van han- t. p. f delsbarrières werkt uiteinde- NedÏÏ H)k in het nadeel van de arme landen. Daarom moet volgens De Hoogh een (üïiinieuwe internationale mark- torde komen. Prof. Van den Noort be schouwt het mechanisme van de vrije markt als ontoerei kend voor de problemen in ize landbouw. De prijzen in agrarische produkten zijn onderhevig aan sterke schommelingen. Omdat de vraag naar deze produkten imor? ook 'n een groeiende econo mie nauwelijks toeneemt, zal de agrarische sector met een afnemend aandeel in de con sumptie als geheel genoegen mT moeten nemen. De landbouw is daardoor een krimpende bedrijfstak. De sterke uitbreiding van het aanbod in het verleden stuit te op een vrijwel gelijkblij vende vraag bij de consu ment. De gevolgen waren: lage prijzen en lage inkomens voor de boeren, zodat velen hun geluk in een ander be roep gingen zoeken. In feite werd de vrije markt, die tra ditioneel als genezer van alle economische kwalen gezien wordt, bovendien aangetast door fabrieken (vaak multi nationals) die grote hoeveel heden voordelige produkten van de boer kochten en ver werkten. Marktchaos Het prijsmechanisme heeft dus steeds in het nadeel van de boer gewerkt, aldus prof. Van den Noort. Oprichting van landbouwcoöperaties ziet hij niet als een geschikt mid del om prijsschommelingen, overproduktie en aantasting van het landschap in het ga reel te brengen. Volgens Van den Noort loopt de beoogde samenwerking stuk op ge brek aan solidariteit. Eigen lijk kan alleen de overheid effectief regelend optreden. „Maar door de noodzakelijke complexiteit van de maatre gelen kan naast de markt chaos een bureaucratische chaos ontstaan", waarschuw de de hoogleraar. Hier is na tionaal gezien wel wat tegen te doen, maar in internatio naal verband veel minder door gebrek aan solidariteit tussen de volkeren. Rijk en arm Noord en Zuid Ook internationaal verwacht men van het marktmechanis me veel goeds voor de land bouw, zo zei prof. De Hoogh, zijn collega bijvallend. Mon diaal gezien is de landbouw de grootste bedrijfstak. Op heffing van handelsbelem meringen zoals in de EEG en de GATT zou leiden tot een doelmatige specialisatie in de produktie en daardoor tot. verhoging van de produktivi- teit, dus van de welvaart. Het probleem is echter dat de sa menwerkende landen niet gelijkelijk van de lusten pro fiteren, aldus de hoogleraar. Prof. De Hoogh: „Juist van wege het feit dat staten rege lend optreden binnen hun grenzen, lijkt de kans dat de internationale markten hun rol inzake arbeids- én inko mensverdeling bevredigend vervullen des te kleiner". De agrarische wereld dreigt op gesplitst te worden in twee blokken. Aan de ene kant het rijke Noorden, waar de produktie sneller groeit dan het gebruik; anderzijds het arme Zuiden, waar de groei van de produktie achterblijft bij een vraag die explodeert onder invloed van bevol kingsgroei en stijging van het hoofdelijk inkomen. Hamvraag De hamvraag is nu: zal de landbouw in de arme landen betere kansen krijgen door een liberalisering van de in ternationale handel dat wil zeggen door een afbraak van de bescherming die de rijke landen hun eigen landbouw bieden? Prof. De Hoogh ge looft er niet in. Opheffing van de handelsbarrières tus sen Noord en Zuid, zal vol gens hem in het voordeel van de technisch superieur land bouw in het Noorden wer ken. De betrekkelijk lage ar beidskosten in de Derde We reld kunnen niet concurre ren tegen de voortgaande produktiviteitsstijging in de rijke landen. Dat blijkt eigen lijk al uit de overeenl^pisti- ge effecten binnen de EEG: de kloof tussen de kapitaal intensieve regio's en de ar mere gebieden in West-Euro pa wordt alleen maar groter. Een structurele oplossing ligt volgens prof. De Hoogh in de stabilisatie van de wereld marktprijzen, mits deze aan gevuld wordt met een doel bewuste beïnvloeding van het prijsniveau op de interna tionale markt. Doel moet daarbij zijn het scheppen van een klimaat, waarin de land bouw in de Derde Wereld landen in onderling overleg overgaan tot een regulering van de omvang van hun agrarische produktie. Reeds is men bezig instrumenten te ontwerpen om de produktie- omvang in de hand te hou den. Dat gebeurt dan met het doel de nationale lasten van markt- en prijsbeleid onder controle te krijgen. Maar dat zelfde instrumentarium kan tevens de sleutel zijn tot een internationale marktorde, die werkelijk in het belang van de Derde Wereld is. i var hteniDEN HAAG De „American Flower 1 etc. Marketing Council" heeft dezer dagen ieeoreen televisiecampagne gelanceerd on- 'ureulcr het motto: „Het Vrijdag-bloeme- t, dietje". Gedurende 46 weken zal in de lerde ochtendshow: „Good Morning Ameri- M ca", reclame voor de vrijdag-bloem voi worden gemaakt, overeenstemmend sn, émet de Nederlandse slagzin: „Neem kom vaker een bloemetje mee". nand^r ma£ wor^en gesteld, dat in ons land naafdie oproep succes heeft opgeleverd, want aracl ^et Nederlandse huisgezin staat in West- usmi^ur0Pa aan de top met gemiddelde uit- Jan Saven voor bloemen en planten, maar tiid 2W0I"dt dichtbij gevolgd door West-Duits- (e land. Dit is gebleken "uit het onderzoek druldat een Panel onlangs in Nederland, pak West-Duitsland en Zweden heeft inge- rhaa 5teld- Gedurende de twaalf zomerweken van juli tot en met september, werd door t om honderd Nederlandse huisgezinnen to- ometaa' gulden besteed aan bloemen en et planten, in West-Duitsland 1.493 gulden, maar de Zweedse huishoudens brachten ëpet niet verder dan 773 gulden. Toename (fet panelonderzoek in totaal tweedui- _ind Zweedse gezinnen, waarmee in juli dit jaar werd begonnen, is nog niet here naal afgelopen, maar er is toch al enig nzicht en dat valt niet te best uit. Ih Ne- rland» worden in elk geval hogere ko perspercentages gescoord dan in andere landen, waarbij nog verschil in de maan den blijkt te bestaan. Zo werd in juli per 100 Nederlandse ge zinnen door 45 bloemen en planten ge kocht, in augustus door 50 en september 57. Die percentages zijn in West-Duits land respectievelijk 36, 34 en 36 en in Zweden 14, 18 en 25. De toename per maand geldt zowel voor bloemen als planten, waarbij blijkt, dat de Zweden wat de planten betreft, aar dig mee kunnen komen, maar in de bloemen sterk achterblijven. Onderzoek De afdeling Marktonderzoek van het Produktschap voor Sierteelt doet vrij re gelmatig een panelonderzoek, teneinde op de hoogte te blijven met de gang van zaken. Ongeveer de helft van het aantal Neder landse gezinnen koopt vrij regelmatig bloemen en dat is een topper, West- Duitsland komt niet hoger dan 30 per honderd en Zweden slechts twaalf. Wat betreft het soort bloemen valt het op, dat in West-Duitsland en Zweden de ge mengde boeketten de eerste plaats inne men met respectievelijk 32 en 27, terwijl Nederland het op 11 procent van het aantal kopers en koopsters houdt. Maar hier nemen de rozen met 25 procent de eerste plaats in, in West-Duitsland halen zij 26% en Zweden eveneens 25%; anjers, inclusief de trossoorten: Nederland 18%, West-Duitsland 12%, Zweden 13%; chry santen in Nederland 22% doch West- Duitsland slechts 3% en Zweden 5%; le lies respectievelijk 4, 1 en 1%. De gemiddelde consumentenprijzen lig gen in vergelijking met Nederland, in West-Duitsland bijna 60 procent hoger en in Zweden zelfs vijfmaal zo hoog. Rozen Rozen komen in Nederland op een ge middelde prijs van 34 cent, West-Duits land 63 en Zweden 1,10; anjers, inclusief trossoorten respectievelijk 42, 69 en 1,27; chrysanten 64, 1,17 en 1,25; lelies 41, 1,18 en 3,25; gemengde boeketten 48, 67 en 82 cent. De gemiddelde bloemprijs is in Ne derland 41 cent, West-Duitsland 67 en Zweden 1,95. Hetgeen voor de Nederlandse bloemen- koopsters en -kopers een interessante mededeling mag worden genoemd. Voor de omrekening in guldens is uitgegaan van een gemiddelde koers over 12 we ken van BM 1,09 en Zw. Kr. 0,47. Zodat Nederland als bloemen- (en planten)land er best mag wezen. Dan nog een cijfer van onze andere buurtgenoten, de Bel gen, die besteden volgens de jongste ge gevens per huishouden 59,62 aan bloe men en 36,92 aan potplanten. Overzicht van veilinghal bij de CCWS in Honselersdijk. MAANDAG 10 DECEMBER 1979 PAGINA 11 Uit het bulletin van Veiling Westland- Noord blijkt, dat er in de periode van 1 ja nuari tot en met 9 november 1979 voor een bedrag van ruim 13,1 miljoen gulden meer geveild is dan in dezelfde periode in 1978. Er werden ruim 1,1 miljoen bakjes tomaten meer aangevoerd, toch heeft dit niet kunnen voorkomen, dat de geldelijke omzet met ruim 1,2 miljoen gulden daalde. De gemiddelde prijs per bakje bedroeg f 8,93 en lag hiermee maar liefst drie kwartjes beneden de prijs van vorig jaar. Bij de aanvoer van komkommers viel er een geringe afname van het aantal stuks waar te nemen. Er werden 263.000 kom kommers minder aangevoerd. De geldelij ke opbrengst steeg met 2.6 miljoen gulden. De gemiddelde prijs per stuk bedroeg 48 cent en lag hierdoor 4 cent boven de prijs van vorig seizoen. Het aantal kilo's kom kommers dat aangevoerd werd, was ech ter groter dan in 1978. Bij de paprika's was er bij de groene sorteringen een wat grotere aanvoer. De aanvoer van groen steeg met bijna 218.000 kilo en kwam hierdoor op 5,6 miljoen kilo. De groene paprika's brachten onder andere als ge volg hiervan bijna 1,5 miljoen gulden meer op, maar ook de gemiddelde prijs per kilo lag hoger en wel 18 cent. Dit be tekende een gemiddelde prijs van 2,38. Over het genoemde tijdvak lag de aan voer van rood 456.000 kilo achter ten op zichte van 1978. De geldopbrengst lag ruim 1,7 miljoen gulden hoger en ook de gemiddelde prijs per kilo lag hoger, nl. op 3,08. Dit betekende een gunstig prijsver schil van 46 cent per kilo. Er werden ruim 257.000 kilo meer aubergines aangevoerd. De geldelijke opbrengst steeg met 601.000 gulden. De gemiddelde prijs veranderde niet, deze bleef 2,37 per kilo. Voor een aantal kleinere gewassen werden er ook grotere omzetten behaald en kwamen er hogere gemiddelde prijzen tot stand. Voor rettich lag de gemiddelde prijs op 84 cent per stuk (67 cent in 1978). Chinese kool Omzetten van groenteveilingen omhoog. bracht gemiddeld 1,40 per kilo op 1,10 in 1978). De gemiddelde prijs van koolrabi liep op naar 74 cent per stuk (66 cent in 1978). Dit zijn zo op het eerste ge zicht leuke resultaten, maar men zal als. men zich alleen door prijzen voor laat lichten, wel op moeten passen. Klakkeloos achter de markt aanhollen blijft een ge vaarlijke zaak. Een teelt moet bij het be drijf passen, daarnaast vraagt het telen van andere gewassen ook een goede voor lichting om met een goed kwaliteitspro- dukt aan de veiling te komen. Naast Vei ling Westland-Noord behaalde ook Vei ling Westland-Zuid een hogere omzet. Op 23 november was er voor ruim 11,3 mil joen gulden meer omgezet dan in 1978. De marktsituatie De vraag naar spruiten blijft goed, on danks het uitzonderlijk zachte weer. Er werden prijzen betaald die opliepen tot 1,27 per kilo. Een vaste prijsvorming lijkt voor de hand te liggen. Door de steeds verder afnemende aanvoer van an dijvie, zal de prijs voor de kwalitatief goe de andijvie blijven oplopen. Eind vorige week lag de gemiddelde prijs op 1,25 per kilo. Prei veranderde nagenoeg niet in prijs, er werd gemiddeld 72 cent per kilo betaald. Alleen als het weer omslaat, kan men op hogere prijzen rekenen. Het uie- naanbod zal flink toenemen, er moet daarom op een gemiddelde prijs gerekend worden die zal dalen. In de afgelopen week werden er prijzen betaald tot 38 cent per kilo. Raapstelen noteerden een prijs van 26 cent per bos. De prijs zal waarschijnlijk niet veel veranderen. Voor sla lag de prijs tussen de 13 en 33 cent per krop. Met een gemiddelde prijs van 23 cent, kan men niet direkt van een kassuc ces spreken. Veel verandering lijkt er niet op komst. Het restant groene paprika's liep verder in prijs op, per kilo werd er gemiddeld 5,45 betaald. Het afnemende aanbod van rood werd ook tegen oplopen de prijzen verkocht, nl. 4,67 per kilo. drag van 49.419,34 omgezet aan bloemen tegen 43.490.869,32 november vorig jaar, een groter omzet van 5.951.550,02 of 13,68 procent. Aan potplanten werd omge zet 6.374.305,03 tegen vorig jaar f 4.843.392,12, een vermeerdering met f 1.530.913,81 of 31,61 procent. Van 1 januari van dit jaar tot 1 december bedroeg het totale omzetbedrag f 526.373.028,23 tegen 472.296.704,96 in dezelfde periode van het vorig jaar, een vermeerdering dus met f 54.076.323,27 of 11,45 procent. Dit betekent dus dat de CCWS nog fors voor het einde van dit jaar het halve miljard omzetcijfer is over schreden. Daar heeft weieens twijfel over bestaan in het begin van dit jar, maar het „streefbedrag" is toch wel royaal gepas seerd, ook al zal de zeshonderd miljoen niet worden gehaald. Afgelopen week lag het totale omzetcijfer ruim twee miljoen gulden hoger dan het vorig jaar waarvoor echter wel ruim vier miljoen bos of stuks méér is aangevoerd, zodat het niet zozeer de prijzen dan wel de hoeveelheid dat heeft gedaan! Al er er niet direct reden om over die prijzen te klagen. In het algemeen lagen die wel iets gunstiger dan in dezelfde week van het vorig jaar. Als geheel brachten in november de snijbloemen aan de CCWS rond de zes miljoen gulden ren afgelopen week vooral de trosanjers die met ruim twee miljoen de aanvoer bij na verdubbeld vergeleken bij vorig jaar. Ook de freesia met ruim vijf miljoen lag een miljoen hoger, doch de gemiddelde prijs wist zich aardig te handhaven. Maar de troschrysanten vormen toch wel de top in de bloemenhandel waarbij ook hier de gemiddelde priis weinig bij die van vorig jaar onder deed. Een eigen plaats namen de potplanten in met een aanvoer van bijna 900.000 dat 200.000 meer is dan vorig jaar. De prijzen komen zo nu en dan in de verdrukking hoewel er voor bijna tv ce miljoen gulden werd omgezet, een half miljoen meer dan vorig jaar. De importbeperking door Israël demon streerde zich door een aanvoer van 126.471 bos of stuks tegen de 201.454 vorig jaar. Wat gemiddelde prijzen zijn: Amerikaanse anjers 36 (vorig jaar 38) trosanjers 30 (33) anthurium 1,49 (1,32) snijgroen 17 (19) troschrysanten jaarrond 47 (46) idem ge plozen 62 (64) troschrysanten normaal 1.54 (2,04) idem geplozen 40 (49) freesia 23 (24) gerbera 65 (66) gladiolen 23 (37) irissen 23 (37) leliekelken 44 (73) lelietakken 63 (52) grote cymbydium 88 (1,12) idem klein 35 (35) grote rozen 54 (55) klein 35 (35) sonia 43 (49) belinda 40 (34) red garnette 23 (25) tulpen 36 (38). Van de importbloemen varieerden de prij zen voor de anjers van 26-36, trosanjers 20-30, rozen groot 36-80, klein 39-61, stati- ce 50-77. Laatstgenoemde namen met 36.300 een flinke plaats in, gevolgd door 273.150 tro sanjers. De klacht over de slechte kwaliteit van de uit Israël ingevoerde bloemen heeft in elk geval een beperking met ongeveer 30 pro cent opgeleverd. Zo langzamerhand beginnen ook de tul pen wat voorjaarssfeer op te leveren zij net dat de ongeveer honderduizend bijna de helft was van het aantal vorig jaar om deze tijd aangeboden, doch met vrijwel gelijke prijs. Voor deze week is het waarschijnlijk dat de aanvoer het rustig aan zal doen in af wachting van de kersttijd, die overigens al royaal wordt aangekondigd door het aan bod van de diverse kerstartikelen, welke dinsdag 11 december middels de speciale kerstveilingen tot en met maandag 24 de cember voortduren. 10 voor de Ned. Gladiolus Vereni ging!. Want deze club heeft voor elkaar gekregen wat niemand in het bollenvak eerder is gelukt. De kralentelers dat zijn de mannen die voor het plantgoed van het volgende jaar moeten zorgen sloegen op verzoek va dé NGV de handen inéén en besloten het areaal met 20 pro cent te krimpen. En dat alles op volkomen vrijwillige basis. Dat laatste was in het bollenvak nog nooit eerder vertoond. Niet minder dan 127 kralentelers zegden hun medewerking toe en daarmee had men 80 procent van het areaal onder controle. Hielden alle kwekers die beloofden 20 Krocent te zullen krimpen, zich ook aan un belofte? Want toen de actie van start ging, werd bepaald dat de overtredens met naam en toenaam in de vakpers ver meld zouden worden. Woordbreuk Inderdaad hebben enkelen hun woord ge broken. Die kwekers zijn door het bestuur van de Ned. Glad. Vereniging op het ma tje geroepen teneinde ze in de gelegenheid te stellen een weerwoord te geven. Dat bleek men in de meeste gevallen op een acceptabele manier te kunnen doen, zodat is afgezien van publikatie. Het kralenareaal ging dit jaar omlaag van 384 ha naar 326 bunder. Dat is geen 20 maar 15 procent. Op papier klopt de krimp dus niet, maar dat is ecndeels een gevolg van het feit dat niet alle kralente lers deelnamen en daar komt nog bij dat vergelijkingen met gegevens uit het re cente verleden niet altijd opgaan. Er was nl. wel eens verschil tussen hetgeen men opgaf voor de statistiek en wat men wer kelijk had geplant. Het is nu een publiek geheim dat enkele grote kralentelers min der opgaven dan ze plantten om de han del in gladiolenplantgoed wat te stimule ren. Zo veel te minder van een bepaalde cultivar is opgeplant, zo veel te meer be langstelling er voor is als het om een goed soort gaat. Gewoon een handigheidje dus. Betrouwbaar Dit jaar is alles nauwkeurig gecontroleerd en zo nodig ook opgemeten. De areaal-ge- gevens die men nu in handen heeft zijn dan ook veel betrouwbaarder. En dat kan zijn nut hebben als men in het vroege vooijaar van 1980 weer pogingen in het werk wil stellen om het gladiolenkralena- reaal in de hand te houden. Kwaliteitsaspect De actie heeft natuurlijk ook een positief kwaliteits-aspect. De telers die kralen weggooiden, mikten uiteraard het eerst het plantgoed van hun minder goede par tijen op de porriehoop. Bovendien zijn kralen weggegooid van cultivars waar een grote voorraad van was. Dat zullen in hoofdzaak kralen zijn geweest van de rode massasoorten. Welk effect heeft de actie nu gehad op het verloop van de markt? Want het was per slot van reke ning allemaal begonnen om de prijzen op een redelijk niveau te houden. Stabieler Het zou overdreven zijn te beweren dat de plantgoedhandel vandaag een uitermate levendig beeld vertoont, maar men staat ook pas aan het prille begin. Het is, zo zeggen de insiders, wel zo dat de situatie veel minder dreigend is dan vorig jaar. De markt is stabieler. Als men niet had ge krompen dan hadden de gladiolenkralen- telers vermoedelijk nu al volop in de pro- jblemen gezeten. Men had ook niet de illu sie dat men de zaak in één keer kon rechttrekken. Men zit vandaag in nog met de nasleep van vorig jaar met een overvloedig aanbod. Dat is voor een deel in de koelhuizen terecht gekomen en op een gegeven moment komen die knollen en pitten toch op de markt. Eerst in 1980 kan men de vingers er goed achter krij gen. Prijzen Wat de handel in leverbare knollen be treft, is het nog steeds zo dat de handel voor de rode en oranjerode massasoorten slechts heel matige prijzen over heeft. Victor Borge, Peter Pears, Hunting Song, Oscar, enz. kan men onder zijn petje van gen. Opmerkelijk is wel de belangstelling die men aan de dag legt voor de oranjero de Eurovision, waarvan de veertienen tus sen 11,- en 12,- noteren en twaalven gaan van de hand voor 8,50 tot 9,50. Gele cultivars zijn schaars en duur. Veer tienen van Nova Lux gingen weg voor f 12,- tot 13,- en voor veertienen van Flowersong betaalde men zelfs nog tot f 14,-. Groene Specht, die men met enige fantasie ook nog een gele gladiool kan noemen, noteerde voor de veertienen tus sen de f 13,- en 15,- per 100. Graag wa ren ook de witte gladiolen. De bejaarde Sneeuwprinses deed tot 11,80 per 100 en voor White Friendship had men nog meer over. Sneeuwprinses mag een oudje zijn, de purperen Memorial Day niet minder. Dat is een gladiool die in de veertiger ja ren door de fa. Salman te Noordwijk werd gewonnen en op de markt gebracht. Voor de veertienen van deze gladiool betaalde men even zo vrolijk nog 11,- per 100 en voor de twaalven 9.50. Morning Kiss, eveneens bepaald geen nieuweling, ging graag van de hand: 12,50 voor de veer tienen en ruim 10,- voor de twaalven. Kleine groep In het rose genre blijkt voor Friendship veel belangstelling. De veel nieuwere Rose Supreme die nog niet zo lang gele den werd uitgeroepen tot gladiool-van- het-jaar, bracht beduidend minder op. De teler die niet al te veel rode cultivars in zijn teeltpakket heeft gedaan, maakt dus bevredigende prijzen. Maar als men weet dat het totaal gladiolenknollenareaal dit jaar bijna 2000 ha bedroeg en dat de rode en de oranjerode cultivars niet min der dan 865 ha besloegen, die kan op de vingers -n één uitrekenen dat slechts een bescheiden groepje de wind goed :n de zeilen heeft.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 11