q
gjNederlandse houding
ÈAVO beïnvloedt ook
in
EEG'
I
Albeda negeert
advies CDA bij
kortingsvoorstel
£etdóc Qowuvnt
I{eerderheid
'ER wil fonds
hnovatie
Patriottisch front
waarschuwt Soames
Massale
staking in
België
Vredeling kritiseert uitspraak over kernwapens
Volgende week overleg
^leer werk in Noorden
igen taal verplicht op
^-"ïholen in Friesland
laughey nieuwe
remier Ierland
Zeegers
terug
in cel
Hoofd koel houden
LIANEN LAND/BUITENLAND
i 50 lit?
s). Tuin»
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 8 DECEMBER 1979 PAGINA 7
prijsop.
Mg van de voorpagina)
)NDER$SEL - Als Nederland zich inderdaad
k. Mjnrekt aan de installatie van NAVO-raket-
r U pik West-Europa, heeft dat grote gevolgen
069 lie positie van ons land in de EG. Dit
ift voo?60 Paa* boven water staande" gegeven
hermo^oldoende aan bod gekomen in de ra-
ekiatjejwliscussie in de Tweede Kamer. Aldus
was eiihet commentaar van de EG-commissa-
jiijvend Henk Vredeling (oud-minister van
509 )sie, PvdA) op de aanvaarding van de
SW-Stcmerdink.
mij mei
averlnispecteer de oprechte en belangeloze be-
jaratlkigen van de ondersteuners van de motie,
SitteNje bent ook in de politiek om na te den-
.-jver de gevolgen van je standpunt. Ik zeg
1 0u7«lat de afweging anders zou moeten uitval-
(ïaar men moet alle aspecten van het pro-
onder ogen zien", aldus Vredeling. Vol-
ln hetVredeling is er alleen formeel een strikte
sren. 5|jjng tussen NAVO en EG, maar bestaat er
praktijk een belangrijke band.
lenMrl Prem'er Van Agt gisteren in Wasghin-
veKO-let inhoudelijke op het gesprek met Carter
>A 400i ingaan heeft hij wel zijn teleurstelling
over de afwijzende motie laten blijken door na
drukkelijk te stellen, dat het kabinet Den Uyl
destijds heeft meegewerkt aan de instelling van
een speciale NAVO-studiegroep, die de moder
nisering moest voorbereiden. "Dit kabinet heeft
daar later met de Westduitsers voor gezorgd,
dat die studie vergezeld zou gaan met een on
derzoek naar mogelijkheden voor ontwape
ning", aldus premier van Agt.
Na afloop van het gesprek met president Carter
hebben premier Van Agt en minister van der
Klaauw nog bijna een uur afzonderlijk met
Vance en Brzezinski gesproken. Geheel tegen
de gewoonte in legde Carter aan het begin van
het gesprek een korte verklaring af, toen foto
grafen het geijkte plaatje in het "Ovale office"
mochten schieten. Carter roemde de Neder
landse NAVO-inbreng en het grote belang van
de beslissing, die volgende week op de NAVO-
-konferentie in Brussel moet worden genomen.
De premier begon zijn korte antwoord met een
sympathiebetuiging inzake de kwestie Iran.
"Wij voelen ons er sterk bij betrokken. Het is
ook onze zaak", aldus Van Agt. Hij zei voorts,
dat de sterke band met de Verenigde Staten ge
handhaafd moet worden, "zover als wij in de
toekomst kunnen kijken".
Premier Van Agt zei zich na afloop van het ge
sprek in een "kwetsbare, ja bijna deerniswek
kende positie" te bevinden. Hij zei de Neder
landse positie uitvoerig te hebben uitgelegd aan
de Amerikaanse president en begrip te hebben
gevraagd voor het feit, dat de maatschappelijke
belangstelling voor het vraagstuk van de mo
dernisering van de kernwapens in Nederland
intenser is geweest dan in elk ander NAVO-
-land. Van Agt zei een antwoord te hebben ge
had op de vraag, wat een Nederlandse weige
ring zou betekenen voor het bondgenootschap.
Over dat antwoord zei hij echter niets te kun
nen zeggen.
In de ministeraad zijn gisteren omdat premier
Van Agt en minister Van der Klaauw (Buiten
landse Zaken) nog in Washington bij president
Carter waren, nog geen conclusies getrokken
uit de motie. Volgens Wiegel heeft minister
Scholten (Defensie) alleen een uiteenzetting ge
geven van het verloop van het debat. „Mede
aan de hand van de resultaten van de gesprek
ken die de premier de afgelopen week op inter
nationaal niveau heeft gevoerd, zal het kabinet
zijn standpunt gaan bepalen. We moeten daar
bij zeer zorgvuldig te werk gaan", aldus Wiegel.
Aangenomen wordt dat het kabinet vanmiddag
voor het eerst over de kernwapenkwestie in
beraad gaat.
Tenzij enkele partijbijeenkomsten van dit
weekeinde nog nieuwe ontwikkelingen bren
gen, zal het Belgische parlement aanstaande
woensdag vóór de opstelling van Amerikaanse
atoomraketten op Belgische bodem stemmen.
Tijdens het Kamerdebat in Brussel over de ra-
kettenkwestie is het verzet tegen het Navo-plan
tot een minderheid beperkt gebleven. Alleen de
Vlaamse socialisten, twee kleine taaipartijen en
een aantal individuele christendemokraten en
Franstalige socialisten kondigden aan tegen te
zullen stemmen.
In Belgié is het rumoer over de nieuwe kern
wapens zeer laat gekomen. Gevolg daarvan is
onder meer dat de stemming in het parlement
over de deze week ingediende moties pas vol
gende week woensdagmiddag zal plaatsnebben.
Luttele uren later moet volgens de agenda van
de NAVO-ministerraad in Brussel de definitie
ve beslissing vallen.
=IATIE,f
-4 uurl
an 19-|
ïegou-
9l
(van onze sociaal-economische redactie)
HAAG Een meerderheid van de Sociaal-Economi-
ouden Raa(* (19 van de 36 stemmen, voornamelijk van de vak-
600.-,tging) is voor de oprichting van een speciaal fonds, van
1906,ruit innovatie-activiteiten van ondernemingen kunnnen
,2 ^len gesubsidieerd. Zijn geven hieraan de voorkeur, om-
1)7lJe °P lnvesteringsrekening (WIR) alleen maar
"pdieert op basis van investeringen en bijvoorbeeld niet
papt in loonkosten, die er uit voort vloeien.
tiinderheid wil de subsidiëring van research en ontwikke
len nieuwe produktiemethoden en produkten onder het
5 jaar/an WIR houden, maar dan wel via een aangepaste rege-
leg.die ook met andere dan investeringskosten rekening houdt,
s classing zou sneller gaan dan het oprichten van een nieuw
20fi. Kroonlid prof.De Wolff zei in dit verband, dat andere
j innovatie-activiteiten reeds lang en uitgebreid steunen,
'St Nederland zijn achterstand nog dreigt te vergroten als er
nog eens nieuwe opzetjes moeten worden gemaakt. De
weging wilde in het advies, dat aan de regering over de
lie innovatie-WIR of innovatie-fonds ook nog vermeld zien,
de vakorganisaties geïnformeerd dienen te worden over het
it Van de subsidies.
(van onze parlementaire redactie)
'V HAAG Een aantal ministers zal aanstaande dins-
in Den Haag een gesprek hebben met bestuurders uit de
i noordelijke provincies over de mogelijkheden om meer
bidsplaatsen in het noorden te scheppen. Vice-premier
kei, die dit gistermiddag na afloop van het wekelijks
'Inetsberaad meedeelde, zei dat het overleg een vervolg
lijn op informele gesprekken tussen kabinet en noorde-
- bestuurders na de steunmaatregelen die de regering
laanzien van Zuid-Limburg had genomen.
wzig.
(ni«f
(van onze parlementaire redactie)
N HAAG Het vak Friese Taal wordt met ingang van
Ugustus 1980 een verplicht vak op de scholen voor ge-
ïv®ft>n lager onderwijs in Friesland. Hiertoe heeft de minis-
02O^faad gisteren definitief besloten. Zoals bekend had de
:de Kamer zich vorig jaar al unaniem voor het ver
te vak Fries uitgesproken. Gemeenten waar geen Fries
^^jdt gesproken kunnen van GS een ontheffing krijgen,
een verhoging pensioen
eduwen oorlogsslachtoffers
HAAG (ANP) Staatssecretaris Kraayeveld van
is niet van plan de pensioenen van weduwen van oor-
slachtoffers te verhogen, zo blijkt uit een brief die ze
•ren aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Met name de
I had op een dergelijk verhoging aangedrongen. Wel
:n met ingang van 1 januari van het komend jaar ook
iwde vrouwen die dan 65 jaar zijn in aanmerking kun-
komen voor een uitkering krachtens de wet vervol-
'sslachtoffers '40-'45.
BLIN (Reuter/UPI) De Ierse regeringspartij Fienna
1 heeft gisteren de vroegere minister van gezondheid
'rles Haughey gekozen tot opvolger van Jack Lynch, die
Ier deze week te kennen gaf als premier te willen terug-
'en. Haughey wordt sympathie met de IRA, het verbo-
Iersie Republikeinse Leger toegedicht. Verwacht wordt
hij een harde politiek tegenover Groot-Brittanië zal
voeren.
een persconferentie zei de nieuwe premier evenwel de IRA
"eroordelen en dat altijd te hebben gedaan. De miljonair
«!?y werd door Lynch in '70 uit zijn kabinet ontslagen, om-
h'j bij een wapensmokkel van de IRA betrokken zou zijn ge-
fst. De nieuwe premier zei dat hij geen wezenlijk ander be
gaan voeren dan zijn voorganger.
Duizenden
gelovigen zijn
gisteren naar de
grote Moskee in
Mekka
gestroomd voor
de eerste dienst
die sinds de
bezetting,
zeventien dagen
geleden, kon
worden
gehouden.
Volgens officiële
cijfers zijn bij die
bezetting 60
soldaten en 75
bezetters
omgekomen.
DEN HAAG (ANP) Minister Albeda
van sociale zaken wil in zijn voorstellen
om per 1 januari kortingen aan te bren
gen op de sociale uitkeringen niet, zoals
de CDA-fractie in de Tweede Kamer
heeft gevraagd, een overgangsregeling
treffen voor mensen met een uitkering
boven het minimum die van de ene naar
de andere uitkeringsregeling overgaan.
Hij zegt dit in zijn nota naar aanleiding
van het eindverslag over het korting
swetsontwerp, het laatste schriftelijke
antwoord van de regering voor de be
handeling in de kamer volgende week.
Degenen die van de ene uitkering naar de an
dere overgaan vallen niet onder de garantie
van de regering dat de koopkracht van hun in
komen wordt gehandhaafd. De regering maakt
in haar voorstel een onderscheid tussen „oude
gevallen" (degenen die al een bepaalde uitke
ring hebben), en nieuwe gevallen (zij die een
uitkering krijgen na 1 januari). Voor de oude
gevallen wil de regering voor 1980 de koop
kracht via toeslagen, die later moeten verdwij
nen, handhaven. De nieuwe gevallen komen
onmiddellijk op het lagere niveau.
Het CDA heeft zich steeds op het standpunt ge
steld dat zij die van de ene uitkering naar de
andere uitkering overgaan beschouwd moeten
worden als „oude gevallen".
Albeda wil nog geen antwoord geven op de
vraag wanneer het wetsontwerp zal worden in
gediend voor de belastingverlaging, die hij in
het overleg met werkgevers en werknemers
heeft aangeboden. Die belastingverlaging (on
geveer 240 miljoen) diende ter loonstijging. Wel
kondigt hi nieuwe voorstellen aan ter handha
ving van de koopkracht van minimumloners
en uitkeringstrekkers.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - De algehele staking, die door de
Belgische socialistische vakbond (ABVV)
voor gisteren was uitgeroepen, heeft in Wal
lonië en Brussel vrijwel volledig, en in
Vlaanderen op maar beperkte schaal gehoor
gevonden.
In Brussel en de Franstalige steden lagen het o-
penbaar vervoer, de industrie en de kantoren
stil. Ook de warenhuizen bleven dicht. Het aan
tal betogingen bleef beperkt. De meeste stakers
hadden zich voorgenomen er een lang weekend
van te maken. Met name in de hoofdstand
heerste een ontspannen zondagssfeer.
De staking was gericht tegen de weigering van
de werkgevers om de 38-urige werkweek in
Belgié algemeen in te voeren en tegen de bezui
nigingen die het kabinet Martens wil doorvoe
ren^ J
In Brussel demonstreerden duizenden mensen
en legden door een blokkade het verkeer in de
Belgische hoofdtad I'm.
DEN HAAG (ANP) Prof.
Zeegers, die wordt verdacht
van fraude met gelden van
het Lepra-fonds, bevindt
zich weer achter de tralies.
Het gerechtshof in Den
Haag heeft tot schorsing
van de voorlopig hechtenis
besloten die de raadkamer
van de rechtbank eerder had
bevolen. De schorsing kwam
tot stand na een hoger be
roep van de officer van jusi-
tie tegen de uitspraak van
de raadkamer. Zeegers blijft
in hechtenis in afwachting
van het onderzoek naar de
fraude.
Kan's bekende voorspelling zou deze maand best weer
eens kunnen uitkomen: als de kerstbomen staan, vallen de
kabinetten. Het kabinet-Van Agt maakt de komende twee
weken de meest kritieke periode door sinds zijn installatie in
december twee jaar geleden. Datzelfde geldt ook voor het
prille CDA als politieke groepering, al zullen de naweeën
van het uiteen vallen van de Tweede Kamerfractie van deze
partij in het kernwapendebat donderdagavond nog wel wat
langer doorzieken. Er is gebeurd wat op den duur onvermij
delijk was: de spanning tussen het kabinet en een in de kern
wapenkwestie gebleken meerderheid van het parlement,
moest zich ontladen.
Het zou te simpel zijn om het gebeurde van deze week uit
sluitend tot de kernwapenproblematiek terug te voeren. Bij
een deel van de krappe parlementaire basis, waar de rege
ring op steunt, raakt langzaam maar zeker de politieke rek
eruit om het veel bekritiseerde beleid te blijven steunen. Dat
is de diepere politieke achtergrond van de crisis. En wat die
achtergrond betreft kunnen we helaas niet anders dan op
nieuw vaststellen, dat het kabinet door een gebrek aan over
tuigingskracht op zijn minst enige reden heeft gegeven voor
de langzame ondermijning.
DAARNAAST is er de onmiddellijke aanleiding, de drup
pel, die voor een aantal CDA-kamerleden deze week klaar
blijkelijk de emmer deed overlopen. Aan hun opstelling zit
ten kanten waar we zij het niet zonder moeite wel enig
begrip voor kunnen hebben. Voordat het NAVO-overleg in
Brussel begint wilde men het kabinet duidelijkheid verschaf
fen over de wijze, waarop de meerderheid van het parlement
over de kwestie van de kernwapens denkt. Men kon zich
niet langer laten vangen in de „vertrekpunten" van het
CDA, die weliswaar politieke-kracht-door-eenheid gaven,
maar die ontegenzeggelijk ook standpunten verhulden. Het
geweten speelde een grote rol.
MAAR daarmee houdt ons begrip voor de dissidente groep
CDA-kamerleden wel volledig op. Waarom konden de tien
niet nog twee weken varen op het kompas van hun fractie
voorzitter Lubbers, de man die zich het afgelopen jaar bin
nen de hem gegeven marges tot het uiterste, en met resultaat
heeft ingezet voor wapenbeheersing? Hij was er bijna in ge
slaagd het kabinet naar de „vertrekpunten" van zijn fractie
toe te dirigeren. Het stond al vrijwel vast dat het kabinet vol
gende week in Brussel een afwijkend standpunt zou gaan in
nemen ten opzichte 'van de andere NAVO-landen. Waarom
kon of wilde men Lubbers het kleine beetje ruimte dat hij
nog nodig had niet meer geven? Wat men nu heeft bereikt is
dat Nederland het gevaar loopt zich volledig te isoleren en
straks binnen de NAVO, en met name binnen de commissie
die zich bezig houdt met kernwapens, geen enkele invloed
meer te kunnen uitoefenen.
En dat in een situatie, waarin de twee moties, waar het don
derdagavond in de Kamer om ging, op weinig punten ver
schilden. Het enige essentiële onderscheid ertussen is dat de
motie Frinking (CDA) de mogelijkheid van beperkte pro-
duktie van gemoderniseerde kernwapens open laat, terwijl
de motie Stemerdink (PvdA) produktie de eerstkomende
twee jaar uitsluit. Beide moties gingen uit van een opschor
ting voor twee jaar van het besluit tot stationeren.
De NAVO-raad zal zich volgende week in Brussel in hoofd
zaak bezighouden met een beslissing over de stationering
van nieuwe kernwapens. De produktie zelf is immers een
zaak van de V.S. Er is daardoor wel degelijk nog een kans
dat het kabinet, gezien de lijn waar Lubbers het langzamer
hand op heeft weten te krijgen, impliciet ook de motie Ste
merdink uitvoert. Wat dat betreft is de schrijver van deze
kolom minder pessimistisch dan zijn parlementaire collega,
die elders in deze krant aan het woord is. Slaagt het kabinet
daar in, dan wordt oppositieleider Den Uyl. die ongetwijfeld
een motie van afkeuring klaar heeft liggen die bij aanvaar
ding het kabinet de kop zou kosten, de wind uit de zeilen ge
nomen. De politieke schade blijft dan beperkt.
MAAR daarvoor is wel nodig dat kabinet en regeringspar
tijen de komende weken het hoofd koel weten te houden.
Met name de VVD zal (nog meer) geduld en zelfbeheersing
moeten opbrengen, want ook die partij zal dan moeten slik
ken dat Nederland in het huidige stadium van de bewape
ningswedloop een overigens loyale en verre van neutrale
tijdelijke uitzonderingspositie zal innemen. De uitlatingen
gisteravond van VVD-fractieleider Rietkerk wijzen een an
dere richting op, maar er rest ons gelukkig nog een aantal
dagen voor het er werkelijk op aan komt. Zo goed als het ook
nog valt te bezien of de tien dissidenten allemaal een PvdA-
motie zullen steunen, als de val van het kabinet daar het ge
volg van zou zijn.
Voorzitter Britse hogerhuis wordt gouverneur in Rhodesië
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De guerilla-leiders van het Pa
triottisch front hebben de tot gouverneur
van Zimbabwe-Rhodesië benoemde Lord So
ames gewaarschwud dat hij het risisco loopt
te worden neergeschoten als hij in hun land
aankomt, voordat het bestand van kracht is.
Die waarschuwing volgde gisteren na de be
kendmaking dat Lord Soames volgende
week vertrekt, ook als in Londen het ak
koord tussen de partijen nog niet is onderte
kend.
„Hij is een echte Britse bulldog, vol levenslust;
een stevige drinker, die bovendien graag lek
ker eet". Die beschrijving werd vandaag door
vrienden van Lord Soames (59) gegeven. Soa
mes, die nu na een indrukwekkende staat van
dienst, voorzitter van het Britse hogerhuis is,
zal Zimbabwe-Rhodesië zo goed en zo kwaad
als het gaat proberen te besturen tijdens de
overgangsperiode van enkele maanden, vóór
die Britse kolonie onafhankelijk wordt. Hij
moet ervoor zorgen dat de nieuwe parlementai
re verkiezingen daar democratisch en ordelijk
verlopen. Daarna zal hij het bestuur overdra
gen aan de eerste Afrikaanse bewindslieden
van de nieuwe onafhankelijke staat Zimbabwe.
In afwachting kan Soames alleen hopen dat de
wapenstilstand - als die er tenminste komt -
niet om de haverklap geschonden zal worden.
Politieke waarnemers verwachten, dat hij ze
ker in de smaak zal vallen bij de blanke min
derheid van Zuid Rhodesië. Zij zullen hem be
wonderen, omdat hij Churchill goed gekend
heeft. De zwarte meerderheid daarentegen zal
hem vooral in het begin argwanend bekijken.
Maar volgens Londen kan dat, gezien de tijde
lijkheid van zijn ambt, geen kwaad.
Officier vervolgt Nationaal Jeugdfront
UTRECHT (ANP) De
hoofdofficier van justitie in
Utrecht, mr. G. van Dijken
gaat een strafvervolging in
stellen tegen drie mensen
die het woord hebben ge
voerd tijdens de demonstra
tieve bijeenkomst van het
Nationaal Jeugdfront op 20
oktober in Soest. Hij heeft
daartoe besloten op grond
van een onderzoek dat de
Rijksrecherche naar de gang
van zaken in Soest heeft in
gesteld.
De strafvervolging is geba
seerd op artikelen in het wet
boek van strafrecht die beledi
ging van een groep mensen
wegens hun ras en het aanzet
ten tot haat en discriminatie
strabaar stellen.
Op beide mis
drijven staat een straf van ma
ximaal een jaar cel of tiendui
zend gulden boete.
