ct#-
cl*
UR5R
MINQR
/•b'
V
weekpuzzel door dr. Pluizer
DAMMEN
postzegels
sterrenhemel
DENKSPORTEN/HOBBY
z> oplossing vorige puzzel
NR. 48
LETTERGROEPENPUZZEL
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 1 DECEMBER 1!
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Vijftien gulden:
J. J. v. d. Tong, Plantage 27, 2377 AA Oude-Weterlng.
G. M. Warmerdam, Bizetpad 91, 2324 JW Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Van navolgende 60 lettergroepen:
AB AL AM AR AS AS AT AT BO CA
CE CL CT DE DE Dl EE EF EK EK EK
EL EL ES IE IG IG IM IT KA KI LE
LE LE NA NP NT OG ON ON OP OR
OR PT RA RE RE RE Rl Rl SK SS
ST ST TE TE Tl Tl TO UN
kunnen 15 woorden van 8 letters van navolgende betekenis worden
gevormd. Bij juiste oplossing vormen de gezamenlijke beginletters een
beroep.
1 strafbaar feit
2 nabootser
3 zonder afwisseling
4 leer van de welsprekendheid
5 bewijs van betaling
6 personificatie van Amerika
7 vlijtig
8 toestel om mijnen op te sporen
9 rekbaar weefsel
10 willoos werktuig (fig.)
11 deel van de arm
12 plaats waar gasten in een
hotel worden ontvangen
13 verwijzingsteken
14 tak van sport
15 voorloper van het TV-toestel
De Australiër George Havas
heeft een verzameling, in de
praktijk al dan niet correct, ge
speelde spellen verzameld in
zijn boek „The Australian Book
of Bridge". Hij geeft elk spel
als een probleem en is eerlijk
genoeg om aan te geven waar
de betrokken speler in de fout
ging en geeft ook zijn eigen vi
sie op het spel.
Het onderstaande spel is er
een van degene die wel goed
I afliepen en dat behoeft niet al
te veel verwondering te wek
ken, indien men weet dat de
zuidplaats werd ingenomen
door Tim Seres, die zijn sporen
ruimschoots heeft verdiend.
Als u uw krachten wilt meten
met deze geweldenaar doet u
er goed aan de oost-west
kaarten voorlopig niet te bekij
ken en, rekening houdend met
het biedverloop, een winnende
speelwijze te bedenken.
Juweeltje
AH93
*865
o A 8 4
1076
•VB 10764 •-
O 73 N O 102
o V52 W Oo H 10963
V2 z AB9854
♦852
*AH VB94
OB7
H 3
West: 2 schoppen pas.
Noord: pas, pas.
Oost: pas, pas.
Zuid: 4 harten.
zwak, 6—10 punten, 6
schoppens.
West komt uit met schoppen
vrouw en wat nu?
Zelfs als klaveraas goed zit.
kan de leider makkelijk vier
slagen verliezen. Als zuid de
schoppenvrouw in noord dekt,
troeft oost (de schoppens zit
ten zeker 6—0) en speelt rui
ten na.
Zuid verliest dan een introever.
een schoppenslag, een ruiten
en een klaveren. Maar zie wat
er gebeurt als de leider de eer
ste slag duikt. Er is dan geen
verdediging meerl
In de praktijk ging west verder
met schoppenboer, gedekt
door de heer en getroefd door
oost. Deze speelde ruiten na,
die in noord met het aas werd
genomen, en de leider had de
zaak volledig onder controle.
Hij trok de troeven en sneed
vervolgens op de bij west be
kende schoppenboer, waar
door hij zijn verliezende ruiten
kon afgooien. Toen klaveraas
goed bleek te zitten was zuid
binnen, want hij verloor slechts
een schoppen, een introever
en een klaverslag, maar geen
ruiten.
Als west na de eerste slag iets
anders naspeelt, maakt de lei
der zelfs een overslag)
Het spel werd in een testwed
strijd in Nieuw-Zeeland ge
speeld (1971) en de winnende
voortzetting werd door Seres
gevonden nadat hij 10 secon
den naar de dummy had geke
ken (voor hem een lange tijd).
Hoewel misschie niet algemeen
bekend, staat bridge in Austra
lië op een hoog peil. Zij won
nen beide wedstrijden tegen
de Nieuw-Zeelanders en ein
digden in de wedstrijden om
de Bermuda Bowl op de derde
plaats.
Het boek kost 3.95 Australi
sche dollars en dat is vandaag
de dag een habbekrats voor
128 paginas, waar zeer veel in
te leren valt.
door
C. J. de Feijter
Nogmaals Rio
Dat in Rio drie winnaars waren,
die dan ook de plaatsen in het
kandidatentoernooi zullen be
zetten is u bekend. Dat in „64"
in de vermelde totaaluitslag de
Rus Petrosian bovenaan wordt
vermeld is volkomen terecht.
Petrosian was in Rio de enige
die geen enkele partij verloor.
Hij won zes partijen en maakte
de rest remisel Portisch ver
loor liefst drie partijen, maar
hij won er dan ook negen (I) en
maakte de rest remise. En
Hübner, die er zeven won, ne
gen remiseerde en slechts één
verloor. Tenslotte Timman, die
er ook maar een verloor, zes
won en tien remise maakte.
Slechts in de laatste ronde
kwam er het „toernooigeluk"
aan te pas, Petrosian kreeg
een half punt te veel en Tim
man een half punt te weinig.
Hier zijn twee snapshots van
die twee belangrijke partijen:
(Zie diagram nr. 1)
Dit is de kritieke stand, waar
Petrosians tegenstander Ivkov
de plank volledig missloeg. Iv
kov had hier een volle remise
In de hand met: 36. Tg6:f, Kf8
37.Lf7:, Kf7: Dit moet wel. want
ook na tussenschaakje op c8
staat de zwarte toren onge
dekt. 38. Tg5:,.. en zwart kan
niet verhinderen dat ook de
laatste zwarte pion van het
bord wordt geruild en dan is er
slechts remisemateriaal over.
Ivkov speelde echter: 36. Tc7?,
Tf8 37. f4, gf4: 38. gf4:, ef4:
39. Kd1, Pf3 40. Ke2, Pe5 41.
Tc5, Te8 42. Lb5, Te7 en gaf
diagram nr. 1
toen op. Petrosian was toen
veilig, want ook hij had toen
11 1/2 punt. Het hing toen van
Timman af of hij zich bij dat il
lustere gezelschap zou kunnen
voegen hij moest daarvoor
zijn partij tegen Garcia winnen.
Tegen het afbreken deed hij
een paar zwakkere zetten en
dat had ten gevolge dat hij een
mogelijke winst verspeelde.
Garcia kon zich met een lope
roffer in remise reddenl De
stand tegen de veertigste zet
was aldus:
(Zie diagram nr. 2)
Men was hier van mening dat
Timman de winst had kunnen
behalen door: 40. g3,... en la
ter werd gewezen op de zet:
40. Th6,.. Hoe het zij, Timman
was toen nog wel van mening
dat hij deze stand tot winst zou
kunnen voeren. Er volgde: 40.
Kgl, Kd8 41. Pa4, Tb6: 42.
ab6: Ld5: 43. Pc5:, a5 44. Kf1,
Kc8 45. Kf2, Kb8 46. g3, hg3:f
diagram nr. 2
47. Kg3:,... en toen volgde wat
men al direkt na het afbreken
had gezien, het loperoffer op
b3: 47...,Lb3:l 48. Pb3,a4 en
hoewel nog tot de 67e zet
werd doorgespeeld, er was aan
deze stelling geen eer meer te
behalen en Timman moest in
remise berusten, en daarmede
afstand doen van elke kans om
deze keer tot het kandidaten
toernooi te worden toegelaten.
Dat deze teleurstelling Timman
niet onberoerd heeft gelaten
blijkt uit het feit dat hij in het
geweldig sterke Interpolistoer-
nooi in Tilburg in de beide eer
ste ronden de winst moest la
ten aan resp. Saks en Roma-
nisjin. Een pleister op deze
wonden was zijn winst op Por
tisch in de derde rondel Een
Engelse opening, waarin Tim
man het beste manoeuvreert
en op de 32e zet met een kwa-
liteltsoffer de zwarte stelling
open breekt en fraai wint. Hier
is die partij: Wit: J. Timman.
Engelse opening.
Zwart: L. Portisch.
1. c2-c4, c7-c5, 2. Pg1-f3, Pg8-
f6, 3. Pb1-c3, e7-e6, 4. g2-g3,
b7-b6, 5. Lf1-g2, Lc8-b7, 6. 0-
0. Lf8-e7, 7.d2-d4, c5xd4, 8.
Dd1xd4, d7-d6. 9. b2-b3, Pb8-
d7. 10. Lc1-b2, a7-a6, 11. e2-
e4, 0-0, 12. Dd4-e3, Dd8-b8,
13. Pf3-d4, Tf8-e8, 14.Ta1-e1,
Ta8-a7. 15. De3-d2, Lb7-a8,
16. Kg1-h1, h7-h6, 17. f2-f4,
Te8-c8, 18. Te1-e2, Pd7-c5,
19. Tf1-e1, Le7-f8, 20. Dd2-d1,
Ta7-c7, 21. Te2-e3, Tc8-d8,
22. Dd1-e2, Tc7-c8, 23. f4-f5,
a6-a5, 24. f5xe6, f7xe6, 25.
Te1-f1, Td8-e8, 26. a2-a3, Te8-
e7, 27. Pc3-b5, Pc5-d7, 28.
Tf1-c1, Te7-e8, 29. Pb5-c3,
Pd7-e5, 30. Lg2-h3, Kg8-f7,
31. Tc1-f1, Tc8-d8. 32.
Tf1xf6t, Kf7xf6. 33. De2-f1f.
Kf6-e7, 34. Pd4xe6, Td8-c8,
35. Pc3-d5t. La8xd5, 36.
e4xd5, a5-a4, 37. Pe6-f4, Ke7-
d8. 38. Lh3xc8, Kd8xc8, 39.
Pf4-e6. Kc8-b7, 40. Lb2xe5,
d6xe5, 41. Df1-f7f, zwart geeft
op.
Ik ben u nog de oplossing
schuldig van een driezet uit
een van de vorige rubrieken:
Wit: Kh3, Ta3, Tb4; pion: a2.
Zwart: Kh3; pion: 7. Wit begint
en geeft mat in drie zetten. Als
u het evenals ik van het blad
hebt opgelost, dan zal het u
toch ook wel enige tijd verpo
zing hebben gebracht! Het kan
alleen zó: 1. Ta3-a5l, h7-h6
2.Ta5-h5, Ka1xa2 3.Th5-a5,
mat. Andere pogingen lukken
niet of lopen op pat uitl
Zoals de lezers gewend zijn,
ook In de vierde ronde van de
derde oploswedstrijd twee eer
ste publikaties. Ditmaal van
Hauschild en Vuurboom, oude
bekenden.
Op verzoek van deelnemers
plaats ik niet alleen de dia
grammen, maar ook de cijfer-
stand van de vraagstukken.
Hauschild (7): 6, 9, 10, 13. 14,
19, 23. 24. 26, 35. 36; wit: 17,
21, 22, 25, 27, 30, 38. 40/42.
44, 49. Vuurboom (8): zwart: 3,
5. 7. 17/19, 21, 22, 24. 25, 28;
wit: 15. 30, 33/35, 37/41, 47.
Dan nu aandacht voor de op
lossingen uit de tweede ronde,
vraagstukken die de deelne
mers nog niet zoveel proble
men opleverden. Van de Brink
(3): 25—20 23—29 (gedwon
gen) 32—27 22x42 35—30
24x44 33x2 44x22 2—35
15x24 35x48 over 22 4—10
(gedwongen) 48—37 10—15
37—28 17—21 28—32 21—26
32—37 15—20 37—42 20—
25 42—48; Van Wingerden (4):
37—31 26x39 36-31 27x47
50—44 47x11 44x2 16x38
2x49 35x24 49x28 10—15
Oploswedstrijd (4)
HAUSCHILD (7)
28x5 15—20 5—28 20-24
28-33 24—30 33—39 30—
35 39-44.
Ook voor de vierde ronde
geldt: oplossingen binnen twee
weken opsturen naar B. J.
Nuys, 2671 NN Naaldwijk.
Het partijgedeelde van deze
rubriek is gewijd aan prestaties
In Rusland. Allereerst een frag
ment uit 1977 van Korenewski,
de Russische kampioen, te
vens secondant van Gantwarg.
In de stand zwart: 2, 6/13, 15,
16, 18. 20. 21. 23. 25; wit: 24,
27, 29, 32/34, 36/40, 42. 44.
VUURBOOM (8)
47/49 speelde Korenewski slim
37—311 Deze zet verhindert het
voordehand liggende 21—26
door 24—19 26x28 33x22
13x33 22x4. In plaats van 21
26 lijdt ook 10—14 schip
breuk: 33—28 14—19 ge
dwongen 27—22 met op
18x27 29x18 13x33 24x4 en op
19x30 28x19 13x33 en 22x4.
De zwarte positie lijkt hope
loos, maar het verrassende
13—19 lost alle problemen in
één klap op: 24x4 21—26 4x22
26x17 29x18 12x23 al houdt wit
de beet# positie.
Uit het dameskampioenschap
1977 twee fragmenten. Eerst
Morzjoelowa-Koeznetsowa,
zwart: 3. 6. 8. 11. 13, 16, 19.
23/26; Wit: 22. 28. 32, 33.
35/38, 43, 45. 48. Na 34.
2329 brak Wit door: 35. 22—
18 13x22 36. 28x17 11x22 37.
37—31 26x39 38. 43x14, lijkt
winnend, maar 38. 22—281
39. 38—32 (op 14—10 immers
28—33 38x20 25x5) 39.
28x37 40. 14—10 3—9 41. 10—
5 37—42 42. 48x37 9—14 43.
5x2 6—11 44. 2x30 25x34 levert
een andere positie op. Toch is
het remise na 45. 3530
34x25.
Bij Eris-Mansjkina een grappig
slot in de stand zwart: 9, 11,
13, 14. 17. 24, 26; wit: 22, 23,
28, 32. 33. 36. 40. Het partij
verloop was: 52. 40—34 1319
53. 34—29 24—30 54. 29—24
30—35 55. 24x4 35—40 en Eris
won gemakkelijk.
Toch kan zwart zich op won
derbaarlijke manier redden. In
plaats van 13—19 levert 14—
19 23x3 13—18 een punt op:
op 3x21 met 18x40; op 22x13
met 11—16 3x21 16x401
Oplossingen
onder
vermelding van
Puzzel 48 dienen
uiterlijk
woensdag
middag in bezit
te zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 11,
2300 AA Leiden.
Eigen postcode
nummer s.v.p.
leesbaar
vermelden.
Kinderzegels Suriname
Op 21 november j.l. heeft de
postdienst van Suriname de
„Kinderzegels 1979" in de ver
koop gebracht. Het gaat hier
om een serie bestaande uit vijf
zegels met toeslag en een
blokje bestaande uit drie ze
gels uit de serie.
De zegels verschillen onderling
slechts in kleur en waarde,
daar de afbeelding op alle ze
gels gelijk is. Deze afbeelding
toont een vogel. Hiermee wil
men de vrijheid symboliseren
die door een kind zo begeerd
wordt binnen een klimaat
waarin het zich optimaal kan
ontplooien. Naast de gegaran
deerde opvoedkundige aan
dacht voor het kind wordt te
vens de niet te ontberen medi
sche zorg en begeleiding
gesymboliseerd. Dit wordt op
de zegel gedaan door de af
beelding van een bloedtransfu-
siefles en het embleem van het
Rode Kruis, met op de achter
grond'verder nog een hollend
kind. De door R. Chang uit Pa
ramaribo ontworpen zegels
hebben een waarde van
20 10 c., 30 15 c.,
35 15 c., 40 20 c. en
60 30 c.
Het blokje bestaat uit twee ze
gels van 20+10 c. en één ze
gel van 35+15 c. De zegels
werden in drie-kleuren offset
gedrukt door Joh. Enschedé
en Zonen te Haarlem en blijven
in de verkoop tot en met 15 ja
nuari 1980.
Op 5 december a.s. zal in Suri
name postzegelboekje num
mer 5 verschijnen. Dit boekje
bevat 5 zegels van 15 c. en 6
zegels van 25 c. Het boekje
heeft als tekst: „Werk mee aan
een veilige postbestelling;
houd uw waakhond binnen".
Voor 18 decemnber a.s. heeft
de P.T.T. van de Nederlandse
Antillen een serie van twee bij
zondere zegels op de uitgifte
kalender staan. Het gaat hier
om twee jubileumzegels die
worden uitgegeven ter gele
genheid van het 30-jarig be
staan van de Stichting Cultu
reel Centrum Aruba. Op een
zegel van 95 ct. ziet men zes
verticale kleurbanen, onderver
deeld in vijf kleurschakeringen.
Hierop staat afgebeeld de om
trek van het eiland Aruba met
het embleem van het Cultureel
Centruym Aruba. Op een zegel
van ƒ1.- ziet men de symbo
lische afbeelding van het „Cas
di Cultura" waarin de Stichting
Cultureel Centrum Aruba is ge
huisvest. Verder op deze ze
gels de bijzondere tekst:
„Stichting Cultureel Centrum
Aruba 23 december 1949
23 december 1979. Het ont
werp voor deze zegels kwam
van de hand van de heer Eveli-
no Fingal uit Oranjestad op,
Aruba. De zegels werden in
offset gedrukt door Joh. En
schedé en Zonen te Haarlem.
Ook voor 6 december a.s.
heeft men op de Nederlandse
Antillen 'n tweetal zegels op
het programma. Het gaat hier
om een serie die wordt uitge
geven ter gelegenheid van 25
jaar Statuut (1954-1979). De
bevestiging van het Statuut
voor het Koninkrijk door H.M.
dé Koningin vond plaats op 15
december 1954, ter gelegen
heid waarvan toen zowel door
Nederland als de Ned. Antillen
en Suriname een bijzondere
zegel werd uitgegeven. Op de
zegels ziet men de symbo
lische voorstelling van een vo
gel die de vrijheid tegemoet
vliegt. Dit tegen de achter
grond van de Nederlandse vlag
op een zegel van 64 ct. Voor
een zegel in de waarde van
1.50 is deze achtergrond de
vlag van de Nederlandse Antil
len. De zegels werden gedrukt
door Joh. Enschedé in Haar
lem, in de kleuren rood, blaj
zilver en zwart. Het ontv
kwam van de hand van de I
Oscar Ravelo uit Willem:
(Curapao). De zegels bli
verkrijgbaar tot en met 17
cember 1980.
Op 1 juli 1855 werden In Be
de eerste ronde aanplakzu
opgericht. Dit als uitvloe
van een overeenkomst tus
de boekdrukkerij-eiger
Ernst Litfass (1816-1874) er
toenmalige hoofdcommiss
van politie, Karl L.F. von
keldey. Door rlit contract v
het voor Litfass mogelijk
reclamezuilen te installeren
het vernieuwen van het
tract in 1870 was dit aanti
gegroeid tot 200 stuks. Of
moment telt men in de Du
Bondsrepubliek, tezamen
West-Berlijn 75.000 van
reclame-zuilen. Om dit fei
herdenken verscheen op
november j.l. in West-Be
een bijzondere zegel in
waarde van 50 pf. Het m<
wordt gevormd door de afb
ding van zo'n reclamezuil
een lithografie van F.S. N<
mann. De zegel werd ontv
pen door Enrst Finke en
drukt door de Bondsdrukl
te Berlijn.
Kleine Beer: kompas van de Feniciërs
Kleine Beer of Ursa Minor ont
leent zijn naam aan de opper
vlakkige gelijkenis met de Gro
te Beer, al is die, zoals de
naam al zegt, aanmerkelijk
groter. Kleine Beer is te vinden
aan de noordelijke hemelpool
en het is daarom, dat de oude
Feniciërs de Kleine Beer voor
hun navigatie gebruikten, iets,
dat door de Grieken in onge
veer 600 v.C. overgenomen
werd. De Feniciërs noemden
de Kleine Beer „De Schroef"
vanwege zijn draaiende bewe
ging om de noordelijke hemel
pool. De Grieken spraken van
„Fenicisch Beertje".
De voornaamste ster van Klei
ne Beer is A Ursae Minoris,
ook wel Poolster (Polaris) ge
noemd. De Poolster ligt 1°,2'
van de Noordelijke hemelpool
vandaan. Hij is vrij gemakkelijk
te vinden door de laatste twee
sterren van het „steelpanne
tje" of Grote Beer op te zoe
ken en de afstand tussen die
twee ongeveer vijfmaal te ver
lengen. De Poolster is niet al
tijd de vrij nauwkeurige aan-
duider van het noorden ge
CEPH6U5
j moordpool
O
y*
lr«-
r. °s -
•5
O
V 1
ro
0
*3
O
r.
PkflCO
KR
©U
weest; deze rol vervulde in de
tijd van de oude Grieken en
Feniciërs B Ursae Minoris, of
wel Kocab. In het jaar 2102 zal
de Poolster het dichtst bij de
hemelpool zijn. In 4145 is G
Cepheï de Poolster en in 5730
is dat A Cepheï. Polaris is een
veranderlijke dubbelster met
een periode van vier dagen. De
componenten zijn wit en
blauw.
Astronomische gebeurtenissen In de
maand DECEMBER:
1 dec. 12h Ceres stationair.
3 dec. 16h Aldebaran 0.5° ten zui
den van de maan.
3 dec. 18h Volle Maan.
5 dec. 00h Mercurius 2° ten noor
den van Uranus.
7 dec. 16h Mercurius bereikt groot
ste westelijke elongatie
(21*).
9 dec. 23h Regulus 0.8* ten noor
den van de maan.
10 dec. 18h Mars 2* ten noorden
van de maan.
10 dec. 2Oh Jupiter 0.4° ten noorden
van de maan.
11 dec. 11h De maan staal in het
apogee.
Hoofdsterren:
11 dec. 14h Laatste Kwartier v
maan.
12 dec. 05h Saturnus 0.01° tenf
den van de maan.
12 dec. 20h Neptunus in conji
met de zon.
13 dec. 17h Mars 1.7° ten no
van Jupiter.
16 dec. 18h Uranus 5* ten z
van de maan.
17 dec. 20h Mercurius 4° ten 2
van de maan.
18 dec. 22h Mercurius 6" ten n
den van Antares.
19 dec. 08h Nieuwe Maan.
21 dec. 17h Venus 5° ten zuiden
de maan.
22 dec. 11h Wintersolstitium,
middelpunt van
zon bereikt z'n
zuidelijke punt,
steenbokskeerkrli
De astronomi
winter begint.
23 dec. 16h De maan staat In het
24 dec. 05h Vesta stationair.
26 dec. 05h Eerste Kwartier vai
maan.
27 dec. 05h Jupiter stationair.
27 dec. 07h Mercurius 1.4* ten
den van Neptunus.
31 dec. 00h Aldebaran 0.4° ten
den van de maan.
vis.magn.
a Polaris (d),
Atruccaba (V) var.
b. Kocab 2.02
c. Pherkad 3.14
d. Pherkard 4.44
e. (V) 4.40
I. 4.34
-3.83
-0.51
-061
-0.56
-0.40
0.21
Dubbelsterren:
2.12
6.47
7.40
9 00
7.20
8.10
Variabele sterren
1.94
880
7.40
8.00
8.70
2.05
9.90
12.70
12.90
9.80
