IISRAEL GAAT ZELF
GEMEENTEN BESTUREN
Minister Theisen
toch afgetreden
Amerikaanse vakbond krijgt na 27 jaar nieuw elan
Bijzondere
rechtspleging
in Nederland
aangevallen
[Na ontslag Arabische burgemeesters
Vandaag akkoord over Rhodesië te verwachten
OM AFFAIRE STRIPPEL
Aardbeving
in Iran
eist zeker
500 doden
ER
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 15 NOVEMBER 1979 PAGINA 15
TEL AVIV Alle gemeenten in
het door Israël bezette deel van
Jordanië en de Strook van Gaza
krijgen aan het hoofd nieuwe Is
raëlische bestuursorganen nu de
Arabische gemeenteraden en bur
gemeesters massaal zijn afgetre
den uit protest tegen de voorgeno
men uitwijzing van de burge
meester van Nabloes, Bassam el
Shakaa.
fensie vernomen De, reorganisatie
zou ook inhouden, dat generaal-
majoor Dany Matt, de coordinator
voor de twee bezette gebieden, met
pensioen wordt gestuurd. Hij was de
man tegenover wie burgemeester el
Shakaa zijn omstreden uitlatingen
over het Palestijnse terrorisme
dëed.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie van defensie bestaat al
verscheidene maanden het plan om
de post van coordinator af te schaf
fen. Deze functie werd ingevoerd
na de oorlog in 1967. Een beslissing
zal worden genomen als de stafchef
van het leger, generaal Raphael Ei-
tan van een bezoek aan de VS is te
ruggekeerd.
Hoewel volgens de officviele lezing
de voorgenomen reorganisatie al
lang zou worden overwogen, is het
een feit. dat er zowel van de zijde
van de oppositie als van de kant
van het ministerie van defensie veel
kritiek is geweest op generaal Matt,
vanwege zijn onderhoud met el
Shakaa en de publicatie van dit bin
nenskamers gevoerde gesprek in de
pers.
Als eventuele opvolger van Matt
wordt generaal Abraham Tainir ge
noemd. Hij is een van de naaste
medewerkers van minister Weiz-
man voor veiligheidszaken. Bij de
onderhandelingen met Egypte is hij
vaak als vertegenwoordiger van de
minister opgetreden., Weizman zou
op die manier een band houden met
de onderhandelingen over de auto
nomie in de bezette gebieden.
Veiling antieke nachtspiegels
In het Duuitse Bayreuth wordt binnenkort een opmerkelijke veiling gehou
den. namelijk van oude ..nachtspiegels", zoals de vroeger zo eigene pot de
chambre in goed Nederlands heet. De pot, die de man in zijn hand heeft is
een Chinees exemplaar. Deze zal als eerste geveild worden voor een begin-
bedrag van 800 mark.
Volgend jaar
proces over
ramp
Las Alfaques
MADRID Het proces over
de tankwagenexplosie bij de
Spaanse camping Las Alfaqu
es, in de omgeving van Tarra
gona. waarbij in de zomer van
1978 209 doden vielen, zal
waarschijnlijk pas in de ko
mende zomer plaats vinden.
Volgens de rechter in Tortosa
zal het onderzoek naar de
schade vermoedelijk pas begin
1980 kunnen worden afgeslo
ten. Daarna zal de officier van
justitie voorstellen doen voor
schadevergoedingen aan de fa
milieleden van de slachtoffers.
Pas dan kan het proces voor
de rechtbank van Tarragona
beginnen.
Proces Bruins en Neuhauser
HAGEN Op de achtste
dag van het proces tegen de
oorlogsmisdadigers Siert
Bruins en August Neuhau-
n het Westduitse Hagen
heeft de verdediging van het
weetal ernstige kritiek
geuit op het functioneren
'an de bijzondere rechtban
ken, die in Nederland na de
oorlog oorlogsmisdadigers
hebben berecht. De zaak
kwam aan de orde bij het
verhoor van de Nederlandse
oud-rechter mr. A. Veenho-
(68) uit Middelburg, de
enige nog levende jurist die
betrokken is geweest bij de
berechting van Bruins en
Neuhauser. Hij was toen
griffier.
)e advocaat van Bruins, Rit-
enhoff. zei, dat naar zijn me
ling die bijzondere rechtsple
ging niet overeenkomstig het
Nederlandse en Duitse recht
geschied: „Het was nood-
Wetgeving. De rechtbank hiec
mag daarover oordelen. Het is
noodzakelijk, dat die bijzonde
re rechtspleging in Nederland
nader wordt onderzocht".
President Kremer constateer-
dat in Duitsland veel meer
werk wordt gemaakt van bij
voorbeeld het formuleren van
Ie vonnissen als in Nederland
destijds door de bijzondere
rechtbanken, is gebeurd en er
Mijnongeluk in Joegoslavië
BELGRADO Vijf Joegoslavische mijnwerkers zijn woensdag
in een dagbouwmijn in Vares. noordelijk van Serajewo, door een
grondverschuiving bedolven. Reddingsploegen zijn bezig hen uit
te graven, maar men betwijfelt of zij nog in leven zijn.
LONDEN Joshua Nkomo, een van
leiders van het Patriottisch
lde-jFront, heeft gisteren te kennen gege
ven dat de vrèdesbesprekingen voor
Zimbabwe-Rhodesië vrijwel rond
Izijn. „We schijnen nu tot een schik-
Tienking te zijn gekomen over al die za-
naaiken die lastig waren", zo verklaarde
•ej Nkomo in een radio-interview. Na
wordt ook geen gewag ge
maakt van eventuele tegen
strijdige getuigeverklaringen.
Kremer vond ook. dat de pro
cessen tegen oorlogsmisdadi
gers zeer snel werden afge
handeld. Als voorbeeld noem
de hij het proces tegen Bruins
en Neuhauser. Dat werd in
één dag. afgewerkt inclusief
het horen van 32 getuigen.
„Wij zijn hier nu al drie we
ken met Bruins en Neuhauser
Mr. Veen hoven bestreed de
opvatting dat de processen op
pervlakkig waren geweest; ze
speelden zich wel af in een
emotionele sfeer. „Misschien is
het Duitse systeem grondiger",
aldus mr. Veenhoven. die zelf
als griffier vonnissen tegen
oorlogsmisdadigers ambtelijk
heeft vastgesteld, hoewel hij
niet bij de strafmaat betrokken
is geweest.
Na het verhoor van mr. Veen-
hoven kwam in de rechtszaal
tot een scherpe ondervraging
door president Kremer van de
ex-nazi Adam Koppa (68), die
in de laatste oorlogsdagen sa
men met Bruins en Neuhauser
bij de SD in Delfzijl heeft ge-
diens. Tot verbazing van Kre
mer zei Koppa dat hij zich
niets kon herinneren van exe
cuties in Delfzijl. Ondanks
zware druk van Kremer per
sisteerde hij bij zijn verklka-
ring.
Betoging tegen bezoek Soeharto aan Engeland
De Britse premier Thatcher mag zich dan klaarblijkelijk verheugen in het
bezoek van president Soeharto van Indonesië; een aantal betogers denkt
daar anders over. Voorzien van maskers, mythische Javaanse figuren
voorstellend, steken zij hun kritiek op Soeharto en zijn echtgenote niet on
der stoelen of banken. Vooral de corruptie en het optreden in Irian Barat
(Westelijk Nieuw Guinea) moeten het ontgelden.
Zambiaanse
minister
ontkent
jacht op
neushoorns
Schiphol „De af
faire rond de jacht op
de sinds 1971 in
Zambia beschermde
neushoorn, heeft mij
zeer verbaasd. Sinds
juni 1979 heeft de re
gering geen vergun
ningen meer uitgege
ven voor de jacht op
deze diersoort. Even
min zal dat in 1980
gebeuren." Dit heeft
de Zambiaanse mi
nister van natuur en
milieubronnen. Cle
ment Kmwamanshi-
ru, woensdag op
Schiphol gezegd. De
minister zal in Ne
derland overleg voe
ren over nieuwe ont
wikkelingen voor de
visvangst in zijn
land.
Boot in
India
slaat om:
52 doden
NEW DELHI
Tenminste 52 men
sen, merendeels
vrouwen, zijn giste
ren verdronken
toen een overvolle
boot op de Narma-
da-rivier in West-
India omsloeg. Het
Indiase persbureau
UNI heeft dit giste
ren bekend ge
maakt
Een Indiase functio
naris had UNI laten
weten, dat ongeveer
30 mensen zich in
veiligheid hadden
weten te stellen, door
naar de kust te
zwemmen. Het onge
luk gebeurde op on
geveer 350 kilometer
ten noorden van
Bombay, in het Baro-
da-district.
een wekenlang verzet tegen de door
de Britten voorgestelde regelingen,
zei Nkomo op de vraag of er nu in
grote trekken overeenstemming is:
„Dat lijkt erop".
Nkomo verklaarde dat veel vooruit
gang is geboekt sedert de komst van
president Kaunda van Zambia naar
Londen, waar de conferentie over de
toekomst van Zimbabwe-Rhodesië
plaats vindt. Nkomo deed zijn uitspra
ken vlak voor een nieuwe bijeenkomst
van alle op de conferentie aanwezige
partijen. Na die bijeenkomst zei een
woordvoerder van het Front: het zal
spoedig duidelijk zijkn waarom Nkomo
die verklaring aflegde. De Britten had
den gedreigd alleen met premier Muzo-
rewa verder te onderhandelen, als het
Front zijn verzet tegen bepaalde voor
stellen niet zou staken.
Vandaag wordt opnieuw vergaderd. Er
zou een goede kans zijn, aldus Britse
kringen, dat deze dag een belangrijke
doorbraak oplevert, waarna men kan
gaan spreken over een wapenstilstand.
BONN Twee dagen nadat
in het parlement van de
deelstaat Rijnland-Paltz een
door de oppositie ingediende
motie van wantrouwen te
gen hem was verworpen, is
de 55-jarige minister van
justitie Otto Theisen giste
ren alsnog afgetreden. Thei
sen werd verweten verant
woordelijk te zijn voor het
feit dat Nederlands docu-
mentatie-materiaal over
misdaden in het concentra
tiekamp Vught en de rol van
SS-officier Arnold Strippel
hierbij jarenlang door de
justitie is genegeerd, terwijl
het openbare ministerie bo
vendien onjuiste informatie
over de inhoud van het dos
sier heeft verstrekt.
Minister-president Vogel die
het aftreden van Theisen be
kendmaakte. zei dat de minis
ter het besluit hiertoe al geno
men had voordat de motie van
wantrouwen op tafel lag. De
brief met het verzoek om hem
van zijn functie te ontheffen
had Vogel vorige week don
derdag ontvangen; dat hij pas
nu het ontslag heeft aanvaard
staat in verband met het feit
dat hij eerst wilde tonen dat de
CDU-fractie het volle vertrou
wen in de minister stelde, het
geen geschiedde.
Theisen schrijft in zijn brief
dat in geen van de gevallen
die de laatste tijd bekend zijn
geworden hem in enig opzicht
persoonlijk schuld treft. Vee
leer wil hij met zijn aftreden
mogelijke aanvallen op zijn
partij, de CDU, afweren, aldus
de brief. Het andere geval
waar Theisen op doelt betreft
de gewelddadige dood van een
gedetineerde in de gevangenis
van Mainz, in verband waar
mee een gerechtelijk, onder
zoek tegen vier cipiers gaande
is. Theisen zal als minister
worden opgevolgd door de
voormalige Bondsdag-afge
vaardigde en huidige burge
meester van Trier, Carl-Lud-
wig Wagner.
Het dossier over Vught en
Strippel (die onder andere be
trokken zou zijn geweest bij
het zogenaamde .„bunkerdra
ma", waarbij tien vrouwen de
dood vonden), was al in 1968
vanuit Nederland naar Duits
land gestuurd. In verband met
een ander proces was het daar
doorgegeven aan de officier
van justitie in Frankenthal.
Hoewel het belangrijkste ge
deelte van het omvangrijke
materiaal al in 1972 was ver
taald, is er nooit enige actie te
gen Strippel (die nog altijd als
vrij man in Frankfurt woont)
ondernomen. Een onderzoek
tegen hem werd pas op gang
gebracht toen in juli van dit
jaar mevr. Versteegen uit Arn
hem een klacht tegen hem had
ingediend. Ook nadien heeft
het Openbaar Ministerie des
gevraagd nog enkele keren
ontkend dat er in het dossier
iets over Strippel zou staan,
wat in strijd met de waarheid
was.
Rolls Royce- horloge
van puur goud
Op een horlogetentoonstelling in Berlijn was
dit opvallende, door een Berlijnse juwelier
vervaardigde horloge te zien; het horloge is
een getrouwe nabootsing van de radiateur
van de Rolls Royce. Als materiaal is 18 ka
raats goud gebezigd.
TEHERAN Na aanvankelijke berichten
over slechts geringe materiële schade is het
vrijwel zeker dat de aardbeving die gister
morgen het noordoosten van Iran getroffen
heeft, zware verwoestingen heeft aange
richt. De beving zou van minstens 500 men
sen het leven hebben geëist. Het epicentrum
van de beving lag bij het stadje Qa'en in de
provincie Chorassan, op ruim 250 kilometer
ten zuiden van de stad Masjad, waar de be
kende ayatollah Shirazi geestelijk leider is.
Deze heeft laten weten dat het dodental tot
duizend zou kunnen stijgen.
In het getroffen gebied zijn reddiungsploegen
druk bezig eerste hulp te verlenen. Hefschroef-
vliegtuigen vliegen rond op zoek naar overle
venden. De ziekenhuizen hebben laten weten
dat ze de grote aantallen gewonden niet aan
kunnen. Ayatollah Khomeiny heeft vrijwilli
gers opgeroepen om in het getroffen gebied te
gaan helpen.
De streek is vaker getroffen door aardbevin
gen. Vorig jaar kwamen er 15.000 mensen om
bij de ergste aardbeving van deze eeuw in Iran.
In 1968 eiste een aardbeving er 13.000 doden.
1 nu
geld Overslromingen
s dein M. Amerika
SAN JOSE Als gevolg van
ZMOrware regenval zijn de rivie-
Midden-Amerika sterk
gezwollen en hebben zich op
veel plaatsen grote overstro
mingen voorgedaan.
Volgens in San Jose, Costa
Rica ontvangen berichten, is
uitgebreide schade ontstaan in
landbouwgebieden van Pa
nama, Costa Rica en Hondu-
Afscheiding
e"Quebec slaat
minder aan
MONTREAL Bij tussen
tijdse verkiezingen in de
Franstalige Canadese provin
cie Quebec, voor drie vacante
plaatsen in het provinciale
parlement, heeft de liberale
partij, die Quebec bij Canada
wil houden, alle drie zetels ge-
Wonnen.
Dit is een vernederende tegen
slag voor de regerende Parti
Quebecois, die naar onafhan
kelijkheid streeft. Ondanks
het verlies van de drie zetels
beschikt de partij van premier
Rene Levesque echter nog
^teeds over een flinke meer
derheid in de volksvertegen
woordiging van Quebec.
NA HET VERTREK VAN „MISTER LABOUR" ME ANY:
WASHINGTON Uiteindelijk kreeg
een voor een vakbondsleider niet zo geëi
gend voertuig, een elektrisch golfkarre
tje, de reus klein. In april van dit jaar
stootte George Meany zijn knie aan zo'n
wagentje bij het golfen in Palm Springs
(Californië). De wond bleek hardnekki
ger dan verwacht en bovendien reageer
de Meany averechts op een aantal injec
ties. De gezondheid van de 85-jarige pre
sident van de AFL-CIO, het overkoepe
lend orgaan waarbij de meeste Ameri
kaanse vakbonden zijn aangesloten, ging
snel echteruit. Zijn geest bleek echter on
gebroken en al snel opkomende geruch
ten over het feit, dat hij zich dit najaar
niet meer herkiesbaar zou stellen, bleven
lang niet meer dan veronderstellingen.
Pas ruim een maand geleden hakte Me
any zelf de knoop door. Hij was niet
meer beschikbaar.
Het is tekenend voor de vanzelfsprekend
heid, waarmee Meany 27 jaar lang zijn
stempel op de Amerikaanse vakbond heeft
gedrukt, dat over zijn opvolging nauwelijks
discussie bestaat. Lane Kirkland (57), Me-
any's „kroonprins", wordt deze maand ge
kozen als zijn opvolger. Kirkland is al sinds
1961 Meany's belangrijkste assistent. In 1969
werd hij benoemd tot secretaris-penning
meester, de op een na hoogste post binnen
de vakbondsfederatie.
Hoewel het er dus alle schijn van heeft, dat
de lijn Meany zal worden doorgetrokken,
zitten er toch verrassingen in de lucht. Al in
het afgelopen half jaar. waarin Kirkland de
feitelijke leiding van de zieke Menay had
overgenomen, hebben niet onbelangrijke
wijzigingen plaatsgevonden. Openlijke kri
tiek op Meany is nog steeds ondenkbaar in
Amerikaanse vakbondskringen, maar diver
se vakbondsleiders laten toch voorzichtig
doorschemeren, blij te zijn, dat "mister La
bour", zoals Meany wordt genoemd, einde
lijk opstapt. Onder de tijdelijke leiding van
Kirkland zijn er voor het eerst weer eens
echte discussies gevoerd, die de uitvoerende
raad van de AFL-CIO, gevormd door de
presidenten van dc diverse aangesloten vak
bonden.
Kirkland zal de woordvoerder worden van
de diverse bonden, Meany vertegenwoord
igde alleen zichzelf. Meany was de vakbond.
Een vakbondswoordvoerder, die zijn naam
nadrukkelijk niet genoemd wil hebben, zegt
blij te zijn dat Meany opstapt. Het had zeker
viér jaar eerder moeten gebeuren, meent
hij, maar hij voegt er ook aan toe: „Toch is
het alsof je een vader verliest".
Meany. in 1894 in de New Yorkse Bronx ge
boren, kwam bij de vakbond als een onge
letterde, zeer slimme loodgieter, en dat is hij
volgens velen altijd gebleven. Zijn onbuigza
me aard, vaak uitgesproken lomp taalge
bruik en zijn vermogen om ingewikkelde
zaken eenvoudig te maken, hebben hem een
ongekend prestige gegeven. Zijn uiterlijk,
dat meestal wordt aangeduid als een krui
sing tussen een stier en een bulldog, en de
onvermijdelijke forse sigaar, maakten hem
een geliefd onderwerp voor cartoonisten.
Zijn geheugen is spreekwoordelijk.
Maar Meany is ook in hoge mate verant
woordelijk voor het feit, dat de Amerikaan
se vakbond nog immer te boek staat als
„conservatief, materialistisch en egoïstisch".
Meany was al vele jaren veel meer het sym
bool dan een werkelijke leider van de Ame
rikaanse bonden. Toen president Nixon in
1971 zijn maatregelen voor scherpe kontrole
op lonen en prijzen aankondigde, zat Meany
op de eerste rij demonstratief te slapen. Een
foto van de in diepe rust verkerende vak
bondsleider, die de volgende dag in vrijwel
alle Amerikaanse kranten verscheen, gaf
duidelijker dan welk officieel commentaar
de afwijzende houding van de vakbond
weer.
Kirkland mag dan politiek gezien dicht bij
zijn „beschermheer" staan, zijn stijl zal dras
tisch van die van de „grommende zuur
pruim" afwijken. Kirkland is academisch
gevormd, diplomatiek onderlegd en een
vermaard schrijver van toespraken. Hij paft
zijn drie pakjes sigaretten per dag weg via
een elegant pijpje, heeft zijn gedistingeerde
huis in Washington vol hangen met eigen
tijdse kunst en is een liefhebber van goede
wijnen.
Meany boekte al snel nadat hij in 1952 AF-
L-president was geworden, een groot succes:
de fusie van de twee jarenlang in onmin le
vende vakbondsfederaties AFL en CIO.
Ook van Kirkland ligt een dergelijk snel
succes in het verschiet. De grote automobie
larbeidersbond heeft te kennen gegeven te
willen praten over terugkeer in de moeder
schoot, waaruit zij in 1968 door Meany werd
verdreven. Een dergelijke ontwikkeling zou
de federatie vrijwel zeker een meer linkse
koers geven. Kirkland kan daarmee dan te
vens gehoor geven aan de nog beperkte,
maar wel groeiende druk uit diverse bon
den tot een progressiever, meer sociaal ge
richt beleid.
Kirkland heeft zich de afgelopen maanden
al enkele malen een goed diplomaat ge
toond. Hoewel net als Meany bekend om
zijn sterke anti-Russische gevoelens, slaagde
hij er toch in een pro-Salt-standpunt te for
muleren, dat zowel door „haviken" als „dui
ven" briljant is genoemd. Zeer onlangs wist
hij met de regering Carter overeenstem
ming te bereiken over een gezamenlijke
aanpak van de inflatie. Een dergelijk „soci
aal akkoord", zij het zonder deelneming van
de werkgevers, is nog nooit eerder in de
Amerikaanse geschiedenis voorgekomen.
Zowel binnen als buiten de vakbond zijn er
nog al wat betrokkenen, die menen dat het
vertrek van Meany wel eens zeer heilzaam
zou kunnen werken voor de georganiseerde
arbeid in de Verenigde Staten. Meany heeft
wel veel gezag, maar weinig populariteit
verworven, aldus een veel gehoorde me
ning. De laatste jaren heeft de vakbond zelfs
in absolute zin aanhangers verloren. Op dit
moment is nauwelijks 20 procent van de
Amerikaanse werknemers georganiseerd.
Van Kirkland wordt nieuwe inspiratie ver
wacht. Hij zal daarvoor in ieder geval vor
stelijk worden beloond. Net als Menay gaat
Kirkland een salaris van ruim 220.000 gul
den per jaar verdienen, ofwel ruim zeven
maal het modale Amerikaanse inkomen.
