Uitleg Christusdogma van Chalcedon
achtergrond procedure Schillebeeckx
Korte metten
mm
GEWEST
WEERWOORD VAN
FACULTEIT
TiLBURGOP
„SMEEKSCHRIFT"
AAN ROME
D>
I!
Muziekdocent,
28 jaar,
nieuwe
secretaris van
het
Landelijk Comité
Zuid-Molukken
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1979 PAGINA
De congregatie voor dé geloofsleer heeft in
het boek „Jezus, het verhaal van een leven
de" van prof. Schillebeeckx geen enkele loo
chening gevonden van een der grote chris
tologische geloofswaarheden. Maar zij
heeft wel allerlei vragen als gevolg van de
moderne interpretatie van Schillebeeckx,
die het christelijk geloof weer toegankelijk
wil maken voor de mensen van nu.
Dit zegt de woordvoerder van prof. Schille
beeckx, pater Ben Vredebregt in overleg met
hem, naar aanleiding van de vraag waarom
het bij de onderzoeksprocedure eigenlijk gaat.
Het is voor Rome onzeker wat Schillebeeckx
nu eigenlijk bedoelt en dus ook of zijn uitleg
van het mysterie van Jezus Christus nog wel
overeenkomt met de formulering van het gro
te concilie van Chalcedon, ruim 1500 jaar gele
den
Dit concilie deed de uitspraak, dat Jezus Chris
tus is „één persoon met een menselijke natuur
en een goddelijke natuur". Schillebeeckx staat
op het standpunt, dat die formule toen, in het
denkkader van die tijd, de diepste zin van het
mysterie van Jezus weergaf, maar dat die for
mule zelf de gelovigen van nu niet meer aan
spreekt. Volgens Schillebeeckx is hetgeen die
formule eigenlijk bedoelt te zeggen, in andere
bewoordingen wel toegankelijk te maken voor
hedendaagse mensen.
Dit is volgens pater Vredenbregt de kern van
heel het conflict, al zijn hierbij natuurlijk veel
andere problemen betrokken Bijvoorbeeld de
vraag of wat de kerk in een concilie eenmaal
plechtig heeft geformuleerd, ook als formule
voor altijd van kracht blijft. Daaruit volgt on
middellijk de vraag of een ontkenning geen
miskenning betekent van het kerkelijk leerge
zag.
Bovendien vreest de congregatie voor de ge
loofsleer bij een nieuwe en moderne interpre
tatie van die formule allerlei consequenties,
met name voor de heilsbetekenis van Jezus'
dood, voor de reële verrijzenis van Jezus, voor
zijn bewustzijn de Messias en de Zoon van God
te zijn.
Achtergrond van het conflict is volgens Vrede
bregt, de uiteenlopende visie op de verhouding
tussen openbaring en nieuwe menselijke erva
ringen, tussen christelijk geloof en eigentijdse
ervaringen en tenslotte tussen de geloofserva
ring en de uitleg ervan. Schillebeeckx zelf
heeft bij eerdere gelegenheden gezegd, dat het
fundamenteel gaat om een soort culturele com
municatiestoornis tussen de „Romeinse theolo
gie" en de theologie, zoals die hoe langer hoe
meer over heel de wereld wordt beoefend.
Het boek „Jezus, het verhaal van een leven
de", waarin de gedachten van prof. Schille
beeckx zijn verwoord en waarover hij half de
cember een gesprek zal hebben in Rome met
drie theologen, werd in 1974 gepubliceerd. Nog
in hetzelfde jaar verzorgde Herder een Duitse
uitgave. In 1976 volgde een Italiaanse uitgave
en dit jaar werd het boek in het Engels ver
taald.
De algemene synode van de
anglicaanse kerk van En
geland heeft met grote
meerderheid besloten het
voorstel te steunen van het
conservatieve parlement
slid John Corrie die de
abortuswet uit 1967 wil
wijzigen. Corrie wil de tijd
slimiet voor abortussen
van achtentwintig weken
terugbrengen tot twintig
weken en de toestemming
tot het plegen van een
vruchtafdrijving laten af
hangen van het gevaar
voor het leven van de moe
der, haar geestelijke ge
zondheid en de geestelijke
gezondheid van reeds aan
wezige kinderen.
De synode van de evange-
lisch-lutherse kerk in Meck-
roepen tot het voeren van
een openlijke discussie over
de gevaren van kernenergie.
Dit is de eerste keer dat dit
onderwerp in de DDR in de
openbaarheid wordt ge
bracht. Gewoonlijk wordt er
daar over het gebruik van
kernenergie gezwegen. De
synode eiste een grootscheep
se beperking van dit gebruik
en vroeg vrijkomende gelden
te besteden aan milieube
scherming en gezondheids
zorg. Ze wil, dat er tussen po
litici, wetenschappers en the
ologen een gesprek hierovei
op gang komt.
Op initiatief van de werk
groep Kairos hebben bijna
vijfhonderd predikanten,
pastors en pastorale
werkers van de drie grote
kerkgenootschappen een De bekende russisch-ortho-
verklaring ondertekend,
waarin zij het parlement
oproepen de olietoevoer uit
Nederland naar Zuid-Afri-
ka stop te zetten. Zij zijn
van mening, dat de pogin
gen om op vreedzame wijze
verandering te brengen in
het „onmenselijke apar
theidssysteem" zijn mis
lukt en dat nu alleen nog
een economische boycot
rest. Daarbij is olie van
groot belang en Nederland
kan een bescheiden bijdra
ge leveren door de export
van olieprodukten uit Ne
derland naar Zuid-Afrika
te verbieden.
doxe priester, Gleb Jakoenin,
die vorige week in Moskou
werd gearresteerd, is be
schuldigd van „anti-sovjeta
gitatie en -propaganda". Dit
meldt het Britse instituut
voor religie in communisti
sche landen, Keston College.
Jakoenin loopt nu de kans
een gevangenisstraf te krij
gen van ten hoogste zeven
jaar en een binnenlandse
verbanning van vijf jaar. De
„anti-Sovjetpropaganda" is
hem ten laste gelegd op
grond van zijn activiteiten als
leider van het „christelijk co
mité voor de verdediging van
de rechten van gelovigen in
de Sovjet-Unie". Deze groep
verzamelt en verspreidt in
formatie over de onderdruk
king van het religieuze leven
in het land.
De Wereldraad van Kerken
heeft steun betuigd aan bis
schop Desmond Tutu, se
cretaris van de Zuidafri-
kaanse Raad van Kerken,
na het verbod van vieren
dertig politieke en gods
dienstige organisaties in
Transkei, een bantoestan
aan de oostkust van Zuid-
Afrika. Zowel de wereld
raad als de Zuidafrikaanse
Raad van Kerken behoren
tot de verboden organisa
ties. De kerkelijke hulp
programma's komen nu
stil te liggen.
Voor het eerst in de geschie
denis heeft de Russisch-or-
thodoxe kerk vrouwen toege
laten tot een van haar oplei
dingsinstituten. Dit meldt
„Episkepsis", het informatie
bulletin van het oecumenisch
patriarchaat van het Ortho
dox Centrum te Genève.
Sinds september volgen vijf
entwintig vrouwen van acht
tien tot tweeëndertig jaar een
cursus van drie jaar voor
koordirigent aan de Lenin-
gradse muziekschool. Het pa
triarchaat van Moskou be
taalt hun levensonderhoud.
„Crisisverschijnselen in het Nederlandse ka
tholicisme dateren reeds van voor de tweedé
wereldoorlog. Het is onjuist om bij een beoor?
deling van de huidige situatie een historische
beschouwingswijze achterwege te laten. Daar
door wordt de suggestie gewekt, dat het hier
uitsluitend over recente verschijnselen gaat,
waarvoor de huidige kerkleiders ter verant
woording worden geroepen.
Dit wordt gesteld in een verklaring, die de vakgroep empir
rische godsdienstwetenschappen van de katholieke theolo^
gische faculteit te Tilburg heeft uitgegeven naar aanleiding
van het „smeekschrift" van 150 Nederlandse katholieken
aan de bisschoppen en de paus.
Gezegd wordt, dat veranderingen irt het Nederlandse ka;
tholicisme vooral het gevolg zijn van maatschappelijke ont
wikkelingen sinds de jaren dertig. Eventuele crisisver.;,
schijnselen op religieus gebied uitsluitend toeschrijven aari
religieuze factoren of aan een mogelijk tekort schieten van
kerkelijke leiders, is onjuist. Steeds ook dient men vergelijk
kingen te maken met de situatie in andere landen.
Onverantwoord wordt het genoemd om zonder documen
tatie een algemeen oordeel te vellen over de personen, in:'
stellingen en mentaliteit in de ruim achttienhonderd paro
chies en in talrijke instellingen voor katholiek onderwijst
De stelligheid van de conclusies en vooral het absoluut ne
gatieve karakter ervan zijn daarom onaanvaardbaar, aldus
de verklaring, die ook zegt, dat het van weinig inzicht ge
tuigt om de toenemende behoefte van jonge mannen en
vrouwen aan theologische vorming en hun inzet in paro
chiële arbeid en maatschappelijke taken uitsluitend te bes
oordelen als het sturen in de richting van een „lekenkerk":
Het is bovendien onjuist om het huidige priestertekort uit3
sluitend toe te schrijven aan het kerkelijk beleid in Neder3
land, aldus de verklaring.
v .fa, -s'1
Leiden H. Lodewijk za. 10.00 u. en 19.00 u.. zo.
8.30 u„ 10.00 u. hoogmis, 11.30 u.. 18.00 u„ 19.00
u. Lof; H. Middelares za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoog
mis. 11.30 u.; O.L. Vr. Onbevl. Ontv. za. 19.00 u..
zo. 9.30 u„ 10.45 u. hoogmis, 12.15 u.; St. Antonlus
van Padua za. 19.00 u. euch. met muzikale omlijs
ting. zo. 9.30 u., 11.00 u. euch. met koor, 12.15 u.;
H. Leonardus za. 19.00 u., zo. 9.00 u.f 10.45 u.
hoogmis, 12.00 u.; H. Petrus za. 19.00 u.. zo. 9.00
u., 10.30 u., 18.00 u. hoogmis, en 12.00 u.; O.L. Vr.
Hemelvaart zat. 19.00 u., zo. 8.30 u.. 9.30 u., 11.00
u. euch., mmv. Dames en Herenkoor; Oud Kath.
Kerk zo. 10.00 u. hoogmis.
Aarlanderveen za. 19.00 u.. zo. 7.30 u.. 10.30 u
hoogmis; dep. Ter Aar zo. 9.00 u. hoogmis. ^2.00 u
Alphen a/d Rijn De H. Geest za. 19.00 u., zo
LEIDEN Hervormde Gemeente: Hooglandse
Kerk: 10 ds. Hemmes, 11.45 Oecum. Studenten-
dienst. Marekerk: 10 ds. De Jong, 17 ds. v. d. Vel
den, Doorn. Maranathakerk: 10 ds. Van Achterberg,
17 Jeugddienst dhr. Maliepaard. Merenwljk: 9.30 ds.
v. Leeuwen. 11.15 idem en pastor Van Well, Jonge-
rendienst. Bethlehemkerk: 10 ds. Hemstede, opert-
deurdlenst. Bevrijdingskerk; 10.30 ds. Wagenvoor
de. Vredeskerk: 10 dr. Lamping. Eglise Wallone:
10.30 pasteur Ribs. Acad. Ziekenhuis: 10.15 ds. Bo
venberg. Diaconessenhuis: 10.30 ds. Van 't Hooft,
Llsse. Jeugdkapel Vredeskerk: 10.30; De Goede
Herder 10.30.
Gereformeerde en andere kerken:
Zuiderkerk: 10 ds. Sytsma. Petrakerk; 10 ds. Hor-
tenslus. Oude Vestkerk 10 ds. Brederveld. 17 ds.
Rietveld. Maranathakerk: 10 ds. Van Achthoven.
Bevrijdingskerk: 9 ds. Rietveld, 17 ds. Sytsma.
Groenhoven: 10 ds. Vegter. Jeugdhavendiensten;
De Mirt 10 uur; Het Mierennest 10 uur. Merenwljk
aula Valkenpad 9.30 en 11 eucharistie/avondmaal.
Geref Gemeente: 10 en 16.30 ds. Boogaard.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17 ds. Blesma, Apel
doorn. Geref. Kerk Vr. 10 en 17 ds. Gootjes.
Geref. Gem. Nederland 11.30 en 17.30 Leesdlen-
sten. Doopsgezinde en Rem. Kerk: 10.30 ds.
Meyerlng. Baptistengemeente: 10 ds. Van Ma
meren; woe 20 gebedsdienst. Evang.-Luth. Kerk:
10.15 ds. Happee. Nieuw Apostolische Kerk:
9.00 u.; 11.30 u. hoogmis, mmv. Bronzangertjes; H.
Bonifatius za. 19.00 u., zo. 8.30 u., 10.00 u. hoog
mis. 11.30 u.; H. Pius za. 19.00 u., zo. 9.00 u., 10.30
u. hoogmis, 11.45 u.;
Boskoop za. 17.30 u. in De Stek. 19.00 u. in pa
rochiekerk, zo. 9.30 u. en 11.00 u. par. kerk.
Hazerswoude-Dorp H.H. Engelbewaarders za.
19.00 u. met orgel, zo. 10.30 u. Hazerswoude-Rijn-
dijk zo. 10.00 u. euch. H. Bernardus; Het Anker
za. 19.00 u. euch., zo. 8.45 u. en 11.15 u. euch.
Hoogmade za. 19.00 u.. zo. 10.00 u.
De Kaag za. 19.00 u. avondmis, zo. 8.00 u.
10.00 u. hoogmis.
Katwijk a/d Rijn za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoog
mis, 1 .15 u.; Kerkgemeenschap Rijnsburg za
19.00 u.. zo. 10.30 u.
9.30 en 16 diensten. Evang. Chr. Gemeenschap
10 dhr. Dlkkes. Leger des Hells: 10 en 19.30 sa
menkomsten. Zevende-Dags-Adventlsten: 11 ds.
Bouwer. Evang. Centrum Zijlsingel 2a: 10 dhr.
Zijlstra. Zendingswerk Middern.groep Jeruel: 18
samenkomst.
AARLANDERVEEN Herv. Gem.: 10 ds. Lalleman,
Oude Wetering. 19 dhr. Stam, Nieuwkoop. Ge
ref. Kerk, 10 en 18.30 dhr. v. d. Kraan, Rotterdam.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 16 ds. Qulst, Vianen.
TER AAR Herv. Gem.: 10 ds. Stelwagen, Bos
koop, 19.30 ds. Hanemaaljer. Geref. Kerk: 9.30
en 18.30 ds. Bezemer.
ABBENES Herv. Gem.: 9.30 en 19 ds. Den Har-,
der.
ALPHEN A.D. RIJN Herv. Gem.: Opstandings-
kerk: 10 ds. v. d. Heiden, 18.30 jeugddienst. Ad-
ventskerk: 10 ds. Bogers, 17 dienst. Kruiskerk: 10
ds. Oort. Geref. Kerk: Salvatorkerk 10 ds. Stolk,
18.30 ds. De Lange. Maranathakerk: 10 ds. De Lan
ge, 18.30 ds. Stolk. Baptistengemeente: 10 en
18.30 ds. Koekkoek. Marthastichting: 20 Inter
kerkelijke dienst. Leger des Hells: 10 en 19.30
samenkomsten. Volle Ev. Gemeente: 10 samen-
ALPHÊN-NOORD (OUDSHOORN-RIDDERVELD)
Herv./Geref. diensten: Goede Herder: 10 en 18.30.
De Bron: 10, 10.30 en 18.30. Ashram-Coll.: 9.30. Sl-
onskerk: 9.30 ds. Ouwepdijk, 18.30 ds. Schaap,
Langeraar za. 19.00 u., zo. 8.30 u., 10.00 u. en
11.30 u.
Leiderdorp H. Menswording za. 19.00 u., zo.
9.00 u. en 10.30 u. en 12.00 u.
Leimuiden za. 19.00 u., zo. 7.30 u., 9.30 u.
hoogmis. 11.15 u.
Llsse Agathakerk, za. 19.00 u„ zo. 8.30 u.. 10.00
u.. 11.30 u.; dep. Poelpolder za. 19.00 u., zo. 9.00 u.
en 11.30 u.; Mariakerk, za. 19.00 u. avondmis, zo.
8.30 u.. 10.00 u. hoogmis. 11.45 u.; H.H. Engelbe
waarders za. 19.00 u. avondmis, zo. 8.00 u., 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u. en 17.45 u. avondmis.
Nieuwkoop za. 19.00 u.. zo. 9.00 u. hoogmis,
10.45 u.. 19.00 u. Lof.
Niouwveen za. 19.00 u., zo. 9.00 u. en 11.00 u.
Schoonhoven. Oudshoornseweg: 10 ds. Oort.
BODEGRAVEN Herv. Gem.: Dorpskerk: 10 ds.
Richter, 18.30 ds. De Vreugd. Salvatorkerk: 10 ds.
Droogers, 18.30 ds. Karreman, Den Haag. Bethle
hemkerk: 10 ds. Vermeer. Huizen, 18.30 ds. Droo
gers. Geref. Kerk: 10 en 18.30 ds. 't Hart.
BOSKOOP Herv. Gem.: Dorpskerk: 9.30 en
18.30 dienst. Stek: 9.30 ds. Omta. Geref. Kerk:
9.30 en 17 ds. Dijkstra. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
17 ds. Van Langevelde.
HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30 en 18.30 ds.
Geertsema, jeugddienst. Geref. Kerk: 10 ds. Van
Santen, Sassenheim, 17 ds. Damstra, Rijnsburg.
HOOGMADE Herv. Gem.: 10 dr. Van Vliet.
DE KAAG Herv. Gem.: 10 ds. Bouhuys, Leiden.
KATWIJK A.D. RIJN Herv. Gem.: Dorpskerk: 10
en 18 Diensten. Ontmoelingskerk: 10 ds. v. d. Bank,
Ede. jeugddienst. Geref. Kerk: 9.30 ds. Vrolijk,
17 ds. Lergner. Rotterdam.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem.: Nieuwe Kerk:
10 ds. De Jong, 18 ds. Van Roon. Oude Kerk: 10
ds. Boer, 18 ds. Vroeglndewey. Ichtuskerk: 10 dhr.
De Vos, 17 ds. Van Roon. Pnlëlkerk: 9.30 ds. Vroe
glndewey, 18 ds. Boer. School: 9.30 ds. Teygeler,
Scheveningen. Geref. Kerk: Triomfatorkerk: 9
ds. Reedijk, Rhoon, 10.30 ds. Kersten, bevestiging,
17 Intrede. Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 diensten.
Volle Ev. Gem. Rijnland: 9.45 ds. Bulthuis.
Soefiebeweging: 16 Eredienst.
Nieuw Vennep za. 19.00 u. avondmis, zo. 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u. euch.
Noorden za. 19.00 u. avondmis, zo. 9.00 u. en
10.30 u. hoogmis.
Noordwijk (Maria ter Zee) za. 19.00 u. euch. met
samenzang, zo. 9.30 u. hoogmis lat. zang, 11.00 u.
euch. met samenzang.
Noordwijk-Binnen za. 19.00 u., zo. 8.00 u.,
10.00 u. hoogmis, 11.30 u.
Noordwijkerhout St. Jozef za. 19.00 u. euch.
met samenzang, zo. 8.30 u. hoogmis euch. met
koorzang, 10.00 u. hoogmis; St. Victor za. 19.00 u.
met zang door dameskoor, zo. 9.30 u. hoogmis met
herenkoor.
Oegstgeest St. Wlllibrord za. 19.00 u., zo. 10.30
u. hoogmis, 12.00 u. met samenzang.
KOUDEKERK A.D. RIJN Herv. Gem.: 10 ds. v. d
Linden, 19 ds. De Vos, Katwijk. Geref. Kerk:
10.15 dhr. Stam, Sassenheim, 19 idem.
LEIDERDORP Herv. Geref. Kerken: Dorpskerk:
10 en 18.30 diensten. Hoofdstraatkerk 10, dienst.
Scheppingskerk: 9 en 10.30 diensten.
LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 ds. Sierat, Oegst
geest. 19 ds. Bronsgeest, Nieuwkoop. Ger. kerk,
9.30 en 19 ds. Bezemer. Ter Aar.
LISSE Herv. Gem. Dorpskerk: 10 ds. Snijders.
Pauluskerk 10 ds. De Gelder. Geref. Kerk: 10 en
19 ds. De Wit, H. Av. Chr. Geref. Kerk: 10 en
16.30 ds. Van Dijken Geref. Gemeente: 10 en 16
leosdiensten. Geref. Kerk Vr. Pr.str.: 10 en 16.30
ds. Mewe. Geref. Kerk Vr. BV Salv.: 9 en 17 ds.
Schuurman.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 ds. Bronsgeest.
18.30 ds. Vink, Katwijk. Geref. Kerk: 9.30 dienst,
18.30 ds. v. Santen, Sassenheim. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 dienst. 14.15 ds. Hamstra, Alphen.
NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30 ds. NicolaT, 18.30
ds. Molenaar.
NIEUW-VENNEP Herv. Gem.: 9.30 en 19 ds. Go-
verts. Geref. Kerk: 9.30 en 16.30 ds. Wijngaar
den, H. Av. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 15 ds. Vls-
NOORDWIJK Herv. Gem.: Voorstr.: 10 dr. Jan
sen, 19 ds. Geursen. Hoofdstr.: 10 ds. Verdonk,
Ger. Kerk, 17 ds. Hemstede, Jeugddienst. Rank/lch-
Bonaventura Marlënpolstr. za. 18.30 u. euch. ned.,
zo. 9.00 u. euch. ned. 11.00 u. euch. latijn.
Oud Ade za. 9.00 u.. 19.00 u. avondmis, zo. 8.30
u. hoogmis, 10.30 u. gem.schapsmls.
Oude Wetering za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoog
mis, 11.30 u.
Roelofarondaveen Maria Presentatie: za. 19.00
u., zo. 9.00 u., 11.00 u.; H. Petrusbanden za. 19.00
u.. zo. 9.30 u. hoogmis, 11.00 u., 12.15 u.
Rijpwetering za. 19.00 u., zo. 7.30 u., 9.00 u.
met herenkoor, 10.30 u.
Sassenheim za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoogmis,
11.00 u.
Stompwijk za. 19.30 u., zo. 8.00 u., 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u., 18.00 u.
Voorhout za. 19.00 u.. zo. 9.00 u., 10.30 u.,
tus 10 kand. Rulgrok, 17 ds. De Jong. Leiden, Boe-
renburg 10 J.dienst. Geref. Kerk: Hoofdstr. dien
sten 10 en 17. Vinkelaankerk: 9.30 en. 17 idem.
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.: 10 ds. Van
't Hof, gem. dienst.
OEGSTGEEST Herv. Gem.: Groenekerkje: 10 ds.
Sasse. Pauluskerk: 10 ds. Ter Linden. Gem. cen
trum: 10.30 Gerard de Lang. Endegeest: 9.30 ds.
Friederich. Diaconessenhuis. 10.30 ds. 't Hooft. Van
Wijckersloot 16.30 ds. Gesink. Geref. Kerk: 10
ds. Heemskerk, 19 drs. Brokerhof. Geref. Kerk
Vr. BV: 8.45 dhr. Stalie, 16 dhr. Goudzwaard.
Volle Ev. Broederschap Gem. Centrum: 16 samen-
OUDE WETERING Herv. Gem.: 9.30 dhr. Goed
hart, 17 dhr. Taal, Wassenaar, jeugddienst. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 17 drs. Vree, Alphen.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.: 9.30 en 19 ds.
De Kruijf Chr. Geref. Kerk: 9.30 Dienst, 14.15 ds.
Bouw.
RIJNSBURG Herv. Gem. Grote Kerk: 9.30 ds.
Van Nlel, 17 ds. Quak, Vianen. Bethelkerk: 9t30 ds.
Van Roon, Katwijk, 17 ds. Van Niel. Geref. Kerk:
Petrakerk: 9.30 dr. v. Oeveren. Immanuelkerk: 9 en
10.30 dr. v. Oeveren. 17 dhr. Stam. Maranathakerk:
9.30 ds. Brouwer, 17 ds. Baaijén. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 en 17 ds. De Joode.
SASSENHEIM Herv. Gem.: 9 en 10.30 ds. v. d.
11.45 u.
Voorschoten za. 19.00 u., zo. 10.00 u. hoogn
11.30 u.
Warmond za. 19.00 u.. zo. 8.30 u., 10.00
hoogmis, 11.30 u.
Woubrugge za. 19.00 u., zo. 10.00 u. hoogmk
Zevenhoven za. 19.00 u., zo. 9.00 u. hoognv
10.45 u.
Zoeterwoude-Rijndijk Meerburgparochie
19.00 u. met wisselende koren; zo. 10.00 u. hoe
mis met wisselende koren, 11.30 u. met volkszar
Zoeterwoude St. Jan Zuidb. weg zo. 9.30
hoogmis, 11.00 u.; Chr. Dienaarkerk za. 19.00
met zang, zo. 10.00 u. hoogmis.
De Zilk H. Hartparochie za. 19.00 u.; zo. 10.00
en 11.30 u.
id: cv
irk m
>e in
schoot, 19 Opendeurdlenst. Geref. Kerk: 1(1 ds
Baas, 19 (In Herv. Kerk) ds. v. Dijk, Arnhem.
Geref. Kerk 10 en 17. Ned. Prot. Bond:
dienst. V.E. Gem. 19 samenkomst in kerk
VALKENBURG Herv. Gem.: 10 ds. Petl
Utrecht. 18.30 ds. Baas. Katwijk. Geref. Kat
9.30 dienst, 18.30 ds. Vrolijk.
VOORHOUT Herv. Gem.: 10 ds. mw. BrokerM.
VOORSCHOTEN Herv. Gem. 10 ds. Meyers
HD, 19 ds. Tonkelaar, Rijndijk, 10 ds. Fritsen. -
Geref. Kerk: 10 en 17 ds. De Zeeuw, aula 9.30 dl
De Zwart.
WARMOND Herv. Gem.: 10 en 17 ds. Den Ta
kelaar.
WASSENAAR Herv. Gem. diensten: Dorpskerk
10 ds. v. Zanten. 16.30 ds. Ouwendijk, 19 dl
Steenstra. Kievitskerk: 10 prof. Adriaanse. Mes-
slaskerk: 10 ds. Steenstra. N.P.B. 10.30 ds. Wer
ner. Geref. Kerk Dorp: 10 en 17 ds. Kersten
Scheveningen. Zuid: 10 ds. Couvee, Voorburg.
WOUBRUGGE Herv. Gem. 9.30 ds. v. Harten
18.30 dhr. Goedhart. Geref. Kerk: 9.30 dhr. ft
Hoop, IJsselsteln, 18.30 Idem.
ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30 ds. Molenaar
19 drs. Kattenberg. Geref. Kerk: 9.30 ds. Koe
nen, Amsterdam, 19 ds. Verheul, Alphen.
ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 10 ds. Haakman
18.30 kand. Pettinga, Utrecht. Geref. Kerk:
dr. De Vries, Den Haag.
ties. Er is ons wel eens verweten dat wij
geen Molukkers in ons comité hadden; dat
is lariekoek. Ten eerste zitten die er echt
wel in, maar nogmaals, wij proberen als
Nederlanders begrip te vragen voor de
positie van de onderdrukte Molukkers.
Wij pleiten niet voor de RMS of voor het
organiseren van acties. De RMS is hun
zaak, ons gaat het met name om het kri
tisch volgen van het Nederlandse beleid.
Wij willen de Nederlandse ogen openen
voor de verantwoordelijkheid die wij heb
ben voor dit volk. Wij willen voorlichting
geven op scholen en verenigingen en in
formatie verstrekken aan de pers".
Volgens Paul Bakker heeft het LAC in de
begintijd de functie gehad van „vrijwillig
brandweerkorps". „Wij trokken aan de
bel als er echte problemen waren, die een
ieder kon waarnemen. Nu werken wij
veel meer in de breedte. Er wprden acti
viteiten ontplooid op velerlei terrein. Zo
wordt er een onderzoek gehouden naar
discriminatie van Molukkers, hebben wij
de rel rond het verdwenen scheepsdok op
Ambon in de publiciteit gebracht en zijn
we momenteel bezig met een onderzoek
naar een deportatie van zesduizend bewo
ners van drie Molukse eilanden naar een
barakkenkamp op Zuid-Ceram".
Hoe ziet Paul Bakker op dit moment de
situatie van de rond 40.000 Molukkers in
Nederland?
De nieuwe secretaris zucht eens diep en
zegt dan: „Voor de buitenwereld lijkt het
of alles wat stil staat. Na het debat in de
Tweede Kamer over de Molukkennota is
er toch wel wat meer duidelijkheid geko
men. Wij weten nu waar we aan toe zijn.
Zwart op wit staat nu wat kan en wat
niet. Als gevolg daarvan is het beleid
strakker geworden. Maar dat vind ik op
zich geen negatieve zaak. Er is een demo
cratisch besluit genomen en dat respecte
ren wij als LAC. Een andere zaak is dat
wij zeer kritisch blijven volgen hoe dat
beleid rond de Molukkers nu ingevuld
wordt".
„De voornaamste zorg op dit moment is,
wat doet mr. Molleman met zijn ICOM
(Interdepartementale Commissie Minder
heden)? Gek hè, dat die M in dat woord
eerst voor Molukkers stond? Daar hebben
ze later Minderheden van gemaakt. Dal
betekent dat Molleman met zijn club alle
minderheidsgroepen op één hoop veegt
Dat blijft mij bevreemden. Maar dat geldt
voor zoveel zaken rond de Molukkers".
„Er gaat dezer dagen een inspraakmodel
naar alle gemeentebesturen. Een soort lei
draad voor de inspraak op regionaal en lo
kaal niveau. Het door de Nederlandse re
gering in het leven geroepen Inspraakor
gaan Welzijn Molukkers vraagt aan de
heer Molleman of het dat model ook even
mag zien. Maar nee hoor, daar heeft het
inspraakorgaan niets mee te maken, krij
gen ze dan van Molleman te horen".
Heeft hij niet de angst dat veel Moluks
jongeren de brij van commissies en papie
ren niet meer kunnen overzien en tót on
gewenste acties willen overgaan?
Paul Bakker: „Natuurlijk weet ik wel
veel jongeren zeggen; allemaal geklets.
Ook over wat het LAC doet. Zij zeggen
wat wij willen is de RMS en dan op een
vrij Ambon. Ik praat veel met Molukse
jongeren en dan zeg ik wel eens: Wat nou
geklets? Die RMS hé, dat is jouw zaak. Wij
proberen wat te doen aan de positie van
de onderdrukte groep. Het gaat mij niel
persoonlijk om de RMS".
Hoe ziet hij de toekomst van het Molukse
volk?
Bakker: „De Molukkers zouden moeten
beseffen dat hun probleem niet uniek is
Zij gaan, daar ben ik van overtuigd, steun
zoeken bij andere zogenaamde „Vierde
Wereldlanden". Bij mensen van Atjeh,
Oost-Timor, West-Papoea en bij de Koer
den. Allemaal volken die slachtoffer zijn
geworden van de dé-kolonisatie. Zo is er
al contact met een Duitse organisatie „Ge-
sellschaft für bedrohte Völker", die over
een net van internationale contacten be
schikt. Inmiddels is ook contact opgeno
men met de „Russell Peace Foundation"
om een internationaal tribunaal te houden
over de onderdrukte minderheden in In
donesië. Daar moet de toekomst van het
Molukse volk uit vandaan komen. Want
de Vierde Wereld is de wereld van mor
gen".
SJOERD POST
ASSEN Zelfs de klok is uitgevoerd in
de kleuren van de RMS, de Republiek
Maluku Selatan, rood, groen, wit en
blauw. Op de telefoon een sticker met de
tekst „Geen razzia's op Molukkers". Ver
der sieren veel platen en boeken de flat
woning van Paul Bakker (28) uit Assen,
de nieuwe secretaris van het LAC, Lande
lijk Comité Zuid-Molukken.
Hoe is deze docent muziek aan de christe
lijke scholengemeenschap in Assen in
aanraking gekomen met de problematiek
van het Zuidmolukse volk en op welke
wijze is hij in het bestuur van het LAC te
recht gekomen?
Paul Bakker: „Daarvoor moet ik terug
naar het moment dat ik aan de school in
Assen verbonden werd. Daar kwam ik ei
genlijk voor het eerst echt bewust Moluk
kers tegen. Ik praatte met een paar van
die jonge mensen en bezocht hen ook eens
thuis. Van het een kwam het ander en zo
liep ik ook het wijkcentrum „Pattimura"
in Assen wel eens binnen. Al heel snel
ontdekte ik dat het deel van het Molukse
volk dat in Nederland woont, hier tegen
wil en dank zit. Maar ook dat het meren
deel in een achterstandsituatie verkeert.
Op school merkte ik dat aan het taalpro
bleem en aan het feit dat de meesten zich
in groepjes afzonderden van de andere
leerlingen. De achtergrond daarvan moet
ie een beetje zoeken in het idee: „We zijn
nier toch maar tijdelijk". Nou, al vrij snel
begin je je dan af te vragen: kan ik wat
voor die mensen doen?".
Volgens Paul Bakker speelde dit rond
1975, even voor het moment waarop een
groepje Molukkers de trein bij Wijster
kaapte. Mede als gevolg van die daad
werd in 1976 het Landelijk Comité Zuid-
Molukken opgericht. „Een groep Neder
landers, verontwaardigd door de wijze
waarop er met het Molukse volk vanaf
1950 gesjacherd is, stak de koppen bij el
kaar. Eén van de initiatiefnemers was de
heer Wielenga, een man die gegijzeld had
gezeten in de trein bij Wijster".
Paul Bakker; „Let wel, een comité van
Nederlanders, dat echter op alle punten
waarin het naar buiten treedt, contact
heeft met Molukkers of Molukse organisa-
Paul Bakker: „Wij proberen wat te doen aan de
positie van de onderdrukte groep..."
BEU
