Onvrede met CDA en eigen
voorzitter drijft
YVD-fractie naar PvdA
ficidóc Qo
Officier van
Justitie
verlangt
betere
advocaten
Aanhouding voorzitter
Leprafonds voorlopig einde
van triest hoofdstuk
Dajan en Israël's
grenzen
Kwart Nederlanders
heeft eigen moestuin
NENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 23 OKTOBER 1979 PAGINA 9
au"
ait
(Vervolg voorpagina)
EN HAAG Enige
geleden kwamen
chten in omloop
een gespreksgroep
PvdA en D'66
er mogelijke politie
samenwerking. Deze
oep, genoemd naar de
aats van samenkomst,
itel-restaurant Des In-
s in Den Haag, werd
liter door alle betrok-
fcnen afgedaan als een
irt vrijblijvende
tatclub, waarin frac-
"voileden alleen op per-
ni onlijke titel zitting
idden genomen. Ook
ct IID-f ractie voorzitter
1 Bi) etkerk bagatelliseer-
de Des Indes-groep
441 soortgelijke manier.
iar nu blijkt ten on-
chte.
5t
ertd( inen de eigen fractie vindt
idee om tot samenwerking
lomen met de PvdA in ie-
geval voedingsbodem bij
tot de helft van de
fractieleden in de Tweede
mer. Tot de groep behoren
ieder geval Jan Dirk
lauw, Dick Dees, Loek
rmans, Huub Jacobs, An-
ien Kappeyne van de Cop-
lettelo, Wim Keja, Ed Nijpels,
ca Verkerk-Terpstra en
neke Vrijlands-Krijnen.
aan'n van de jongere groepsle-
11 riep zelfs onlangs uit lie-
tot D'66 te willen beho-
Deze dissidenten willen
ite wat kost af van de sa-
nwerking met het CDA,
men ërote onbetrouw-
rheid verwijt. De christen-
nocraten zouden in de poli-
,KE' i alleen parasiteren, aldus
Vi Keja.
genstellingen
voorbeeld van een derge-
i CDA-houding noemt hij
eerste kabinet-Den Uyl,
het CDA herhaaldelijk
andere voorstellen kwam
de regeringsvoornemens.
;k vervolgens in de Twee-
Kamer dat de VVD een
ere mening dan het CDA
toegedaan, dan verander
de christen-democraten
teneur van hun wensen in
[richting van de liberalen,
irmee tegelijk de regering
:oalitiepartner PvdA voor
hoofd werden gestoten,
ir de PvdA betekende dit
of delen, waarbij het
A hoopte de eigen voor-
ens len met steun van de VVD
iet parlement aangenomen
ien.
die val willen wij in ieder
itbral niet trappen. Wij zullen
Wat wil de VVD? Lonken naar de overkant, naar het CDA, waarheen het liberale
Tweede Kamerlid Erica Terpstra wijst? Of naar de PvdA, van welke partij opposi
tieleider Den Uyl fijntjes lachend de toekomst afwacht?
ze blijven wijzen op de eigen
verantwoordelijkheid", aldus
Keja, die bij een omschrijving
van de CDA-houding het
woord parasiteren niet uit de
weg gaat. De VVD-groep ver
wijt de coalitiepartner dan
ook er steeds vanuit te gaan,
dat een half ei beter is dan
een lege dop. Deze houding
zien de VVD-ers voortkomen
uit de interne verdeeldheid
binnen het CDA. „Ze probe
ren de club bij elkaar te hou
den door de kool en de geit te
sparen", aldus Keja, die ver
der vaststelt dat het CDA er
alles aan gelegen is VVD en
PvdA zover mogelijk uit el
kaar te drijven om vervolgens
zelf in de vrijgekomen - poli
tieke - ruimte te kruipen.
Er zijn echter meer punten
die de wrevel van de VVD-
dissidenten heeft opgeroepen.
Zo komt het CDA herhaalde
lijk met voorstellen die tegen
het regeerakkoord CDA-VVD
indruisen, het laatste gesym
boliseerd door de motie-Van
Amelsvoort over de aftrek
baarheid van hypotheekrente
voor de belasting. Zo ook de
neiging van het CDA de VVD
te vertellen bij bepaalde de
batten niet met eigen moties
te komen en dit dan tijdens
het debat toch te doen, waar
bij de tekst pas op het aller
laatste moment in VVD-han-
den komt. Binnen deze partij
is men dergelijk politiek „ge
sjoemel" dan ook beu.
Met de PvdA weet ik tenmin
ste waar ik aan toe ben. Die
partij weet wat ze wil. Daar
kan ik met een collega gaan
praten voor een debat en tot
afspraken komen, waar we
ons beiden aan houden, aldus
Keja.
Zo zal de partij deze week dan
ook onverkort vasthouden
aan de eigen motie op het
punt van het democratisch
functioneren van gesubsi
dieerde instellingen en de
steun van de VVD aan een
aantal PvdA-moties over het
zelfde onderwerp. Dit zeer te
gen de zin van het CDA, dat
zelfs fractievoorzitter Lubbers
op pad stuurde om er bij
VVD-collega Rietkerk op aan
te dringen bepaalde wijzigin
gen in de moties te bewerk
stelligen, waardoor zij ook
voor het CDA aanvaardbaar
zouden zijn. Rietkerk zegde
dit toe, maar werd door zijn
fractie op de vingers getikt.
Dit voorval tekent meteen het
tweede dilemma voor de
VVD-groep: fractievoorzitter
Rietkerk zelf.
Rietkerk is nog steeds te veel
de ambtenaar, die alles wil re
gelen en daarmee fractieleden
hun vrijheid ontneemt, met
een rood potlood hun spee
ches doorloopt en te veel naar
„staatsman" Lubbers luistert.
Het is daarom noodzakelijk
Hans Wiegel bij de komende
verkiezingen als lijsttrekker
van de partij op te laten dra
ven. Dit streven wordt ook
binnen het partijbestuur ge
steund. Volgens de VVD-dis-
sidenten zal Wiegel ook veel
mer met de PvdA kunnen be
reiken. Zij wijzen daarbij op
het pleidooi van Wiegel bij de
laatste kabinetsformatie voor
een nationaal kabinet, met
PvdA daarin.
In dit licht steken ook de uit
latingen van Rietkerk jegens
de PvdA, gedaan tijdens de
algemene politieke en finan
ciële beschouwingen, schel af.
Rietkerk wees daar een sa
menwerking met de socialis
ten af omdat door de keuze
van deze partij juist de zwak
keren en de gewone man de
dupe zouden worden. De
groep dissidenten daarentegen
ziet al na de volgende verkie
zingen mogelijkheden voor
een kabinet PvdA-VVD.
Daarbij heeft de groep de vol
gende theorie.
Wippen
Uit recente opiniepeilingen is
gebleken, dat het CDA de
grootste partij aan het worden
is. Als gevolg hiervan zal de
partij zich overvragen in de
volgende kabinetsformatie
met de PvdA. Als gevolg
hiervan zal deze formatiepo
ging mislukken, hetgeen de
weg vrij maakt voor bespre
kingen tussen VVD en socia
listen. Daarbij gaat de groep
er wel van uit, dat het huidige
kabinet snel zal vallen. Dit
omdat het CDA-premier Van
Agt niet zou kunnen wippen
indien zijn kabinet de vier
jaar uitzit. En deze zelfde Van
Agt staat - gezien het verle
den - als een blok in de weg
bij nieuwe onderhandelingen
met de PvdA.
Het gaat er daarom voor het
CDA om, een goede aanlei
ding te vinden het huidige
kabinet ten val te brengen.
Aanleiding daarvoor ziet de
VVD-groep in de abortusk
westie of de affaire over de
vervanging van kernwapens
binnen de NAVO. „Wij weten
dat het CDA onder de samen
werking met ons uit wil", al
dus Keja. „Door echter in het
kabinet te zitten, houden wij
het CDA af van nog ergere
daden. Nu kunnen we het ge-
kwakkel nog enigszins in
toom houden, zie de hypo
theekrente. Daartoe is het
noodzakelijk dat wij in het
kabinet zitten. Daar heb je nu
eenmaal meer invloed dan in
de oppositie".
In dit verband wijst Keja er
verder op dat het CDA, zo
gauw de partij in een kabinet
met de VVD zit, linkse gelui
den laat horen en als de partij
in een kabinet met de PvdA
zit, rechtse geluiden. „Het is
een enorm frustrerende ge
dachte, die eens een keer
doorbroken moet worden", al
dus Keja. Daarbij is de VVD-
groep echter wel zo realis
tisch, dat men weet dat de
PvdA in dit stadium geen coa
litie met de VVD aandurft.
Dit vanwege de achterban
van de partij, die de VVD nog
steeds als een kapitalistische
club ziet.
CAREL GOSELING
De Israëlische regering maakt zware dagen door. Na het af
treden zondag van minister van buitenlandse zaken
Mosje Dajan volgde gisteren de veroordeling van de neder
zettingenpolitiek in bezet gebied door het Opperste Gerechts
hof in Jeruzalem. Vandaag stemt bovendien het parlement
over een aantal tegen Begin gerichte moties van wantrou
wen, die ook te maken hebben met de slechte economische
situatie in het land.
LANGE tijd heeft de regering-Begin de kritiek op de vesti-
gingspolitiek kunnen afdoen als anti-Israëlische propaganda.
Nu de man die jarenlang als symbool voor de jonge, energie
ke staat heeft gegolden, en ook het hoogste rechtscollege van
het land deze politiek hebben afgewezen, valt niet langer te
ontkennen dat de nederzettingen op bezet gebied ook in de
Israëlische samenleving scheuringen hebben veroorzaakt.
DAJAN vertolkte in zijn kritiek het gevoelen van de Wes
terse wereld dat de underdog-positie van Israël tegenover de
Arabische wereld is veranderd in een machtspositie, waarbij
machtsmisbruik hoe verklaarbaar ook niet wordt ge
schuwd. Dajan zag door zijn contacten met het Westen ook
het duidelijkst waar de grenzen van Israël liggen, waar de
steun uit het Westen voor de Israëlische zaak in een gevoeli
ge balans lag met westelijke oliebelangen en Palestijnse di
plomatieke successen.
Het vertrek van Dajan is voor het vredesproces in het
Midden-Oosten een zware slag. Het valt te vrezen dat de te
genstellingen tussen Israël en het Westen verscherpt zullen
worden nu een belangrijk pleitbezorger als Dajan is wegge
vallen. Begin staat trouwens ook binnenslands voor enorme
problemen. Door de nederzettingenpolitiek zijn krachten op
geroepen die zich moeilijk laten bedwingen en die voor de
rust in dit deel van de wereld slechte gevolgen kunnen heb
ben. Van de juichstemming rond het historische bezoek van
Sadat aan Jeruzalem is vandaag weinig meer over.
DEN HAAG Bijna een kwart van de Nederlandse gezin
nen heeft een eigen moestuin, waarin een achtste van het to
tale groentegebruik wordt gekweekt. Fruit komt voor zes
procent uit de eigen tuin.
Dit blijkt uit cijfers van het Nederlands Instituut Agrarisch
Marktonderzoek. Van de gezinnen met een eigen moestuin is de
moeder meestal ouder dan 35 jaar en het gezin bestaat ook uit
meer dan twee personen.
Maar de meeste groenten en fruit worden toch gekocht bij de
groenteboer (42 procent) hoewel toch ook veel mensen daarvoor
naar de supermarkt gaan (31 procent). Op de markt halen der
tien van de honderd gezinnen hun groenten en fruit. Opvallend
is dat er door de week meer fruit wordt gegeten dan in het
weekeinde. De vitaminevoorraad wordt op dinsdag, woensdag
en donderdag opgeladen. Op zondag wordt het minste fruit ge
geten. Ook groenten worden vooral door de week gegeten. Daar
ligt echter het „dieptepunt" op zaterdag, de dag waarop traditio
neel geen warm eten wordt gegeten.
HAAG „De door-
[eofidvocaat is door ge-
aan ervaring of be
lheid niet tegen de
opgewassen. De
uding officier-raads-
l}is in zekere zin die
in professional tegen-
amateur. Omdat
riele zaken veel meer
Uenen valt, zetten de
a d voca tenkan toren
hun jongere mede-
s in voor strafza-
:oe|j?n dit gebeurt boven-
tel in de verwachting,
er niet al te veel tijd
tullen besteden. Er is
olend behoefte aan goe-
rafpleiters, maar ze
tn veel te weinig gele
id zich te ontwikke-
pfficier mr. J.J. Abspoel
kmaar zou zich, kortom,
^rechtszaal waardiger te-
Jnders wensen dan hij nu
"Zijn klacht staat in het
verschenen boek:
Tnten, moordenaars en
Mvolk", dat hij heeft ge
en, terwijl hij ambtelijk
blop actief is. Een uiterst
ende handelswijze' - hij
net zelf toe. Zijn excuus:
tegenwoordig niet onge-
jdat magistraten na hun
Inering in televisiepro-
en interviews met
beschouwingen ko-
ver het strafrechtelijk
Het lijkt mij echter,
ze kritiek meer zeg-
acht heeft wanneer ze
WAARDIGER TEGENSTANDER NOODZAKELIJK
wordt uitgesproken op een
moment, waarop iemand zijn
ambt nog uitoefent. Dan staan
de beste stuurlui tenminste
niet aan de wal."
Spits
De advocatuur krijgt er het
zwaarst van langst in het boek
van Abspoel (ook bekend als
auteur van spitse beschouwin
gen in het weekblad De Tijd).
Maar hij schroomt niet de
rechters eveneens een veeg uit
de pan te geven. Enkele cita
ten: „Het is opmerkelijk hoe
veel rechters er op zedenge-
bied nog in het Victoriaanse
tijdperk leven." En: „De von
nissen van strafrechters zijn
vaak even onbegrijpelijk als de
oorlogskreten de Apachen."
Of: „Sommige rechters zijn
nog steeds geneigd zichzelf als
sacrale personen te beschou
wen. Ze stellen zich op als de
dominé's en priesters van de
vorige generatie. Men dient
hun uitspraken als dogma's te
aanvaarden. Twijfel en kritiek
van de leek, ook wat het per
soonlijk optreden van de rech
ter betreft, worden als een ge
brek aan eerbied opgevat."
Tenslotte spreekt mr. Abspoel
de mening uit, dat het rechters
verboden zou moeten zijn, tij
dens de behandeling van een
zaak enig blijk van morele af
keuring te geven omtrent de
door de verdachte gepleegde
feiten. „Veel rechters echter
weten tijdens de ondervraging
een dergelijke morele afkeu
ring niet te vermijden, het
geen resulteert in verwijten
aan de verdachte en soms in
het stellen van overbodige
vragen."
Ook op zijn ambtsgenoten
heeft mr. Abspoel kritiek.
„Wanneer we het strafproces
beschouwen als een toneel
stuk", zegt hij, „blijft de offi
cier van justitie helaas als ac
teur in de proloog meestal be
neden de maat. Hij volstaat in
de regel met het op vrijwel on
verstaanbare toon voorlezen
van de dagvaarding." Dan
wordt de griffier op de korrel
genomen, „de speler van een
zwijgende, maar desalniette
min belangrijke rol". Immers:
het verslag dat hij maakt van
wat ter zitting besproken
wordt, het proces-verbaal, kan
grote invloed hebben op de
uiteindelijke beslissing. Maar
er bestaat geen verplichting
voor hem om een woordelijk
verslag te maken. In de regel
kent hij ook geen stenografie.
Hij maakt aantekeningen, die
hij later uitwerkt.
Geheugen
Er is controle, omdat de presi
dent van de rechtbank het
proces-verbaal mede moet on
dertekenen. Maar de president
is daarbij uitsluitend aangewe
zen op zijn geheugen. „Tegen
woordig is het gehalte van de
griffiers sterk verbeterd", con
stateert mr. Abspoel. „Daar
naast wordt in belangrijke
processen gebruik gemaakt
van bandapparatuur. Toch
blijft de verslaggeving verre
van ideaal. Dat kan tot gevolg
hebben, dat in cassatie een
vonnis vernietigd wordt. Om
gekeerd kan de cassatie stran
den omdat de gemaakte fouten
niet uit de stukken blijken."
Opmerkelijk positief oordeelt
mr. Abspoel over de maat
schappelijk werkers van de re
classering. „Het is vooral aan
de invloed van hun rapportage
te danken", prijst hij, „dat ons
strafrecht zich heeft ontwik
keld tot een systeem, waarin
meer gelet wordt op de per
soon van de dader dan op de
ernst van het delict. Daarom
verminderde het aantal on
voorwaardelijke vrijheidsstraf
fen steeds meer, en voorzover
ze nog worden opgelegd, zijn
ze aanzienlijk korter gewor
den. Driekwart van de opge
legde onvoorwaardelijke vrij
heidsstraffen gaan de drie
maanden niet te boven." Maar
ook hier heft mr. Abspoel
weer de vinger. „De laatste ja
ren is er een toenemende ten
dens om de ongunstige zijden
van de -cliënt te verdoezelen
en een rooskleurig beeld van
hem te schetsen. Dit heeft het
vertrouwen van de rechterlij
ke macht in de reclassering
sterk ondermijnd, hetgeen de
invloed van de rapportage op
de straftoemeting vermin
dert."
Instrument
De reclassering sluit zich aan
bij prof. Hulsman en andere
theoretische beoefenaars van
strafrecht en criminologie, die
betogen dat het strafrecht in
feite niets anders is dan een
instrument, waarmee de heer
sende klasse de lagere er on
derhoudt. Dat moeten ze zelf
weten en het is hun goed
recht, meent mr. Abspoel, die
zich in zijn boek allerminst
ontpopt als starre voorvechter
van orde en gezag. „Het wordt
echter anders", waarschuwt
hij, „wanneer in de voorlich
tingsrapportage en in de ver
dediging daarop het accent
wordt gelegd. De verdachte
heeft er zo weinig aan. Als hij
in preventieve hechtenis zit, is
het voor hem van het grootste
belang dat hij weer vrijkomt.
Hij kan niet wachten tot de
kapitalistische consumptie
maatschappij omver geworpen
is, want dan zit hij vermoede
lijk levenslang."
PIET SNOEREN
Mr. J. J. Abspoel: Studenten,
moordenaars en ander volk.
Uitgeverij: L. J. Veen.
Prijs: f 18,90.
PROFESSOR ZEEGERS TEN ONDER AAN LIEFDADIGHEID
(Van een onzer verslaggevers)
WASSENAAR Met de arresta
tie gistermorgen van de Wasse
naarder G. H. L. Zeegers, beter
bekend als professor Zeegers,
lijkt een voorlopig einde geko
men aan een triest hoofdstuk in
de geschiedenis van een stuk Ne
derlandse charitas. Zeegers is
oud-voorzitter van het Neder
lands Leprafonds en van Carosi
(een federatie van stichtingen
voor ontwikkelingshulp). De
verdenkingen zijn zwaar: vals
heid in geschrifte en verduiste
ring van gelden van de beide
stichtingen.
Vooral het Nederlands Lepra Fonds
(NLF) is vanaf het begin van de jaren
zeventig voorwerp geweest van veel kri
tiek. Die kritiek spitste zich toe op het
willekeurig verdelen van de miljoenen
die bij het Fonds binnenkwamen, op het
feit dat niemand enig inzicht kon krijgen
in het karakter van het NLF, en op het
feit dat de medisch-wetenschappelijke
funderingen voor het werk van het NLF
op z'n zachtst gezegd nogal gammel wa
ren. Vooraan bij de kritici stond de Ne
derlandse Stichting voor Leprabestrij
ding (NSL), waarvan o.a. oud-burge
meester Thomassen van Rotterdam deel
uitmaakt. Maar de beide organisaties be
sloten in 1970 alle tegenstellingen maar
te vergeten en te gaan samenwerken
voor het bij elkaar krijgen van gelden op
Wereld Lepradag. De samenwerking
duurde niet lang. Twee jaar maar. En
vanaf dat tijdstip waren de vrienden van
toen, weer de vijanden van vroeger.
Het Wassenaarse fonds werd ook verwe
ten dat het onder de duiven van andere
liefdadige acties probeerde te schieten:
Als er ergens een voor een actie werd
geadverteerd, was het fonds van profes
sor Zeegers er als de kippen bij om op
dezelfde pagina een advertentie met het
eigen gironummer te laten afdrukken.
In 1975 kreeg het Fonds het verwijt te
horen dat zijn actie „Agua de Dios" de
jaarlijke Memisa-actie doorkruiste. De
salniettemin ging de TV-uitzending
(voor de Tros) gewoon door. En het zou
juist deze omroep zijn, die de stoot gaf tot
omverwerping van wat wel „het liefda
digheidsimperium van Zeegers" wordt
genoemd. Begin april van dat jaar werd
De brug der tegenstellingen in de
hulpverlening....
de Wassenaarse professor aan de televi
sie-schandpaal genageld. Keihard werd
hem verweten dat de miljoenen die via
een groots opgezette actie waren bijeen
gebracht nooit op de plaats van bestem
ming, het lepradorp Agua de Dios, wa
ren aangekomen. Zeegers spande een ge
ding tegen de Tros aan; hij verloor.
Oud-medewerkers
Medewerkers van de Wassenaarse pro
fessor waren (tot 1975) bekende mannen
als P. Derksen (destijds directeur van
Sporthuis Centrum), Albert Welling,
oud-hoofdredacteur van de Katholieke
Illustratie en de Nieuwe Revue, ds. Sij-
thof uit Groningen en de schrijver Wim
Hornman, die in diverse publikaties tot
steun aan Agua de Dios had opgeroepen.
Ook zij schaarden zich in dat jaar bij de
genen die meer inzicht wensten in de
constructie van èn Carosi èn het NLF.
Kritiek hadden zij vooral op de (interne)
accaountant die jarenlang volgens de
aanwijzingen van Zeegers de jaarover
zichten zou hebben samengesteld. En Al-
bert Welling zei destijds dat hij met de
boeken van het NLF in de hand zou
kunnen aantonen dat tal van boekingen
die via Carosi waren bestemd voor het
NLF daar niet waren aangekomen.
Zeegers lijkt in het liefdadigheidswerk
verstrikt te zijn geraakt. In dat opzicht
lijkt zijn carrière enigszins op die van
Nollen (Samivoz), die in Noord-Brabant
aanvankelijk met de beste bedoelingen
in de charitas bezig ging, maar later
eveneens het voorwerp werd van een
hevige controverse. En eveneens het
veld moest ruimen
Professor Zeegers begon met de oprich
ting van het Kaski het Katholiek So
ciaal Kerkelijk Instituut en ontwik
kelde daar al snel een diepgaand me
ningsverschil met zijn mede-bestuursle
den. Het hele Nederlands episcopaat
moest er tenslotte aan te pas komen om
de kloof te dempen. Maar professor Zee
gers, die zijn titel ontleende aan een bui
tengewoon hoogleraarschap in de kerke
lijke sociografie, moest gaan.
Hij rolde toen - talenten had hij wèl - de
liefdadigheid binnen. Hij maakte de Car-
dinaal van Rossem Stichting (Carosi) tot
een groot „moederhuis" waar tal van
liefdadige instellingen een voor de bui
tenstaander onduidelijk onderdak zou
den vinden. In het begin was de stich
ting nog enigszins verbonden met de Ne
derlandse r.-k. kerk, maar later wist
Zeegers ervan een onafhankelijk geheel
te maken.
Geen zender
De Wassenaarse prof raakte evenzeer in
opspraak toen een bedrag van een ton,
dat was bijeengebracht door de p-arochi-
anen van St. Liduina in Roterdam, nooit
bestemd bleek voor het aanvankelijke
doel: een katholieke zender voor Afrika.
Protesten van de gulle gevers hielpen
niet: waar het geld wèl was heengegaan,
bleef onduidelijk. Al in 1975 kwamen er
Kamervragen over het doen en laten
van Carosi en het NLF, in casu prof.
Zeegers Het antwoord van de toenmalige
minister van justitie, Van Agt, luidde:,,
Er zijn geen aanknopingspunten voor
een nader onderzoek door Justitie".
De Haagse officier van justitie, startte
drie jaar later tóch een onderzoek, omdat
er inmiddels meer feiten bekend waren
geworden, en meer verdenkingen waren
gerezen. Het Fonds ontkende de be
schuldigingen over wanbeheer. Op 18
september van dit jaar eiste de Officier
het ontslag van de leden van het bestuur
van Carosi en het Nederlands Lepra
Fonds. En gistermorgen werd de voorzit
ter aangehouden.