Gevechten in
El Salvador
Onopzettelijke volkenmoord
op Papoea's in West-Irian
België heeft nu ook zijn eigen 81
Patriottisch
Front wil
weer meedoen
met Londense
conferentie
Verkiezingen
Pakistan
voorlopig
opgeschort
iscard
preekt met
ilua over
Cambodja
Nobelprijs voor deskundigen economie Derde Wereld
Buitenland
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 17 OKTOBER 1979 PAGINA 11
iinde aan
aping Libisch
liegtuig
iALETTA Drie jonge,
rabische studenten, die gis
pen een Libisch lijnvlieg-
Ïiig kaapten en het dwon-
en koers te zetten naar
Jalta, hebben zich na be-
liddeling van premier Dom
lintoff overgegeven. Dit
eeft de Maltezer radio gis-
>ren bekend gemaakt,
et toestel, een Fokker
riendship 27, had 44 passa-
ers en vier bemanningsleden
boord en was op weg naar
.^poli. De kapers eisten een
fi'rije aftocht naar Rome of
Va Wtserland. Naar verwach-
j zullen de studenten van-
aag naar een nog onbekende
n astemming worden gebracht.
ARIJS (UPI) De Chine-
premier Hua Guofeng en
g(Franse president Giscard
de Êstaing ronden vandaag
ttfui politiek overleg af met
bespreking van de neteli-
kwestie Cambodja
ïina steunt de troepen van
verdreven Pol Pot, die een
ïrrilla voeren tegen de door
anoi en Moskou gesteunde
gering Heng Samrin. Vol-
ns Giscard is er sprake van
a brede overeenstemming
et Hua.
9?
BRUSSEL Ook België
heeft nu een soort Bestek
81, een ingrijpend plan om
binnen-twee jaar het bijna
failliete geheel van sociale
voorzieningen in het land
in veiligheid te brengen.
De bezuinigingsmaatrege
len, die gisteren door het
kabinet-Martens werden
bekendgemaakt, treffen
echter vrijwel uitsluitend
de gezondheidszorg. Zie
kenfondspatiënten moeten
flinke eigen bijdragen
gaan betalen voor een be
zoek aan de dokter, voor
hun medicijnen en voor
een ziekenhuisopname.
Andere sociale verzekerin
gen, zoals bijvoorbeeld de in
België naar verhouding hoge
en gemakkelijk te verkrijgen
werkloosheidsuitkering, blij
ven ongemoeid. De Belgische
regering krijgt toch al oorlog
met de vakbonden, die de
werkloosheids- en zieken
fondsen beheren.
Volgens het snoeiplan zal bij
een ziekenhuisopname de pa
tiënt zelf elke dag 8,50
moeten gaan betalen, omdat
hij immers niet thuis hoeft te
eten. Wie met klachten naar
de huisarts gaat moet 4,00
meebrengen en medicijnen
worden duurder naarmate
deze als minder onontbeerlijk
worden beschouwd. Er ko
men drie verschillende cate
gorieën medicijnen. De anti
conceptiepil zal als „comfort-
medicijn" voor de kliënt het
duurst worden.
Verder gaan de ziekenfond
spremies omhoog en als
doekje voor het bloeden ook
de minimale en maximale
uitkeringen, evenals de laag
ste pensioenen.
Hoe omstreden de gekozen
bezuinigingsmaatregelen ook
zijn, iedereen in België is er
van overtuigd dat er op de
kortst mogelijke termijn iets
moest gebeuren. Dit jaar heb
ben de sociale fondsen al een
tekort van 5,2 miljard gulden
en dat dreigt in 1980 te ver
dubbelen. De regering-Mar-
tens móet zelfs binnen enkele
weken ruim een miljard gul
den op de kapitaalmarkt zien
te vinden om te voorkomen
dat er ziekenhuizen, die
enorme vorderingen bij de
fondsen hebben lopen, moe
ten sluiten. Gisteren is beslo
ten om alvast maar 240 mil
joen gulden uit de opbrengst
van de tabaksaccijns voor dat
doel te bestemmen.
De onpopulaire plannen van
het kabinet-Martens komen
aan de vooravond van een
nieuwe regeringsverklaring
die de premier vandaag in de
Kamer zou afleggen, en die
wel eens de val van het kabi
net'zou kunnen inluiden. Het
parlement wil opnieuw de
batteren over het complete
regeerprogramma het ex
plosieve plan voor de vor
ming van aparte Waalse,
Vlaamse en Brusselse deel
staten inbegrepen omdat
het sedert het bestaan van
het kabinet-Martens steeds
feller omstreden is geworden.
De vorming van een federaal
België zou al begin volgend
jaar definitief moeten zijn.
Met name de Vlaamse par
tijen lijken niet meer voor
het plan in zijn huidige vorm
te voelen, omdat de Walen er
financieel het voordeligst
zouden uitspringen. Van
Waalse kant daarentegen
wordt geëist dat de gemaakte
regeerafspraken onverkort
worden nagekomen. De
Franstalige socialisten en de
partij van de Brusselse Fran-
cofonen (FDF) hebben daar
gisteren nog aan toegevoegd
dat de staatshervorming, de
veranderingen in de~sociale
verzekering en het werkgele
genheidsbeleid (invoering
van de 38 urenweek) onlos
makelijk met elkaar verbon
den zijn. Het een kan niet
zonder het ander worden be
slist. Hun Vlaamse coalitie
partners, de christen-demo
craten en de socialisten, zijn
het daar helemaal niet mee
SAN SALVADOR(Reuter-UPINa de
militaire staatsgreep in de Middenameri-
kaanse republiek El Salvador zijn gisteren
in enkele voorsteden van de hoofdstad San
Salvador gevechten uitgebroken tussen het
leger en linkse guerrillabewegingen. Er zou
den zeker acht doden zijn gevallen, en enke
le tientallén gewonden.
Eerder hadden leden van de revolutionaire
strijdkrachten van het volk (ERP). korte tijd
vier radiostations bezet en opgeroepen tot een
opstand tegen de nieuwe machthebbers.
Hevige schietpartijen worden gemeld uit de
plaats Mexicano (20.000 inwoners), een dichtbe
volkte voorstad van Sap Salvador, waar guer
rillastrijders het stadhuis hadden bezet. Tanks
en troepen zijn Mexicano en twee andere plaat
sen binnengetrokken om de verzetsstrijders te
verdrijven.
Elders maakte het leger een eind aan de bezet
ting van vier fabrieken, die twee maanden ge
leden door ontevreden arbeiders waren overge
nomen. Ook hier vielen schoten, en in één fa
briek brak brand uit. Volgens de politie kwa
men bij deze actie drie jonge activisten om het
leven.
In de Nicaraguaanse hoofdstad Managua ver
klaarden twee ERP-leiders dat de afzetting van
president Romero die naar Guatemala is ge
vlucht niet meer is dan een poging van de
heersende klasse om haar macht te redden.
ntploffende namaakraket
ize indrukwekkende vuurbal is kunstmatig ge
lakt. Het is een ontplofte namaakraket, be
doeld om de NAVO-oefeningen in de buurt van
München zo echt mogelijk te doen verlopen. De
oefeningen werden bijgewoond door de defen
sieministers van Frankrijk, Griekenland en
West-Duitsland.
Telefoon-
verklikker
ROME Een Italiaanse
fabrikant heeft een „tele
foon verklikker" ontwik-
keld die, wanneer de te
lefoon overgaat, automa
tisch het nummer weer
geeft van degene die belt
Anonieme gesprekken,
bijvoorbeeld van ont
voerders, zouden door
het apparaat erg riskant
worden.
„Stel dat u slechts een
bepaald telefoontje wilt
aannemen, dan hoeft u
alleen naar het nummer
te kijken om te zien, of
de juiste persoon zich
meldt. Zo kan je schoon
moeders en schuldeisers
ontlopen", aldus de fabri
kant in een Italiaanse
'krant.
Stuntvlieger vraagt geld
Stuntvlieger Gordon Price vliegt ondersteboven vlak langs een
tv-toren in Toronto. Op die manier wil hij duidelijk maken, dat
het Canadese stuntvliegersteam geld nodig heeft om mee te
doen aan de wereldkampioenschappen stuntvliegen in de Vere
nigde Staten.
LONDEN De leiders van het Patriottisch Front, Nkomo
en Mugabe, hebben gistermiddag gezegd dat ze weer aan de
Londense conferentie over Rhodesië zullen deelnemen, op
voorwaarde dat het probleem van de grond en de schadever-
goeding die aan blanken moet worden betaald wordt opge
helderd. Het Patriottisch Front verwacht nu van conferen
tie-voorzitter Lord Carrington nader toelichting op zijn
aanbod van financiële hulp, die gegeven zou kunnen wor
den door Groot Brittannië, de Verenigde Staten en andere
westelijke landen om in Zimbabwe een project van grond-
hervorming en -ontwikkeling mogelijk te maken.
Als Nkomo en Mugabe genoegen nemen met de opheldering die
ze van Lord Carrington krijgen, zal de conferentie in hun aan
wezigheid worden voortgezet.
Sedert Carrington hen eergisteren onder druk heeft gezet, om
dat ze bleven weigeren de door Groot Brittannië voorgestelde
grondwet te accepteren, vinden de frontleiders het landpro-
bleem eensklaps niet meer zo onoverkomelijk. In een eerder sta
dium zeiden zij nog, dat ze voor die grond de guerrilla-oorlog in
Rhodesië waren begonnen. Hun strijd had tot doel, voor de»
zwarte meerderheid van het toekomstige Zimbabwe te herover
en, „waar de blanke indringers beslag op hebben gelegd". En de
afgelopen week weigerden de frontleiders nog af te wijken van
hun standpunt, dat de nieuwe regering van een onafhankelijk
Zimbabwe moet kunnen beschikken over het recht om grond te
onteigenen naar eigen goedvinden en zonder de noodzaak van
compensatie aan de vroegere eigenaars. Nkomo en Mugabe wa
ren van oordeel, dat Zimbabwe aan niemand geld verschuldigd
is, de hoge kosten niet zou kunnen dragen en als er toch betalin
gen nodig zijn, andere landen zullen moeten bijspringen.
Gistermiddag zei Nkomo, dat er nog maar weinig meningsver
schillen overblijven inzake de door Groot Brittannië voorgestel
de grondwet. Ondanks de starre houding van de Britse voorzit
ter Lord Carrington is het Patriottisch Front niet van plan uit
Londen te vertrekken. „Wij horen erbij", zei Nkomo. „Het is
onze conferentie. Lord Carrington heeft niet het recht ons er
buiten te houden en een eenzijdig accoord af te sluiten.met bis
schop Muzorewa. Zonder ons kan niets opgelost worden".
De kwestie heeft president Nyerere van Tanzania ertoe ge
bracht, de vijf zogenaamde frontlijnstaten vandaag voor een top
conferentie bijeen te roepen. Nyerere sprak in dit verband over
een „kunstmatige crisissfeer" in Londen en verklaarde, dat de
schadevergoeding een „politieke kwestie is, die door Engeland
en zijn bondgenoten geregeld kan worden".
STOCKHOLM (REUTE-
R/AFP/DPA) De Nobel
prijs voor economische we
tenschappen is gisteren in
Stockholm toegekend aan
prof. Theodore Schultz en
sir Arthur Lewis voor hun
onderzoek naar de proble
men van de ontwikkelings
landen. De Koninklijke
Zweedse Academie heeft
medegedeeld, dat beiden
diep bezorgd zijn over de no
den en armoede in de wereld
en zich bezig hebben gehou
den met middelen om de on?
derontwikkeling te boyen te
komen.
nuari 1915 in Castries (St-Lu-
cia, West-Indië) geboren. Prof
Schultz is op 30 april 1902 ge
boren In Arlington (Zuid-Da-
kota) Lewis is hoogleraar aan
de universiteit van Princeton
en Schultz heeft gedoceerd
aan de universiteit van Chica
go.
Sir Arthur Lewis is op 23 ja- De prijs voor economische we
tenschappen is de jongste van
de zes Nobelprijzen. Zij werd
in 1968 voor het eerst toege
kend aan de Nederlander prof.
Jan Tinbergen en de Noor
Ragnar Frisch voor het ont
wikkelen van dynamische mo
dellen en hun toepassing op de
analyse van economische pro
blemen.
Schultz ontwikkelde een uitj.
voerige kritiek op het indus
trialisatiebeleid van ontwikke
lingslanden en hun verwaarlo
zing van de landbouw. Lewis
ontwikkelde theoretische mor
dellen om de functie van de
landbouwsector in een ontwik
kelingsland toe te lichten.
DR. K. LAGERBERG IN BOEK OVER INDONESISCH BESTUUR IN VOORMALIGE NEDERLANDSE KOLONIE
DEN HAAG De Indonesische re
gering pleegt „onopzettelijke genoci
de" (volkenmoord) op de Papoea's,
de oorspronkelijke bevolking van
Irian Jaya, het vroegere Nederlands
Nieuw-Guinea. Binnen een tijdsbe
stek van 15 jaar 1961 tot 1976
wordt een aantal van 150.000 Papoe
a's vermist. Bekend is, dat door een
massale immigratie van Indonesiërs
van onder meer het overvolle Java
naar West-Irian, de Nederlandse
naam voor het zeer rijk van bodem
schatten voorziene Irian Jaya, de
oorspronkelijke bevolking vrijwel
helemaal uit de steden naar het plat
teland is getrokken. Onderzoek
heeft echter uitgewezen, dat de
150.000 vermisten niet op het platte
land zijn te vinden, ze zijn spoorloos
-verdwenen.
Dit schrijft de antropoloog dr. K. Lagerberg,
verbonden aan de Katholieke Hogeschool in
Tilburg, in zijn gisteren gepresenteerde boek
..West Irian and Jakarta Imperialism" (West-
Irian and het imperialisme van Djakarta). In
zijn werk gaat dr. Lagerberg, die zelf van
1951 tot 1962 als districtshoofd op Nieuw-Gui-
nea verbleef, onder meer in op dé economi
sche ontwikkeling, het opkomende nationa
lisme en verzet en de kansen op meer vrij
heid voor de Papoea's. In dit kader is het
overigens opvallend, dat Irian Jaya, in tegen
stelling tot andere delen van Indonesië waar
de bevolking zich verzet tegen de overheer
sing door Djakarta, zoals de Molukken en
Oost-Timor, de laatste jaren weinig publiciteit
heeft gekregen. Dr.' Lagerberg hoopt deze
stilte in de berichtgeving te doorbreken.
Geschiedenis
Nederlands Nieuw-Guinea, de westelijke
helft van het op een na grootste eiland ter
wereld, werd in 1949 buiten de soevereiniteit
soverdracht gelaten. Na jarenlange onenig
heid ging Indonesië in 1961 over tot militaire
infiltratie in het omstreden gebied- De Neder
landse regering hield er echter- aan vast, dat
de zorg voor de Papoea's niet aan Indonesië
kon worden toevertrouwd. Uiteindelijk werd
in 1963 de Verenigde Staten mengden zich
in de zaak een overeenkomst bereikt, die
per 1 mei 1963 voorzag in de overdracht van
Nederlands Nieuw-Guinea aan Indonesië.
(De rol die de Nederlandse minister Luns, de
Amerikaanse minister van Justitie Robbert
Kennedy en een aantal multinationale onder
nemingen hierin hebben gespeeld wordt wel
genoemd, maar er wordt niet dieper op inge
gaan.) In 1969 zou middels een volksstem
ming over de toekomst van het inmiddels tot
Irian Barat omgedoopte Nieuw-Guinea wor
den beslist.. De uitslag stond vooraf vast: men
sprak zich vrijwel unaniem uit vóór aanslui
ting bij Indonesië. De gevolgen van deze be
slissing voor de "Papoea's staan in het boek
van dr. Langerberg centraal.
Aanklacht
Hoewel de schrijver van mening is, dat zijn
werk als een analyse van de situatie in West-
Irian moet worden gezien „een onderkoeld
boekje" heeft het erg veel weg van een
aanklacht' tegen het beleid van dë Indonesi
sche regering. Passages als „de Papoea's zijn
overgegaan tot ondergronds verzet"; „de Pa
poea's verloren in 1969 hun identiteit"; „de
Papoea's hebben nooit een stem gehad" en
„het land wordt ontwikkeld en de Papoea
verdwijnt" zijn hiervan, n^ast de beschuldi
ging van onopzettelijke genocide, een duide
lijk bewijs. De uitgever, C. Hurst Company
in Londen, voegt hier op de stofomslag aan
toe, dat het boek bedoeld is om de wereld „zo
volledig mogelijk te informeren over zeer
groot onrecht, waarvoor nog geen eerlijke op
lossing in zicht is".
Volgens dr. Lagerberg is bij een analyse van
de huidige situatie in West-Irian van belang
dat het gebied; door zijn bodemschatten, veel
winstgevender is dan vroeger, het aanvanke
lijk veel verder achtergebleven oostelijke
deel van het eiland inmiddels onafhankelijk
heid heeft verkregen en West-Irian door In-'
donesië wordt bestuurd, terwijl de Papoea-re-
gering in ballingschap al door verschillende
landen is erkend.
West-Irian heeft de laatste vijftien jaar een
opmerkelijke economische vooruitgang door
gemaakt. Vooral de winning van delfstoffen,
in overvloed aanwezig maar door de Papoea's
beschouwd als een erfenis van hun voorvade
ren, zorgt voor een hoog inkomen, dat echter
alleen ten goede komt aan de centrale rege
ring-en de vele duizenden Indonesische im
migranten.
Dat een situatie als deze verzet oproept,
spreekt voor zich. Dr. Lagerberg heeft hen
dan ook over het ontluikende nationale be
wustzijn, het „op gang komen van een eigen
mening" en de ontwikkeling van een eigen
politieke gedragslijn die, zo onderstreept de
auteur, een neo-Marxistische is. De enige re
den hiervoor zou zijn, dat de in ballingschap
verblijvende leiders zich altijd op het Westen
hebben gericht, terwijl de jongere generatie
een andere koers wil varen.
Toekomst
Over de toekomst van West-Irian is dr. La
gerberg onduidelijk. Een mogelijke oplossing
ziet hij in een eventueel samengaan met het
oostelijke deel van het eiland, het onafhanke
lijke Papoea Nieuw-Guinea. De moeilijkheid
hierbij is echter, dat Djakarta een zo rijk ge
bied (olie en koper) als West-Irian niet los zal
laten wanneer het nog geld oplevert. Een
tweede mogelijkheid ziet de schrijver in het
aan West-Irian toekennen van een zekere
uitzonderingspositie, door het stopzetten van
de immigratie en het verlenen van een zeer
beperkte autonomie. In dat geval kan Djakar
ta er echter zeker van zijn, dat het in véle de
len van het land zal worden geconfronteerd
met een soortgelijke roep (of strijd) om meer
vrijheden. Vandaar waarschijnlijk dat
dr. Lagerberg, gevraagd naar de termijn
waarbinnen een van de oplossingen volgens
hem zou kunnen worden bereikt, antwoord
de: „Die mogelijkheden zie ik op „long run",
op. lange termijn"
JOS TIMMERS
„West Irian an Jakarta Imperialism", een
uitgave van Hurst in Londen, is in Neder
land te verkrijgen bij uitgeverij Bunge,
Minrebroederstraat 13 in Utreeht.
BEWIND VERSCHERPT STAAT VAN BELEG
ISLAMABAD President Mohammed Zia Ul-Haq van Pa
kistan heeft de algemene verkiezingen, die op 17 november
zouden worden gehouden, voor onbepaalde tijd uitgestëld.
Daarnaast heeft Zia alle politieke partijen verboden en de
censuur ingesteld in een poging, de „staat van beleg te ma
ken, zoals hij moet zijn".
Generaal Zia schortte alle politieke activiteiten op.'Ook aan de
normale rechtsgang maakte hij een einde. Hij verklaarde, dat
krijgstribunalen voortaan het hoogste gezag zullen vormen en
kondigde tevens een complete kabinetswijziging aan.
In een toespraak verdedigde de Pakistaanse leider zijn besluit,
de verkiezingen voorlopig op te schorten. Hij zei, dat hij niet
verwachtte dat de gang naar de stembus „stabiliteit zoil waar
borgen". De meeste oppositiepartijen hebben overigens gewei
gerd zich in te laten schrijven, omdat zij zich verzetten tegen de
eisen, die dan aan hen zouden worden gesteld.
Generaal Zia trok 27 maanden geleden alle macht in Pakistan
§an zich door een militaire staatsgreep. Premier Ali Bhoetto
werd toen afgezet en in april van dit jaar geëxecuteerd. Buiten
Pakistan vroeg men zich af, met het oog op de verkiezingen, of
Zia het land zou doen terugkeren naar een democratische be
stuursvorm.
YS leveren oorlogsmisdadiger uit
WASHINGTON (AFP-
UPI) Het Amerikaanse mi
nisterie van justitie heeft gis
teren de procedure geopend
voor uitlevering van de 79-ja-
rige Andrija Artukovic aan
Joegoslavië.
Artukovic, bijgenaamd „do
slachter van de Balkan",
wordt verantwoordelijk geacht
voor de moord op duizenden
Joden, Serven 'en Bohemers
tijdens de tweede wereldoor
log. Hij was tijdens de oorlog
minister van binnenlandse za
ken in Kroatië, waar de nazi's
een pro-Duits regiem geïnstal
leerd hadden.
