Leidse Courant | 1979 | 6 oktober 1979 | pagina 9

Showtime
on

Broadway

Bloed maakt vlekken

0H

Politiek

Partij

Parlement

Uw krant samen
met de ANWB

Binnenland/buitenland

LEIDSE COURANT

ZATERDAG 6 OKTOBER 1979 PAGINA 9

Woonplaats:Tel.:

Ik wens een éénpersoonskamer (in te vullen door hen, die
alleen reizen)

Ik/Wij wens(en) wel/geen annuleringsverzekering.

Handtekening

irkei'

[e')ÉN HAAG Het heeft tot het midden
an de jaren zestig geduurd, eer de grote
kerkgenootschappen in ons land zich open-
ijk kritisch gingen uitspreken over de be
wapeningswedloop tussen oost en west. Er
knoest daarna nog een jaar of tien verstrij-
,en, voordat ook de grote christelijke poli-
ieke partijen vraagtekens begonnen te zet-
eeien bij de steeds verder omhoogkringelende
wapenspiraal. Afgezien van enkele roepen
en in de woestijn, zoals de ARP-ers Hans
Boer en Bouke Beumer waren de chris
ten-democraten voordien vrij volgzaam ge
weest in het defensiebeleid van regering en
IAVO. Maar mede onder invloed van de
teeds verder radicaliserende standpunten
ie in de kerken werden verkondigd, breid-
e de onvrede binnen het CDA over de be
wapening zich langzaam uit. „Terugdrin-
ing van de rol van de kernwapens" werd
en van de sleutelformules uit het CDA-ver-
iezingsprogramma „Niet bij brood alleen".

in 1977 de uit de KVP afkomstige voor-
lalige beroepsmilitairen Joep de Boer en Ton
atie'rinking de CDA-Tweede Kamerfractie kwa-
len versterken, bleken zij met deze formule
merkelijk ernst te willen maken. Als nieuwe
efensiespecialisten van het CDA, opvolgers
.Crazy Joe" van Eisen en „Straaljager-
annie" van Leeuwen, bezorgden zij de hoeki-
e CDA-defensieminister Scholten al menig
ustrerend uurtje.

Het veranderende
defensieden hen
in de

christelijke
politiek

Ltoompacifisme

nee, wis en waarachtig niet. Het is zelfs de
vraag of het ooit zover zal komen. Maar voor
een groeiend aantal christen-democratische po
litici is zo langzamerhand wel het plafond van
de kernwapenopslagplaatsen bereikt. Het is nu
de allerhoogste tijd geworden om de stapels
stukje bij beetje af te breken en, om het bijbels
te zeggen „de zwaarden om te smeden tot
ploegscharen", zo vindt men. Maar dat moet
dan wel in wederzijds overleg door oost en west
samen gebeuren. Het CDA staat nog ver af van
de radicale slogan van het Interkerkelijk Vre
desberaad: „De kernwapens de wereld uit, te
beginnen bij Nederland". Eenzijdige ontwape
ning is voor de christen-democraten nog altijd
een griezelig taboe.

Wie de huidige ontwikkelingen op defensiege
bied beziet, zal echter kunnen constateren dat
de frustraties van minister Scholten over het
veranderende defensie-denken in zijn partij het
komende najaar nog flink zullen toenemen.

Antwoord opSS-20

Wat is er aan de hand? Rusland is bezig met de
vervaardiging van enkele honderden nieuwe
atoomraketten, die op West-Europa worden ge
richt: de SS-20. Een hondertal daarvan is al
„bedrijfsgereed". Bovendien hebben de Russen
een nieuwe atoombommenwerper in ontwikke
ling: de Backfire. In de NAVO rijn in reactie
hierop studies verricht naar mogelijkheden om
een „antwoord" op de nieuwe Oostblok-wapens
te geven. Dat antwoord zou, aldus de studie
commissies, moeten zijn: een extra modernise
ringsprogramma voor NAVO-kernraketten,
waarbij onder meer een aantal korte-afstand-

sraketten wordt vervangen door raketten v< DOr Crisis?
middellange afstand, die vanuit West-Europa
(dus ook vanuit Nederland) op het oostblok ge
richt worden. Op 11 en 12 december moeten de
ministers van Defensie uit de NAVO-landen
hierover in Brussel een besluit nemen. Voor en
na die Brusselse bijeenkomst zal er een Kamer
debat over deze kwestie worden gehouden.

Neuman rapport

Een wetenschappelijke commissie van het
CDA-partijbureau, onder leiding van Henk
Neuman, stelde in een onlangs verschenen nota
zakelijk vast, dat Nederland akkoord moet gaan
met de moderniseringsplannen. De linkervleu
gel van de CDA-Tweede Kamerfractie daaren
tegen, onder aanvoering van Joep de Boer, Ton
Frinking en Hans de Boer heeft grote moeite
met de NAVO-plannen. De groep (in totaal een
man of tien) distantieert zich verre van het
Neuman-rapport. Gewezen wordt daarbij onder
meer op het feit dat de hele CDA-fractie in het
afgelopen voorjaar een motie van Van der Stoel
(PvdA) steunde, waarin werd gesteld, dat de
NAVO voorlopig moet afzien van een antwoord
op de nieuwe Russische kernwapens en eerst
met de Russen moet gaan onderhandelen over
wederzijdse vermindering van de rniddellange-
afstandsraketten. Bovendien schermen ge
noemde dissidenten al met het zojuist gereedge
komen ontwerp-beginselprogram van het CDA,
waarin staat dat het CDA niet wil berusten in
de aanwezigheid van massale vernietigingswa
pens die de schepping bedreigen en dat Neder
land initiatieven moet nemen om de mondiale
afhankelijkheid van kernwapens te verminde-

Tekenend voor de geagiteerde houding die de
NAVO-voornemens in de linkerhoek van het
CDA teweeg brengen, zijn de reacties van Joep
de Boer op het bericht dat de NAVO-studie-
commissies hebben voorgesteld, naast de nor
male moderniseringsprogramma's maar liefst
572 nieuwe atoomraketten in West-Europa te
installeren (ter vervanging van verouderde ty
pes) als antwoord op de Russische SS-20. „Zijn
ze nou helemaal gek geworden? Zo stevenen
we regelrecht aan op het ontstaan van een
aparte Westeuropese kernmacht, los van Ame
rika! Hierdoor wordt de bewapeningswedloop
alleen maar erger!", riep De Boer vorige week
verbolgen. Een dag later kwam het hoge woord
eruit: „Als de regering hiermee akkoord gaat, is
dat mij een crisis waard. Dit kan ik mijn kie
zers niet meer verkopen". Fractieleider Lub
bers, die al maanden tevergeefs probeert De
Boer en zijn medestanders in toom te houden,
hoorde dit schot voor de boeg van het toch al zo
door storm geteisterde regeringsschip met ge
fronste wenkbrauwen aan. En ondertussen
staan de linkse oppositiepartijen handenwrij
vend aan de kade toe te kijken „Of het in de
cember tot een crisis komt, durf ik niet te voor
spellen, want je weet hooit hoe het CDA onder
druk van het kabinet nog kan bijdraaien. Maar
dat het zwaar gedonder zal geven als het kabi
net inderdaad akkoord gaat met een antwoord
op de SS-20, dat is in ieder geval zeker". Woor
den van de voormalige PvdA-defensieminister
Stemerdink. Ware woorden.

DICK VAN RIETSCHOTEN

Een commissie

In eerste aanleg ontkende het
Rode Kruis. Om daar later in
zoverre op terug te komèn dat
er een onderzoekcommissie is
ingesteld. Het Rode Kruis
deelde letterlijk mee: „Ge
schokt door de beschuldigin
gen inzake vermeende wan
toestanden bij het bloedtrans-
fusiegebeuren in Nederland,
welke deze week zijn geuit
door de directeur van de
bloedbank Groningen-Drente
heeft het Hoofdbestuur van
het Nederlandse Rode Kruis-
een commissie benoemd, die
terzake een onderzoek zal in
stellen." De door het Rode
Kruis ingestelde commissie
van onderzoek staat onder
voorzitterschap van de heer
P.J.S. de Jong, eerste onder
voorzitter van het Hoofdbe
stuur van het Nederlandse
Rode Kruis. Voorts hebben
vijf deskundigen van buiten
het Rode Kruis zitting in de
commissie, waaraan is ge
vraagd op korte termijn te
rapporteren. De bevindingen
van de commissie zullen zo
snel mogelijk daarna openbaar
worden gemaakt".

Als 'n donderslag

De directeur van het Centraal
Laboratorium van de bloed
transfusiedienst van het Rode
Kruis in Amsterdam, dr. H.W.
Krijnen ontkende nog steeds
elke commerciële activiteit
Waarna als een donderslag bij
heldere hemel de mededeling
van Akzo kwam, dat Organon
Technika, een in Oss gevestig
de, tot het Akzoconcern beho
rende firma, belangrijke
bloedbestanddelen van het
Rode Kruis afneemt en die

preparaten aan ziekenhuizen
over de gehele wereld ver
koopt. Het bloed kroop toch
waar het niet gaan mocht.
Daarna, zou men zeggen, is
aan de inmiddels ingestelde
onderzoekcommissie een hele
boel werk bespaard. De pu
bliekelijke bekentenis van
Akzo lag er. Het zou nu alleen
nog maar een kwestie van het
Rode Kruis zijn om schuld te
bekennen en boete te doen. En
dan stilletjes door te gaan met
het toch in elk geval zegenrij
ke werk van de bloedwinning.
Op de koop toenemend, dat de
gewone burgers, de sympathi
santen waarvan het Rode
Kruis het moet hebben bij de
collectes, zullen zeggen: als het
Rode Kruis er een handeltje
op na houdt, krijgt het van ons
geen cent meer.

Zo snel mogelijk

Dan gaat het alleen nog maar
om het handelsaspect bij de
bloedwinning. Veel erger,
want rechtstreeks de donor ra
kend, is de verweten slordige
wijze waarop en masse bloed
wordt afgetapt, zonder vol
doende keuring van de donors
vooraf. Melkkoeien voelen de
donors zich. Terecht of ten on
rechte. Ook daar zal een on
derzoekcommissie uitsluitsel
over moeten geven. Er is alle
vertrouwen dat er een uit
spraak komt, gezien het feit
dat het Rode Kruis stelde: „De
bevindingen van de commissie
zullen zo snel mogelijk daarna
openbaar worden gemaakt."
Veel bloeddonors hebben in
middels al geweigerd nog lan
ger bloed af te staan. Van de
kant van specialisten in de zie
kenhuizen zijn al waarschu
wingen uitgegaan om toch

vooral niet te stoppen met
bloed geven. Professor dr.
H.O. Nieweg, hoofd van de af
deling hematologie in het Aca
demisch Ziekenhuis in Gro
ningen zei: „Onze patiënten
zijn voor hun gezondheid vol
ledig afhankelijk van voldoen
de bloed. Het is letterlijk een
levensbelang voor hen, dat dat
in voldoende mate beschik
baar blijft." Een zorg die met
hem door vele artsen gedeeld

Kritische ogen

i

Vanuit de Tweede Kamer zijn j
natuurlijk inmiddels eveneens
vragen gerezen. Dat noopte
het ministerie van Volksge
zondheid en Milieuhygiëne er
toe eveneens een onderzoek te
gaan instellen om de vragers
van antwoord te kunnen die
nen. Geen gemakkelijke taak
als men moet zoeken in de
mistige sfeer van ontkennin
gen.

Nog veel moeilijker is het voor
de belangstellende leek, die
„zijn" Rode Kruis door allerlei
tegenstrijdige krantenberich
ten ziet onttroond. Hij wacht
af, geeft geen bloed meer,
houdt zijn geld bij collectes op
zak, gaat zelfs het rampen
nummer met kritische ogen
bekijken. Jammer, gezien het
heel vele goede werk dat het
Rode Kruis internationaal
doet. Maar zelfs de allerbeste
ideële organisatie is niet beter
dan de slechtste medewerker,
als diens falen naar buiten
komt. Wat het Rode Kruis nu
in Nederland gaat ervaren is,
dat bloed vlekken maakt,
vlekken die niet zomaar even
in een commissiesopje wegge
werkt kunnen worden.

GERARD CRONE

"o van Doeselaar geeft op
oktober in de Grote of St
avokerk te Haarlem een Ot
inbaar concert ter presenta-
van de door hem behaalde
"ijs van Uitnemendheid voor
gel. Van Doeselaar, in 1954
llerf Goes geboren, begon zijn or-
jed ilstudie bij Gerard Akker-
iis te Den Haag. Tijdens zijn
isisudie bij Akkerhuis won hij
wel het Nationaal Orgelcon

cours voor Amateurs (1967) als
het Doelen-orgelconcours te
Rotterdam (1970). Van 1973 af
studeerde hij aan het Amster
dams Conservatorium bij Al-
bert de Klerk voor orgel en
sinds 1975 ook piano bij Jan
Wijn. In juni behaalde hij het
einddiploma solospel orgel,
waarbij hij werd toegelaten
voor de studie voor de Prijs
van Uitnemendheid.

TRANSFUSIEDIENST RODE KRUIS IN OPSPRAAK

DEN HAAG Wie tegen
een gemiddelde Nederlander
zegt: „Rode Kruis", loopt
tien tegen één de kans ten
antwoord te krijgen: „De
kens, bloed, girof. Misschien
in een andere volgorde,
maar toch. Er blijkt in elk
geval wel uit dat het Rode
Kruis, in 1867 in Nederland
opgericht, is gaan leven door
zijn activiteiten. Bloedwin
ning is er een van. Bloed,
nodig om de doelstellingen
van het Rode Kruis - uit
gaande van de gedachte dat
medemenselijkheid onder
alle omstandigheden moet
worden gehandhaafd - te
kunnen verwezenlijken.
Doelstellingen als daar on
der meer zijn: naar vermo
gen leed te verzachten en zo
mogelijk te voorkomen.

Zo'n vijfhonderdduizend Ne
derlanders voelen zich door
deze doelstelling gedreven om
van tijd tot tijd een half litertje
bloed af te staan. Misschien
wel met in het achterhoofd de
gedachte: je kunt nooit weten,
laat ik het vandaag maar ge
ven, morgen heb ik het mis
schien zelf nodig.

Zelfs met die gedachte in het
achterhoofd blijft het een no
bele daad: iets van jezelf weg
geven zonder er iets voor te
rug te krijgen. Of het moest de
Landsteinerpenning of -plaqu
ette zijn, die het Rode Kruis
als een soort bedankje voor
herhaaldelijk bewezen dien
sten de trouwe bloeddonors
schenkt.

Geen handeltje

Iets van jezelf afstaan, waar
voor niet wordt betaald. Geen
commercie met bloed dus.
Geen handeltje. Dat is anders
in sommige andere landen
waar voor een halve liter
bloed grif en grof betaald
wordt. Zo zelfs, dat de armen,
om maar aan geld te komen,
hun bloed verkopen, telkens
maar weer, té vele malen ach
tereeen. Tot schade, uiteraard
van hun gezondheid. Er wordt
dan commercieel misbruik ge
maakt van hun bloed.

Zoiets kan in Nederland niet.
Bij de Wet op het menselijk
bloed van 1961 is handel in
menselijk bloed en bloedpro-
dukten uitgebannen en wordt
o.'m. de kwaliteit beschermd.
Het Rode Kruis krijgt in die
wet ook een soort monopolie
positie in Nederland.

Beschuldigingen

Des te merkwaardiger is het
dan ook dat datzelfde Rode
Kruis kortelings keihard werd
beschuldigd van drie zaken;
die in feite de hele bloedwin
ning aan een zijden draadje
doen hangen: gebruik van on
deugdelijk materiaal voor het
opvangen, bewaren en trans
porteren van bloed, het be
trokken zijn bij de verkoop
(handel dus) van bloedplasma
naar het buitenland en, ten
derde, een slechte gang van
zaken bij het groepsgewijs af
nemen van menselijk bloed in
Nederland.

Die kritiek kwam niet van de
eerste de beste, maar van de
directeur van de bloedbank in
Groningen en Drente, dr. Smit
Sibinga. Eerder was het Rode
Kruis in opspraak gekomen
doordat enkele patiënten wa
ren overleden na toediening
van met bacteriën besmet
bloed.

BON

Aan de ANWB, Reisorganisatie Amerika, Wassenaarseweg
220, Den Haag

Noteer mij/ons met personen voor 'Showtime on

Broadway' van 17 tot en met 24 november 1979.

Naam:

ZELF MAKEN IS LEUKER DAN KOPEN

In Amerika is het winterseizoen van start gegaan. Broad
way baadt weer in een zee van licht en shows trekken
avond aan avond volle zalen. Drie toppers zijn uitge
zocht en verpakt in een weekje 'Showtime on Broadway'
worden deze via uw krant door de ANWB aangeboden.
Het verblijf in New York wort ook een culinair festijn,
want In het programma dat wordt uitgevoerd van 17
tot en met 24 november 1979 zijn twee exclusieve di
ners opgenomen.

Gevlogen wordt met Trans International Airlines. U komt
zaterdag 17 november 1979 op Kennedy Airport aan,
waar een Nederlands sprekende begeleider(ster) u op
wacht. Gelogeerd wordt in het Roosevelt Hotel in ka
mers met bad/douche en toilet.

Voor de komende avonden zijn tickets gereserveerd
voor drie musicals. In het Shubert Theater is de populai
re 'A Chorus Line' (al enkele jaren achter elkaar uitver
kocht), in het Alvin Theater speelt Shelly Bruce de rol
van Annie in de gelijknamige show en in het Broadhurst
Theater gaat 'Dancin', een wervelwind van dans van bal
let tot disco.

Culinair wordt u onthaald in het restaurant Mama Leone
(met entertainment van live-music) en in het restaurant
Benihana, waar de Japanse kok als een goochelaar de
lekkerste hapjes op de borden tovert.

En verder kunt u zichzelf zijn. Flaneren door de wereld
stad of winkelen in de bekende warenhuizen op Fifth
Avenue en Forty Second Street. Of u koopt voor 1,25
een dagkaart op een stadsbus en u gaat op verkenning
uit.

De prijs van dit 'showtime-weekend' is 1495,- p.p. op
basis van tweepersoons kamers. Toeslag éénpersoons
kamer 225,-. De premie voor een annuleringsverzeke
ring is 55,- p.p. en voor een reis/ongevallen/bagage
verzekering vanaf 18,- p.p.

In de reissom is begrepen: vliegreis Amsterdam-New
York en terug, transfers vliegveld-hotel v.v., zes over
nachtingen in Roosevelt Hotel, tickets voor drie shows,
twee diners als genoemd en luchthavenbelasting.
Inlichtingen en boekingen (zo spoedig mogelijk) uitslui
tend bij de ANWB, afd. Reisorganisatie Amerika, Den
Haag tel. [phone] tst. 2174 en 2177.

ZELF POPPEN MAKEN
MET POPPENKRAAM

door Kittie Markus
duidelijke instructie met
foto's en tekeningen met

EXTRA:

r flndien u voor 80 - besteedt
ontvangt u het RARA
KRUIS WOORDSPEL
winkelwaarde 22,95 voor
slechts g 50

StUlIT mij aanbieding: l 1 l 2 l 3 l B

"V

i II Ik ontvang graag het RARA kruiswoordspel voor 8,50

Postcode/woonplaats

Met betalen wacht ik op uw acceptgirokaart
Bon in gesloten envelop (zonder postzegel)
sturen naar Sijthoff Pers Extra,

L<" Antwoordnummer 17, 2280 WB Rijswijk. EXTRA/

,Dit is het beroemde
TEKEN- EN SCHILDERBOEK
VAN GAADE

Een vakkundige handleiding
orq u nog meer plezier en
voldoening te bezorgen bij het
tekenen en schilderen

Beeldschone patronen en
modellen van engeltjes, vogels,
bloemen en dieren vindt u in
HET HEMELS
HANDWERKBOEK

HET PARADIJSELIJK
HANDWERKBOEK

door Marie v d Berk-Mertens
met borduren, stoppen, knopen
en haken maakt u
meesterwerkjes van naaldkunst

een verrassend boek!

ZUID HOLLANDuit de lucht
210 pagina's met vele
luchtfoto's en oude kaarten