Bonte
Koe
Michael Caine contra
de slavenhandelaren
Tentoonstelling
„leefbaar is anders"
in Voorschoten
Joke Wolfswinkel
in Academie en
1 Monsters op de zeebodem
Jonathan Bragdon
in LAK
Potloodtekeningen
van Giel Langeveld in
Noordwijkerhout
Een typisch
gemengd
bedrijf
GETAKT
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 5 OKTOBER 1979
PAGINA 9
VOORSCHOTEN In het Baljuwhuis in Voorschoten is
morgen de tentoonstelling „leefbaar is anders" te bezichti
gen. De tentoonstelling is ontwikkeld door de Technische
Hogeschool van Eindhoven.
De opstellers van deze expositie trachten in een zeven onder
werpen waaronder gezondheid, energie, huisvesting en indu
strie het begrip „leefbaarheid" gestalte te geven. Elk onder
werp is uitgewerkt naar de situatie zoals die nu is en hoe die
anders zou kunnen, zfjwel voor de Westerse als voor de derde
wereld.
De tentoonstelling is een initiatief van de Wereldwinkel
Voorschoten en wordt zaterdag door de heer Tromp, huisarts
te Voorschoten, om 10.30 uur geopend. De expositie is tot
16.00 uur geopend.
En nog veie jaren
LEIDEN Ton van Duin
hoven, Ina van Faassen,
Fien Berghegge, Ton Kuyl
en Hetty Verhoogt spelen
morgen de rollen in de tra
gische komedie „En nog
vele jaren" van Alan Ayck-
bourn in de Leidse Schouw
burg.
Ton van Duinhoven, die het
stuk vertaalde in het Neder
lands speelt de rol van Den
nis. Dennis probeert de auto
van zijn zieke vrouw te ver
kopen. Daardoor ontstaat een
moeilijke en ook enigszins
trieste situatie, die zich uit
strekt over een vijftal jaren,
aangegeven door vijf verjaar
dagen. De voorstelling begint
om kwart over acht.
LEIDEN Het Leidse
Academiegebouw aan het
Rapenburg 73 en het LAK-
theater aan het Levendaal
150 vormen deze maand het
decor voor respectievelijk
exposities van Joke Wolf
swinkel en Jonathan Brag
don.
Joke Wolfswinkel werd in
1948 in Den Haag geboren.
Daar volgde zij een opleiding
aan de Koninklijke Acade
mie. Joke Wolfswinkel heeft
zich gespecialiseerd in etsen
maar maakt ook wel schilde
rijen. Voor haar onderwer
pen heeft zij diverse studie
reizen gemaakt, onder meer
naar Italië, Noord-Afrika,
Rusland en Mexico. In 1978
ontving zij de Renswoude
Prijs voor één van haar et
sen. Sinds enkele jaren
woont en werkt de kunstena
res in Rotterdam, waar zij
enkele dagen in de week les
geeft. De expositie in het
LAK-theater omvat een aan
tal van haar etsen. Joke
Wolfswinkel werkt figuratief
en beeldt voornamelijk men
sen af, maar doet dat met een
geheel eigen interpretatie
van de observaties die zij
heeft verricht. De expositie
in het Academiegebouw is
van maandag tot en met vrij
dag van 9 tot 17 uur geopend
en loopt tot en met 31 okto
ber.
Bragdon
De Amerikaanse kunstenaar
Jonathan Bragdon is sterk
beïnvloed door het werk van
Paul Klee. In het LAK-thea-
ter is hij vertegenwoordigd
met aquarellen, pen- en pot
loodtekeningen. Het enigs
zins abstracte landschap is
het hoofdthema van Brag-
dons werk, ook al is de kun
stenaar ook wel geïnteres
seerd in personen, getuige de
aquarelstudies „Bicycle Peo
ple". Bragdon houdt zich be
zig met het landschap als
schepping. „Het landschap is
voor mij een ruimte die ge
vouwen is, uitgestrekt en in
mysterieuze passages ge
drukt, overgoten met licht",
aldus de kunstenaar. Brag
don is in feite auto-didact.
Jarenlang heeft hij de mo
derne kunst in de Europese
musea bestudeerd. In 1975
behaalde hij een graad in de
filosofie van de kunst aan de
universiteit van Massachu
setts. Zijn werk is tot 1 no
vember te zien van maandag
tot en met vrijdag van 10 tot
23 uur.
Op uitnodiging van het ge- zoals planten en dieren, die
meentebestuur van Noord- uiterst fijnzinnig zijn uit-
wijkerhout exposeert de gewerkt en getuigen van gro-
Sassenheimse kunstenaar te liefde voor het tekenen.
Giel Langeveld tot en met Voorts hangt er in de Bur-
19 oktober in het Raadhuis gerzaal een serie dorpsge-
van deze gemeente. zichten uit de naaste omge-
De uit Nederlandse ouders ving van de kunstenaar die
geboren kunstenaar zag het getuigen van zijn veelzijdig-
levenslicht in Indonesië en heid. Dat de mens in al zijn
bracht daar zijn jeugd facetten hem bijzonder boeit,
door. Na vele omzwervin- spreekt voor zichzelf als men
gen belanddehij in Sassen- de overige werken bekijkt,
heim, waar hij nu reeds zes In potlood en olieverf, pente-
jaar woont Op jeugdige keningen en ingekleurde
leeftijd begon hij met teke- pentekeningen,
nen en heeft diverse oplei
dingen op dit gebied geno- Hij heeft al vele exposities op
ten, o.a. aan de tekenacade- zijn naam staan, o.a. in Ber-
mie te Breda. gen op Zoom, Hoofddorp,
Zijn stijl is naturalistisch, af- Lisse, Sassenheim, Ruiselede
dwalend naar sur- of metare- (België) en Engeland. Een be-
alisme en sterk melancho- scheiden aantal opdrachten
lisch geladen tot het fatalisti- heeft hij met succes uitge-
sche toe. Daardoor zijn zijn voerd. Naast de vrije kunst
werken zeer boeiend voor de voert hij reklameopdrachten
aandachtige kijker. Leven en uit en geeft hij zowel thuis
dood, onderlinge menselijke als elders teken- en schilder-
verhoudingen, taboes en lessen.
worstelingen van allerlei Voor wie deze expositie wil
aard, die deze tijd met zich bezoeken zijn de openingstij-
meebrengt, kan men erin te- den van maandag t/m vrij-
rugvinden. dag van 9.00 tot 16.00 uur,
Ook vindt men tussen de vrijdagavond van 19.00 tot
werken heel subtiel weerge- 20.30 uur en zaterdag van
geven alledaagse dingen, 14.00 tot 16.00 uur.
TRIANON: Het eiland van de nieuwe
monsters (12) met Richard Johnson en
Barbara Bach. Regie: Serio Martino.
De Italiaanse regisseur Sergio Martino heeft
met „Isola dei uomini pesce" (Eiland van de
vismensen) zo'n beetje van alles tegelijkertijd
willen filmen: Monsters die half yis half
mens zijn, bovendien verslaafd aan een
brouwsel waardoor ze een Britse gentleman-
boef gehoorzamen die van hen de schatten
van Atlantis van de zeebodem wil; een Atlan
tis dat ditmaal in het Caraibisch gbied ligt,
zodat Martino ook nog eens wat magische
voddo-praktijken en een vulkaanuitbarsting
in kan lassen (het zal de Vesuvius wel weer
zijn); dit gecompleteerd met een „mad scien-
Café de „Bonte Koe"
Hooglandse Kerkchoorsteeg 13, Leiden
Geopend: alle dagen in de week van
's middags vier uur tot de gebruikelijke
sluitingstijden van een of twee uur na
middernacht. Zaterdags gaat het café
echter 's morgens om half twaalf open
en op zondagavond om half tien.
Twee verhalen doen er de ronde over de
„Bonte Koe". Beide zijn ze waar, want er is
tot nog toe niemand geweest die de inhoud
ervan heeft kunnen weerleggen. Verhalen
over de ontstaansgeschiedenis van een
kroeg vind je overal. De bron van de socia
le lafenis heeft inmiddels heel wat geesten
woorden in de mond gelegd, die men enigs
zins ontnuchterd niet een tweede maal zou
durven uitspreken. Wat de „Bonte Koe"
betreft spreken we van een ware vertelling
of van een kersverse fabel met het dier
daarin centraal en niet van een misver
stand. De verschillende versies zijn te dan
ken aan overleveringen die door de stam
gasten van de „Bonte Koe" zelf in stand
worden gehouden.
Het ene verhaal gaat als volgt: Een slager
heeft aan het eind van de vorige eeuw een
slagerij aan de Hooglandse Kerkchoorsteeg
gebouwd. Op het moment dat de vleesha
ken, de betegeling en de hele mikmak is
aangebracht, realiseert de man zich dat het
slagersvak nadelen biedt: 's morgens vroeg
je bed uit en hard werken. Dan hebben
kroegbazen het wel heel wat makkelijker.
Die kunnen een gat in de dag slapen en
houden hun handen schoon. De slager be
sluit, na dit bedacht te hebben, niet langer
te talmen en verrruilt de gehaktmolen voor
de tapkast. Hij wordt kastelein.
Het andere verhaal: Een slager koopt een
pandje aan de Hooglandse Kerkchoorsteeg
om er een slagerij te beginnen. Op het mo
ment dat de winkel ingericht is en geopend
kan worden, sterft de slager. Opvolgers
heeft hij niet. Een Leidse brouwerij neemt
de zaak over en begint er een café.
Vast staat in ieder geval dat er in de „Bonte
Koe" nimmer ook maar één balletje gehakt
(tenzij misschien als snack) is verkocht. Het
is nooit en slagerij geweest. De inrichting
van het café met zijn prachtige tegels,
waarop de Hollands veestapel in spreek
woordelijk welvaren staat afgebeeld, roept
nog steeds herinneringen op aan het
vleeschmeestersgilde uit het fin de siècle.
Ooggetuigen
Enkele ooggetuigen, niet meer zo jong maar
nog altijd goed bij de tijd, beweren daaren
tegen bij leven en welzijn, als zij oude
koeien uit de sloot halen, dat zij vroeger
tist", een bioloog die de monsters nota bene
zelf gecreëerd heeft door mensen en vissen
organisch dooreen te husselen. En uiteraard
natuurlijk een „love story", voor het mooie
einde. Kortom een janboel, waar lang weinig
draad aan vast te knopen is, met hele symfo
nieën en ettelijke drumsolo's "op de geludis-
band en zeer onrustig camerawerk om het
spannend te maken met af en toe een aardig
natuurplaatje. Richard Johnson is de boef,
met het meest vileine EngelSe toneelstemme
tje dat je je maar kan bedenken, de oude Jo
seph Cotton mag als de dokter voornamelijk
sterven, en Barbara Bacxh kijkt hier en daar
mooi in de camera. Daar is alles mee gezegd.
BERT JANSMA
Het sfeervolle interieur van De Bonte Koe.
den en Rex Harrison in van
die kleine rollen waar de
Amerikanen het woord „ca-
meoparts" voor hebben.
Dat ouderwetse jongensboek
speelt wel vandaag: In Afri
ka zijn nog altijd slavenhan
delaren bezig. Peter Ustinov
is een van hen, een Arabier,
die in de binnenlanden ne
gerslaven vangt en ze kara
vaansgewijs via de Sahara
naar een Rode Zee-haven
voert waar ze op de markt
gebracht worden. Ustinov
heeft het ongeluk zonder het
te weten de zeer fraaie
vrouw van een Engelse dok
ter te kidnappen. Niet dat hij
kleurenblind is, want ze is
een Afrikaanse van de stam
der Ashanti, studeerde voor
dokter in Amerika en werkt
samen met haar man voor de
Verenigde Naties in donker
Afrika, waar als goedma
ker tje voor die vervelende
smet van de slavenhandel op
het blazoen van de vooruit
gang door zeer velen van
groot tot klein een voortref
felijk Engels wordt gespro- jfl
ken. Dokter Michael Caine is Hl
uiteraard een brave borst van Hl
een echtgenoot, gaat op jacht
naar zijn vrouw, per jeep, he
licopter en kameel en krijgt
de onmisbare bijstand van
„Sandokan"-Bedi: Een ver
bitterd heer-in-boernoes die
zelf vrouw en kinderen aan
slavenhandelaar Ustinov
heeft verloren en op bloedige
wraak zint.
Alle ingrediënten
voor stevig spektakel, zou je
zo zeggen, maar toch blijkt de
linnen prachtpand van Flei
scher en de zijnen meestal
een wel erg slappe kaft. Al
leen met die rijke illustratie
zit het wel goed, want Kenya
en Malindi aan de kust van
West-Afrika zijn fotogenieke
locaties. En Peter Ustinov
verzint voor elk rolletje wel
iets aparts. Ook nu.
BERT JANSMA
aan de hand van hun vader in de „Bonte
Koe" menig pondje vlees hebben gekocht.
Anderen herinneren zich daar niets van en
houden bij hoog en bij laag staande, dat een
van de twee genoemde versies de juiste is.
Goedbeschouwd zijn er dus drie verhalen
in omloop. De laatste berust op een hersen
schim, zou men zeggen. Maar dat komt om
dat de meerderheid heeft beslist de twee
oudste lezingen te ondersteunen. Niets ech
ter weerhoudt ons ervan om de laatste ver
sie als de enige en waarachtige te beschou
wen. Welke mensen spreken altijd de
waarheid?...
De „Bonte Koe" kreeg zijn cafévergunning
in 1898. Zegt men. Hoe dan ook en hoe men
zich deze zaak ook voorstelt, vast staat, dat
tante Ans deze bruine kroeg tot aan het
eind van de zestiger jaren met een meester
hand bestierd heeft. Zij was een mollige en
goedgehumeurde kasteleinse, die tot haar
laatste snik de bierkraan voor haar klanten
geopend hield. Een beroemde dame, die
sinds mensenheugenis achter de tap had ge
staan. Een paar foto's aan de muur waarop
zij een biertje staat te schenken, tonen haar
ten voete uit.
„Zuinig'
Na haar dood belandt de „Bonte Koe" in
handen van een Leidse horecale duizend
poot, Deze ziet dat het café, wat weliswaar
nooit eem goudmijn is geweest, iets heel bij
zonders heeft. Er zou een man of vrouw in
moeten komen, die borg staat de sfeer en
het eigen karakter van het etablissement te
behouden. Uiteindelijk werd dat Frans Bik
(29), ex-student in de vaderlandse letteren.
Frans nam de leidsels van de „Bonte Koe"
over en zegt, dat hem dat tot op heden uit
stekend is bevallen: „Als je het over dit
café hebt dan kun je niet spreken van het
is een zaak voor typisch dit soort mensen,
of dat soort lui. Ooit is Simon Carmiggelt
hier binnen geweest en die zei mij, dat het
een kroegje was om erg zuinig op te zijn.
Dat is het ook. Daarmee is alles gezegd."
De levende have van de „Bonte Koe" be
staat uit iedereen en alles, studenten en
werklui, kinderen en huisvrouwen. In dat
opzicht is het wel heel „typisch" een ge
mengd bedrijf.
Richard Fleischers „Ashanti" over moderne slavenhandel voerde de cameraploeg
naar Kenya.
door Peter tfiero®
J LUXOR: Ashanti (12) met
Michael Caine en Peter
Ustinov. Regie: Richard
Fleischer.
Richard Fleischers „Ashanti"
valt* eigenlijk het beste te
vergelijken met een jongens
boek van ouderwets kaliber,
tweehonderd pagina's puur
avontuur, gevat in linnen
prachtband en uiteraard
t rijk geïllustreerd. Regis
seur Fleischer (63) heeft met
j meer dan dertig films bewe-
r zen dat hij een onderhoudend
verteller kan zijn in actie- en
avonturenwerk met een en
kele uitschieter als de thriller
„Compulsion" en de groots
opgezette musical „Dr. Doo-
little". Hij kreeg voor „As
hanti" gemaakt naar een
boek van Alberto Vasquez-
Figueroa, bovendien een ste
vig aantal sterren ter be
schikking: In de eerste plaats
Michael Caine voor de hoofd
rol, tegenspeler Peter Usti
nov, de Indiase acteur Kabir
Bedi (van „Sandokan") en
Omar Sharif, William Hol-
Omar Sharif als „de prins" en Peter Ustinov als Salei-
man, de slavenhandelaar tijdens een „zakelijke be
spreking" over Michael Caine's ontvoerde echtgeno-
1 te.
En verder
CAMERA Novecento I
(12) Eerste van twee delen
over de opkomst van het na
tionaal socialisme in Italië
rond 1900. Een indrukwek
kende film (reprise, eerste
week)
LIDO I Grijpstra en de
Gier (12) Magere politiethril
ler die met een flinke dosis
humor gebracht, een oer-
Amsterdamse sfeer ademt.
Rijk de Gooyer maakt van de
uitgebluste politieman Grijp
stra een zich achter zijn cy
nisme verbergend zeer men
selijk typetje en de wijze
waarop hij met Rutger Hauer
als zijn meer amoureuze jon
gere collega tal van routinek
lusjes oplost, is door regisseur
Wim Verstappen goed getrof
fen (derde week).
LIDO II Escape tot Athe
na (12) Magere spektakelfilm
met een indrukwekkende
rolbezetting. Roger Moore
ditmaal als Duitse kampcom
mandant. (tweede week)
LIDO III Un papilion
sur l'epaule (16) Voortreffe
lijk gemaakt thriller met een
schier onverwoestbare Lino
Ventura, (tweede week)
STUDIO I never promi
sed you a rose-garden (16)
Knap verfilmde genezing
van een psychisch gestoord
meisje naar een autobiografie
van de schrijfster Hannah
Green (vierde week)
REX Ik doe het graag
(16) Matige sexfilm.
EUROCINEMA I en II (Al
phen aan den Rijn) Grijp
stra en de Gier (12) zie Lido
EUROCINEMA III (Alphen
aan den Rijn) From hell
to victory (12) Matige oor
logsfilm
EUROCINEMA IV (Alphen
aan den Rijn) The warri
ors (16) Pittige film over een
jeugdbende in New York die
wordt bedreigd. Vol stevige
kloppartijen gn achtervolgin
gen, waarbij de ondergrondse
een grote rol speelt.
