m deTijd 'Hallelujah' in de bij de komst van en iedereen deed mee Bronx de paus KS NIEUWSNET Vernedering voor Jim Callaghan op Labour-eongres BUITENLAND LEIDSE COURANT DONDERDAG 4 OKTOBER 1979 PAGINA .15 vo'geas Basmess Week Invloec| Nederlandse Geldmaffia' is onevenredig groot (Van onze correspondent Dick Toet) WASHINGTON Volgens het gezag hebbende Amerikaanse blad "Business Week" heeft een kliek van Nederlandse financiële experts een onevenredig gro te invloed op de internationale ge ldmarkt. Het blad spreekt, zij het tus sen aanhalingstekens, van een "inter nationale Nederlandse Geldmaffia", waarvan de toekomst van de Ameri kaanse dollar in feite voor een zeer be langrijk deel afhankelijk is. Onder de Nederlandse 'geldmeesters' wor den door het blad onder meer gerekend dr. Jelle Zijlstra, Emile van Lennep (OESO) en de oud-directeur van het In ternationale Monetaire Fonds, dr. Witte- veen. Andere namen zijn die van Rimmer de Vries, vice-president van een bank in New York, Nicolaas Krul, directeur van een investeringsmaatschappij in Genève, Christiaan Karstens, oud-voorzitter van de raad van bestuur van de AMRO-bank en Jacques Polak, directeur van de afde ling onderzoek van het IMF. Volgens Business Week spelen -de Neder landers een overheersende rol, onder meer tijdens de jaarvergadering van het IMF, die nu in Belgrado plaats heeft, bij het zoeken naar oplossingen voor de da lende dollar, de stijgende goudprijs en in het algemeen de dreigende ondergang van het internationale monetaire systeem. Het is volgens het Amerikaanse blad niet voor het eerst dat de Nederlandse experts zich zetten aan het repareren van het Westerse financiële systeem. „Zij waren er bij de geboorte van het moderne kapi talisme. De Oostindische Compagnie was één van de eerste multinationals. En al vóór de Eerste Wereldoorlog vonden de Hollanders de moderne multinational uit. Nederlandse bankiers leverden het mees te van het krediet voor de explosieve han delsuitbreiding in de 17de en 18de eeuw", aldus het blad. Speciale Nederlandse eigenschappen, die deze rol mogelijk hebben gemaakt, zijn volgens het blad "gevoel voor de praktijk, een internationale gezindheid en pragma tisme", alsook de kunst om zich op te wer pen als eerlijke bemiddelaar tussen grote mogendheden, die elkaar geen al te grote financiële macht gunnen. Maar volgens het blad hebben de Nederlandse experts ook de naam "stug en arrogant" te zijn. Het Nederlandse financiële meesterschap heeft volgens Business Week niet alleen- te maken met het vooral geografisch be paalde handelstradities en typisch Neder landse eigenschppen, maar ook met uitste kende economische opleidingen in Am sterdam en Rotterdam. Volgens Business Week zijn vrijwel alle Nederlandse experts het erover eens, dat een verkiezing van Edward Kennedy tot president in 1980 slecht zal zijn voor de dollar. Reden daar voor is dat van de libe rale Kennedy een opvoering van de Ame rikaanse overheidsuitgaven wordt ver wacht. (Van onze speciale verslaggever) NEW YORK Overal tijdens zijn twee daags verblijf in New York City tus sen de machtigen der aarde in het pom peuze gebouw van de Verenigde Naties, tussen de allerarmsten in de sloppenwij ken van Harlem en de Bronx, temidden van twintigduizend scholieren in Madi son Square Garden, in het historische Battery Park aan de oevers van de Hud- sonbaai, waar stromende regen het Vrij heidsbeeld bijna aan het oog onttrok heeft paus Johannes Paulus II dezelfde golven van enthousiasme losgeslagen. Hij eindigde zijn triomftocht door New York gistermiddag met een afscheidsdienst in het Shea-stadion, waar een menigte van Op meer dan een miljoen mensen werd de me nigte ge schat, die gisteravond (Nederland se tijd) aan wezig was op Logan Circle in Phi ladelphia toen paus Johannes Paulus II daar, na zijn aankomst uit New York, een mis op droeg in de openlucht. niet meer voldoende enthousiasme hebben een protestants gezang. De actrice Helen kunnen opbrengen. Hoewel de papierenre- Hayes las voor uit de bijbel en de paus gen het voor een deel moest afleggen tegen hield een geïnspireerde toespraak, waarin de natuurlijke druppels, die het grootste hij met name aandacht vroeg voor de ar- deel van de ochtend naar beneden kletter den, was de sfeer volgens vele New Yor kers als "vanouds". In Battery Park, met het Vrijheidsbeeld i in de Verenigde Staten en de wereld. Een aantal van de allerarmsten in de Vere nigde Staten had hij voor zijn tocht naar het stadion ontmoet bij korte bezoeken aan de rug en een doorweekte, maar opgewekte de achterbuurten van Harlem en de Bronx, menigte voor zich. sprak de paus over het In Harlem en met name rond de 141e thema "vrijheid". Hij eindigde een speciale straat, waar de paus de kerk van de heilige groet tot de leiders van de grote joodse ge- Carolus Borromeus zou bezoeken, was de meenschap in New York met "Shalom" en stemming bijna de gehele dag wat gespan- reageerde op een Pools spandoek in het nen. De vrijwel geheel zwarte bevolking Pools. van deze buurt, waar taxichauffeurs en In veel betere weersomstandigheden had vuilophalers een stap weigeren te zetten en de paus de avond tevoren een mis opgedra- zeventigduizend mensen hem uitbundig gen in het Yankee-stadion, waar de ver uitwuifde. Later in de middag arriveerde de paus per vliegtuig in Philadelphia waar nieuwe massa's mensen hem opwachtten waar de afgelopen maand nog ruim vier honderd flinke misdrijven waren geregi- maarde New Yorkse honkbalclub van die streerd, maakte zich boos over de enorme zojuist één van de slechtste seizoenen politiemacht, die al uren voor het grote De paus was zijn tweede dag in New York in alle vroegte begonnen met een gebe dsdienst in St. Patrick's cathedral. Daarna verbleef hij ruim een uur in Madison Squa re Garden, waar een ontmoeting met de Twintigduizend kinderen produceerden twintigduizend scholieren uitgroeide tot een enorm aantal bij een ontmoeting met een opgetogen happening, de paus in Madison Square Garden in Vervolgens was het tijd voor herstel van New York, hetgeen hem ertoe noopte zijn een oude New Yorkse traditie, de "ticker- toespraak even te vergeten en met een tape-parade" op Broadway en Fifth Ave- armgebaar te reageren. nue, waartoe de New Yorkers al in jaren van de laatste jaren heeft afgesloten. Ook beuren in de nog verlaten straten ver paus Paulus VI had hier veertien jaar gele- scheen, en over het feit, dat het stadsbe- den na een bezoek aan de Verenigde Naties stuur voor deze gelegenheid een grote de mis opgedragen. New Yorkers die ook schoonmaakploeg naar de wijk had ge- toen van de partij waren, herinneren zich stuurd. „Als de paus elk jaar even komt, een nogal kille plechtigheid, voornamelijk wordt het hier nog mooi", zei een buurtbe- in het Latijn. Volgens hen vormt die herin- woonster. nering een scherpe tegenstelling tot de Maar toen de paus uiteindelijk arriveerde vreugdevolle, slechts met het hoognodige bleek hij ook hier in staat de mensen even Latijn doorspekte plechtigheid, die door de zorgen van alle dag te laten vergeten, tachtigduizend mensen werd bijgewoond. „God bless that man", gevolgd door een Er werd veel gezongen, onder meer ook langgerekt "Oh yeah", riep een vrouw van uit een van de ramen van een zwaar ver waarloosd pand. Een oudere dame, die plot seling een microfoon voor de neus en een tv-camera op haar gericht kreeg, kon niets uitbrengen. „Het lijkt wel of u gaat huilen", zei de verslaggever. Ze knikte en de tranen rolden over haar wangen. „Halleluja" werd er gezongen, en iedereen deed mee. Ook in de Bronx waren zoals een jonge zwarte priester zei "de ratten even wegge jaagd" voor het bezoek van de paus. Hij sprak de hier grote Spaans sprekende ge meenschap in hun eigen taal toe. „Het sprankje vreugde en wellicht het beetje hoop, dat hij hier heeft gebracht, is waar schijnlijk het belangrijkste van zijn hele trip", aldus dezelfde zwarte priester. (Van onze correspondent ROGER SIMONS) LONDEN De vernedering die La- bour-leider Jim Callaghan gisteren op gelopen heeft tijdens het congres van zijn partij in Brighton, is die welke hij het meeste vreesde. De congresgangers hebben een voorstel van de linkervleu gel om in de toekomst alle socialisti sche verkiezingsbeloften over te laten aan het nationale partijbestuur, in plaats van aan de partijleiders en an dere leden van de parlementaire frac tie. goedgekeurd met een ruime meer derheid van stemmen. Deze revolutionaire maatregel zou onver mijdelijk tot gevolg hebben, dat de inhoud van Labours verkiezingsmanifest extreem links georiënteerd wordt. Meer gematigde socialistische afgevaardigden zijn bang, dat hun trQjuwe kiezers dit niet goed zul len vinden. Alhoewel de aanhangers van extreem linkse hervormingen, onder wie ex-minis ter Tony Benn, dus een tweede overwin ning behaald hebben op de conservatieve fractie van partijleider en ex-premier Jim Callaghan, zal het nog minstens een jaar duren, eer de nieuwe maatregelen toege past kunnen worden. Een socialistische commissie van onderzoek zou beide voor stellen het andere betreft de herbenoe ming van oude Lagerhuisleden door plaatselijke afdelingen van de partij tot kandidaat in nieuwe parlementaire ver kiezingen nog eens grondig bekijken. Pas wanneer ze haar zegen gegeven heeft. kunnen er definitieve regels gemaakt worden tijdens één van de volgende jaar lijkse partijcongressen. In de Britse La- bour-partij gebeurt het vaak, dat bepaalde beslissingen, genomen tijdens het jaarlijks congres, nadien weer geschrapt worden. Labour wordt gesteund door 52 vakbon den, die voortdurend meer invloed krij gen en ook voortdurend linkser worden. Zij hebben nu het gezag van de gematigde ex-premier Jim Callaghan, ernstig onder mijnd en door hun intern gekibbel ernsti ge schade toegebracht aan het publieke imago van de Labour-partij. Callaghan is evenwel nog niet van plan de strijd op te geven en de weg naar het leiderschap vrij te maken voor de gewezen edelman, Tony Benn, die daar met ongeduld op zit te wachten. Strauss verliest proces BOCHUM (DPA) Frans Josef Strauss, de kandidaat van de CDU/CSU voor het kanselierschap van de Westduitse Bondsre publiek, mag niet meer proberen de schuld van recente demon straties tegen Strauss in de schoenen van de SPD te schuiven. Tot deze uitspraak kwam woensdag een rechtbank in Bochum, in de Westduitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Strauss was tijdens een verkiezingsoptreden op 14 september in de steden Keulen en Essen geconfronteerd met demonstraties tegen zijn persoon. De demonstranten bekogelden hem onder meer met eieren. Strauss beweerde nadien, dat de partijsecreta ris van de SPD, Egon Bahr, dë „aanstichter van de door de SPD geleide en opgeladen rellen" was. Jackson in ziekenhuis Beiroet (UPI) De vredesmissie van de Amerikaanse ne gerleider ds. Jesse Jackson in het Midden-Oosten is gisteren abrupt onderbroken omdat hij met maagklachten in een zie kenhuis moest worden opgenomen. Volgens medewerkers van Jackson is- zijn toestand niet ernstig. PLO-leider Yasser Arafat zocht Jesse Jackson later op in het ziekenhuis. Zij spraken tien minuten. Medewerkers van Arafat zeiden dat de twee alleen over de gezondheidstoestand van Jackson spraken. Hun politieke gesprek is uitgesteld tot de Amerikaanse zwarte leider zich beter voelt. Wapendiefstal bij Franse legeroefening DIJON (UPI) Een grote Franse militaire oefening, die giste ren onder de Naam Saóne 79 is begonnen, heeft een onbedoelde start gehad, omdat dieven er met de wapens van een legerafde-. ling vandoor waren gegaan. De politie wierp wegversperringen op, in de hoop het voertuig met de wapens te onderscheppen, maar dat had geen direct resultaat. Om hoeveel en wat voor soort wapens het gaat, is niet gezegd. Amnesty: martelingen in Paraguay LONDEN (Reuter) Amnesty International, de organisatie die ijvert voor het naleven van de rechten van de mens, heeft ver klaard het hooggerechtshof van Paraguay bewijsmateriaal te hebben overhandigd dat drie leden van de communistische par tij van Paraguay door de politie zijn doodgemarteld. Het gaat, aldus Amnesty, om de secretaris-generaal van de com munistische partij van Paraguay, Miguel Angel Soler, en twee leden van het Centraal comité van de partij, Derliz Villagra en Ruden Octavion Gonzales Acosta. Alle drie stonden te boek als Rol schaatsen voor een kwartje In de Chine se stad Kan ton is een ware rage voor rol schaatsen aan de gang. Plaats van handeling is het Culturele Park in de stad. Om de kosten be hoeven de jongelui het niet te laten, want men kan er rol schaatsen huren a rai- son van een kwartje. Eerste dode Belfast na bezoek paus BELFAST (AP) Etn vrouw van middelbare leef tijd is gisteren, toen zij de deur opende, door een jonge man doodgeschoten, zo heeft de politie bekendgemaakt. Zij was het eerste slachtoffer van het politieke geweld in NoordIerland sedert het be zoek van de paus, die in Drog- heda had gepleit voor beëindi ging van de moorden. Croes brengt Maduro ten val ORANJESTAD (ANP) De waarnemend gezagheb ber van Aruba, Urban o Ma- duro wil aftreden, omdat MEP-leider Betico Croes hem onheus behandeld heeft en hem zelfs een duw heeft gegeven, zodat hij op de grond viel. Dit alles is gebeurd in een res taurant op Aruba tijdens een woordenwisseling bij de uit gang. Croes heeft achteraf zijn excuses aangeboden en ver klaard, dat hij „wat gedron ken" had, hoewel hij dat niet als excuus wilde aanvoeren. Dichten olie- spuiter mislukt MEXICO CITY (AP) Een bestuurslid van de Mexicaanse oliemaatschappij, Perrlex, heeft bekend gemaakt dat Mexi caanse oliearbeiders een her nieuwde poging hebben moe ten staken om de reeds vier maanden spuitende oliebron in de Golf van Mexico in be dwang te krijgen. Apel: crisis in NAVO, als SALT II uitgesteld wordt WASHINGTON (AP) De Westduitse minister van de fensie, Hans Apel, heeft in Washington gezegd dat een langdurig uitstel van goedkeu ring of een verwerping van het SALT li-verdrag door de Amerikaanse Senaat, een poli tieke krisis binnen de NAVO ten gevolge zal hebben. Volgens Apel wil de NAVO in december een resolutie aanne men, die oproept tot het in produktie nemen van de zoge naamde tactische lange-af- standskernwapens en die voorts de Sowjet-Unie oproept tot verdere onderhandelingen over wederzijdse wapenver mindering. In ELSEVIER praat justitie minister De Ruiter over zijn zedelijkheidswetgeving. „Als je het in historisch perspectief beziet, zijn we weer terug bij af. Men probeerde vroeger ex cessen met verboden uit te sluiten, maar we zijn langza merhand gaan bezien dat een wetgever die te ver gaat, ei genlijk het omgekeerde be reikt van wat hij beoogt". El ders de vraag wat de indus triebond FNV heeft gedreven tot zijn „zelfmoordactie" tegen Shell. „In de wandelgangen wordt gewag gemaakt van de frustraties van districtbestuur der Piet Scheele, die er nog nooit in is geslaagd een indus- trieële actie bij Shell van de grond te krijgen. Is dat het antwoord: de frustraties van een districtbestuurder? Ja, zegt men in de wandelgangen, dat is het antwoord. Althans de di recte aanleiding". Ook een ge sprek met Edward Kennedy: „De sleutel tot de kracht van dit land is het weer gezond maken van Amerika en het Amerikaanse vrije marktsys- teem. Ik denk, dat dat niet al leen de sleutel is voor onze economie, maar ook voor onze militaire macht en onze poli tieke instellingen". Voorts een analyse van tien jaar „Samen op weg" en de vraag of de vor ming van een grote protestant se kerk nóg wel wenselijk is. Dominee Ruitenberg: „We zien er geen vernieuwing in. Dit organisatorisch op weg zijn met het oog op samensmelting kan niet veel meer opleveren dan een protestantse CDA in het kerkelijke vlak". NIEUWSNET voorspelt dat op langere termijn de huidige'wo- ningmarkt wëer zal stijgen. „Voor degenen die een eigen woning bezitten en op dit mo ment geen dringende reden hebben om die te verkopen, is het een geruststellende ge dachte. We hoeven niet bang te zijn hoge lasten te moeten betalen voor iets dat in de toe komst steeds minder waard zou blijken te zijn". Bij de stel ling dat de pensioengerechtig de leeftijd 60 jaar moet wor den, de waarschuwing: „Ver vroegd uittreden wordt teveel in het licht bezien van de werkgelegenheid, terwijl er aan het welzijn aan de oude ren totaal niets wordt gedaan". Voorts een gesprek met de grondvester van de Olym pische Spelen Gehandicapten Sir Guttmann: „Ik kan u uit eigen waarneming zeggen dat de apartheid in de sport in Zuid Afrika op het ogenblik veel minder is tussen blanken en zwarten dan tussen zwarten en kleurlingen. Ik heb meege maakt, dat er een uitstekende sportman, een kleurling, werd geweigerd als lid van een zwarte sportclub". Ook wordt gepraat met voorzitter Tiel- man van het Humanistisch Verbond die PvdA en VVD nader tot elkaar wil brengen. „Onze ervaring is, dat in de praktijk met onze PvdA-VVD- D'66 leden heel goed een maatschappelijk programma te maken valt. In het Humanis tisch Verbond vind je feitelijk al jaren een platform waar so cialisten en liberalen elkaar ontmoeten". De HAAGSE POST laat Shell- directeur Meïjers aan het woord over de stakingen en zijn gevolgen: „Wij arrogant? Als je nou weet dat Shell een stevig bedrijf is, dat intern nogal een stevige structuui heefi, dan is dat ook een gege ven voor de industriebond FNV? Dat moeten ze toch in- schappen? Dan moet je niet dat bedrijf uitzoeken om te staken. Dan heb je gewoon de verkeerde gepakt". Elders be vestigt een commentaar deze visie. „Acties eerst bij middel grote, goed florerende petro chemische bedrijven zouden mogelijk wel de achterdeur hebben opengekregen". Een gesprek tenslotte met psy choloog Schouten van de AVRO serie over assertiviteit. „Dat ze dit doen, is voor mij een volkomen maffe zaak. Dat zo'n truttige, ontzettend bange omroep die voortdurend plat te, makke paden betreedt, nou juist op mij af kwam VRIJ NEDERLAND laat een moderne ondernemer bedrukt zeggen: „Helaas, zeven jaar strategische planning in VNO verband is in een keer door Shell van de kaart geveegd. Zij hebben fatale fouten ge maakt. Ze hebben de vakbond platgewalst. Ze hebben de te genstelling tussen werkwilli gen en stakers aangewakkerd. Ze hebben de zwijgende meer derheid gemobiliseerd, maar dat kan als een boemerang werken". Voorts een verken nend artikel over het pro bleemgebied Oost Groningen. „De arbeider hier voelt zich vernederd, achtergesteld bij het westen. Hem is tientallen jaren gezegd wat hij moet doen en wat hij moet denken, en er is hem tientallen jaren verteld, dat hij een lui is. Ik heb het gevoel, dat de Groninger hon derd keer murf geslagen kan worden, maar net niet de hon- derdeenste keer". VVD-ka- merlid De Korte ziet voorlopig geen samenwerking met de PvdA in het verschiet, „tenzij in een nationaal kabinet, maar dat kan alleen als de zaak werkelijk in de soep draait en dat is niet iets waarna je moet streven". DE TIJD praat met voorzitter Ester van de industriebond CNV. „Ik vind dat je de weg van het overleg eindeloos moet afwandelen. Wat je door middel van overreding tot stand brengt blijft namelijk veel hechter in de samenle ving geworteld dan hetgeen je via stakingen afdwingt". Over de vermeende vrijage tussen VVD en PvdA schrijft het blad: „Zonder enige vreugde moet worden vastgesteld, dat ook de gezamenlijke afweer van PvdA en VVD van de me-> thode van politiek bedrijven door het CDA geen nieuwe partijpolitieke verhoudingen kan scheppen". Ook een analyse van een jaar paus Jo hannes Paulus II. „In het eer ste jaar van zijn pontificaat heeft de nieuwe paus op over rompelende wijze de divisies van de kerk gemobiliseerd, maar de strategie waarmee hij die divisies wil gebruiken, is nog onduidelijk". Voorts een interview met doctor S. Derk- sen die zojuist is gepromoveerd op een proefschrift over „Vre- desopvoeding". „Ik verwerp' theorieën die tot nu toe opgeld deden. Sommigen zeggen: de oorzaak van oorlog ligt in de mensen. Zo kom je bij het tra ditionele christendom terecht, waar oorlog een gevolg is van de zonde of wat dan ook. Dan kun je wel ophouden. Een ge sprek tenslotte met de compo nist Louis Andriessen. „Het CDA heeft ook een leuke kant. Ik waardeer het dat op CRM van oudsher bemand door KVP'ers niet de grootste platvloerse klompenlopers worden gezet". Een commentaar in HER VORMD NEDERLAND stelt: „De nieuwe door Shell geïn troduceerde stelregels zullen, als ze niet unaniem door de Verenigde Nederlandse On dernemers worden afgekeurd, leiden tot een jungleachtige sfeer in de arbeidsverhoudin gen en de saménleving een grimmig aanzien geven". El ders noemt Arie Groenèvelt de staking bij Shell uitstekend geslaagd. „De resultaten zullen we op een ander moment wel een keer tellen. Mensen zijn veel te ongeduldig. Vakbond sbestuurders hebben een ding altijd geleerd: geduld uitoefe nen". Ook een groot gesprek met CDA-defensie strateeg Henk Neuman. „We moeten de gevechtsfunctie van het kernwapen langzamerhand verlaten en de afschrikkingsa- functie laten bestaan. Maar dat kan nooit helemaal. Je kunt een wapen nooit losmaken van zijn gevechtsfunctie. Je kunt er niet mee afschrikken als het niet ook bruikbaar is". CDA-fractieleider Lubbers daarentegen over het rapport Neuman: „Dat er hoe dan ook niet te ontkomen valt aan een stuk modernisering en uitbrei ding van kernwapens, acht ik geen juiste invalshoek. Er wordt teveel uitgegaan van een defaitistische houding ten aanzien van wat er in het kernwapenopverleg te berei ken valt". PIET SNOEREN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 15