Franse schrijver Huysmans van satanische extase tot gregoriaans gezang feo KRO begint met drie nieuwe series TERUGBLIK TELEVISIE VANAVOND TELEVISIE WOENSDAG RADIO VANAVOND RADIO WOENSDAG •ADIO/TELE VISIE LEIDSE COURANT DINSDAG 2 OKTOBER 1979 PAGINy Er bestaat een theorie dat de nadering van een eeuwwen de algemene verwarring zou stichten, een behoefte aan decadentie en uitspattingen zich zou aandienen. De ge schiedenis zou daar de voor beelden voor leveren. Er zou ons in de komende jaren al dus nog een en ander te wachten staan. Die opvat ting zou in elk geval een verklaring kunnen vormen voor de hernieuwde belang stelling momenteel voor werk en leven van de Frans- Nederlandse schrijver Joris- Karl Huysmans, die alle vormen van excessen aan bad, uitprobeerde en be schreef. Weinige jaren voor zijn dood in 1907 kwam hij tot inkeer en trad hij in bij de Benedictijnen. Ook daar schreef hij schitterende boe ken over. Hiermee rondde hij tevens de theorie af, nl. dat het begin van een nieu we eeuw dan ook zou wor den gekenmerkt door een weerom zoeken naar zuiver heid. NOS-tv gaat te beginnen van daag (Ned. I 22.10 uur) drie uitzendingen aan deze auteur wijden onder de titel „Huys mans, decadent tussen duivel en God". Dit heeft een door wrocht werkstuk opgeleverd, waarvoor filmer Jonne Seve- rijn en eindredacteur Jan Ve- nema diepgaand spitwerk heb ben verricht. Zij lieten niet al leen kenners van het werk van Huysmans uitgebreid aan het woord, maar speelden ook diens levenssituaties na. Plaat sen, waar hij verbleef, schil derden zij tot in details. Zeker boeiende stof, maar niet zon der misgreep. De van huis uit katholieke Huysmans -zijn vader was il lustrator van religieuze boek werken- bekende zich op ze ker moment tot het satanisme, waarbij hij ook duivelse ere diensten bijwoonde. Het lag voor de hand om voor dit on derdeel de vertegenwoordiger van het Nederlandse satanis me in te schakelen. Deze wen ste echter alleen zijn mede werking te verlenen als hij op tv de kans kreeg een compleet beeld van de satanische activi teiten in Nederland te bieden, met als argument dat ons land dertien miljoen satanisten telt. Hij beperkt zich niet tot ver klaringen van dit soort alleen, maar laat ook een satanische mis opdragen, waarvoor de handelingen zijn ontleend aan de katholieke liturgie, waarin opvallende verschillen vor men het feit, dat de celebrant met de rug gekeerd naar het kerkvolk staat, en de rituele aanwezigheid van een naakte vrouw op het altaar. Ter verontschuldiging van deze overbodige beelden in de tweede aflevering voeren de makers aan de voorwaarde een meerwaarde aan het woord. Uit verschillende van zijn werken komt hij te voor schijn als een kwaadaardig man, zoals in „A rebours" (Te gen de keer) en „A vau leau" (Op drift). Op grond van een geloof zonder God probeert een van zijn romanfiguren een onschuldige knaap om te vor men tot een misdadiger. Toch is het een oppervlakkig oor deel hem een slecht mens te noemen. Hij werd geboeid door de nachtkant van de menselijke geest. Aangekomen bij de keerzijde van de normen mag men een bedreven misda diger een geslaagd mens noe men, een man die woekert met zijn (verkeerd gericht) ta lent, een gegeven waarover ook Simon Vestdijk zich in en kele essauys heeft uitgelaten. wikkeling als bij figuren als i Waugl poging om via occultisme Van 't Reve t gh. In e Huysmans in de kracht van zijn leven. Huysmans in de jaren van zijn bekering. van de satanisten tot mede werking aan dit programma, dat er niet geknipt zou worden in hun bijdrage aan deze film. Een weinig overtuigend ver weer, aangezien zij als zelf standige programmamakers geen inmenging hoeven te dulden van buitenstaanders. Voor het overige gingen de makers zorgvuldig te werk en bouwden zij aan de hand van interviews het portret op van een man die zich niet thuis voelde in deze wereld en in wiens levensinstelling het be sloten lag tot uitersten te ver vallen. In zijn boeken treft eenzelfde consequentie, een ontmaskering van wat hij als burgerlijke schijnwaarden aanmerkte. Van de vrouw moet hij niets hebben: „Zij verlangt van je dat je haar ge rieft op het moment, dat je je liever zou omdraaien en gaan slapen". Toch wijdde ene Anna Meunier zich aan hem tot haar smartelijke dood. Het banale naturalisme van Zola wees hij af. Hij zelf vond zijn kracht gelegen in een soort il lusionisme, het beleven van de hoogste vervoering aan de dingen door deze te doorden ken en te doorvoelen zonder deze aan den lijve te ervaren. In die richting ontwikkelde zich ook zijn werk. In Parijs bestaat een „Société Huysmans", een gemengd ge- met de kunst gelovigen en ongelovigen dooreen, die elk jaar in zijn naam samenkomen na een mis te hebben laten op dragen met daarbij hoogge stemde toespraken van geeste lijke sprekers. Zijn volledige werken worden bewaard in een Benedictijner abdij en er wordt bij gelegenheden ook graag uit zijn boeken geci teerd. Toch was hij een schrij ver zonder fantasie. Hij kon geen verhalen verzinnen, schreef altijd over zijn per soonlijke belevenissen, waarbij hij geen enkele ervaring hoe decadent ook schuwde. Hij diepte deze alle tot op de bo dem uit. Zo sprong hij ook on| Hij verfoeide de maniertjesstijl en tastte diep door in de schil derdrift van de toenmalige modernisten. Zeker heeft hij bewerkstelligd, dat de moder nisten breder begrip ontmoet ten. John Sillevis, conservator aan het Haags Gemeentemu seum, geeft als zijn mening, dat de nieuwe schilderkunst zonder zijn kritieken minder snel aandacht gekregen zou hebben. Vertalers van zijn werk in het Nederlands gaan uitgebreid in op die invloeden van zijn werk. Wijzen ook op de bete kenis ervan voor de literatuur, in ons land destijds bijv. de die dageif. Tachtigers, het verlenen van zwarte kunst tot over de grens der normen te geraken, stuit ook Huysmans op de religieuze mystiek waarvan een kerk als de katholieke in heden en ver leden vele beoefenaren telt, een onmetelijke ruimte waarin de geest verloren gaat en tege lijk zichzelf hervindt. In „En route" (Op weg) beschrijft hij zijn geestelijke ervaringen tij dens retraites in een Benedic tijner klooster en in „La cathe- drale" gaat hij nog een stap verder, meldt hij het samen vloeien van geestelijke en li chamelijke geneugten in zijn pas gevonden vormen van ge loofsbeleving. Ook hierin overdreef Huysmans, zoals hij zijn hele leven deed. Meer dan in alles zich met de middel maat tevreden te stellen, wen ste hij verzwolgen te worden door het allesvervoerende, het tot in de nieren voelbare zijn. Een jaar voor de eeuwwende, trad hij als lekebroe- daar schreef hij „L'Oblat" en „Les foules de Lourdes" bei de een weerslag van intense onthechting en vervulling van zijn diepste hang naar extase tevens. Veel mensen hebben minder omweg nodig om tot geloof te komen. Huysmans met zijn aard van de zwelger zocht al les te doorvorsen. Als kijker kan men hem volgen op die weg langs verwerpelijke ver schijnselen en satanische non sens, waardoor nochtans men sen kunnen worden aangepakt in hun streven het wezenlijke van het aardse zijn te achter halen. Op genoemde satani sche misgreep na krijgt men dit alles te zien in een diepgra vend filmverslag, dat eindigt met gregoriaans gezang in go- thische gewelven, het eind punt van Huysmans levens gang. TON OLIEMULLER scherm in het oog De KRO begint vanavond met drie nieuwe series: de dertien- delige jeugdserie 'Duel in de diepte', gevolgd door 'Het ongeluk' en ten slotte 'Alle zegen komt van boven'. Deze laatste tv-serie Is van Pieter de Rosa, die onder het pseudoniem Neil Boyd een aantal humoristi sche romans schreef over zijn belevenissen als jonge kapelaan in het begin van de jaren vijftig. David As- key bewerkte deze verhalen tot een tv-serie die in Enge land erg veel succes had. In het eerste deel, 'De vuur doop', ziet men o.m. Arthur Lowe die men zich kan her inneren als kapitein Main- waring in de serie 'De schut ters'. In deze serie geeft hij gestalte aan pastoor Dudd- leswell. Deze pastoor krijgt in deel I de jonge kapelaan Neil Boyd toegezonden; Boyd moet de pastoor assis teren en tot zijn vuurdoop behoort ook het afnemen van de biecht. Ned. II, 21.55 uur. Duel over schreven, begint met nogal veel lawaai, in dubbele betekenis, rond het popzange resje Sylvia Sommer. Zij is overwerkt, krijgt plotseling geen toon meer uit haar keel en wil naar huis. Haar mana ger geeft het meisje haar zin en zelfs meer dan dat: Sylvia mag naar Bonaire om in alle rust zichzelf te worden. In deze eerste uitzending komt van rust nog niet veel ook later niet en krijgt de kijker een aardige indruk van het ge beuren rond een popoptreden. Met leuk spel van Lidy Sluiter als het overspannen zangeres- Het ongeluk Met een fatale autobotsing, waarbij een zeer uiteenlopen de groep mensen betrokken is, begint de achtdelige Engelse t.v.-serie 'Het ongeluk'. Voor de slachtoffers, vier studenten die aan het begin van hun va- cantie staan, een effectenma kelaar, een chauffeur, een winkelmeisje, een gevangene en zijn bewakers en een on derwijzer heeft het ongeluk grote persoonlijke gevolgen. In deel 1 van deze serie zien we hoe de gevarieerde groep voor het eerst met elkaar te maken krijgt. In de volgende delen staan steeds een of meer van de bij het ongeluk betrokken mensen centraal. Ned. II, 20.27 uur. De Paus Brandpunt brengt een extra uitzending in samenwerking met RKK over de rede die de Paus vanavond zal houden in de algemene vergadering van de Verenigde Naties in New EO-jongerendag Zaterdag 29 september hield de EO haar vijfde jongeren dag. Een verslag van deze ma nifestatie wordt vanavond uit gezonden. Ned. I, 19.30 uur. Voor de kinderen Van morgenmiddag af zijn Bob van Leeuwen en Bert der Linden (alias Koos Amerongen en Joris Dirks) weer aanwezig met hun maan delijkse televisieprogramma van de NCRV 'De Grote Klok'. In deze uitzendingen komen allerlei onderwerpen aan bod, die meer of minder actueel zijn. Sjoerd Kuyper en Jacques Vriens (hij kreeg dit jaar de Zilveren Griffel voor zijn kinderboek 'Zondagmor gen') schreven de teksten voor 'De Grote Klok'. Op het pro gramma voor woensdagmid dag staat verder: de Kinder boekenweek, de SOS-kinder- telefoon en 'De Paardenkamp', het rusthuis voor paarden in Arthur Lowe, bekend als cap tain Mainwaring uit 'Daar ko men de schutters', is vanaf vandaag wekelijks te zien als Father Duddleswell in 'Bless me Father'. NEDERLAND 1 Nieuws voor slechtho renden Sesamstraat Paspoort voor Joego- 18.55 EO 18.59 19.30 20.50 21.24 NOS 21.37 21.55 22.10 22.55 Land inzicht, quiz EO-Jongerendag 79 Tijdsein, actualiteiten Tenslotte Journaal Den Haag Vandaag Beeldspraak (J.-K. Huy smans, auteur) Journaal NEDERLAND 2 Nieuws voor slechtho renden Journaal Sinbad de zeeman, te kenfilmserie Duel in de diepte, jeugdserie, afl. 1 Journaal Accident (Het onge luk), TV-serie, afl. 1 (Departure Point) Brandpunt Bless me Father (Alle zegen komt van bo ven), TV-serie, afl. 1 (Baptism of Fire) De Paus in New York Journaal •how 22.55 Das Melstorwerk (Bartoks wonderbare Mandarijn) 23.15 Journaal DUITSLAND 3 WDR 18.00 Seflam8traa»e. 18.30 Cur algebra. 19 Fenster rur 21.00 Momenta 21.15 Dave Allen Show 22.00 Immer arger mit... 22.30 Hflferufe (partnerproblems 23.15 Journaal ENGELAND BBC 1 18.45 Disco Championships. 18 Spel zonder grenzen. 20.30 Last of the Summer Wins 21.00 Journaal 21.25 Horse of the Year Show 22..45 Question Time, quiz 21.00 Rhoda, TV-aerie BELGIE NED. 1 18.00 Achille. 18.05 8esamstr« 18.30 Open school. 19 T| Train. 19.05 Humanists Verbond. 19.35 Morg] 19.45 Journaal. 20.10 André Bialek in Concert 20.55 Zal ik «wens wat vragi bloed dokter? (Hart ten) DUITSLAND 1 Lucca und Fagioli cotti al liasco). 18.40 Kommissariat 9. 19.15 Hier und Haute. 19.45 Zwischen Ostsee und Thüringer Wald (Wismar). gegen Bennett) DUITSLAND 2 unwahrscheinlichen 18.20 Die Abenteuer des Lemi Gulli ver, tekenfilmserie. 18.45 Oskar, die Supermaua, te kenfilmserie. 19 Journaal. 19.30 Vierzehn Stunden (Fourteen Hours), speelfilm (1951). 21.00 Journaal 21.20 Deutachland, waa 1st das? (De twee Duftslanden) 22.10 Neues aus Transkastanlen, 21.45 Jij of wij, apelprogramma 22.15 Journaal BELGIE NED. 2 20.10 Allemaal beestjes li 20.40 Potter, TV-serie (Wheels thin Wheels) 21.05 l'lnnocente, speelfilm (1971 BELGIE FRANS 1 18.15 Zigzag, apelprogramma. 10: Tribune économique et i ciale (FGTB). 19 Point i mire. 19.15 Antenne-Sc 19.30 Journaal. 19.55 Pc tout l'or du Transvaal, T serie, afl. 1. 20.50 Document F 21.50 Vidéographie (Média Shut New York - Moscou 2235 Journaal BELGIE FRANS 2 i Een scène uit 'Het Ongeluk', waarvan de KRO vanavond het eerste deel uitzendt. Het nieuwe televisieseizoen bloeide gisteravond niet direct als een roos open. Bij de NCRV was er nauwelijks iets van te merken, want het par tijtje mini-voetbal kon nauwe lijks een verrassing worden genoemd en „The streets of San Francisco" kenden wij al lang. Verder was er dan nog „Chantage", een televisiespel van de Canadese televisie, dat in het bijpassende politieke en publiciteitswereldje speelde: een onderhoudend gevalletje, dat echter geenszins door ori ginaliteit overrompelde. Aan de andere kant was „het eerste maandagse avondje AVRO", dat wel. En daar werd begonnen met Maria Speermalie, een Belgische tele visie-serie in zes delen naar de roman van Herman Teirlinck. Het was een co-productie van de BRT en de AVRO, die al qp het Vlaamse scherm is ver schenen, zodat ook voor een goed deel van de Nederlandse kijkende mensheid de nieu wigheid er ongetwijfeld wel af was. Wie de zaak voor het eerst onder ogen kreeg moet het dunkt mij zijn opgevallen,, dat 'het een uitermate traag verlopende om niet te zeggen slepende affaire is. Er wordt geacteerd met een soms wat komisch aandoende nadrukke lijkheid en ook wat de ensce nering en regie betreft is het iets te duidelijk waarneem baar, dat het alles „afgespro ken werk" is. Bij deze stand van zaken duurt een uur wel erg lang. Om over zes afleve ringen nog maar niet te spre ken. Van een erg bemoedigende start kon dus niet worden ge sproken. Maar ik geef toe, dat andere omroepen nog van on geduld staan te trappelen. HERMAN HOFHUIZEN V kunst en kunstenaars Pulchri Studio, Lange Voor hout 15 Den Haag, houdt van 6 t/m 28 oktober de Najaarsten toonstelling van schilderijen, grafiek, aquarellen, tekenin gen en beeldhouwwerk van leden. Van 6 t/m 25 oktober wordt een tentoonstelling ge houden van schilderijen en aquarellen van Paul van Ee- den en exposeren Nic Blans, Kees van Bohemen, Maarten van Dreven, Jurjen de Haan, Ton Klop, Hans van der Lek, Bob Lens en Gerard Wensma ieder een schilderij, gewijd aan het onderwerp: water. De Bondsgalerie van de Bond van Nederlandse Ama teurfotografen toont van 5 t/m 28 oktober een serie foto's van de Haarlemse amateurfoto graaf The Kelderman. Ornis Internationale Galerij, Javastraat 17 Den Haag, expo seert van 6 oktober tot 4 no vember schilderijen en grafiek van Chaja Polak. NEDERLAND 1 NOS 13.00 Nieuws voor slechtho renden NCRV 15.30 Jan, de muzikant, pop- penfilm 15.35 De Oma van Sebasti- aan, jeugdserie, afl. 1 15.50 De grote klok, jeugd- magazine 16.50 Een kind is ook een mens, kindercabaretse- NEDERLAND 2 NOS 13.00 Nieuws voor slechtho- renndden DUITSLAND 1 12.55 Presseachau. 13 Jour naal. 16.10 Journaal. 16.15 Sterne die vorüberzogen (Kan Valentin). 17 Eskim( film. 17.50 Journaal. DUITSLAND 2 wing). 17 Journaal. 17jl Flambards, TV-sorle (L •en Russell sterft). 17i] Die Drehscheibe. ENGELAND BBC 1 6.38 Open University. 9.05 Schi TV. 9.58 Let's go (Bui Number. 17.05 John ven's Newsround. Grandad. 17.35 Tekenfilm 17.40 Journaal. 17.55 Repj ting England. BELGIE NED. 1 en 2 |t HILVERSUM 1 AVRO: 18.11 Radiojournaal. en zessen. P.P.: 18.50 Uitzend i de BP. KRO: 19.00 Kerk ii (19.00 Liturgie en Kerkm Scharzwaldmadel. 20.30 (S) Van Bo- raedway tot Carre. 21.02 (S) BLoes- sems van vuur. 22.02 (S) AVRO's Sportpanorarna. 22.45 AVRO-Acade- mie. NOS: 23.00 (S) Met het oog op morgen. VARA: 0.02 (S) Elpee tuin. 1.02 (S) Groot licht. 5.02 (S) Truck. VOO: 7.03 (S) Ook goeie morgen. HILVERSUM 2 18.20 HUM. VERBOND: 18.20 Na vlj- Elpee t 21.15 (S) Spektakel. 22.20 Overt HILVERSUM 3 VPRO. (Met voorbeeld. 12.03 Het op tafel. 13.03 Welingelichte kringen. 13.30 Spannende sprookjes. 14.02 Achterwerk). EO: 14.20 (S) Radlo- kleuterkrant. 14.45 (S) Open Huls. 16.02 (S) ÊO-Metterdaad, zending en Operette. 16.00 Nou, d hoorspel. 16.30 L 11.02 Bij- 17.24 Mededelingen SOS- KRO: 7.02 (S) Des Engef 9.03 (S) Van negen t twaalf. 12.03 (S) De Noj Show. 14.03 (S) De Th[ Stokkink Show. 17.03 f VARA: 7.00 Nws. 7.10 Och tendgymnastiek. 7.20 De Wekkerradio. (7.30, 8.00 en .'mcA 8.30 Nws.). 9.00 Gymna- ii»ru stiek. 9.10 Waterstanden. NOS: 9.15 Werkbank. VARA: 9.25 Keuren en kiezen. 9.50 Hoor Haar! 11.10 Schoolradio. 11.30 Kootwijk - Centraal. OVERHEIDS VOORLICHTING: 12.16 Franco huls. 12.26 Mededelingen voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.36 Dingen van de dag. 13.00 Nws. 13.11 Koot wijk - Centraal, vervolg. 13.30 Oude Schoolliedjes. 13.50 Kinderen een kwartje. 14.30 Leef-tijd genoeg. 15.30 NCRV: 7.00 Nws. 7.02 I levende woord. 7.10 Preludium. 9.00 Nws. 9.1 (S) Orkestpalet. 12.00 Nw 12.02 (S) Tafelmuzlek. (12.02 Piari werken uit de Romantiek. 12.3 memorlam. 13.30 Platennleuwl 13.55 (S) Zojuist verschenen. 14.1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 2