onden vermijdt klippen
p Rhodesië-conferentie
p
deTijd
Carter niet
opzij voor
Kennedy
m
li
m
m
Buitenland
Onenigheid in
Vtugabe's
guerrillabeweging
n
HP
NIEUWSNET
Overval Koerden op radiostation
Prinsjesdag op tv
IH
LEIDSE COURAh
DONDERDAG 13 SEPTEMBER 1979
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Handige Britse
diplomatie heeft al vast
voorkomen, dat de Rhodesi-
sche conferentie vroegtijdig
zou te pletter lopen op de ge
vaarlijke klippen van haar
eigen agenda. Voorzitter
Carrington, de Britse minis
ter van Buitenlandse Zaken,
is erin geslaagd de bezwaren
van het Patriottisch Front
inzake punt 1 van de agen
da, een nieuwe grondwet
voor Zimbabwe, tijdelijk uit
de weg te ruimen.
De drie delegaties zijn het nu
roerend met elkaar eens, dat
zij in het Lancaster House van
Londen grondwetgevende be
sprekingen zullen voeren. Zo-
ara op dat terrein een akkoord
bereikt is, komt de delicate
kwestie van de overgangsperi
ode aan de beurt. Men bedoelt
hiermee de tijd onmiddellijk
vóór de internationaal erken
de onafhankelijkheid van
Zimbabwe. Het, ligt voor de
hand, dat zowel de huidige
zwarte premier, bisschop Mu-
zorewa, als de Frontleiders,
•Nkomo en Mugabe, de baas
zullen willen spelen.
Het Patriottisch Front wenst
tijdens de onderhandelingen
vooral aandacht te besteden
aan een wapenstilstand, de op
richting van een nationaal le
ger, het handhaven van de
orde, en nieuwe verkiezingen.
Muzorewa van zijn kant zegt,
dat hij alleen naar Londen ge
komen is voor gesprekken
over de grondwet van Zim
babwe. Ondanks deze tegen
stellingen zijn de Britten er
toch in geslaagd een tijdelijke
vorm van eensgezindheid tot
stand te brengen, zonder dat
één van beide Afrikaanse de
legaties zware concessies heeft
moeten doen.
Volgens de Britten hoeft het
Patriottisch Front er niet meer
bang voor te zijn, dat de Lon-
dense conferentie beëindigd
zal worden zonder bespreking
van de punten die het zo be
langrijk vindt. Dankzij de
handigheid van Lord Carring
ton is die moeilijkheid uit de
weg geruimd.
Beide Afrikaanse delegaties
beschikken nu over de tekst
van de grondwet, die door
Londen voorgesteld wordt.
Het ontwerp stemt in grote
trekken overeen met de huidi
ge grondwet van Zimbabwe-
Rhodesië, behalve wat het
veto-recht van de blanke min
derheid betreft. Ook zouden in
het Parlement van onafhanke
lijk Zimbabwe minder zetels
gereserveerd worden voor de
blanken dan momenteel het
geval is onder het regime-Mu-
zorewa.
Mugabe
(Van onze correspondent
John Borrell)
USAKA Een groep oudere partijleden
militaire leiders van Mugabe's ZANU
Zimbabwe's Afrikaanse Nationale Een-
eidspartij) wordt nu al weer achttien
laanden gevangen gehouden in Mozambi-
ue. Zij hebben onlangs een document van
pagina's uit de gevangenis weten te
nokkelen. De inhoud hiervan is ter kennis
ebracht van de presidenten van de vijf Af-
ikaanse Frontlijnstaten en van de Britse
egering. Het document toont aan dat er
rnstige meningsverschillen bestaan binnen
e partij en het werpt een nieuw licht op de
oortdurende onenigheid binnen het Patri-
ttisch Front.
'otde samenstellers van het document behoren
!igere leden van het centraal comité zoals
are Gumbo, Mukudzei Mudzi en Henry Ha-
ziripi, maar ook militaire leiders die vroe-
een toonaangevende rol hebben gespeeld
als Elias Hondo en Dzinashe Machingura.
inuari 1977 werden bijna 12 militaire leiders
irresteerd door de ZANU. Kort daarna wer-
overgedragen aan de regering van Mo-
ibique. Het hoofd defensie van de ZANU,
josiah Tongogara, had hen ervan beschuldigd
kt ze oppositie voerden tegen het leiderschap
in Robert Mugabe.
zes leden van het centraal comité werden
in jaar later opgepakt, omdat ze sympathie
iden voelen voor de gearresteerde militaire
iiders; zij zouden verder voorstanders zijn van
samensmelting van de ZANU en de ZAPU
Jimbabwe's Afrikaanse volkspartij) van Jos-
la Nkomo. Op verzoek van Mugabé worden
ten nog steeds vastgehouden door de autori-
an Mozambique,
it uit de gevangenis gesmokkelde document
lagt de titel „De waarheid over de huidige
isis binnen de ZANU en de opkomst van een
ijd op twee fronten"; het geeft een uitvoerig
verslag van de problemen waar ZANU mee te
kampen heeft en komt tot de conclusie dat de
partij nu meer verdeeld is dan ooit.
De samenstellers beweren dat er een groeiende
ontevredenheid bestaat over het feit dat de le
den van het centraal comité niet door echte
verkiezingen worden gekozen, maar door een
systeem van coöptatie (Dit houdt in dat de
reeds zitting hebbende leden de nieuwe leden
kiezen). Hierdoor ontstaan er kleine mach
tsconcentraties binnen de partij.
Het document stelt dat de partijleiding maar
heel zelden weet wat er zich binnen deze mach
tsconcentraties eigenlijk afspeelt. Het pleit
daarom voor een gecentraliseerd controlesys
teem om zo toekomstige scheuringen binnen de
partij te voorkomen.
In het document wordt felle kritiek geleverd
op de wijze van oorlogvoering. De guerrillastrij
ders die uit Mozambique naar Zimbabwe-Rho-
desië worden gestuurd, zouden slecht opgeleid
en onvoldoende uitgerust zijn.
Het Zimbabwe Afrikaans Nationale Bevrijding
sleger van de ZANU, de ZANLA, wordt geleid
alsof het een privé leger is. Er is, volgens de sa
menstellers van het document, een vooropgezet
plan om militaire robots te kweken. Men zou
zulke ondemocratische methoden gebruiken om
de vechtende soldaten een blijvende angst in te
boezemen.
Na de arrestatie van Gumbo en de andere le
den van het centraal comité zeiden officiële
ZANU-functionarissen in Mozambique dat de
groep was gearresteerd omdat ze voorstanders
waren van een eensgezind Patriottisch Front
met Nkomo aan het hoofd. Maar het verhaal
van de ZANU-gevangenen luidt heel anders en
lijkt een heel nieuw licht te werpen op het
voortdurende falen van het Front om een alle
somvattend eenheidsverdrag op tafel te bren
gen.
Ze zeggen, dat ze een samensmelting met
ZAPU steunen omdat ze dat als de enige weg
zien om na de onafhankelijkheid een burger-
.Militairen van Mozambique bij de wrakstukken van een Rhodesische Augusta-Bell he
likopter 205 die, bij een aanval door de luchtmacht van Zimbabwe-Rhodesië werd
neegehaald.
oorlog in Zimbabwe-Rhodèsië te voorkomen.
Bovendien zou het makkelijker worden om de
internationale hulp aan de guerrilla's in goede
banen te leiden.
„Maar onze vraag naar politieke eenheid", al
dus het document, „werd door conservatieve
elementen binnen de partij uitgelegd als een
poging om de partij te verkopen aan de ZAPU".
De gevangen gehouden ZANU-leden zeggen
dat tijdens een vergadering van het uitvoerend
comité van de partij in oktober 1977 hun voor
stellen om tot eenheid te komen, werden weg
gestemd. Er werd toen een officiële beslissing
genomen dat men nooit een politiek verbond
zou sluiten met de ZAPU.
„De ZANU moest blijven zoals zij was tot de
onafhankelijkheid", aldus het document. „De'te
volgen koers kreeg onmiddellijk een naam:
„Tamba wahachenjera' (speel het spel voorzich
tig)".
ZANU-leden die in Mozambique gelegerd zijn,
maken zich zorgen over de voortdurende ge
vangenhouding van hun vroegere collega's. Ze
hebben er bij de Britse minister van buiten
landse zaken, Lord Carrington, op aangedron
gen om deze zaak tijdens de conferentie in Lon
den ter sprake te brengen bij Mugabe.
(Copyright The Guardian)
TEHERAN (Reuter-UPI)
Gewapende Koerden hebben
twee leden van de revolutio
naire garde gedood en vier
verwond bij een aanslag op
het radio- en televisiestation
van Mahabad, zo heeft het
Iraanse persbureau Pars gis
teren meegedeeld.
Voorzover bekend betrof het
de eerste actie van de Koerden
sinds de voormalige hoofdstad
van de opstandige Koerden
ruim een week geleden in
handen is gevallen van de re
geringstroepen.
De Koerdische strijders, die
geleid werden door de buiten
de wet gestelde Koerdische
Democratische Partij (KDP),
trokken naar de bergen nadat
zij alle steden in het gebied
hadden moeten laten schieten
na het oprukken van de strijd
krachten van Teheran. Hun
leiders hebben verklaard dat
zij vanuit de bergen een guer
rillaoorlog zouden gaan voeren
tegen de centrale autoriteiten.
Thuisland Venda
onafhankelijk
THOHOYANDOÜ (Reuter-
AFP) Venda is vandaag na
Transkei en Bophutatswana
als derde thuisland onafhan
kelijk geworden van Zuid-Af-
rika. De Zuidafrikaanse vlag
werd gestreken en er werden
101 kanonschoten afgevuurd.
Venda, in het uiterste noord
oosten van Zuid-Afrika, is iets
kleiner dan Nederland en
blijft in elk geval economisch
geheel afhankelijk van Zuid-
Afrika. Zijn bevolking telt
360.000 zielen, maar 150.000 le
den van de Venda-stam wo
nen en werken in de repu
bliek Zuid-Afrika. Naar wordt
verwacht, zal Venda evenmin
als Transkei en Bophutatswa-
n^nternationaal worden er-
Arrestaties
in Chili
VINO DEL MAR (AFP)
Volgens politiekringen zijn
dinsdag op de verjaardag van
de dood van president Salva
dor Allende 34 mensen gear
resteerd op de plaats waar Al-
lende zou zijn begraven.
Ongeveer 400 mensen, meest
studenten, waren naar de be-,
graafplaats Santa Ines in Vina
Del Mar gegaan waar zij toe
spraken hielden en rode anjers
legden.
Degenen die gearresterd wer
den, hadden leuzen geroepen
tegen het militaire bewind van
generaal Augusto Pinochet.
In de hoofdstad Santiago wer
den zeven mensen die anjers
bij het paleis legden, gearres
teerd.
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM De NOS zal dinsdag 18 september zowel op
radio als op televisie uitgebreid aandacht besteden aan
Prinsjesdag.
Op de televisie wordt van 12.55 tot 14.30 uur via Ned. II een
rechtstreeks verslag uitgezonden van de opening van de Staten-
Generaal en de Troonrede. Aansluitend volgen politieke analy
ses en commentaren vanuit Den Haag. Een samenvatting volgt
van 18.00 uur tot 18.30 uur via Ned. I. Daarna wordt, eveneens
via I, van 23.10 tot 23.40 uur in een extra lange aflevering van
„Den Haag Vandaag" aandacht besteed aan Prinsjesdag.
De NOS-radio heeft een speciaal programma over Prinsjesdag
van 13.03 tot 16.00 uur via Hilversum 1.
WASHINGTON Presi
dent Carter heeft gisteren
bij een bezoek aan de staat
Connecticut bevestigd wat
hij zijn omgeving al eerder
had meegedeeld: dat hij voor
de presidentsnominatie vol
gend jaar niet opzij zal gaan
voor senator Edward Ken
nedy. „Ik ben vol vertrou
wen over de toekomst", al
dus de president tegen ge
pensioneerden. „Hoezeer ik
u ook bewonder, ik voel er
voorlopig niets voor mij bij
u aan te sluiten".
De voorzitter van de Huis van
Afgevaardigden, de Carters en
Kennedy's partijgenoot Tim
O'Neill, meent dat deze strijd
niet zal resulteren in een over
winning voor een Republi
kein. De landelijk voorzitter
van de Democraten, John
White, gelooft dat Kennedy
aan de strijd zal meedoen.
Kennedy zelf is ervan over
tuigd dat als hij het tegen Car
ter zou opnemen, het „een
hard gevecht" zou worden
bij de strijd om de uiteindelij
ke verkiezing".
Tim O'Neill, die in het parle
ment al lange tijd een bondge
noot van de Kennedy's is ge
weest, zei dat de Democrati
sche partij op haar best is, als
er een jaar voor de verkiezin
gen gebekvecht wordt. De par
tij heeft volgens hem de nei
ging alles te vergeten tegen de'
tijd dat er gekozen moet wor
den.
Mevrouw Joan Kennedy, die
afzonderlijk leeft van haar
man, zegt dat ze haar man zal
volgen als deze in het Witte
Huis zou terecht komen. „Het
denkbeeld in het Witte Huis te
moeten wonen, schrikt mij
niet af, tenslotte ben ik aan
het politieke wereldje gewend.
In 1958, toen ik 21 was en ver
loofd was met Ted, liep ik het
vuur uit mijn sloffen voor
Jack (John F. Kennedy), die
in de Senaat herkozen wilde
worden. Ik loop dus al heel
lang mee".
Onverwachte
uitbarsting Etna:
tien doden
1ATANIA (AFP/REU-
ER) Een onverwachte
itbarsting van de Etna op
icilië heeft aan zeker tien
ïensen het leven gekost, zo
officieel in Catania mede-
J edeeld.
i Inge veer 150 toeristen afkom-
A tig uit Italië en elders, maak
ten een uitstapje naar de top,
van de vulkaan, toen een van
de kraters, die „nieuwe mond"
wordt genoemd, onverwacht
een stroom van stenen en lava
uitbraakte.
Het is voor het eerst sedert
ruim honderd jaar, dat de Etna
mensenlevens geëist heeft.
estrande leerling-vliegers
ilijven in Michigan
WASHINGTON De dertien
Nederlandse leerling-vliegers,
die week hevig in de knel zijn
ekomen, nadat hun vlieg
school in de Amerikaanse
staat Michigan was afge-
'rand, blijven voorlopig in
tichigan. De hoop op een op-
ossing van de affaire, die hun
I [lk van een bedrag van 11.500
d lollar leek te beroven, is toe-
enomen door veel spontane
V hulp van de bevolking van
£jhet plaatsje Mount Pleasant
n wijde omgeving.
j0 De plaatselijke bank heeft in-
ja middels een rekening geo-
og 'end, waarop door meeleven-
H ie burgers al enkele duizen-
l| den dollars zijn gestort. De
™|ank heeft hun gegarandeerd,
jHiat ze voorlopig in hun appar
el ementen in het plaatsje kun-
L* !en blijven, de immigratie-
iUJ lienst heeft hun verblijfsver-
^inning verlengd, de plaatse-
1 'ke krant besteedt bijna dage
de affaire en door de bevol
king worden ze ruimschoots
van voedsel voorzien.
Om de vlieglessen elders te
kunnen voortzetten is een fors
bedrag nodig, circa 70.000 dol
lar voor de hele groep.
Hoewel gerede hoop bestaat,
dat een vliegschool in Tennes
see wel voor wat minder geld
met de groep in zee wil, zal
het bijeenbrengen van het be
drag een enorme krachttoer
vergen.
De dertien merendeels jongere
Nederlanders arriveerden
ruim vier maanden geleden in
Michigan om er a raison van
11.500 dollar te worden opge
leid tot vlieger. Twee maan
den voor het einde kwamen
de lessen tot een abrupt slot,
toen de hangar met zes vlieg
tuigen in vlammen opging.
Een dag later werd de eige-*
naar van de vliegschool gear
resteerd op verdenking de
EISNERS
ELSEVIER tekent bij de Rot
terdamse havenstaking aan:
„Als Wim Kok zegt dat de ha
vens natuurlijk belangrijk,
maar voor de FNV marginaal
zijn, is dat de understatement
van het jaar. Natuurlijk zijn
die paar duizend havenarbei-
dersa numeriek onbelangrijk,
maar ze schoten wel een paar
lichtkogels af die het hele
FN V-kasteel in hun onbarm
hartige gloed zetten. Een be
leid staat ter discussie. Het ja
renlang vanzelfsprekende au
tomatisme van de solidariteit
staat krachtig op de tocht".
Voorts een artikel over de
wildgroei bij de adoptie van
buitenlandse kinderen. „In het
officiële adoptiecircuit ziet
men met afgrijzen hoe rijp en
groen zich op de internationa
le babymarkt heeft gewor
pen". De jubilerende violist
Theo Olof onthult dat Peter
Schat geweigerd heeft voor
hem een vioolconcert te schrij
ven, omdat hij liever niet voor
iemand componeert die ook op
een VVD-congres speelt. „Er
valt niet over te praten met
die jongens. Ze vinden dat een
musicus, ik dus ook, links
moet zijn en denken en doen.
Terwijl alle politieke opvattin
gen voor mij altijd blijk geven
van het menselijk tekort".
I
In de HAAGSE POST zegt
vervoersbondleider Schroër
over de bezetting van zijn Rot
terdamse kantoor: „Wij zullen
niet zo dom zijn als de werk
gevers en ze er door de politie
laten uithalen. Ik zie het als
een verharding van de actie
die duidt op de slotfase ervan.
Een soort wanhoopspoging om
nog iets te bereiken. En waar
om zouden wij dan nog olie op
dat vuur gooien?". Een com
mentaar over UNIFIL conclu
deert: „Gegeven het feit dat
Nederland een zeer eigen, uit
gesproken politiek voert je
gens Israël en in de Arabische
wereld, hoort het niet in deze
strijdmacht van de Verenigde
Naties thuis. Misschien in een
andere, maar niet hier"..
Voorts een reportage over de
rage van het trimmen per ra
cefiets. „Er zijn trimmers die
er niet voor terugdeinzen do
ping te slikken. De honger
naar een goede klassering in
trimwedstrijden maakt van
sommige wilde rijders pakha-
zen". Een gesprek tenslotte
met PSP-Kamerlid Andre van
Es over de actie Kindervuist.
„Ik denk dat minderjarigen
meer recht hebben op een
stem in eigen opvoeding dan
nu het geval is. Dat zou eens
vastgelegd moeten worden,
daar zou eens duidelijkheid
over moeten komen. Los van
het feit of kinderen het nu wel
of niet ellendig hebben". Het
omslagartikel gaat over vrou
wenmishandeling.
In VRIJ NEDERAND dit ge
luid uit de Rotterdamse haven:
„Wim Kok zag je de laatste
veertien dagen helemaal niet
op de televisie. Die heb ik wel
gemist als lid van de vakbond.
Ze laten je gewoon zwemmen
en anders als er wat is, zie je
hem dagelijks twee, drie keer
op een avond, ten voeten uit.
Daar zit ik mee. Het is oorlog,
de troepen staan klaar, maar
de generaal is pissen". Ook
wordt gepraat met minister
Van der Klaauw. „De neutro
nenbom speelt niet meer. Die
zie ik niet komen. Na alle
weerstand daartegen zou ik
het uiterst onverstandig van
Carter vinden om hem nog in
te voeren. Dat lijkt me zuiver
theoretisch". Een interview
voorts met regisseur Forman
van de film Hair. „Ik geloof
dat de sexuele bevrijding een
mythe is gebleken die nooit
heeft bestaan - ook in de jaren
zestig niet - en die nooit zal
bestaan. Ik geloof echter ook
dat we daar maar niet meer
over moeten jammeren, omdat
uit de spanning tussen ons
verlangen naar sexuele vrij
heid en onze overgeerfde rem
mingen een creativiteit los
komt die toch tot vooruitgang
leidt". De bijlage is grotendeels
gewijd aan de Spaanse bad
plaats Benidorm.
NIEUWSNET zegt over de
Rotterdamse havenstaking:
„Het staat als een paal boven
water dat een loongolf van de
hoogte als aangegeven door de
eisen van de stakers, de be
staande werkgelegenheid
rampzalig zou aantasten. De
regering zou de rekensom eens
duidelijk moeten voorleggen
aan de werknemers". Voorts
een reportage over de jacht op
kleine zwartwerkers. „Het zijn
altijd de kleintjes die ze pak
ken. Door de sociale recherche
worden de allerzwaksten on
der ons aangepakt en dus is
het hebben van zo'n apparaat
een duidelijke politieke keuze.
Ze wagen volgens mij niet
eens aan de echte grote uitke
ringszwendelaars". Prof.Algra
schrijft over de zaak Menten:
„Onlustgevoelens bij de bevol
king kunnen op hem worden
afgereageerd. De vraag wat
een zondebok heeft uitge
spookt is onbelangrijk, zelfs of
hij wel wat gedaan heeft dat
niet door de beugel kan. Het
gaat er alleen maar om dat hij
eén - gelet op de tijdsomstan
digheden - een passend stigma
krijgt: heks, neger, zigeuner,
kapitalist, commnunist, oor
logsmisdadiger. Het uitstoten
van zo'n zondebok werkt in
hun samenleving zuiverend".
Een interview tenslotte met
Andrew Young: „voor het mo
ment geloof ik dat Amerika de
situatie voldoende in de hand
heeft. Onze relaties met vrij
wel alle Arabische staten, met
de mogelijke uitzondering van
Libië en Irak, zijn uitstekend".
DE TIJD noemt de Rotter
damse havenstaking het bank
roet van de erkende vakcen
trales. „Bij FNV en CNV mo
gen de mensen alleen dokken.
Voor de rest moeten ze hun
bakkes houwen. Dokterandus-
sen bepalen daar wat goed is
voor Jan-met-de-Pet". Voorts
een interview met de energie-
deskundige prof. Odell. „Ik
durf stellen dat er onder de
Nederlandse bodem nog een
hoeveelheid aardolie en gas zit
die aanzienlijk groter is dan de
bel van Slochteren. Het rege
ringsbeleid is erop gericht zui
nig te doen met de aangeboor
de voorraad, maar dat is wer
kelijk rampzalig. Energie is
niet iets dat je kunt bewaren
als appeltje voor de dorst".
Een gesprek ook met staatsse
cretaris Kraaijeveld. „Het is
mijn verantwoordelijkheid
zorgvuldig met het subsidie
geld om te gaan en niet, omdat
de tijd dringt, omdat 31 de
cember nadert, ineens als een
malle geld te gaan uitgeven
om het maar kwijt .te zijn".
Een ander artikel noemt de
komende Nederlandse bis
schoppensynode „Van belang
voor alle mensen in de we
reldkerk als criterium voor de
vraag of er een groei is naar
een open kerk, een kerk die
ruimte geeft voor beweging en
veelvormigheid".
HERVORMD NEDERLAND
vindt het onverstandig dat
prins Bernhard van premier
Van Agt weer een uniform
heeft mogen aantrekken. „Het
aanzien van het konminklijk
huis is niet gediend met gehar
rewar over wel of geen uni
form en zeker ook niet met de
daaruit voortvloeiende be
kendmaking dat de prins al
eerdere verzoeken in deze
richting had gedaan". Een in
terview ook met de nieuwe
voorzitter van de Remon
strantse Broederschap Lideke
in 't Veld. „Er zijn plaatselijk
al vrij vergaande samenwer
kingsvormen met vrijzinnig
hervormden en met doopsge
zinden, bijvoorbeeld in Hoorn
en Haarlem. Deze ontwikke
ling zal wel doorgaan, maar de
beweging samen op weg van
gereformeerden en hervorm
den dreigt de oecumene in de
weg te staan". Een kritisch ar
tikel voorts over recente uit
spraken van' Kissinger. „Zijn
denken is even pervers en
bloeddorstig gebleven als
twintig jaar geleden". Ook sig
naleert het blad de bekering
van de prediker Billy Graham
die vroeger bekend stond als
havik en de Vietnamoorlog
steunde, maar die nu zegt:
„Het koningschap van God is
niet hetzelfde als Amerika. Ik
wil nu een bijdrage leveren
aan een betere verstandhou
ding tussen de verschillende
landen. We leven in een ande
re wereld als een generatie ge
leden. We kunnen het ons niet
permitteren onze taak als we
reldburgers te negeren".
