Laatste kans op regeling
van conflict in Rhodesië
Hebei Ian Smith
erug in Londen
Is museumstuk
s*.
Jean Seberg
dood in auto
aangetroffen
Havanna stelt
schorsing van
besluit
Egypte
uit tot jaar 1981
unday Mirror meldt moordcomplot tegen paus in Noord-Ierland
Wilde Wezel99 moet door muur
van SAM's heen kunnen breken
AGIN*
ENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 10 SEPTEMBER 1979
PAGINA 7
onze correspondent Roger Si
mons)
PEN De Britse sensatiekrant
jay Mirror" heeft een complot
£kt om paus Johannes Paulus II
Vinoorden wanneer hij eind sep-
|er een bezoek brengt aan de Ierse
bliek. De samenzwering zou het
f zijn van protestantse extremis
ten uit Ulster, die vergelding willen
voor de IRA-moord op lord Mountbat-
ten, gepleegd in augustus.
De „Sunday Mirror" beweert in een ex
clusief verhaal dat de informatie afkom
stig is van dezelfde geheime agent die
deze krant afgelopen mei gewaarschuwd
had, dat het conservatieve Lagerhuislid
Airey Neave vermoord zou worden. Drie
uur nadat de „Sunday Mirror" Scotland
Yard op de hoogte gebracht had van het
complot tegen hem, ontplofte de wagen
van Airey Neave net toen de conserva
tieve woordvoerder voor Ulster, die be
stemd was om minister van Noord-Ier-
land te worden, wegreed uit de garage
van het Lagerhuis.
Het klopt, dat de „Sunday Mirror" voor
af iets vernomen had over de moord op
Airey Neave. Deze moord werd echter
niet gepleegd in mei, maar wel op 30
maart. Het is trouwens niet de eerste
keer, dat de „Sunday Mirror" dingen pu
bliceert die fout zijn.
Het verhaal over de mogelijke aanslag
op het leven van de paus komt uit Ul
ster. Vijf protestantse zware jongens zou
den plotseling ontbreken in hun gewoon
milieu van Belfast. Volgens de „Sunday
Mirror" wordt door de Britse veilig
heidsdiensten gevreesd, dat die vijf via
Engeland op weg zijn naar de Ierse repu
bliek, om daar de zaken voor te berei
den.
Steeds volgens dezelfde bron houden
twee moordbrigades zich klaar om de
paus van het leven te beroven. Het ene
team bestaat uit leden van de illegale
protestantse Vrijheidsstrijders van Ul
ster. De andere groep is gerecruteerd
door de protestantse Defensievereniging
van Ulster.
n h:s .JSy
-it
uisre/tnke militair uit Rhodesië inspecteert de wonden van een zwarte inwoner van Mozambique,
slachtoffer is geworden van de inval van het Rhodesische leger in het buurland Mozambi-
ig aaie aanval heeft veel doden geëist: volgens opgaven uit Salisbury 300 aan de zijde van de
r astrijders en van het leger van Mozambique, en 15 aan de zijde van het Rhodesische leger.
Aetval is zaterdag beëindigd.
chtigl
'e vo i
?rste J
mai
ht
onze correspondent
Roger Simons)
IEN Ex-premier Ian
de man die volgens
ige Britten een rebel
•ader is omdat hij op
rember 1975 de kolonie
Jiodesië op eigen hou-
lafhankelijk verklaar-
ivindt zich voor het
iinds veertien jaar in
itse hoofdstad. Het ge
laat hem met rust,
lij heeft wel last van'
rs, die zijn arrestatie
woont in het Lancaster
van Londen de consti-
conferentie over
iwe-Rhodesië bij, die
aandagmiddag begint
Brits voorzitterschap,
nke ex-premier is nu
minister zonder portefeuille
van de zwarte Rhodesische re
gering, geleid door bisschop
Abel Muzorewa. Smith zal tij
dens de conferentie de belan
gen verdedigen van de 230.000
blanken, die nog in Rhodesië
verblijven..
Aan de conferentietafel ne
men drie delegaties plaats: de
Britse, die van bisschop Moe-
zorewa en die van het Patriot
tische Front, geleid door Jos
hua Nkomo en Robert Muga
be. De twee zwarte afvaardi
gingen verblijven in aparte
Londense hotels.
De leiders van het Patriotti
sche Front beschouwen het
Muzorewa-bewind als „een re
gering van bandieten", die ge
hoorzaamt aan de blanken.
Bisschop Muzorewa ontkent,
dat hij een lakei van de Rho
desische blanken is. Hij noemt
Ian Smith „een museumstuk
dat niets meer te vertellen
heeft". In werkelijkheid wil
Muzorewa voorkomen, dat de
blanken Zimbabwe-Rhodesië
volledig ontruimen. De aan-
wezigheid van Smith in Lon
den als lid van de Muzorewa-
delegatie is voor hem een ge
ruststelling.
Wegens de ernstige menings
verschillen tussen de zwarte
delegaties wordt vrij algemeen
verwacht, dat het welslagen
van de nieuwe Rhodesische
conferentie grotendeels zal af
hangen van de invloed, die
door waarnemers van de vijf
zogeheten Frontlijnstaten ge
bruikt wordt om compromis
sen mogelijk te maken.
taf gevonden
n Willem
irentsz
mlmOV (DPA-Reuter-
iP) Een Russische
Jenschappelijke expe-
ie gelooft het graf te
gfe^aben gevonden van de
^lerlandse zeevaarder
ontdekkingsreiziger
jlem Barentsz.
i persbureau Tass meldt
ide onderzoekers op het
id Nova Zembla een
'heuveltje ontdekten
rop een paal was ge-
itst. Op deze paal staan
letters- „Bar", hetgeen
J reden geeft te veron
al .tellen dat dit het graf
Barentsz is.
ige maand vond de ex-
itie restanten van een
p dat volgens haar het
%tuig was waarmee de
dekkingsreizgier zijn
ste toch maakte.
stduitsers (6)
moord in
jghanistan
t)EL (AP) Zes West-
rs zijn vrijdag gedood
onbekende aanvallers
i Amerikaanse militai-
yitaché is door geünifor-
i|*de Afghaanse functio-
ssen gemolesteerd en
lil de dood bedreigd in
.if j afzonderlijke inciden-
jin de buurt van de
|i|3stad Kaboel.
jVestduitsers hielden een
jnck in de buurt van
^ddistische ruïnes onge-
12 kilometer ten westen
1 Kaboel toen zij werden
fevallen, aldus een woord
der van de Westduitse
assade. De slachtoffers
ticlen in de Afghaanse
fdstad.
(Van onze_ correspondent Jan Drummen)
PARIJS De 41-jarige Amerikaans-Franse filmactrice
Jean Seberg werd zaterdagavond dood in haar auto op min
der dan tweehonderd meter van haar woning in Parijs aan
getroffen.
Een patrouillerende politieagent vond het stoffelijk overschot
van de actrice tussen de voor- en achterzitting van haar kleine
auto. Het was met een plaid bedekt; daarnaast lagen een half ge
vulde fles mineraalwater en een hoeveelheid slaappillen. Het
lijk verkeerde in verregaande staat van ontbinding en het is
praktisch zeker dat Jean Seberg kort na haar vermissing, negen
dagen tevoren, zelfmoord gepleegd heeft.
Zij had haar woning verlaten in zwaar depressieve toestand, vol
gens de verklaring van haar metgezel, een 29-jarige Marokkaan,
en had slaappillen genomen en was slechts in een deken gehuld.
Op 18 augustus had zij al een poging ondernomen om zichzelf
van het leven te beroven door zich voor een rijdend treinstel
van de ondergrondse te storten. Zij bleef daarbij evenwel onge
deerd.
Jean Seberg was in de loop van de laatste jaren tweemaal in
psychiatrische inrichtingen verpleegd als gevolg van een diepe
depressie die begonnen zou zijn toen zij een maand na haar'
scheiding van de romancier Romain Gary van een doodgeboren
kind bevallen was.
LONDEN In Londen is vandaag
na een lange serie mislukkingen een
nieuwe conferentie begonnen, die
wellicht de laatste kans is om een
vreedzame oplossing te vinden voor
het Rhodesische conflict. Want de
bloedige guerrillastrijd gaat door en,
al verwacht niemand eigenlijk dat
er een pasklare oplossing uit de con
ferentie zal rollen, iedereen is er wel
van overtuigd dat mislukking alleen
maar kan leiden tot verdere escala
tie van de strijd en het eens welva
rende land in een regelrechte burger
oorlog kan storten, die nog bloediger
is. De strijd heeft in zes jaar tijds al
rond 20.000 mensenlevens geëist.
Officieel is de conferentie, die op Brits
initiatief en onder Brits voorzitterschap
wordt gehouden, een grondwetgevende
conferentie. Want bijna veertien jaar
geleden, om precies te zijn op 11 no
vember 1965, verklaarde de regering
van de toenmalige premier Ian Smith
de Britse kolonie Rhodesië eenzijdig
onafhankelijk. Sindsdien is Rhodesië
Zimbabwe-Rhodesië gaan heten, maar
vanaf vandaag zullen zijn vertegen
woordigers zich volgens de huidige pre
mier, bisschop Muzorewa, vertegen
woordigers van Zimbabwe noemen.
Doel van de conferentie is dus, behalve
beëindiging van de strijd, de voormali
ge kolonie een nieuwe wettelijke basis
te geven en de economische sancties er
tegen stop te zetten.
Smith koos in 1965 voor onafhankelijk
heid, liever dan akkoord gaan met een
door Engeland verlangde grondwet, die
er op neer zou komen, dat de macht
van de 250.000 blanken in het land zou
worden overgedragen aan de meerder
heid van zes miljoen zwarten.
Economische sancties, later volledig ge
steun door de VN, kregen de rebel in
volgende jaren niet op de knieën.
Vorig jaar, toen de oorlog steeds bloedi
ger werd, gaf Smith uiteindelijk ge
deeltelijk toe door een zogenaamde „in
terne regeling" met gematigde zwarte
leiders te aanvaarden. Tegenover deze
leiders staan Robert Mugabe met zijn
Zimbabwe Afrikaans Nationaal Bevrij
dingsleger (ZANLA) en Joshua Nkomo
met zijn organisatie van het Zimbabwe
Revolutionaire Volksleger (ZIPRA). Zij
werken voor de guerrillastrijd samen
in het Patriottisch Front, Mugabe van
uit Mozambique en Nkomo vanuit
Zambia.
Onderling zijn zij het echter niet altijd
eens en de guerrillastrijders van ZAN
LA, dat met ongeveer 10.000 man van
uit het oosten en het noorden is geïnfil
treerd in Zimbabwe-Rhodesië, stuit
hier en daar op de 2.000 strijders van
ZIPRA, die vanuit het westen door
dringen. ZIPRA bestaat voornamelijk
uit leden van het Ndebele volk uit het
zuidwesten van ZANLA uit Shonas, en
de vrees bestaat dat stammentegenstel
lingen voor bittere rivaliteit zullen
kunnen blijven zorgen, zelfs als de hui
dige gemengde regering in Salisbury
tot een akkoord met een verenigd Pa
triottisch Front zou komen.
De huidige regering is het resultaat van
de eerste algemene verkiezingen, die in
Zimbabwe-Rhodesië dit jaar werden
gehouden van 17 tot 21 april, en die
overigens werden geboycot door de
guerrillastrijders van het Patriottisch
Front.
De kansen
In augustus kreeg de nieuwe Britse
conservatieve premier Margaret That
cher op een topconferentie in Lusaka
de steun van de landen van het Britse
Gemenebest voor een laatste poging om
door middel van een grondwetgevende
conferentie van alle partijen onder
Brits voorzitterschap de impasse te
doorbreken. Allen stemden in, al ver
klaarde Muzorewa bij voorbaat geen
nieuwe verkiezingen te zullen houden,
zoals werd voorgesteld door de Britten,
en al stemden de guerrillastrijders niet
in met een bestand voor de duur van
de conferentie. Daarnaast verklaarden
zij alleen met de Britten en niet met
Muzorewa of Smith te zullen onder
handelen. Als voorzitter zal fungeren
de Britse minister van buitenlandse za
ken Lord Carrington.
Anderzijds zou Thatchers opvatting wel
eens juist kunnen blijken, dat de confe
rentie van deze week een grotere kans
van slagen heeft dan enige eerdere po
ging. Want zij heeft het hele Gemene
best achter zich en - wellicht nog be
langrijker - de steun van Tanzania en
Zambia, twee van de vijf zogenaamde
„frontlijnstaten", die de guerrillastrij
ders steunen en ze een thuisbasis bie
den.
Tanzania en Zambia hebben hun belof
te, gedaan op de Gemenebest-top in
Lusaka, gestand gedaan om Mugabe en
Nkomo er toe over te halen aan de con
ferentie deel te nemen. Het is niet zo
vreemd, dat deze twee landen op een
oplossing hopen, want Tanzania heeft
zijn militaire actie om president Amin
van Oeganda te verdrijven duur moe
ten bekopen met economische moeilijk
heden, en Zambia, het land van waar
uit Nkomo opereert, heeft een zware
tol moeten betalen voor zijn rol in het
conflict, doordat Rhodesië, dat opper
machtig is in de lucht, zware vergel
dingsmaatregelen heeft genomen. Zam
bia is ook goeddeels van zijn aan- en
afvoerlijnen voor de handel beroofd.
Engeland is er voorts van overtuigd,
dat Mozambique, dat als basis geldt
voor de strijders van Mugabe, ook van
wege ernstige economische moeilijkhe
den een einde aan de vijandelijkheden
wil.
Ontwerp-grondwet
Het ontwerp van een grondwet dat
Lord Carrington aan de conferentie zal
voorleggen voorziet in een verminde
ring van de veto-mogelijkheid van de
blanke minderheid in Salisbury. De
blanken hebben 28 zetels voor zichzelf
gereserveerd in het 100 zetels tellende
parlement in Salisbury, maar grond
wetswijzigingen vereisen de steun van
minimaal 78 leden. Volgens het Britse
ontwerp moet er een parlement komen,
dat bestaat uit een Lagerhuis, dat direct
wordt gekozen via algemene verkiezin
gen en een Senaat, die alleen wetsvoor
stellen kan vertragen.
Gedurende een bepaalde periode na de,
onafhankelijkheid zouden in het La
gerhuis enige zetels voor Europeanen
moeten zijn gereserveerd. Een bepaald
aantal wordt niet genoemd, maar dui
delijk is, dat Engeland een aantal wil
dat minder is dan de huidige 28.
Wat de blanke greep op leger, politie
e.d. betreft, moet de uiteindelijke ver
antwoordelijkheid in de toekomst bij de
ministers komen te liggen, maar om de
blanken ertoe te bewegen toch in Zim
babwe-Rhodesië te blijven, wordt in
het ontwerp gesteld, dat een „hoge
mate van efficiëncy" moet blijven ge
handhaafd in een onafhankelijk over
heidsapparaat.
Een heftig gesticule
rende Jasser Arafat
zet op de conferentie
van niet-gebonden
landen in Havanna
zijn standpunten uit
een, terwijl de secre
taris-generaal van de
Arabische Liga Als-
hazili al Kolaibi aan
dachtig toeluistert.
HAVANNA (AFP)
De
topconferentie van niet-ge
bonden landen in Havanna
heeft de akkoorden van
Camp David en het Israë-
lisch-Egyptisch vredesver
drag veroordeeld, maar een
beslissing over een eventue
le schorsing van Egypte zal
in 1981, als de ministers van
buitenlandse zaken van de
niet-gebonden landen in
New Delhi bijeen zijn, geno
men worden. Dit betekent
dat het gematigde standpunt
van Tito, dat gesteund werd
door de Afrikaanse landen,
de overhand gekregen heeft.
Aan een commissie ad hoe zal
opgedragen worden om te on
derzoeken hoe groot de schade
is, die Egypte aan de Arabi
sche landen zou hebben toege
bracht door een vredesverdrag
met Israël te sluiten. Deze
commissie zal de ministerscon
ferentie in New Delhi van
haar bevindingen op de hoogte
stellen.
Tijdens het nachtelijk debat,
van zaterdag op zondag, is er
stormachtig gedebatteerd over
de manier waarop Egypte om
zijn akkoorden met Israël zou
moeten worden veroordeeld.
Op de bijeenkomst achter ge
sloten deuren legde de Cu
baanse president Fidel Castro
de conferentie een tekst voor,
die de dreiging van een schor
sing van Egypte behelsde,
maar die de beslissing daar
over uitstelde tot de volgende
conferentie van de ministers
van buitenlandse zaken.
Tal van staatshoofden, uitge
put door de marathonbijeen
komst, hadden om twee uur
des nachts de vergaderzaal,
waarin de toon steeds feller
werd, al verlaten. De afge
vaardigde van Senegal veroor
deelde scherp de „antidemo
cratische manier, waarop de
Cubanen de conferentie meen
den te moeten leiden", waarop
de Cubanen boos reageerden.
De Egyptische afgevaardigde
fulmineerde tegen de tekst,
„omdat deze meer haat tegen
Egypte dan tegen Israël bevat
te". De vertegenwoordiger van
Libië liet zich uiterst onver
zoenlijk over Egypte uit, maar
de vertegenwoordigers van Li
beria en de president van Tan
zania, Kaunda, verzetten zich
tegen de tekst en tegen een
schorsing van Egypte.
Tot de volgende conferentie
zal Cuba het voorzitterschap
van de niet-gebonden landen
bekleden.
RAMSTEIN Het jongste, zuiver
electronische antwoord van de NAVO
op de voortdurend toenemende slag
kracht van het Warschaupakt, heet
„Wilde Wezel". Het is een hypermo
derne radaropsporings- en vernieti-
gingsapparatuur, waarmee de Phan-
tom-jagers F-4g zijn uitgerust, en
waarmee het bondgenootschap door
het dichte woud van SAM-raketten en
andere luchtafweer van het War
schaupakt moet kunnen breken.
Het Warschaupakt heeft in de afgelopen
tien jaar het vliegbereik van zijn lucht
macht verdubbeld, en een groot aantal
aanvalshelikopters van het type Hind-D
in gebruik genomen, die gevechtsvlieg
tuigen vrijmaken voor andere doelein
den. De luchtafweer van het Warschau
pakt steunt bijna volledig op SAM-raket
ten. Het gevaar van de SAM-raketten is
al gebleken tijdens de Vietnamese oor
log, en ook tijdens de Israëlisch-Arabi-
sche oorlog, waarbij Israël 102 toestellen
verloor.
De Wilde Wezel zit op de plaats waar
anders het neuskanon zit. De apparatuur
is verbonden met 56 antennes over het
hele vliegtuig, die via een computer alle
signalen analyseert, vriend van vijand
onderscheidt en binnen enkele seconden
aangeeft of de vlieger met een SAM-lan-
ceerinstallatie te doen heeft of met een
ander type luchtafweer. Ook wordt
daarbij aangegeven welk wapensysteem
daartegen het beste gebruikt kan wor
den, terwijl de raketten die gebruikt
worden van een geheugen zijn voorzien
die het vijandige doel blijft herkennen.
De Wilde Wezel zal het personeel van
vijandige raketinstallaties ook dwingen
de eigen radar zo lang mogelijk uitge
schakeld te houden.
De Verenigde Staten willen 116 Wilde
Wezel-Phantoms bouwen, terwijl ook de
F-15 en de voor Nederland bestemde F-
16 met de Wilde Wezel kan worden uit
gerust.
„Frederik" eist
elf doden op
St. Maarten
PHILIPSBURG (AP) De
orkaan Frederik heeft elf le
vens geëist op het Neder
landse gedeelte van het ei
land St. Maarten in de Ca-
raïbische Zee. Dit heeft de
Nederlandse marine dit
weekeinde bekengemaakt.
Acht vissers kwamen om toen
hun boot van de ligplaats los
raakte en tegen de rotsen te
pletter sloeg. Drie eilandbewo
ners verdronken in de vloed
golven die tijdens het passeren
van de orkaan St. Maarten
overspoelden.
KAPERS
GEVEN
ZICH OVER
TEHERAN (AFP) De drie
Libanese kapers van de Itali
aanse DC-8 hebben zich zater
dagochtend op het vliegveld
van Teheran overgegeven na
onderhandelingen met de
Iraanse autoriteiten.
De kapers gaven zich over na
dat hun was beloofd dat er na
mens hen een boodschap zal
worden voorgelezen voor de
Iraanse televisie. De bood
schap betreft de verdwijning
van de Sjfitische leider imam
Moussa Badr, die zich in een
Libische gevangenis zou be
vinden.
Israël beraadt
zich opnieuw
over twee
vestigingen
JERUZALEM Het Israëli-
sche kabinet heeft gisteren be
sloten een eerder genomen be
slissing over de bouw van
twee nieuwe vestigingen op de
bezette westelijke Jordaanoe-
ver in heroverweging te ne
men.
De beslissing werd genomen
op verzoek van vice-premier
Yigael Yadin, die verklaarde
dat de regering achter zijn rug
had gehandeld door de beslis
sing te nemen toen hij in het
buitenland was.
Over twee andere vestigingen
die werden beschreven als uit
breidingen van bestaande, zal
niet opnieuw worden gepraat,
aldus de secretaris van het ka
binet, Aryeh Naor.