Twee kameropera's
in Stadsgehoorzaal
GETJff?
Fellini's verrukkelijke
ss "Orkestrepetitie
Briljant steekspel met
[woorden van Neil Simon
'HET LISSER
VEERHUIS'
Al een
jofel café
in 1661
En verder
door Peter lfitrwa
Oude grafiek
behoeft geen
vermogen te kosten
Orgel en zang in
Katwijkse dorpskerk
BER
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 7 SEPTEMBER 1979
LEIDEN Het Gewestelijk Orkest geeft
onder de titel „Opera in tweevoud" een se
rie concerten in samenwerking met de Ne
derlandse Opera Studio. Uitgevoerd worden
twee korte opera's en wel „Die schone Gala
thee" van Franz von Suppé en „Trouble in
Tahiti" van Leonard Bernstein.
De eerste opera handelt over de aloude Griek
se sage van de beeldhouwer Pygmalion, die
verliefd wordt op zijn eigen schepping, de ste
nen nimf Galathee. In „Trouble in Tahiti"
worden de huwelijksperikelen van een gemid
deld Amerikaans echtpaar geschetst.
De solisten van de Nederlandse Opera Studio,
een afdeling van de Nederlandse Opera Stich
ting, zijn: Saskia Gerritsen, André Spijker, Mi
chael Halliwell, Arthur Schildmeijer, Helène
Versloot en Ferdinando Musumeci. Het Ge
westelijk Orkest treedt dinsdag 11 september
op in de Leidse Stadsgehoorzaal. Het concert
begint om kwart over acht.
LIDO III Prova d'orchestra (16) Regie: Frederico Fellini.
Frederico Fellini's „Prova
'OOT, d'orchestra' is precies wat
de titel aangeeft: een orkes
trepetitie in een oude kerk.
Maar daar valt voor een
man als Fellini toch iets
i heel aparts van te maken,
k De wijze alleen al waarop
Fellini zijn orkestleden ïntro-
duceert is grandioos. Voor
een zogenaamde televisie-uit-
öfS zending laat hij ze stuk voor
stuk met liefde over hun in-
I strument, dat zij het belang-
rijkste van het hele orkest
vinden, spreken. Sommigen
eisen daarvoor extra beta
ling, maar de meesten zijn ij-
del genoeg om het voor niets
i te doen. Zeker als de vakbon-
Iden er geen bezwaar tegen
I maken.
Dan volgt de repetitie onder
I een nogal lastige dirigent - de
Nederlander Balduin Baas -
I die na de eerste schermutse
lingen tenslotte op een com
plete revolutie uitloopt, tot-
j dat de beulbal van de sloper
het repetitielokaal in puin
legt en de dirigent het gezag
weer kan overnemen en de
opstandige musici weer braaf
naar hem luisteren. Of is het
- zoals Fellini aan het slot
met een schitterende vondst
aan het slot suggereert - de
stem van de dictator?
Hoewel Fellini hardnekkig
ontkent een politieke film te
hebben gemaakt, gebeurt er
in zeventig minuten in het
kale repetitielokaal zoveel
dat onze samenleving - en
die van Italië in het bijzonder
- in zijn zak kan steken, dat
de twijfels van de oppositie
tegen deze film niet geheel
ongerechtvaardigd zijn.
De hoog oplaaiende emoties
over allerlei onbenullighe
den. de wederom kostelijke
typetjes, die zich in het strijd
gewoel afzijdig houden, zoals
een paar afgeleefde oude
mannetjes en een corpulente
harpiste - door het orkest be
groet met de ,',Dans van de
koekoek" de herkenningsme
lodie van Laurel en Hardy! -
we treffen ze ook in onze ei
gen omgeving aan.
Fellini heeft de chaos stevig
in de hand en zijn „Prova
d'orchestra" vertoont zelfs
meer eenheid, dan enkele
van zijn langere films.
Voor Fellini-bewonderaars is
„Prova d'orchestra" in de ko
mende weken een verplicht
nummer. Voor de bioscoop
bezoeker, die niet het hele
oeuvre van deze regisseur
kent, een schitterende gele
genheid om kennis te maken
met de vaak speelse wijze
waarop Fellini de toeschou
wer een spiegel voor houdt.
Quasi observerend maar, on
gemerkt bijna, speldenprikjes
uitdelend.
„Prova d'orchestra" is tevens
de laatste film waaraan Felli
ni's favoriete componist Nino
Rota, kort voor zijn dood, nog
zijn medewerking verleende.
Hoewel Rota's rol, merk
waardig genoeg voor een
film over een orkest, maar
betrekkelijk gering is.
f Camera California Suite (a.l.) met Walter Matthau en Maggie Smith.
Regie: Herbert Ross.
Neil Simon mag zich ge
rust de beste dialoogschrij-
ver van Broadway noemen.
p^Nu steeds meer van zijn
W succesvolle toneelstukken
worden verfilmd, is Simon
ook meer visueel gaan den-
M ken en heeft o.m. met „The
Goodbye girl" rechtstreeks
voortreffelijke filmscenari
o's geschreven. „California
suite" vertoont echter nog
duidelijk zijn „toneel-her-
komst" al heeft regisseur
Herbert Ross de vier verha
len, die zich alle in dezelf
de hotelsuite afspelen en
elkaar nooit raken, in zijn
film handig parallel laten
lopen door alleen het Be
verly Hills hotel - en niet
één bepaalde suite - als lo-
katie te nemen.
Van de vier verhaaltjes zijn
die met Michael Caine en Os
car-winnares Maggie Smith
en die met Alan Alda en
Jane Fonda veruit de beste.
Met een briljante elkaar ver
nietigende dialoog camoufle
ren deze twee duo's een men
selijk drama, dat terwijl je
moet lachten om het steek
spel met woorden toch pijn
lijk duidelijk wordt.
Maggie Smith speelt de En
gelse actrice, die na een Os
car-nominatie naar Holly
wood is gelokt met haar laco
nieke echtgenoot, die on
danks zijn twijfelachtige sex-
ualiteit toch haar enige hou
vast blijkt te zijn als zij de be
geerde. Award niet in de
wacht heeft kunnen slepen.
Scène uit California Suite
Knap is ook het spel van'
Jane Fonda, die na acht jaar
haar ex-echtgenoot Alan
Alda komt opzoeken om over
de toekomst van hun dochter
te praten. Haar frustraties als
blijkt dat de man nu een ei
gen comfortabel leven leidt
en niet meer in de war raakt
door haar voortdurende, bij
tende wise-cracks, zijn prach
tig om te zien.
Walter Matthau kreeg een
sketch toegemeten, die meer
op een slaapkamerklucht
lijkt, maar ook met een
zwakke tekst weet deze ac
teur nog alles te doen en
dringt tegespeelster Elaine
May helemaal naar de ach
tergrond.
Het verhaal van de twee
zwarte artsen, Richard Pryor
en Bill Cosby, die met hun
vrouwen gezamenlijk op va
kantie zijn gegaan, maar door
het domineren van het ene
echtpaar, volkomen öp el
kaar uitgekeken zijn, is zui
ver slapstick. Waarschijnlijk
een zeer vrije bewerking van
de toneelversie, die wij nooit
hebben gezien, maar in het
pakket van vier éénacters-
niet storend.
Voor liefhebbers van spran
kelende dialogen zijn daar al
tijd nog een Caine, een Alan
Alda en de dames Fonda en
Smith.
MILO
LUXOR The warriors
(16) Pittige film over een
jeugdbende in New York die
wordt bedreigd. Vol stevige"
kloppartijen en achtervolgin
gen waarbij de ondergrondse
een grote rol speelt, (tweede
week)
LIDO I Moonraker (12)
Het nieuwste avontuur van.
geheim agent 007 James
Bond is weer een schot in de
roos. Liefhebbers van span
ning en sensatie kunnen ge
nieten van de verrichtingen
van de al niet meer zo piep
jonge held, druk in de slag
met wulpse vriendinnetjes en
een levensgevaarlijke ana
conda.
LIDO II In de ban van
de ring (a.l.) Niet helemaal
geslaagde verfilming van het
beroemde boek van Tolkien
door regisseur Ralph Bashi.
De fantasie die nodig is om
het boek te lezen, is verdwe
nen in de verfilming en dit
doet afbreuk aan het geheel.
Razend knap is wel de ge
bruikte animatie-techniek.
De tekenfilm is overigens be
slist niet geschikt voor jeug
dige kijkers; deze zullen wei
nig plezier beleven aan de
voor volwassenen gemaakte
rolprent, (derde week)
STUDIO C'eravamo tan-
ti amati (16) Wrange kome
die. door regisseur Scola op
gedragen aan Vittorio de
Sica. Drie mannen en een
vrouw beginnen na de Twee
de Wereldoorlog vol idealisti
sche plannen in een vrij Ita
lië om met het verstrijken
van de jaren te ontdekken
dat alle voorgenomen her-
„Het Lisser Veerhuis"
Lage Rijndijk 72, Leiden
Open: alle dagen van de week van
's middags vier uur tot de gebruikelijke
sluitingstijden van een of twee uur na
middernacht, 's Maandags is het café ge
sloten. Op zaterdag en zondag opent het
café zijn deur al om twaalf uur.
Snacks: tosti's, balletje gehakt, lever
worst en slaatjes.
Het Lisser Veerhuis heeft de tijden van de
trekschuit nog meegemaakt. Anno 1661 was
het thans bruine café een bodehuis waar de
schippers en anderssoortige vervoerders
een hartversterkertje namen om koers te
zetten richting Lisse, waarbij ook Hillegom
en Sassenheim werden aangedaan. Met
recht spreken we dus over het Veerhuis als
een van. de oudste horecabedrijven, die in
al die eeuwen overeind is gebleven. En
hoe... Vanaf 1897 is het café, dat als het
ware met zijn tenen in de Rijn roert, vol
gens de vergeelde vergunning, die aan de
wand hangt „een kleinhandel in sterken
drank". Wel die kleinhandel mag dan na
het afstoten van de aangrenzende slijterij
verdwenen zijn, de sterke drank is er in ie
der geval nog in volle teugen te genieten.
„Hou maet" staat er te lezen op de schouw
van wat ooit de slijterij is geweest in het
pandje naast het café, maar waar nu edel
stenen, mineralen en fossielen (Lapidary-
Holland) door lapidaristen worden gekocht.
Nou dat maet houden is in 't Veerhuis nim
mer een gebod geweest, waaraan de klan
ten zich met dodelijke ernst hebben gehou
den. En zeker niet onder het bewind van
de huidige kastelein Herman Slingerland,
een man die zijn professie met het advo
caatlepeltje ingegoten lijkt te hebben gekre
gen.
Drieëntwintig jaar doolt Herman (43) nu
door de horecale dreven van Leiden. Zijn
vaste stek is de laatste 11 jaar 't Lisser
Veerhuis geweest, waar hij een klanten
kring heeft opgebouwd van voornamelijk
bouwvakkende liefhebbers, die hem als een
bijzondere broer behandelen. Herman daar
over: „Het zijn allemaal jofele knullen,
waar je ontzettend veel plezier mee kunt
hebben, ze staan altijd voor je in de bres.
De meesten komen uit de Kooi en dat
maakt deze zaak dan ook tot een typisch
buurtcafé. Het is net zo'n soort café als De-
cima van Frits Scheffer. Ik heb met Frits
dan ook een bijzondere band. We kennen
elkaar al heel lang. En mijn klanten zijn in
een bepaald opzicht ook wel Frits zijn klan
ten en andersom, maar je vaste kern blijf je
wel gewoon houden. We hebben hier bij
voorbeeld een eigen voetbalvereniging en
dan spelen we tegen de jongens van de De-
cimastraat. Dat zijn partijtjes die altijd op
vriendschappelijke wijze worden gespeeld,
maar het onderscheid van de verschillende
klantenkringen is toch wel duidelijk. Ieder
heeft zijn eigen stamgasten."
De stemming onder de klanten in het Lis
ser Veerhuis heeft zaterdagavonds vaak
veel weg van een bruiloft. Mannen en
vrouwen schromen niet om spontaan als
het moment daar is de polonaise te dansen.
Onverbiddelijk middelpunt van de feest
vreugde is meestentijds ene Toon Sloos, een
natuurtalent dat als komiek zijn brood zou
kunnen verdienen, maar deze ambitie jam-
mergenoeg niet heeft. Sinds een legenda
risch geworden dagtocht met touring-car
naar het Noordbrabantse Cuyk heeft Toon
zich de naam verworven van Antoi' Olga
Lowina, die hij bij een optreden op het to
neel met succes heeft geïmiteerd door een
stevig jodelnummertje weg te geven.
Herman's evenbeeld
Herman Slingerland krijgt er niet genoeg
van om, als je hem er naar vraagt, over de
gein en de „geflikte kunstjes" onder zijn
gasten in bonte taal te vertellen. „Laatst
kwam er een gezelschap terug van vakan
tie met een groot pak onder hun arm, dat
ik van hen kreeg en dus moest uitpakken.
Zij hadden, die gasten, een pop uit Duits
land meegenomen die ^ij tijdens een soort
van veiling op een cruise-schip hadden we
ten te bemachtigen. „Die pop", zeiden ze,
„die lijkt op jou en daarom is het nou je
broer geworden, het is sprekend jou". De
pop (een lachende monnik met een kruik
wijn in zijn ene en een glas in zijn andere
hand, een oud schoolbrilletje van Herman
op zijn neus en een geruit petje van Engelse
gasten op zijn kale hoofd - P.V.) heeft 865
gulden opgebracht tijdens een veiling op
het schip, waarvan de baten voor reuma-
patienten waren bedoeld. Die pop doe ik
nooit van zijn leven Weg, dat is mijn mas
cotte geworden en uiteindelijk ook mijn
broer", zegt Herman trots.
Herman Slingerland met zijn evenbeeld en „broer" achter de bar van 't Lisser
Veerhuis.
vormingen slechts leiden tot
bittere mopperpartijen,
(tweede week)
TRIANON Uit elkaar
(12) Een zeer persoonlijke,
film van Herman van Veen.
Het is de eerste film van de
melancholieke cabaretier, die
ook de hoofdrol speelt. Moni
que van der Ven speelt de
ex-vrouw en Marlous Fluits-
ma diens vriendin (vierde
week).
REX Little blue girl (16)
Sexwerk
EUROCINEMA I (Alphen
aan den Rijn) Uit elkaar
(12) zie TRIANON
EUROCINAMA II (Alphen
aan den Rijn Ashanti
(12) Slavenhandel rond de
prachtige Ashanti. (tweede
week)
EUROCINEMA III (Alphen
aan den Rijn) Het China
Syndroom (12) Beklemmen
de rampenfilm rond een de
fect aan een kerncentrale. In
de hoofdrollen Jane Fonda
en Jack Lemmon, die voor
deze rol al een onderschei
ding kreeg op het festival in
Cannes, maar stellig ook Os-,
carnominaties in het vooruit
zicht heeft.
EUROCINEMA IV (Alphen
aan den Rijn) Elvis the
movie (a.l.) Film over Elvis
Presley.
Een scene uit „Die schone Galathee.
Grafiek is bij velen als
kunstuiting niet zo bekend.
En onbekend maakt onbe
mind. Bovendien worstelt
de leek altijd met de vraag:
wat is grafiek waard? Spe
ciaal oude grafiek. Prenten
uit de 17e- en 18e eeuw, die
tot op heden bewaard zijn
gebleven. Stukjes grafische
kunst, gecombineerd met
vakkundige druktechniek.
Dat men hiervoor geen ver
mogen hoeft neer te tellen,
bewijst E. de Keuning, Oude
Prenten, Molenlaan 2 te'
Voorschoten, in een verkoop
tentoonstelling, die de gehele
maand september duurt, met
gravures, etsen en litho's va
riërend in prijzen van 75,-
tot 250,-.
Uiteraard koopt men voor dit
bedrag geen ets van Rem
brandt. Maar er zijn meer
Nederlandse kunstenaars ge
weest, die ons een schat van
grafische juwelen hebben na
gelaten. Bijvoorbeeld, Corne
lls Bloemaert, een Utrechte
naar die leefde van 1603 tot
1692, en (evenals zijn broer
Frederik) vele gravures heeft
gemaakt naar tekeningen
van zijn vader Abraham. Uit
de serie „Pastorales" hangen
bij De Keuning, acht gravu
res. Van de bekende zeeschil
der Jan Porcellis (1584-1632)
zijn etsjes met vissersfiguren
aan het strand te zien. Vele
onderwerpen in de prent
kunst weergegeven. Immers
vroeger hadden prenten ook
nieuwswaarde; zij werden ge
bruikt, zoals heden de tijd
schriftfoto's en de televisie
beelden. Duidelijk voorbeeld
hiervan is een anonieme
handgekleurde gravure,
voorstellende Augereau,
Due de Castiglione, fier te
paard, Of Oudinot, Grand
Officier de la Légion d'Hon-
neur. Ook een ets van Johan
Adam Klein (1792-1875) laat
een groepje soldaten zien, dat
rustig zit te kaarten. Terwijl
Joseph Anton Prenner (1698-
1761) een zeer realistische
prent van een veldslag
maakte.
Stadsgezichten
Weer geheel anders van sfeer
en opzet zijn de vele stadsge
zichten die in de loop der ja
ren zijn gemaakt. Bijzonder
bekend zijn de etsjes van
Hendrik Spilman naar teke
ningen van de Beyer, Pronk
en Haen In de jaren zijn ge
maakt. Bijzonder bekend zijn
de etsjes van Hendrik Spil
man naar tekeningen van de
Beyer, Pronk en de Haen. In
de jaren 1745 tot 1774 gaf de
Amsterdamse uitgeverij I. Ti
rion, maar liefst negen delen
uit met alleen prenten onder
de titel: Het verheerlijkt Ne
derland. Hoewel topografie
normaal niet tot de voorraad
van E de Koning behoort,
zijn er een paar uit deze serie
te zien, evenals een aantal
handgekleurde gravures van
Middelburg en Katwijk. Ook
een geliefd onderwerp in de
prentkunst waren zeesche
pen, en landschapjes, terwijl
een serie zoetwatervissen, ge-,
tekend en geëtst door Albert
Flamen, die tot 1669 in Parijs
werkzaam was, laat zien wel
ke vissoorten in die tijd po
pulair waren. Vissen die nu
niet meer of bijna niet meer
voorkomen. De barbeel, de
grundel of de modderkrui
per.
E. de Keuning, Oude Prenten
is geopend iedere vrijdag en
zaterdag van 11-17 uur, of na
telefonische afspraak 01717-
Gravure uit de serie „Pastorales" van Cornells Bloe-
mart (1603-1692)
KATWIJK De organist nisten uit de barok en ro-
Jacques Colijn en de zangso- mantische periode, zoals
liste Griette Barnhoorn ge- Bach, Corelli.Franck.Young
ven vanavond een concert in en Zwart. Het concert dat om
de dorpskerk van Katwijk half negen begint, zal wor-
aan de Rijn. Op het program- den besloten met een orge-
ma staan werken van compo- limprovisatie
Kunstexpositie in Wassenaar
WASSENAAR Drs. H.R.
Hoetink, directeur van het
Haagse Mauritshuis, opent
zaterdag 15 september om
15.00 uur een kunstexposi
tie in „Kasteel Duinrell" in
het gelijknamige recreatie
centrum in Wassenaar.
De kunstenaars die aan de
tentoonstelling deelnemen
zijn: Alexandra, Hannie van
der Berg, An en Pieter Biesi
ot, Rie Bouters, Paul Citroen,
Ben Horsman, Jan van Ie
penburg, Joop, Cristiaan
Jörg, Anton Landers, Puck
Leeuwenburg, Fanny Mazu-
re, Jan Nikkels, Ina Orbaan
en Selma Weerenbeck. De
kunstexpositie is tot 30 sep
tember met uitzondering van
maandag, dagelijks geopend
van 13.00 tot 16.00 uur.
