Phantoms bestoken
stellingen rond
bolwerk Koerden
Castro: echte ongebondenheid bestaat niet
Gorillababy Toto
roert de Britten
'~sl Nr
Twee polenexpeditie - volslagen gekkenwerk - gisteren uitgevaren
I Gadaffi vormt ambassades om tot volksbureaus
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 3 SEPTEMBER 1979
(Van onze correspondent Bert van Velzen)
LONDEN Om te bewijzen dat het
Britse bestaan niet volledig is doortrok
ken van Jan Saliegeest is gisteren in
Greenwich een expeditie begonnen, die
tijdens jarenlange voorbereiding niet
zelden werd beoordeeld als een plan
ontwikkeld door krankzinnigen, maar
die onder beschermheerschap staat van
prins Charles en gesteund wordt door
ongeveer zeshonderd Britse industrie
ën).
Het schip, de Benjamin Bowring stak
zondag van wal voor een reis naar de
meridiaan van Greenwich, via beide po
len om de aarde, die drie jaar en moge
lijk langer kan gaan duren en die, zou er
van een strafexpeditie sprake zijn, de
wereld met afschuw zou vervullen van
wege de eraan verbonden wreedheden.
De deelnemers aan de expeditie hebben
hun werk en hun eventuele pensioen
rechten opgegeven. Ze krijgen voor hun
aandeel in de reis, die tot 1982 en, als al
les tegenzit, tot 1984 zal gaan duren,
slechts een honorarium in mogelijke
Het project is bedacht door de vjouw
van een straatarme edelman, lady Virgi
nia. wier man de namen draagt van Ra-
nulph Twistleton Wykeham Fiennes
(36), die naast Stanley, Livingstone,
Scott, Hillary en Christopher Columbus
in de geschiedenis wil gaan staan. Het
enige bezit van Ranulph (bijgenaamd
Ran) is een fraaie naam en een grote
mate van vernuft. Een van zijn voorva
deren, Eustache Fynne de Boulogne,
kwam in 1066 met Willem de Verover
aar naar Engeland om koning Harold
het hoofd af te kappen toen deze reeds
een pijl in het oog had.
In negen wereldsteden zal door de expe
ditie getoond worden wat de kwaliteit
kan zijn van de Britse exportproducten.
Gehoopt wordt dat er minstens een half
miljard en mogelijk 2 miljard gulden aan
exportopdrachten uit zal komen. Ra
nulph is een geboren avonturier, evenals
zijn vader, die strijd leverde in de slag
van El Alamein en stierf te Monte Casi
no. Ran was toen drie maanden onder
weg. Hij heeft zijn vader nooit gekend,
maar zijn avontuursaard duidelijk
geërfd: hij landde als parachutist in
Noorwegen; stak te voet de Pyreneeën
over. reed in tanks door Duitsland en hij
voerde een patrouille aan van Arabieren
in Oman.
De zwaarste delen van de expeditie lig
gen vanzelfsprekend in de duizenden
kilometers diepe ijskasten van de poolge
bieden; in de tocht met open rubberbo
ten door de noordwestelijke doorvaart;
in de gebieden waar temperaturen tot
vijftig graden Celsius boven nul oplopen
en in poolwoestijnen waar het kwik tot
meer dan tachtig graden onder nul zakt
en de vullingen gaan rammelen in de
kiezen. Het feit dat de straatarme Ra
nulph de expeditie op gang heeft gekre
gen zondag is intussen op zichzelf al een
mirakel.
MAHABAD F-4 Phantom-bommen-
werpers van de Iraanse luchtmacht be
stoken sinds vanmorgen de posities
van de Koerdische opstandelingen in
de heuvels rond het Koerdische bol
werk Mahabad. De stroomvoorziening
in de stad is afgesneden en de gebou
wen in de stad trilden tijdens de bom
bardementen. Koerdische opstandelin
gen vluchtten de huizen in om van
daaruit de toestellen te beschieten. In
Mahabad werd de hele nacht artillerie
vuur van buiten de stad gehoord en in
woners zeiden te vrezen dat de strijd
tussen de Koerden en het Iraanse leger
spoedig de stad zal bereiken. Volgens
de Koerdische Democratische Partij is
de strategie niet direct gericht op het
behoud van de steden maar op een
guerrilla in het berggebied.
Zaterdagavond is het stadje Bukan door
het leger ingenomen. Het ligt ongeveer 40
kilometer ten zuiden van Mahabad, dat
daarmee het laatste bastion van het Koer
dische verzet was geworden. Duizenden
inwoners van Bukan waren voor de in
tocht van het leger naar Mahabad ge
vlucht.
De Iraanse regering heeft voorts het
buurland Irak gevraagd de grenscontrole
bij Koerdistan te verscherpen. De opstan
delingen kunnen de grens vrijelijk passe
ren en worden ze aan de Iraakse grens*,
opgevangen en verzorgd in tentenkam
pen. Ook zouden wapens over de grens
gesmokkeld worden.
Koerdische
opstandelin
gen met een
klein mortier
en kistjes mu
nitie in een
ommuurde po
sitie.
De gematigde religieuze leider ayatollah
Sjariatmadari heeft scherpe kritiek uitge
oefend op de militaire campagne tegen de
Koerden en aangedrongen op een spoedig
bestand. Volgens schattingen door kran
ten heeft de strijd tot dusver al 600 men
senlevens geëist.
Ceausescu wil bemiddelen tussen PLO-Syrië-Israël
JERUZALEM (UPI-AFP-Reu-
ter) President Nicolae Ce-
aucescu van Roemenië heeft
aangeboden te bemiddelen om
besprekingen op gang te krij
gen tussen Israël, Syrië en de
Palestijnse bevrijdingsorgani
satie PLO, zo is gisteren uit
regeringskringen in Jeruza
lem vernomen.
Het Israëlisch kabinet heeft
zich gisteren beraden over het
aanbod van de Roemeense
president, dat afgelopen week
is overgebracht door diens af
gezant Wassili Pungan. Het
bezoek van de Roemeen, dat
met veel geheimzinnigheid
was omringd, is zoveel moge
lijk afgeschermd van de open
baarheid.
Ceausecu heeft indertijd ook
ertoe bijgedragen het vredes-
gesprek tussen de Israëlische
premier Begin en president
Sadat van Egypte op gang te
krijgen.
Toto wordt door een dierenverzorgster op de Londense luchthaven Heathrow naar haar tijdelijke
verblijfplaats gedragen.
(Van onze correspon
dent Bert van Velzen)
LONDEN Voor
Toto, een babygoril
la uit Kameroen die
huilt als een pas ge
boren mensenkind,
blijkt de Britse
staat bereid een in
ternationale rel te
riskeren. Het droe
vige gelaat van het
aapje, dat op reis is
naar Japan, prijkte
zondag op de voor
pagina van „The Ob
server" en het domi
neerde op die ere
plaats het nationale
en internationale
nieuws. Het goril-
laatje, dat niet meer
dan enkele weken
oud kan zijn, wordt
op de luchthaven
van Heathrow door
de autoriteiten vast
gehouden, totdat is
uitgemaakt of het in
het belang van Toto
is om naar Japan te
worden doorgezon
den, naar een die
rentuin of als huis
dier voor particulie
ren.
Toto, een wijfje, arri
veerde vrijdag in een
vliegtuig van British
Airways, nadat het
drie dagen onderweg
was geweest. Het
vliegtuig was uit We
nen gekomen en Toto
zou in Londen over
stappen voor de laat
ste grote ruk van
haar wereldreis naar
Japan. Toto huilde als
een klein kind toen
zij, gekleed in een
rode overgooier, in
Londen aankwam.
Met haar reisden een
blik babyvoedsel mee,
een fles en instructies
hoe en waarmee zij
gevoed diende te wor
den.
Zodra de huilende
Toto op Heathrow uit
haar emballage was
gehaald sprong zij in
de armen van een
van de omstanders
om geknuffeld te
worden. Zij is een
laagland-gorilla en
deze zijn als baby
vrijwel totaal afhan
kelijk van haar moe
der. Ze slapen bij de
moeder totdat ze aan
merkelijk ouder zijn
dan drie jaar. Toen
Toto op de luchtha
ven gedurende een
kwartiertje alleen ge
laten werd, gilde ze
als een mager speen
varken.
De diersoort waartoe
Toto behoort wordt
met uitroeiing be
dreigd en de handel
in gorilla's is verbo
den onder een inter
nationale handelscon
ventie met betrek
king tot met uitroei
ing bedreigde flora en
fauna. Maar Kame
roen en Japan hebben
die conventie niet ge
tekend. Wenep begint
inmiddels berucht te
worden als vertrek
punt van dieren in de
internationale sluik
handel.
Kolonel Gadaffi
TRIPOLI Libische ambassades in een aantal we
reldsteden, waaronder Washington en Londen, zijn
veranderd in „volksbureaus". De veranderingen zijn
aangebracht op verzoek van de Libische leider, kolonel
Moeammar Gadaffi, die de tiende verjaardag van zijn
bewind heeft gevierd met de oproep tot „de macht aan
het volk". Studenten en andere Libiërs die in het bui
tenland verblijven, hebben de ambassades van hun
land in Washington, Londen, Rome, Athene en op Mal
ta bezet.
Kolonel Gadaffi had zaterdagavod in een toespraak ter ge
legenheid van het tiende jaar van zijn bewind de Libische
studenten en arbeiders in het buitenland opdracht gegeven
de plaatselijke ambassade-staven te verdrijven en hun bu
reaus te hervormen tot „volksbureaus". Gadaffi zei dat hij
over de meeste ambassades klachten had ontvangen. Die
klachten, zo vertelde hij, „toonden de kloof aan die bestaat
tussen de volksmassa en hun ambassades, het feit dat ele
menten van het afgezette regime (van koning Idris) werk
zaam zijn gebleven op de ambassades en (ook) het bestaan
van nepotisme en verkwisting bij een deel van de ambassa
de-staven".
In Rome voerden Libische studenten zondag een bezetting
van hun ambassade uit, met de mededeling dat ze „van een
bureaucratisch object een volkscomité maken dat de soeve
reiniteit van het volk bevestigt en beschermt". Een woord
voerder van de groep die de ambassade in Athene over
nam zei dat de kanselarij daar voortaan bekend zal staan
als het „bureau van de Libische relaties met Griekenland".
Op Malta gaf de leider van het daar actieve volkscomité te
kennen dat hij zijn inspiratie direct ontleent aan Gadaffi.
„Zoals onze revolutionaire leider zegt: macht, rijkdom en
wapens behoren in de handen van het volk te zijn", zo zei
hij. Er waren geen berichten over acties rond de ambassa
des van Libië in Parijs, Madrid, Bonn of andere hoofdste-
Nederlandse
tuinders
beschuldigd
MUNCHEN (DPA) De mi
nister van landbouw van de
Westduitse deelstaat Beieren,
Hans Eisenmann (CSU) heeft
de Nederlandse tuinders, en
de Europese Commissie, het
afgelopen weekend beschul
digd van concurrentieverval
sing.
Op een tuindersbijeenkomst in
Ingolstadt noemde Eisenmann
het onduldbaar dat Nederland
se tuinders, die dank zij lage
energieprijzen goedkoop kun
nen produceren, met hun
goedkope produktie de West
duitse markt overstromen.
Auto schept
scholier (13)
NOOTDORP Op de Oude-
weg in Nootdorp is vanmor
gen omstreeks acht uur de
13-jarige scholier Eric R. ge
schept door een auto. Hij is
met een hersenschudding,
een enkel- en een bovenbeen-
fractuur naar het Sint Hip-
polytusziekenhuis in Delft
gebracht.
Aan het einde van het fietspad
aan de linkerzijde van de Ou-
deweg heeft de jongen bij het
oversteken naar de andere
kant van de rijbaan kennelijk
niet voldoende voorzichtigheid
in acht genomen. Een nade
rende auto, bestuurd door een
25-jarige fotograaf uit Zoeter-
meer, kon hem niet meer ont-
Britse kinderen
maken
trektocht
zonder geld
CALAIS (AP) Acht
Engelse kinderen in de
leeftijd van vier tot ne
gen jaar zijn er twee da
gen lang, zonder geld en
zonder een woord Frans
te spreken, in geslaagd
een rondreis te maken
die hen per ondergrond
se, per trein en per veer
boot tot in Frankrijk
bracht, nadat ze ongehin
derd de Engelse en Fran
se douane waren gepas
seerd.
De kinderen besloten
woensdag een reisje te ma
ken vanaf het kampeer
terrein in de buurt van
Londen waar zij met hun
ouders verbleven. Zonder
te betalen namen ze de on
dergrondse naar het Lon
dense Victoria-station,
waar zij op de trein naar
Dover stapten. Omdat zij
zich twee aan twee bij ou
dere mensen aansloten,
vielen zij bij de douane-be
ambten niet op in Enge
land.
Ook op de veerboot van
Dover naar Calais, die zij
zonder kaartje hadden be
treden, kreeg niemand
argwaan en in Frankrijk
aangekomen. werd de
douane op dezelfde manier
om de tuin geleid als in
Engeland zodat ze onge
stoord de trein naar Parijs
konden nemen.
TITANENSTRIJD MET TITO VERWACHT
ontwikkelde landen, vooral het Westen,
om tot een eerlijke verdeling te komen
van werelds bronnen zonder zich door de
rivaliteit tussen de supermachten te laten
afleiden. China bevond zich toen nog in
een geïsoleerde positie en richtte zich op
binnenlandse aangelegenheden. De Sov
jet-Unie was er toen nog nauwelijks bij
betrokken.
Bijna twintig jaar later heeft de situatie
zich gewijzigd. China heeft zich bij Was
hington aangesloten en voert een duidelij
ke vijandige politiek tegen de Sovjet-
Unie. De Verenigde Staten hebben na de
Vietnamoorlog haar zelfvertrouwen te
ruggewonnen. Enerzijds omdat de tijd alle
wonden heelt, anderzijds omdat de socia
listische landen in Indo-China onderling
bloed vergieten.
Het zal de komende dagen om twee man
nen draaien: Castro en Tito. Beiden zijn
socialistisch. Beiden kwamen aan de
macht nadat ze op succesvolle wijze een
guerrillaorganisatie hadden geleid. Beiden
zijn bijzonder nationalistisch ingesteld en
hebben zich door hun activiteit het recht
verworven om zich internationalisten te
noemen in een wereld waar echte inter
nationalisten zeldzaam zijn. Toch staan ze
nu tegenover elkaar.
Tito wil terugkeren naar het biina ab
stracte begrip „anti-blokvormingGlo
baal is dit een herhaling van zijn succes
volle dans op het slappe koord in de kou
de oorlog. Castro daarentegen is meer ge
ïnteresseerd in de economische dimensie,
in de enorme ongelijkheid die bestaat tus
sen landen van de Eerste en Derde We
reld.
Alleen als men in staat is om het in Cas
tro's ogen voortwoekerende gezwel van
anti-Sovjetpolitiek de kop in te drukken,
kan men weer komen tot de anti-westerse
stemming van het begin van de jaren zes
tig. Alleen zo kan men een houding van
solidariteit smeden die de armen der we
reld een betere kans geeft op vooruitgang.
De verwachte botsing in Havanna zal een
strijd der Titanen worden.
(Copyright The Guardian)
(Van onze correspondent
Jonathan Steele)
HAVANNA De zesde topconferentie
van de nog steeds groeiende organisa
tie van niet-gebonden landen zou wel
eens de grootste vergadering van rege
ringsleiders in de wereldgeschiedenis
kunnen worden. De Sovjet-Unie, China
en de meeste landen uit het Westen
hebben zo onopvallend mogelijk extra
mensen naar hun ambassades in de Cu
baanse hoofdstad gezonden, omdat de
86 landen (waaraan binnenkort Iran,
Nicaragua en nog vier andere landen
kunnen worden toegevoegd) op de be
langrijkste tweesprong zijn aangeland
sinds de beweging werd opgericht in
1961. De kans dat deze toch al nooit zo
sterke organisatie uit elkaar valt is nu
immers groter dan ooit.
In heel Havanna ziet men posters met de
tekst: „De zesde topconferentie, weer een
stap verder op weg naar de eenheid van
de niet-gebonden landen". In werkelijk
heid zullen de verschillende groeperingen
binnen de organisatie heel wat water in
de wijn moeten doen om een definitieve
breuk te voorkomen en de stille hoop van
de afgevaardigden van de supermachten
die van dichtbij toekijken, te frustreren.
De eerste emotioneel geladen agendapun
ten zijn de voorgestelde royering van
Egypte en de bezetting van de stoelen met
de naambordjes „Cambodja". Maar het be
langrijkste punt dat aan de orde zal ko
men, is de vraag of niet-gebondenheid en
neutraliteit hetzelfde is. Moet de organisa
tie tegen elke „blokvorming" zijn en op
„gelijke afstand" blijven van de super
machten? Of moet de organisatie, zoals de
Cubanen willen, aanvaarden dat er niet
zoiets bestaat als een „ideologische niet-
gebondenheid" in de strijd tegen „het im
perialisme en de economische uitbuiting"?
Van het eerste uur
President Tito is met zijn 87 jaar als enige
Tovergebleven van de leden die bij de eer
ste conferentie aanwezig waren. Hij vat
voorbeeld. Het draagt overeenkomsten
met het conflict tussen de Sovjet-Unie en
Joegoslavië. Het is niet meer dan normaal
dat Vietnam heeft getracht om zichzelf te
beschermen tegen een machtiger buur
land door zijn toevlucht te zoeken bij een
verder weg gelegen land, in dit geval de
Sovjet-Unie. Maar in plaats van zich te
identificeren met de hachelijke situatie
waarin Vietnam zich bevindt, veroordeelt
Joegoslavië Vietnam vanwege zijn betrek
kingen met Moskou.
Kwestie-Cambodja
Het feit dat Cuba gastland is bij de topcon
ferentie is een pikant detail. Cuba heeft
laten weten dat het nou niet direct een
voorstander is van de royering van Egyp
te, alhoewel weinig mensen meer hebben
afgegeven op het akkoord van Camp Da
vid dan Castro.
Wanneer het op stemmen aankomt, zal
Cuba zich waarschijnlijk aansluiten bij
Joegoslavië en India en ermee instemmen
dat Egypte lid blijft, ondanks het aandrin
gen van Irak en Libië op royering. Het is
gevaarlijk om afbreuk te doen aan het
universaliteitsprincipe. In ruil daarvoor
zal Cuba echter hard pleiten voor de in
stallatie van Heng Samrin, leider in Cam
bodja van de pro-Vietnamese troepen.
Hierin zou het wel eens steun kunnen
krijgen van India. India heeft de afgelo
pen weken afgevaardigden naar Zuidoost-
Azië gestuurd om erop aan te dringen een
wat soepeler houding aan te nemen met
betrekking tot Vietnam en Cambodja. De
ASEAN-landen (de landen van de Zuid-
oostaziatische verdragsoragnisatie) hebben
liever een neutraal dan een pro-Vietna-
mees Cambodja en ze staan sterk. Er zul
len volgende week in ieder geval bittere
noten gekraakt worden over het vraag
stuk Cambodja.
In het begin was de organisatie van niet-
gebonden landen overwegend anti-koloni
alistisch. Het doel was om morele en poli
tieke druk uit te blijven oefenen op de
het nog steeds allemaal erg seriei op. De
andere leden van het eerste uur, Egypte
en India, hebben het enthousiasme uit de
dagen van Nasser* en Nehru verloren.
Door haar instabiele regering ontbreekt
het India, in ieder geval op dit moment,
aan elke belangstelling voor zaken van in
ternationaal belang. President Sadat heeft
door zijn vredesverdrag met Israël het
morele leiderschap over de Arabische we
reld verspeeld. Het is heel goed mogelijk
dat Sadat er volgende week niet eens zal
zijn. Hij hoeft dan niet het voor hem pijn
lijke en vernederende debat aan te horen
of zijn land nu wel of niet geroyeerd moet
worden.
Sinds het midden van de jaren zeventig is
Cuba de nieuwe leider in de organisatie
van niet-gebonden landen. Cuba hield
zich internationaal gezien een tijd rustig
na de dood van Che Guevara in 1967 en de
falende guerrillastrijd van de boeren in
Latijns-Amerika. Maar in 1975 richtte Cas
tro zijn aandacht op Afrika. Hij heeft An
gola met succes verdedigd tegen de bedek
te tussenkomst van de CIA en een invasie
door Zuid-Afrika. Daarna heeft hij gretig
uitnodigingen aanvaard om technische
bijstand te verlenen aan niet minder dan
20 onderontwikkelde landen in Afrika en
het Caraïbisch gebied. Op verzoek van
verschillende regeringen heeft Cuba troe
pen en militaire adviseurs gestationeerd.
Dit aspect heeft de meeste aandacht ge
kregen, maar het is maar een onderdeel
van een veel grotere betrokkenheid bij de
Derde Wereld.
Tito is de laatste maanden erg actief ge
weest. Hij ging persoonlijk op rondreis
door het Midden-Oosten. Hij stuurde afge
vaardigden naar Afrika en Zuid-Oost
Azië om het beleid dat Joegoslavië voor
staat, te onderstrepen. Hij waarschuwde
ervoor dat Cuba een soort paard van Troje
is voor de Sovjet-Unie. Castro, zo vreest
hij, probeert er zelfs een lopende band
van te maken voor de buitenlandpolitiek
van Moskou.
De Cubanen ontkennen dit heftig. Vol
gens hen steunt Moskou vele opvattingen
van de niet-gebonden landen en gedraagt
het zich als een „echte bondgenoot".
Waarom zouden ze dat feit niet onder'
ogen willen zien? De Cubanen menen dat
de geografische ligging en de geschiedenis
Bij zijn aan
komst in Ha
vanna wordt
president Ka-
oenda van
Zambia door
zijn gastheer
Castro om
helsd.
van Joegoslavië Tito hebben geobsedeerd
en dat hij op zijn oude dag de werkelijk
heid uit het oog verliest.
Het Chinees-Vietnamese conflict is een
