Nashville verdient
fortuinen aan
het evangelie van
de country-muziek
Zweren
bij
eenvoud
en streven
naar luxe
NASHVILLE Ergens middenin
het uitgestrekte platteland tussen
de Amerikaanse metropolen New
York en Los Angeles ligt Nashville.
Arme boeren en dorpelingen uit de
wijde omgeving drukten hun stem
pel op deze stad. Hun enige in
breng was een verzameling overge
ërfde liederen. Maar het was toch
die muziek die van verschillende
povere plattelanders miljonairs
maakte en Nashville de .status gaf
van de belangrijkste muziekstad
van de Verenigde Staten.
Nashville is onmiskenbaar de
hoofdstad van de „provincie", het
centrum van de country-and-
western-muziek. Hier, aan een
bocht in de Cumberland rivier in de
staat Tennessee, wordt de cultuur
van „oprechte, hardwerkende Ame
rikanen" gevoed. Sommigen spre
ken van een opgeblazen, laag-bij-
de-grondse smakeloze smartlap
pen-industrie, maar over smaak of
een waarde-oordeel gaat dit ver
haal niet. Het gaat over het feno
meen Nashville, met de legendari
sche concertzaal de Grand Ole
Opry, het op de country-muziek ge
baseerde pretpark Opryland, de
muziekkantoren en musea van Mu
sic Row en de clubs in en rond
Printers Alley, waar eens de druk
kerijen voor de belangrijkste in
komsten van de stad zorgden.
Volgend jaar gaat Nashville het
200-jarig bestaan vieren en kan uit
eraard op de maten van de eigen
plattelandsmuziek nagekaart wor
den over de zeer opmerkelijke his
torie van de stad, die bijna syn
chroon loopt met de geschiedenis
van de country-and-western-cul-
tuur.
Laten we maar precies In 1780 be
ginnen. Uit het noordelijke Virginia
kwam een groep boeren, eerst de
mannen en na een rampzalige tocht
van ruim een Jaar de vrouwen. Bij
de Cumberland rivier stichtten ze
Fort Nashborough, een zwaar be
wapende vesting, die de gemeen
schap tegen de Indianen moest be
schermen. Het fort werd genoemd
naar generaal Nash en later, toen
de plaats de hoofdstad werd van de
nieuwe staat Tennessee (1797),
sprak men officieel van Nashville.
De streek had het niet best. In de
bergketens van Virginia, Kentucky
en Tennessee en de Appalachen
kon de landbouw de immigranten
uit Schotland, Ierland en Engeland
nauwelijks op de been houden.
Honger, armoede en vertwijfeling
waren de dagelijkse realiteit en de
boeren leerden te overleven door
het trouweloze aardse weg te den
ken en zich te richten op het betere
bestaan dat na de dood zou volgen.
Er heerste een zeer rechtlijnige
zwarte-kousen-godsdienst en men
vertrouwde letterlijk op het enige
boek dat ze hadden: de bijbel.
Op de harde berghellingen rook
men de zwaveldampen van de hel
en zag men 's zondags de paarlen
poorten van de hemel. Stedelingen
met moderne fratsen werden met
een geweer op flinke afstand ge
houden en uit de zich snel ontwik
kelende buitenwereld drong niets
door in de door hoge bergruggen
afgeschermde gemeenschappen.
Fanatieke predikanten waren de
grootste autoriteiten. Ze zorgden
links en rechts voor extase, lazen
zondaars de les en begonnen zen-
dingstochten in de omgeving.
Klaagzangen
Steeds meer predikers gingen met
hun rotsvaste geloof langs de deu
ren en het armoedige hoogland van
Virginia, Kentucky en Tennessee
werd een soort lanceerbasis van
enthousiaste zendelingen. Naast
hun religie hadden de boeren nog
hun muziek, de oude volksliederen
uit Europa en de lyrische klaagzan
gen over tegenspoed en opoffering.
De muziek, die met evenveel over
gave als het geloof werd beleden,
werd uitgezaaid over de omgeving.
In de dunbevolkte bergstreken
bloeiden de muziek, de veelstemmi
ge zang en het bespelen van de gi
taar, banjo, mandoline en fiddle.
Toen rondreizende muzikanten in
de jaren twintig van deze eeuw van
de hypermoderne radio gebruik
konden maken, kwam er duidelijk
lijn in de bergmuziek. Liederen die
nooit verder dan de huiskamer of
het kerkzaaltje waren gekomen.
konden opeens in tientallen dorpen
gehoord worden.
Eén radio-uitzending verwierf snel
een grote populariteit en werd een
instituut dat nu, 54 jaar later, nog
intact is. Het is de „Grand Ole
Opry", een programma dat op 28
november 1925 voor het eerst via
primitieve lijntjes de lucht in werd
gestuurd. Uncle Jimmy Thompson
speelde fiddle en een jonge omroe
per, George D. Hay, praatte het aan
elkaar.
Dr. Humphrey Bates en zijn dochter
Alcyone waren vaste gasten. Vlak
voor de boerenmuziek zat een pro
gramma met stijlvolle opera. Geor
ge D. Hay sprak op een avond deze
historische woorden: „Dit laatste
uur hebt u geluisterd naar de Grand
Opera. Nu komen wij met de Grand
Ole Opry". Sindsdien kreeg de mu-
ziekshow deze toffe, boerse titel.
Sterren
Kleine meesters op de banjo of de
fiddle kwamen met hun muzikale
ambacht uit dorpskroegen, stallen
en schuren en werden de eerste
sterren in „the country", het Ameri
kaanse platteland. Uit Maynardsvil-
le, meer dan 300 kilometer ten oos
ten van Nashville, kwam Roy Acuff,
de zoon van een boer die tegelijk
ook rechter en natuurlijk predikant
was. De jonge Roy zag een carrière
als semi-prof sportman verloren
gaan toen hij een zonnesteek op
liep. In de maanden van herstel
wierp hij zich op de fiddle en hij
voegde zich in 1932 bij een „medi
cine show", een programma met
toneel en muziek rond een soort
goochelende kwakzalver. Hij moest
zo luid mogelijk zingen om de aan
dacht van de voorbijgangers te
trekken
Roy Acuff vormde een eigen band,
de „Crazy Tennesseans", later her
doopt in de „Smokey Mountain
Boys", en zag in 1934 de studio-
schuur van de Grand Ole Opry in
Nashville voor het eerst. Zijn grote
„hit" was „The Great Speckled
Bird" (1936), een zeer godvruchtig
lied over de tocht naar het hierna
maals.
Diepgelovig was ook A.P. Carter,
Aansluiting
Het levenspad van Roy Acuff en de
Carter family is de beste leidraad
door de Nashville-muziek en later in
dit verhaal komen we dan ook weer
terug op dat pad. De zaken gingen
ondertussen op een revolutionaire
manier veranderen voor de Grand
Ole Opry en alles wat daarbij hoor
de. In de Tweede Wereldoorlog
werd het genre meer gestroomlijnd
en kreeg het aansluiting met de po
pulaire Amerikaanse muziek. Er
werd niet langer ongecoördineerd
geïmproviseerd op allerlei instru
menten, nu had je een bandje als
begeleiding voor een zanger, die los
stond van de groep. Roy Acuff ging
op die toer en later ook mensen als
Ernest Tubb, Eddie Arnold en Red
Foley.
Door de oorlog kwamen ook jonge
soldaten uit het noorden van de VS
in aanraking met de typisch zuidelij
ke muziek en verbreedde het
„country-gebied" zich aanzienlijk.
Tegelijkertijd begonnen de autori
teiten in Nashville eindelijk te voe
len dat de boerendeun'tjes serieuze
en bovenal goed verkopende han
del waren. De stad had het altijd bij
klassieke muziek gehouden en voel
de zich een zusterstad van het klas
sieke Athene, maar in de jaren
veertig kregen platenfirma's dan
Roy Acuff
(midden)
in jongere
jaren:
tokkelen, fiedelen
en zingen over
tegenspoed
en opoffering.
een handelaar in fruitbomen uit een
paradijselijke vlakte in de Smokey
Mountains op de grens tussen Vir
ginia en Tennessee. Hij trouwde
met Sarah Doherty en Sarah's
nichtje Maybelle Addison werd de
vrouw van de broer van A.P. Car
ter. Sarah, Maybelle en A.P. vorm
den een muziekgroepje dat de
naam Carter Family kreeg.
Ze zongen simpele volksliedjes, ge
componeerd door A.P., op een
schelle, geknepen manier, op een
voudige maar zeer melodieuze gi-
taartonen. Hun triest gestemde
songs over liefde en religie zijn,
God zij Dank, bewaard gebleven op
grammofoonplaten, zodat de basis
van de latere cóuntry-and-western-
music uit de late jaren twintig en de
jaren dertig voor het nageslacht ge
spaard werd.
i toestemming fabrieken en stu
dio's op de van vrolijke muziek tril
lende grond van Nashville te bou
wen.
De traditie van de Grand Ole Opry
kwam onder zware druk en de be
houdende beschermers van de
oude stijl gingen door de grond
toen Ernest Tubb in 1943 op het
heilige podium verscheen met een
electrisch versterkte gitaar! Even la
ter waagde Bob Wills het een drum
mer mee te nemen. Nou, die moest
dan maar achter een gordijn gaan
zitten, want dat ging toch echt te
ver.
In 1950 zong Hank Williams, met
Jimmy Rodgers een van de grote
helden van die tijd, een liedje waar
in het woord „bier" voorkwam.
Hank rrfocht zingen, maar moest
„bier" wel even vervangen door
„melk".
In de jaren zestig werd Nashville
een stad waar Zaken werden ge
daan en waar de muziek die uit de
bergen was gekomen zich steeds
meer moest aanpassen. De liedjes
gaan nog steeds over eerlijke arbei
ders, het zuivere plattelandsleven
en de Good Lord, maar de artiesten
zijn glinsterende sterren geworden
in bestikte cowboypakken. Het
oude vakmanschap bestaat nog,
maar de show en de centen eisen
nu de meeste aandacht.
Bustochten
„Wij zijn niet de jet-set", zingen
George Jones en Tammy Wynette.
„Wij zijn de Oude Chevrolet-set".
Wij hebben niks te maken met de
verwende elite in de grote stad, wij
zijn gewone mensen. Maar dat is al
lang niet meer* zo, daarvoor wordt
er natuurlijk teveel verdiend. Nash
ville is klein-Hollywood geworden,
compleet met dure avonden waar
op felbegeerde beeldjes worden
uitgereikt en met bustochten langs
de zwaar beveiligde huizen van de
„nederige" sterren.
Ook de kerk heeft de soberheid en
strengheid overboord gezet. Baptis
ten, Methodisten en Presbyterianen
voeren reclamecampagnes om de
grootste kerk van het dorp te kun
nen bouwen en de extra centen te
beleggen in parkeerplaatsen en
huurhuizen. Als je iets wilt bereiken
in een gemeenschap moet je je
's zondags in de kerk vertonen met
een dikke portemonnee. Dat levert
zakenrelaties op en je giften zijn af
trekbaar van de belastingen. De
kerk is een prima belegging, is zo
solide als een bank. Zo'n geloofs
gemeenschap heeft de sociale sta
tus van een exclusieve club.
Zweren bij eenvoud en streven naar
luxe, het is deze dubbele moraal
die grote delen van het Amerikaan
se zuiden en met name de rijke mu
ziekstad Nashville beheerst.
Roem
Natuurlijk worden ook de eerlijke,
godvrezende country-artiesten in
Grote Verleiding gebracht. Ook hier
loeren drank, drugs en slechte
vrouwen op hun kans. Er wordt ge
zongen over Zonde om de schuld
gevoelens kwijt te raken, maar
Het houten huis waar Roy Acuff het oude muziekambacht
Nashville kent net zo goed als New
York of Los Angetes de tragiek van
de roem. In 1953 liet de jonge, suc
cesvolle Hank Williams al het leven
in zijn peperdure Cadillac na te veel
van zondige genotsmiddelen geno
men te hebben.
In Music Row is nu een museum
voor hem opgericht met zijn bonte
showpakken, gitaren^prijzen en de
indrukwekkende Cadillac die zijn
doodskist werd. Een van de grote
helden van nu, George Jones, suk
kelt al jaren -met gigantische schul
den en alcoholproblemen. Er
wachtten op een gegeven moment
13 rechtszaken en een totale reke
ning van 3 miljoen gulden, het ge
volg van „vergeten" concerten en
het niet betalen van al het goede in
motels en restaurants.
De boerénmuziek is een zaak van
miljonairs geworden. De onberispe
lijke Carter Family heeft het tijdperk
van de verzoeking niet gehaald. Sa
rah en A.P. stierven zeer jong. Vo
rig jaar blies de hoogbejaarde May
belle de laatste adem uit. Maar zij
had ondertussen het nageslacht in
de muziektraditie opgevoed en de
eretitel „Mother Maybelle" verwor
ven.'
Kleindochters
Maybelle Carter leerde haar doch
ters de oude autoharp en de gitaar
te bespelen en een van die doch
ters, June, maakte zich onsterflijk
voor de country-muziek door zan
ger Johnny Cash uit de goot op te
pikken en hem het geloof in de
Bijbel en de Muziek terug te geven.
De Carter-Cash-familie is nu een
van de grote pijlers van de country-
and-western. Het is de beurt aan de
kleindochters van Maybelle, die van
oma al zeer jong het oude vak leer
den.
Johnny Cash heeft de mentaliteit
van de ploeteraars in de Smokey
Mountains uitstekend weten te be
waren. Hij is niet alleen zanger,
maar ook een zendeling van het
oude, vertrouwde soort. Hij maakte
een film in Israël, ligt goed bij onze
eigen Evangelische Omroep en lar
deert zijn concerten met religieuze
opwekkingen.
De fans en de toeristen
Cash te zien zoals zij denken
is. Als ze zijn bezittingen kom
kijken, duikt hij af en toe o
zijn oprecht doorgroefde gela
kleed in een tof leren jasje. V
oude huis maakte hij een mi
dat hij vólstouwde met ant
gouden en platina platen.
House of Cash" mag je voi
gulden bekijken en sinds kor
er een nieuwe attractie naai
oud station, dat Cash enige k
ters heeft laten verslepen o
binnen bereik te hebben.
Zelf woont hij nu een eind
aan het Old Hickory-meer m
aardige dierentuin op zijn I
Zijn ouders en zijn meest g
body-guard" kregen een
woning in de buurt. Zijn zust
direct maatregelen tegen aai
op de roem van de familie
huis staat op een heuvel, ma
woont ze, uit voorzorg, in e<
der eronder. Het zoontji
Johnny Cash en June Carter
zijn geboorte al op rozen, w
lagen direct al enige miljoer
hem te wachten.
Acuff
Roy Acuff is inmiddels 76 ji
uiteraard nederig en rijk t<
Samen met Fred Rose rich
lang geleden een muziekuiti
op die een groot deel vi
country-markt beheerst. 0
avonden van de Grand Ole
de oude Acuff echter nog
van de partij. Hij speelt de
heer, fiddelt nog even vrolijk
de jaren dertig en zingt nal
zijn „Great Speckled Bird".
Hoewel opa Roy hier nog
rondstapt, heeft hij alvast zijn
museum. Daar hangen zijn oi
taren en foto's uit een levf
hem van boerenjongen tot
ster maakte. Acuff is de tradi
muziek uit de bergen trouw
ven, maar ook het diepe gelo
zo dicht tegen die muziek aan
het Roy Acuff-museum ligge
sen de showattributen twei
weerde bijbels, één van Acul
der en één van zijn grootvad
DIRK VELl
De trots van Nashville is de spik
splinternieuwe concertzaal van
waaruit het legendarische radio
programma „The Grand Ole Opry"
elke zaterdagavond wordt uitge
zonden. De beste country-musici
hoeven niet meer naar de oude
schuur waar eens de opnamen
plaatsvonden. Kaarten voor het
radio-concert zijn al maanden van
tevoren uitverkocht en tegen half
tien drommen duizenden het Wal
halla van de country-and-western
binnen.
Precies om half tien begint de
show die over heel Amerika kan
worden opgevangen. De in paars,
rose en snoepblauw gestoken
Porter Waggoner opent het con
cert routineus en kondigt na tien
minuten de eerste reclamebood
schap aan met de woorden: „We
komen terug na This Good Word".
Kellog's cornflakes, Coca Cola,
Fender en dierenvoerfabrikanten
hebben allemaal een half uurtje
opgekocht, waarin ze hun mede
delingen kunnen laten horen.
De country-artiesten omlijsten de
reclame als volleerde verkopers.
De show ontwikkelt zich soepel en
perfect. Naast minder bekende
duo's, meestal een goeige brede
kerel van het slagerstype en een
hoogbepruikte vrouw, verschijnen
niet meer zo prille artiesten op het
podium, zoals de kleine Hank
Snow, de bij de dames zeer gelief
de Marty Robbins en de grootva
der van alles en iedereen, Roy
Acuff. Connie Smith getuigt van
haar unieke relatie met Jezus.
Een feest van glamour, overdaad
en muzikale sentimentaliteit. Kort
om: de heerlijke vulgariteit die
Amerika zo interessant maakt
voor ons, zwaarculturele Europa
nen.
De Grand Ole Opry is een fantas
tisch fenomeen en laat de Federal
Communications Commission, de
hoogste radioraad, a.u.b. niet
doorgaan met de plannen 1
reik van de zender die d|
uitstraalt te beperken. Het
station WSM, Nashville, K
in heel Amerika ontvang»
den, maar de FCC wil er ee)
Ie zender van maken, zodafi
in het land ruimte vrijkom]
ether voor nieuwe plaatseli»
tions. Heel Nashville is inj
roer, want hoe halen die hij
ren in Washington het
hoofd een traditie van m»
een halve eeuw af te breke
