PPR wil autorallys
Leiden in verbieden
Het collegie der stadmusicijns
Geen opvangtehuis
oor jongeren in
ïogerbeetsstraat'
Meer meldingen
over botulisme
dan vorig jaar
Carillon luidt lustrumweek in
Man bekneld bij HCW
Grepen uit de Leidse
muziekgeschiedenis
AD
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 22 AUGUSTUS 1979
jJIDEN WIL
NDER
Mstig
JN MET
NERGIE
Ti DEN Het PPR-raadslid L.
jen heeft er gisteravond tijdens een
"Nadering van de raadscommissie
inciën voor gepleit in de toekomst
medewerking aan autorallys te
ncinlgeren. De heer Beijen deed dit
aanleiding van de behandeling
de Leidse energienota, die binnen-
t in de gemeenteraad wordt behan-
d.
c„
filn eze nota wordt bekeken in hoeverre de ge-
nte Leiden energie kan besparen als zij de
riteiten die thans door haar worden uitge-
rd, blijft uitvoeren. Als werkgever moet de
Ie eente Leiden zich volgens de nota richten
Lede gemeentelijke gebouwen, het personeel,
'oorzieningen voor het personeel, het mate-
I en de organisatie, als mogelijkheid om het
rgieverbruik te „bewaken". De gemeente
de aandacht richten op het zo energie-zui-
mogelijk leveren van goederen en diensten,
de produktie van elektriciteit, openbare
ichting, zwembaden, sportcomplexen, scho-
vuilverbranding, het leveren van diensten
de noodzaak van energieverbruik bij der-
■JE
den verminderen zoals stadsverwarming, isola
tie bij renovatie en dergelijke, het leveren van
diensten die het energieverbruik bij derden
(trachten te) beperken, zoals subsidies, energie
tarieven, voorlichting enz. en het zelf een voor
beeld geven dat derden tot energie-zuinig ge
drag brengt, zoals het isoleren van het eigen
woningbezit, het verminderen van verlichting
in gemeentelijke gebouwen enzovoort.
In de nota wordt een activiteitenplan aangege
ven waaraan de gemeente zich als werkgever
en als voorbeeld-gever aan kan houden. Ten
eerste kan volgens de nota de thermische rege
lingen in de bestaande gemeentelijke gebouwen
worden verbeterd. Per gebouw moet worden
nagegaan of de verwarmingsinstallaties en de
regelapparatuur optimaal functioneren. Zo niet,
dan moeten er investeringen worden gedaan in
regelapparatuur. De isolatiekwaliteit van de
(vaak oude) gemeentelijke gebouwen is slecht.
Door middel van de energieregistratie zal na
een of twee jaar duidelijk worden wie de „ener
gievreters" onder de gemeentelijke gebouwen
zijn. Er moet voor de gemeentelijke gebouwen
een isolatie-plan worden opgesteld. Isolatie is
gebleken de meest goedkope wijze van energie
besparing te zijn.
Op de verlichting van gemeentelijke gebouwen
is eveneens met relatief goedkope middelen al
te besparen, aldus de nota. Met name in het
Stadhuis en in het Stadsbouwhuis zouden vele
energiebesparende maatregelen kunnen wor
den genomen.
Een apart probleem vormen de schoolgebou
wen, waar het vandalisme, door het laten bran
den van de verlichting lijkt af te nemen. Een
belangrijke maatregel is het stellen van.de ma
ximale norm van 500 lux op de werkplek voor
administratief werk. Voor gangen en trappen,
magazijnen, stallingen en dergelijke moet nog
een norm van worden vastgesteld. Daarnaast
zal bij opknapbeurten aandacht moeten worden
gesteed aan het reflecterend vermogen van
wanden, plafonds en vloeren.
De nota doet daadwerkelijk aanbevelingen
voor energiebeperkende maatregelen, die de
gemeente in haar „voorbeeldfunctie" kan ne
men: thematische publicaties över energiebes
paring, het verbreiden van diverse stickers, het
geven van voorlichting aan hoofden van dienst
en voor boukundige medewerkers, het geleide
lijk betrekken van werknemers bij energiere
gistratie, het voeren van een ideeënbus-actie
het fungeren als „klachtenbureau over energie
bezuinigingstaken" en het opzetten van klei
ne groepen werknemers per gebouw, dienst
afdeling, die mede op grond van de energiere
gistratie, energiebesparing stimuleren, de resul
taten van besparingsactie in de gebouwen be
kend maken en er zorg voor dragen de de moti
vatie om te bezuinigen hoog blijft.
Belangrijk in het gehele energiebesparingsge-
beuren is de registratie van de hoeveelheid
énergie die thans wordt gebruikt in de diverse
gemeentelijke gebouwen. Door de leden van de
raadscommissie financiën werd gisteravond
aangedrongen op een spoedige registratie van
het verschillende energiegebruik in de diverse
gebouwen.
Bij de zwembaden zijn tal van besparingen'mo
gelijk. Zo wordt in de nota gesteld dat door het
aanbrengen van regelapparatuur voor de wa
terverwarming, gebo^iwverwarming, ventilatie
en circulatiesystemen heel wat energie kan
worden bespaard. Daarnaast kan energie wor
den gespaard door het terugwinnen van warm
te uit het spoelwater en het afdekken van het
wateroppervlak. Ook dient te worden gelet op
de datum van openstelling van buitenbaden in
het voorjaar.
De huidige vuilverbrandingsinstallatie is er
niet op ingericht dat zij kan worden gebruikt
als warmte-terugwin-installatie. Een investe
ring in die richting is te kostbaaz. Bij de keuze
van de nieuwe installatie, over elf jaar, moeten
de dan geldende -energie-overwegingen zeker
een rol spelen.
ERENIGING RAADSHERENBUURT
AN GEMEENTEBESTUUR:
1DEN De vereniging
adsherenbuurt (Leiden
ord-West) heeft in een
ef aan het college van b.
w. bezwaar gemaakt te-
i de vestiging van een op-
ngtehuis voor jongeren in
buurt. Volgens de vereni-
ig gaat de vestiging van
dergelijk tehuis in tegen
woonbestemming die de
urt in het onlangs geno-
:n voorbereidingsbesluit-
estemmingsplan heeft ge
degen.
loddaertstichting heeft on-
het voorlopig koopcon-
getekend voor het pand
ADVERTENTIE
SKI-PISTE
„DE MEERBERG"
te HOOFDDORP
(en nü ook behorend tot het
DIRK VAN DEN BROEK-*
CONCERN)
zoekt voor het
café-
petit-restaurant
een
echtpaar
Bij voorkeur met actieve
zoons, dochters of andere
familieleden, die willen
meehelpen, wént vooral op
zaterdag en zondag is de
dag lang en druk.
Interesse?
Schrijf snel wie en wat u
bent aan:
Uniconsult B.V.
Osdorpplein 228
1068 ER Amsterdam-
Osdorp.
Hogerbeetsstraat 9 met het
doel om hier tezijnertijd een
opvangtehuis voor jongeren
van 12 tot 18 jaar te vestigen.
De jongeren zullen overdag tot
het begin van de avond in het
pand verblijven.
„De vestiging van een tehuis
betekent juist de onttrekking
van een pand in de buurt aan
de woonbestemming. Mocht
dit doorgaan dan is er een pre
cedent ontstaan voor eventue
le volgende vestiging van in
stituten, bedrijven etc. Het
huis zal worden betrokken
door een groep van tien tot
twaalf jongeren plus een aan
tal leiders en dat geeft onher
roepelijk geluidsoverlast bij de
omringende percelen. De tuin
grenst aan- vele andere tuinen
in de Hogerbeetsstraat, de Jo-
han de Wittstraat en aan de
Warmonderderweg en activi
teiten daarin door een grotere
groep mensen kunnen niet an
ders dan burengerucht veroor
zaken. Vermoedelijk is de gro
te'tuin één van de overwegin
gen voor de aankoop van het
huis door de Boddaertstich-
ting. De bewoners van een
aantal omringende huizen zijn
bejaard en wal hun rust be
treft geheel en al op eigen huis
en tuin aangewezen. Het is
duidelijk dat een huis met
deze bestemming in onze
kleinschalige buurt die geheel
op wonen is ingesteld overlast
moet geven. Het woonklimaat
en daarmee het welzijn van de
bewoners -het voornaamste
uitgangspunt bij de vaststelling
van het voorlopig voorberei-
dingsbesluit/bestemmings-
plan- zijn met de vestiging van
een dergelijk tehuis niet ge
diend. Wij vragen U daarom
het pand Hogerbeetsstraat 9
niet aan de woonbestemming
te onttrekken", aldus de vere
niging Raadsherenbuurt.
LEIDEN De provincie Zuid-Holland heeft dit jaar (tot en
met 31 juli) 727 meldingen binnengekregen van botulisme
(een vorm van voedselvergiftiging waarvan vooral water
vogels het slachtoffer worden). Hiervan werden er 133 on
derzocht. In 76 gevallen werd een besmetting met botulisme
geconstateerd.
Vorig jaar kwamen er bij de provincie 450 meldingen binnen. Er
werd toen 260 keer een onderzoek ingesteld en honderd keer
botulisme geconstateerd. Volgens heer Borgman (Gedeputeerde
van Zuid-Holland) mogen uit genoemde cijfers nog geen conclu
sies getrokken worden.
Met de onthulling van een zeer fraai carillon
door burgemeester Vis en wethouder P.H.
Schoute van maatschappelijke aangelegenhe
den startte gistermiddag de lustrumweek van
winkeliersvereniging De Luifelbaan op het Be
vrijdingsplein in Zuid-West. Gelijk na de onthul
ling van het welluidende klokkenspel lieten on
geveer 2000 kinderen op het Vijf Meiplein een
even groot aantal ballonnen los in het kader van
een wedstrijd. Het bestuur van de 20 jaar oude
winkeliersvereniging ontving vervolgens de gas
ten tijdens een geanimeerde receptie in het res
taurant van de Vijf Meihal aan de Boshuizerlaan.
Tot de vele activiteiten die de Luifelbaan in het
kader van het vierde lustrum organiseert be
hoorde ook de klaverjas-drive-in gisteravond,
die werd gehouden in een feesttent op het plein
en vele kaartliefhebbers trok.
Stoppen met roken (I)
Is stoppen met roken al net zo'n gewoonte geworden
als het roken zelf Voor al deze rokers, die willen
stoppen maar steeds weer opnieuw bezwijken wordt
vanaf 3 september een vijfdaagse „stop met roken"
cursus gehouden. Deze cursus, een initiatief van de
Stichting Leven en Gezondheid, wordt gehouden in Ho
tel Nieuw Minerva aan de Vrouwensteeg 11 in Leiden.
De cursus begint 's avonds om 20.00 uur en duurt onge
veer ander half uur. Nazorgavonden zullen op hetzelf
de adres worden gehouden op 10 en 18 september, even
eens vanaf 20.00 uur.
Stoppen met roken (II)
De Stichting Leven en Gezondheid geeft nu al ruim 10
jaar stop-met-roken cursussen. Onder begeleiding van
een arts en een psychologisch geschoold medewerker
worden de cursisten van het roken afgeholpen. Korte
lezjngen, films en groepsgesprekken maken deel uit
van de therapie. De complete cursus, 5 avonden en een
tweetal nazorgavonden, kost de deelnemer inclusief
materiaal en consumpties 50 gulden. Dat geld wordt
aan het eind van de cursus teruggegeven, als blijkt dat
het de cursist niet gelukt is met roken te stoppen. Lukt
het niet dan kost het slechts de gezondheid. In feite is
hier dus sprake van een kans om zonder enige investe
ring behoorlijk wat winst te vergaren. Het is immers
zo, dat als de cursus wel enig resultaat heeft het be
drag van vijftig guldend binnen enkele weken terug
verdiend is door het uitblijven van de aanschaf van
nieuwe pakjes. Deelnemers kunnen zich telefonisch
aanmelden op nummer 030 - 781366 van de Stichting
Leven en Gezondheid.
De Ratel (I)
Werkgemeenschap „De Ratel" viert volgend jaar het dertig
jarig bestaan. Ter gelegenheid daarvan wordt een groot
aantal festiviteiten georganiseerd. Onder meer is er in ok
tober 1980 een grote jubileum-verkoopmarkt. Iedereen die
wil meehelpen de activiteiten op touw te zetten wordt uit
genodigd contact op te nemen met voorziter C. Zirkzee, se
cretaresse mevrouw B. van Beek of tweede voorzitter L.
van Riet.
De Ratel (II)
Het nieuwe seizoen 1979-1980 van de Ratel gaat zondag 2
september in met een excursie naar „De Vonk" in Noord-
wijkerhout. Om half elf wordt men in het ontmoeting-
s/vormingscentrum „De Vonk" verwacht. Een staflid yan
het centrum vertelt iets over de geschiedenis van „De
Vonk", waaraan ook het Leidse Volkshuis zijn steentje
heeft bijgedragen. Daarna wordt een strandwandeling ge
maakt, die eindigt bij een bushalte, van welk punt de bus
terug wordt genomen. Belangstellenden voor de tocht wor
den uitgenodigd zich voor 31 augustus aan te melden bij
mevrouw B. van Beek, tel 766751. mejuffouw N. van Oor-
de, tel 141489 de heer L. van Riet, tel 126418 of bij C.
Zirkzee, tel 210317.
Gevonden
In de maand juli werd weer een groot aantal gevonden
voorwerpen bij de gemeentepolitie gedeponeerd: diver
se portemonnees, een geldbedrag, een fietstas, een
boodschappentas, een plastic tas met kampeérspullen,
een mand met wasgoed, een tas met schoolboeken, een
verlovingsring, een armband met naamplaatje, een 65-
plus pas, een bromfietsplaatje, een bril, boeken, een
helm, een reiswieg, een kruiwagen, een radio, een kin
derschoentje, een herenregenjas en een herenjack. In
lichtingen over deze voorwerpen zijn van maandag tot
en met vrijdag te krijgen tussen acht uur 's morgens
en acht uur 's avonds bij de afdeling gewonden voor
werpen, tel 071 149961 tst 111.
LEIDEN Een 40-jarige
werknemer van de H.C.W.,
raakte gistermorgen om tien
uur bekneld tussen een ge
vallen U-balk van dertien
meter en een transportband
De man werd aan beide be
nen gewond.
De man werkte aan een hei
installatie en had net vier van
deze balken op de transport
band neergelegd. Met het los
maken van de kabel viel de
balk.
Fietster gewond op Apollolaan
LEIDEN Op de kruising
Apollolaan/Brahmslaan
heeft gistermorgen om acht
uur, een vijftienjarige Leid
se geen voorrang verleend
aan de auto van een veertig
jarige Nieuwkoper. Het
meisje liep hierbij een
hoofdwond, schaafwonden
aan arm en bènen en een
vermoedelijke beenbreuk
op.
Het meisje reed op de Apollo
laan en verleende geen voor
rang aan de auto op de Brahm-
slaan. De auto liep schade op
aan de voorruit en wat deuken
aan de voorzijde. Het meisje is
overgebracht naar het Acade
misch Ziekenhuis.
lendrik Aldegrever: Stadsspeellieden, gravure op leer.
'arijs, Bibliothèque nationale, cabinet des estampes,
C 5, res, tol. B 171).
Het is onmogelijk om over dit on
derwerp in één bijdrage een afge
rond geheel te schrijven. Wanneer
echter de komende twee of drie ar
tikelen een andersoortige tekst in
het briefhoofd voeren, zult U er
zo V de serie leest rekening mee
moeten houden, dat die verhalen
wel degelijk met dit artikel te ma
ken hebben.
Stadmusicijns zijn in de veertiende
en vroege vijftiende eeuw de „pijpers
en trompers", bespelers van blaasin
strumenten en trommels, die feesten
opluisteren en mee gaan op oorlog
stocht. Leiden heeft in die tijd maxi
maal vier van die speellieden in vaste
stadsdienst en als er niet genoeg te
trommelen of blazen is, verrichten ze
van allerlei diensten: een bodetocht
op korte afstand of straatveger van
de stoep vóór het Stadhuis.
Gaande de tijd verhuizen de pijpers
en trompers naar de Stadhuistoren
om nachtwacht te houden en van de
trans uren en branden aan te geven.
De zangers van de Pieterskerk tre
den bij officiële feesten als stadsmusi
ci op bij processies en stedelijke maal
tijden. De pijpers en trompers bege
leiden de schuttersvendels tijdens die
processies.
Onbezoldigde stadmusicijns zijn in
die eeuwen altijd de schoolkinderen,
die zingen wat los en vast is bij fees
ten van uiteenlopende aard. U moet
daarbij denken aan de aubade, vroe
ger, op Koninginnedag door de
schoolkinderen van alle scholen op
het Stadhuisplein (tussen twee haak
jes: welke idioot heeft dat eigenlijk
afgeschaft?). In de late Middeleeuwen
is de omvang van het schoolkoor na
tuurlijk klein, want er is maar één
school: de Latijnse aan de Lokhorst
straat.
In 1560 bieden vier inwonërs van
Leiden zich aan om op door de stad
aan te schaffen blaasinstrumenten
fanfareconcerten te geven op zonda
gen en sommige weekdagen, en ook
bij processies en feestelijke gebeurte
nissen. De stad keurt dat goed en be
zoldigt de musici a raison van een
habbekrats per jaar. De beeldenstorm
van 1566 legt de Pieterskerkzangers
het zwijgen op en de tweede beelden
storm in 1572 verstomt ook de blaas
muziek van de stadmusicijns. Men
heeft andere zorgen aan het hoofd
dan muziek maken. Beeldenstorm in
1572, stadhuistorenbrand in 1573 en
de twee belegeringen door de Span
jaarden met alle restauratiezorgen na
het ontzet in 1574 zijn redenen ge
noeg om te kunnen begrijpen, dat een
stadsmusicus moest aankloppen bij de
WW, zo er in die tijd sociale voorzie
ningen zouden hebben bestaan.
In het laatste kwart van de zestiende
eeuw en de eerste jaren van de Gou
den Eeuw maakt men gebruik van
gelegenheidsgroepjes musici, wan
neer er iets speciaals te vieren is of
een Grootmogendheid de stad be
zoekt. De periode uit het begin van
de zestiende eeuw, toen Cornelis En-
gebrechtsz. vaantjes met het stadswa
pen en franje moest schilderen aan
de trompetten van de stadsmusici bij
de inkomst van keizer Maximiliaan,
is voorgoed voorbij.
Wanneer de Ambassadeur van Vene
tië op 8 en 9 mei een officieel bezoek
aan Leiden komt brengen, maakt
stadsorganist Cornelis Schuyt een ge
legenheidsensemble, dat bestaat uit
mr. Joachim van den Hove, een luit
speler, een mr. Jacob (Steenhardt?)
en „mr. Jan den Engelsman". Deze
laatste is zonder enige twijfel mr. Jan
Jordon, die in 1606 in Leiden een
huis aan de Langebrug in bezit blijkt
te hebben en die in 1608 als weduw
naar in het huwelijk treedt met een
Leidse en uit zijn eerste huwelijk drie
dochters met onmiskenbare Neder
landse namen meebrengt. Na dat
tweede huwelijk vestigt Jordon zich
op het Faliebegijnhof aan het Rapen
burg, op een steenworp afstand van
de familie Schuyt.
Deze Jordon wordt op 26 augustus
1610 aangesteld als „musicijn ende
speelman" der stad Leiden om op alle
feestelijke maaltijden en vrolijke bij
eenkomsten muziek te maken, ofwel
alleen, ofwel samen met anderen. Sa
men met anderen muziek maken:
leuk, maar dan moeten er wel men
sen zijn, die in staat zijn om een goed
ensemble te vormen. Om dat te be
werkstelligen krijgt Jordon opdracht
om zowel de organist van de Pan-
craskerk, Jan Philipsz. van Velsen,
als de hulporganist Jan Jansz. van
Sonnevelt op verschillende muzie
kinstrumenten te leren spelen. Van
Velsen was telg uit een Haarlems
muzikaal geslacht en Jan van Sonne
velt was weliswaar blind, maar
Schuyt kan in 1610 van hem getui
gen, dat hij in staat is om dertig mu
ziekstukken op voortreffelijke ma
nier te spelen.
Tot de taak van Jordon behoort ook
het orgelspel begeleiden met cornet,
viool of andere instrumenten op zon
dag in de Pieterskerk en op donder
dag in de Hooglandse kerk. Over die
kerkconcerten kom ik nog apart te
spreken. In 1611 vraagt Jordon ver
hoging van salaris „ten aensiene van
de costelicheyt des tijts van alle eet
bare spijsen ende andere lijffs be-
houften". Er is dus nog weinig in al
die -tijd veranderd in ons land!
Een half jaar later, begin januari
1612, richten Jan Jordon, Jan van
Sonnevelt en een Pieter van Rhijns-
burch een verzoek aan het stadsbe
stuur om samen met twee zonen van.
Pieter aangesteld te mogen worden,
tot stadsspeellieden. Zij hebben geoe-,
fend op schalmeien en andere blaa
sinstrumenten en nu ze zóver gevor-
der zijn, dat ze een „goet, vast ende
volcomen consert ende recreatyf ac-,
cort" tot klinken kunnen brengen,
willen ze graag bezoldigd stadsmu-
ziekgezelschap worden. Met enig
over en weer gepraat worden- ze per
terugwerkende kracht tot 1 januari
1612 geacht benoemd te zijn op een
salaris van één gulder per persoon
per week. Leiden heeft een college
van stadsspeellieden, van waaruit la
ter heel verschillende harmonie-, en
fanfaregezelschappen zouden kunnen
ontstaan tot aan „daar komen de
schutters, daar komen ze an" aan toe.
Maar daarover in volgende bijdragen.
JAN DOOVE