Nederland goede NAVO-bondgenoot
De sfeer
aan de
Muur
is wa t
opgeklaard
Zeerovers, extra
Zuid vietnam ese
verschrikking voor
bootvluch telingen
Buitenland
RUSSEN WILDEN BEZOEK AAN BERLIJN TEGENHOUDEN
San der
Gaauw:
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 15 AUGUSTUS 1979
PAGINA 11
Van onze speciale verslagge
ver
Rik in 't Hout)
10NN Als het aan de
ovjet-Unie had gelegen,
Jan zou minister Chris
an der Klaauw (Bui-
>nei inlandse Zaken) van
oud aag niet, als onderdeel
opt an zijn bezoek aan de
n iondsrepubliek, naar
fest-Berlijn zijn ge-
afgjaan. Na eerst nu be
kend is geworden, heeft
Russische ambassa
deur in Den Haag een
Tjdje geleden een bezoek
ebracht aan de minister
n hem te vertellen dat
de Nederlandse regering
de status van West-Ber-
lijn blijkbaar niet goed
begreep.
De Russen staan namelijk op
het standpunt dat dit stadsdeel
niet bij de Bondsrepubliek be
hoort. Een bezoek als van mi
nister Van der Klaauw erva
ren zij dan ook als een moed
willige provocatie, mede ge
richt op het ondersteunen van
de wens van vele Westduitsers
dat West-Berlijn ooit weer de
hoofdstad van hun land wordt.
Zonder in te willen gaan op
deze interpretatie van het ver
drag verklaarde minister Van
der Klaauw dinsdag in Bonn
dat de Nederlandse regering
de zienswijze van de Sovjet-
Unie niet deelt. „Het is mijn
goed recht om West-Berlijn in
te passen in dit officiële be
zoek", aldus de minister.
Volgende maand gaat de Ne
derlandse minister overigens
naar Oost-Berlijn als onder
deel van een officieel bezoek
aan de DDR. Dit stadsdeel is
door de Oostduitsers verheven
tot hun hoofdstad. Daarmee
zijn de Russen het weer wel
eens, omdat naar hun mening
het verdrag van '71, dat de sta
tus van Berlijn regelt, niet
geldt voor geheel Berlijn. Deze
interpretatie wordt uiteraard
weer afgewezen door de drie
andere bezettende mogendhe
den, die Oost-Berlijn formeel
nog altijd beschouwen als
grondgebied van de DDR.
Vandaar de vraag, die een
Westduitse journalist dinsdag
aan Van der Klaauw stelde of
hij van plan was in Oost-Ber
lijn militair eerbetoon te aan
vaarden van het leger van de
DDR. „Ik houd helemaal niet
van dit soort dingen", ant
woordde de bewindsman di
plomatiek.
Kernwapens
Volgens minister Van der
Klaauw zal Nederland „zeker
een goed bondgenoot blijven",
wanneer de gehele Noordat-
lantische alliantie een besluit
heeft genomen over de invoe
ring van nieuwe tactische
kernwapens. De Bondsrepu
bliek wil, dat wanneer tot in
voering wordt besloten, dat
deze niet alleen in de Bondsre
publiek worden gestationeerd
maar ook in de Beneluxlan-
den. Nederland zal een besluit
van het gehele bondsgenoot-
schap eerbiedigen.
Tijdens het gesprek dat minis
ter Van der Klaauw gisteren
voerde met minister-president
Rau van de deelstaat Noord-
rijn-Westfalen bleek dat Ne
derland en met name Ensche
de en omgeving er goed aan
doen de bouw van een' opslag
plaats voor atoomafval in het
Westduitse Ahaus, dat vlakbij
de Nederlandse grens ligt, als
een vaststaand feit te beschou
wen. Naar Verwachting zal de
opslagplaats rond 1983 in ge
bruik worden genomen.
Dinsdagmiddag bezocht minis
ter Van der Klaauw de Kamer
van Koophandel van Noord-
rijn-Westfalen. De handel tus
sen deze deelstaat en Neder
land loopt in de vele miljarden
(vorig jaar 26,8 miljard D-
mark). De secretaris van de
Nederlands-Duitse Kamer van
Koophandel in Düsseldorf
maakte van de gelegenheid
gebruik Van der Klaauw te
wijzen op een vorm van „dis
criminatie", die een aantal Ne
derlandse ondernemers in de
Bondsrepubliek ondergaat.
Hebben zij namelijk geen ves
tiging in het land, dan is er
voor hen geen mogelijkheid de
BTW (12 a 13 procent), die zij
moeten betalen, terug te krij
gen. Duitse firma's, die in Ne
derland werken, hebben die
mogelijkheid wel. Van der
Klaauw beloofde dat hij dit
probleem (en dat van de Ne
derlandse vrachtwagens, die
op Duitse feestdagen de
Bondsrepubliek niet in mo
gen), aan zou snijden bij zijn
ambtgenoot Genscher. Volgens
een vertegenwoordiger van de
Duitse industrie, die bij deze
ontmoeting aanwezig was, is
„Nederland eigenlijk een Duit
se bondsstaat, die zich zou
moeten aansluiten bij de rege
ling die diverse bondsstaten
over vakantiespreiding zijn
overeengekomen".
NOTITIES
UIT EEN
WERELDSTAD
IN TWEEEN
DL II
Minister Van der Klaauw
bezoekt vandaag Berlijn,
waar precies achttien
jaar geleden een begin
werd gemaakt met de
bouw van de Muur die de
stad in tweeën zou delen.
Onze verslaggever Klaas
Goïnga ging de minister
voor en geeft zijn
indrukken van de
verdeelde stad. Vandaag
het tweede deel.
Een Vopo bovenop de Muur, die Berlijn onbarmhartig door midden snijdt. Toch is de situatie en de sfeer
rondom de doorlaatposten wat opgeklaard in de loop der jaren.
BERLIJN De stem van de Oostduitse
gids klinkt onaangedaan, mechanisch
avj haast, als ze vertelt over de Russische
soldaat die tijdens de slag om Berlijn
een kind redde uit de puinhopen van een
op instorten staand huis. Een honderd
meter verderop is het verhaal in steen
gehouwen: met een geweer in de hand en
het kind op de arm kijkt een Sovjet-sol
daat uit denkbeeldige puinhopen om
hoog. Het is het officiële Russische oor
logsmonument in Oost-Berlijn, waarmee
de 7000 Sovjet-militairen worden her-
dacht die gevallen zijn in de slag om de
00: hoofdstad van Hitler's Derde Rijk.
ndc
Er is nóg een Russisch oorlogsgedenkteken
Dat staat aan de andere kant van de Muur,
in West-Berlijn. Vlak bij de Brandenburger
Tor bewaken twee Sovjet-soldaten, met het
pistool-mitrailleur over de borst, twee van
de tientallen tanks waarmee de Russen
Berlijn in 1945 innamen. Het monument is
niet vrij toegankelijk. Bussen met toeristen
blijven op eerbiedige afstand van dit ter na
gedachtenis van de doden opgerichte ge
denkteken. Een macabere wijze van her
denken.
Er zijn meer monumenten in Berlijn. De
meest simpele, maar daardoor de ontroe
rendste, zijn de zes houten kruisen vlakbij
het herstelde Rijksdaggebouw. Ze zijn opge
richt voor de zes vluchtelingen, die dachten
via de Spree naar het Westen te ontkomen. De Brandenburger Tor bij de Berlijnse Muur,
Middenin de rivier werden ze door de Vo-
►o's doodgeschoten; stroomafwaarts werden
i hun liiken door de Oostduitsers uit het wa
ter genaaid.
De zes houten kruisen, waarbij af en toe
bloemen worden neergelegd, vertellen het willen leven onder een vrijheidbeperkend
verhaal van de onverbiddelijkheid
(jonge) Oostduitse grenswachten tegen
Nu dat niet het geval is, en er ook geen en
kel uitzicht bestaat dat dat ooit zal gebeu
ren, is het besluit-gevallen de „Muur-be-
in paniek geraakte Westberlijnse toering-
carchauffeur, die twee passagiers „verliest"
onderweg, wordt gerustgesteld, terwijl ge
bouwing" aan te pakken, omdat de ruimte- ïegeld wordt dat ze met een volgende
lijke problemen in het centrum alsmaar meekomen. (Het blikje bier dat de Oostbe-
groter worden. (De Oostduitsers aan de an- rlijnse grenswacht heimelijk toegeschoven
dere kant maken er vooralsnog geen haast krijgt wordt beleefd doch zeer beslist ge-
mee.) weigerd). En de Oostduitse gids krijgt na
In winkeltjes, die vlak aan de Muur staan, afloop van haar explicatie, waarin ze ge
hangen grote, deels vergeelde foto's, die la- waagt van de Oostberlijnse woningnood,
ten zien hoe de vooroorlogse situatie ter geen fooi omdat dit in strijd zou zijn met de
plekke er uitzag. Het befaamde Berlijn uit onafhankelijkheid waarop het Oostduitse
de twintiger jaren herleeft: er rijden volge- socialisme prat gaat. Kleinzielig? Of een
pakte trams en statige dames schrijden over verademing in vergelijking met het demon-
de drukke trottoirs. Nu lopen de tramrails stratief neergezette schoteltje van de West
stuk op het harde, witte beton van de berlijnse chauffeur, die en passant ten ei-
Muur. Er staan leuzen op. Gevloekt en ge
scholden is hier. Geschreeuwd en gehuild.
Gebalde vuisten zijn geheven. Een foto uit
1953: opstand in Oost-Berlijn. Rennende
mensen, Russische tanks. Schoten vallen,
geschreeuw. Opnieuw geschreeuw en op-
gen gerieve nog een boekje over Berlijn
probeert te slijten...
Spotziek
De dagelijkse toeristenbussen zijn een gere-
nieuw die gebalde vuist. En opnieuw ook gelde bron van inkomsten voor de Oost
die pijn in het hart, omdat bijna vrije men- duitsers. Per passagier wordt een vast be-
sen niet bij machte waren een regiem te drag (in West-Marken) geheven, terwijl
breken teneinde een eigen, vrije keus te daar overheen nog eens straatbelasting
doen ten aanzien van politiek en maat
schappij-inrichting. Het zijn een handvol
gedachten die bij je opkomen wanneer je bij
de Muur staat die Berlijn ombarmhartig
doormidden snijdt. Politiek is schrijnend.
Navrant, ook omdat het Russische oorlogs
voor de bus moet worden betaald. Het is
een van de manieren om aan de broodnodi
ge deviezen te komen. Een andere is dat
een westelijke bezoeker per dag een mini
mumbedrag aan Westerse valuta moet op
maken.
monument in Oost-Berlijn gesierd is met de Toch is de sfeer in Oost-Berlijn opgeklaard
tekst „Voor de vrijheid - J. r?
Ritueel
ir- regiem. Je staat er bij en je kijkt er naar.
In zoverre zelfs dat een Oostberlijnse poli
tieagent zichtbaar plezier heeft om een mo
pje waarin het Oostduitse socialisme on
barmhartig op de hak wordt genomen.
En toch... Toch is de ontspanningspolitiek Spotziek zijn ze overigens aan beide kanten
van de SPD-FDP-regeringen in Bonn ook van de Muur.-De 360 meter lange televisie-
ïmt iedereen die voor het eerst bij de aan de Berlijnse doorlaatposten merkbaar, mast in Oost-Berlijn wordt de „tv-asperge"
Mpf vprwnnrWino n'ntzao on nün m Ko™* °P van de uitkijkstellingen Weliswaar worden toeristen, die per bus genoemd, terwijl het weerkaatsende zon-
hart. Net ah die hn„d.rd.n D„:?d kunne,!,w"- een paar uur door Oost-Berlijn worden licht op het verschroomde staal de wraak
van de paus heet. Aan de andere kant
M w t'wr k YT~J' "iv.c o. wucgcopiuncn aiaui nun and - heeft het oude concertgebouw vanwege zijn
rirvr,rU,.«nr.Voi,«nWnr Pknniv "ÏT-f V'x Rpriiin Hnon" nm nn rim uur-f1®1 Westberlijnse landsbestuur is er lei gruwelijkheden aan de andere kant van opvallende architectuur als bijnaam „de
doorlaatpost Checkpoint Charlie. Uitvoerig Berlijndoen om op die manier o.a. hun dan ook toe overgegaan de door de oorlog de Muur te wachten staan, tal van Oost- glimlach van Jimmy Carter", terwijl de let-
wordt daar uit de doeken gedaan op wat politieke bewustwording bij te spijkeren. geschonden woningen en openbare gebou- duitse grenswachten blijken in de dagelijk- ters van Berlijns grootste warenhuis KDW
voor ingenieuze wijze vaak mensen uit de wen in de directe omgeving van de Muur te se omgang niets anders dan u en ik. Strikt staan voor „Klau dir was", hetgeen zoveel
slopen en te vervangen door nieuwe. hun orders uitvoerend zijn ze beleefd en wil zeggen als „gap maar raak". Alleen in
Zo lang mogelijk heeft men deze operatie voorkomend, al behoort wachten tot het Berlijn kunnen ze zoiets bedenken. Muur of
willen uitstellen in de hoop dat de Muur vertrouwde ritueel bij het passeren van een geen Muur.
in 1969 opgericht weer zou verdwijnen. Oostberlijnse doorlaatpost. Een half en half KLAAS GOINGA
vluchtelingen optreden En wie hieraan hart Net als die honderden Duitse scholie- pen, maar het z.ch in drommen opstellen is rondgereden, tevoren (door de Westberlijn-
met genoeg mocht hebben kan altijd nog ren. die. wanneer ze m het laatste leerjaar er nauwelijks meer bij. Alles went, ook de se chauffeur) toegesproken alsof hun aller-
naar het kleine museumpje gaan bij de van de basisschool zitten, een weeklang m.».». He» «Mk.ji:
DDR naar West-Berlijn wisten te ontko- Oude foto's
men: tussen bagage verstopt, in speciaal ge
prepareerde auto's, via rioleringsbuizen...
Mensen zijn vindingrijk wanneer ze niet
In de loop van de jaren is het „Muur-toeris-
me" aanzienlijk teruggelopen. Weliswaar
\jstzegelverzameling bracht
12 miljoen op
-ONDEN De Londense postzegelfirma „Stanley Gibbons In-
emational" is eigenares geworden van de duurste postzegelver-
ameling ter wereld. Zij verwierf voor bijna 5 miljoen pond ster-
ing (ruim 22 miljoen gulden) de verzameling van de Ameri-
aanse financier Marc Haas in New York City. De collectie van
je 71-jarige Haas omvat meer dan 3.000 exemplaren en geldt als
J,e bekendste van waarde in de Verenigde Staten. Er zijn brie-
en bij van de hand van Abraham Lincoln, George Washington,
homas Jefferson, Andrew Jackson en Robert Lee. Tot de grote
|C tukken in de verzameling behoren „Pony Express" en „Wells
argo", omslagen uit de tijd van de postkoetsen, nog voor er in
e Verenigde Staten postzegels waren.
sraelische oppositie in de lift
ERUZALEM Als nu in Is-
ael verkiezingen zouden wor-
en gehouden dan zou de in de
ppositie zijnde Arbeiderspar-
ij haar zetels in het parlement
P iet 12 tot 48 uitbreiden, zo
'lijkt uit een opinie-onder-
Volgens het onderzoek
zou het Lichoed-blok van pre
mier Begin vier van zijn 39 ze
tels in het 120 zetels tellende
parlement verliezen, hetgeen
een dieptepunt in de populari-
Weer doodstraf
in Massachusetts
BOSTON De gouverneur
van Massachusetts, Edward
King, heeft gisteravond een
wetsontwerp getekend waarbij
de doodstraf opnieuw wordt
ingevoerd in deze staat aan de
Amerikaanse oostkust.
De twee huizen van de volks
vertegenwoordiging van de
staat hadden tevoren het voor
stel met grote meerderheid
aanvaard. Het hooggerechts
hof in Boston had in 1977 een
dergelijke wet in strijd met de
grondwet verklaard. Volgens
deze constitutie zijn „wrede en
ongebruikelijke straffen" ver
boden.
Schadeloos -
stelling na
mishandeling
DETROIT Een voormalige
Amerikaanse marinier die
naar zijn zeggen zodanig door
de politie van Detroit is mis
handeld dat hij blijvend ver
lamd is, heeft van een jury een
schadevergoeding van 10,4
miljoen dollar (bijna 21 min.)
toegewezen gekregen.
De uit Chicago afkomstige
Jennings werd in september
1973 in Detroit opgepikt door
de politie, nadat daar een mel
ding was binnengekomen dat
hij zich vreemd gedroeg. Vol
gens zijn advocaat werd de
marinier die toen met verlof
was, met een stomp voorwerp
in de nek en op de rug gesla
gen.
Argentijnse
politie in
actie tegen
mensenrechten
BUENOS AIRES De Ar
gentijnse politie heeft gisteren
huiszoeking gedaan bij ten
minste drie organisaties die ij
veren voor eerbiediging van
de rechten van de mens. Twee
van de organisaties hadden al
eerder politiebezoek gehad.
Ditmaal werden lijsten met de
namen van meer dan 6.000
vermiste Argentijnen in beslag
genomen. Een vertegenwoord
iger van de „permanente as
semblee voor mensenrechten".
Emilio Mignone, zei dat het
feit dat de politie tweemaal te
gen zijn organisatie in actie is
gekomen, de indruk wekt van
een werkelijke vervolging.
Dodencijfer
ramp India
stijgt
NEW-DELHI De vloedgolf
die zaterdag als gevolg van
een dambreuk de Westindiase
stad Morvi heeft getroffen,
kan 10.000 tot 15.000 levens
hebben geeist. Dit heeft een
politicus in de betrokken deel
staat meegedeeld. Het officiële
dodencijfer was tot nu toe
1000. Inmiddels is er een ge
rechtelijke onderzoek geeist.
De regering van de getroffen
deelstaat wordt verweten, dat
zij de ramp niet voorzien heeft
en niet tijdig voorzorgsmaatre
gelen heeft genomen. Er zou
dagen voor de ramp een breuk
in de dam geconstateerd zijn
zonder dat er opdracht is gege
ven tot de reparatie daarvan.
Spaanse terrorist
bij schietpartij
met politie
gedood
MADRID Tijdens een vuur
gevecht met de Spaans politie
in de stad San Lorenzo de El
Escorail, 50 kilometer ten
noorden van Madrid, is een lid
van de radicaal-linkse organi
satie Grapo, dodelijk getroffen
in de borst. Een ander lid van
de Grapo werd tegelijkertijd in
Madrid gearresteerd. De poli
tie deelde na de aanhouding
mee eind juni twee Grapo-le-
den te hebben aangehouden
die inmiddels bekend hebben
verantwoordelijk te zijn voor
de dood van 16 personen.
BANGKOK Behalve de ge
bruikelijke ontberingen heb
ben de Vietnamese bootvluch
telingen sedert begin augustus
niet alleen te lijden gehad van
de tyfoon, maar ook van het
optreden van piraten. Honder
den mensen zijn door hen om
het leven gebracht.
„Ze komen meestal in de och
tendschemering", vertellen de
enkele Zuidvietnamese vluch
telingen die op hun vlucht uit
Vietnam de aanvallen van
zeerovers, hebben overleefd.
De snelle piratenschepen met
hun sterke, ijzeren boeg, die in
de golf van Siam opereren,
doemen doorgaans bij het aan
breken van de dag op om de
vluchtelingenboten in de flank
te rammen en de opvarenden
te vermoorden, beroven en
verkrachten.
In Bangkok vertelt een vrouw
over haar uur der verschrik
king waarin zeerovers haar
boot overvielen en de opva
renden zonder meer afslacht
ten. Zij overleefde als enige
van de honderd opvarenden.
Een soortgelijk verhaal vertelt
een 16-jarige jongen in een zie
kenhuis. Zijn schip werd 'door
de piraten in de grond geboort.
De honderd vluchtelingen,
van wie de helft vrouwen en
kinderen, verdronken. Hij
slaagde er als enige in zich
drie dagen aan een stuk wrak
hout vast te klampen, waarna
hij door een Amerikaanse oor
logsbodem werd opgepikt.
Gered door een vissersboot
vertelt de 25-jarige Pham Van
Dee aan de politie: „Wij had
den geen kans. Zij ramden ons
midscheeps. Ik ben de enige.
Alle 133 anderen kwamen
om." Drie ongeveer gelijkvor
mige schrikbeelden in enkele
dagen.
Nog steeds bevend van angst
vertelt een 28-jarige Vietna
mese over de ochtend toen de
zeerovers kwamen. „Een groot
schip ramde ons. Wel zestig
mensen van ons gingen bene-
dendeks met het wrak ten on
der. De piraten maakten zich
meester van de overleven
den". Vrouwen werden ver
kracht om vervolgens over
boord te worden geworpen. De
mannen werden met ijzeren
staken, knuppels en bijlen
doodgeslagen. De lijken wer
den in zee gegooid. Zijzelf was
door de roverhoofdman naar
zijn hut gesleept en verschei
dene malen verkracht. „Toen
de kust in zicht kwam, gooi
den ze ook mij over boord. Ik
kon nog aan land zwemmen".
De piraten zijn moeilijk te grij
pen. Zij doen zich vaak voor
als onschuldige vissers. Wor
den bij deze „vissers" wapens
gevonden, dan zeggen zij dat
zij zich moeten kunnen verde
digen tegen zeerovers.
Premier Kriangsak Tsjomanan
van Thailand zei deze week op
een persconferentie in Bang
kok machteloos te staan. Zijn
kleine marine is te zwak om
langs de hele kust te patrouil
leren. Alleen als er een land
gevonden wordt dat patrouil
leboten wil geven dan is Thai
land in staat de vluchtelingen
op zee bescherming te bieden,
zegt Kriangsak.
