Nieuw geweld in Iran tegen
al wat Islam verwerpt
Zeezeilen: het laatste
avontuur van deze tijd
Nooit eerder zware ongelukken in Fastnet-race
Reddingsactie in Ierse Zee
ook vanmorgen in volle gang
BAKHTIAR: NOG EEN HALF JAAR
Extra:
Libelles Schoolschrift
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT/
WOENSDAG 15 AUGUSTUS 1979
MA ïU
PLYMOUTH (Reuter/AFP) De door
de Engelse weerstations niet geheel ver
wachte storm van windkracht tien, die
haaks op de golfstroom stond en daarbij
de golven in het Kanaal en langs de Ier
se kust opzweepte tot een hoogte van
vijftien a zeventien meter heeft een
ramp ten gevolge gehad, die zonder pre
cedent is.
Hoewel bij deze race een van de woeligste
delen van de golfstroom moet worden door
kruist en de deelnemers vaak terecht ko
men in de om zijn stormen beruchte Ierse
Zee. hebben zich bij de Fastnetrace sinds
1930 nooit ernstige ongevallen voorgedaan.
Zelfs bij de heftige storm van WD'/ waren
geen doden te betreuren, al moesten toen 29
van de 41 gestarte jachten de strijd staken.
Fatale ongelukken hebben zich in het verle
den uitsluitend voorgedaan bij de grote
transatlantische zeilraces. Een overzicht van
de laatste tien jaar:
15 augustus 1970: Edward Kneale (Gbr.),
solo-zeiler van 66 jaar, die dood werd aange
troffen aan boord van zijn jacht voor de Ier
se kust. Hij was van honger gestorven.
9 maart 1972: dood van de Britse solo-zeiler
Rusty Webb (60 jaar) bij de Malouine-eilan-
den.
voorjaar 1974: Dominique Guillet (Fra), een
van de twee captains aan boord van de „33
Export", die deelnam aan een zeilrace rond
de wereld. Hij werd getroffen door een
knappende staaldraad, toen hij een zeil re
pareerde.
juli 1976: Tijdens de vijfde transatlantische
solo-zeilrace verdween de Brit Mike
McMullen. De echtgenote van de zeiler was
enige dagen voor de start door een elektri
sche schok om het leven gekomen en het
werd aannemelijk geacht dat hij zelfmoord
had gepleegd.
november 1978: De Fransman Alain Colas
verdween tijdens de Rhum-race. De laatste
maal dat hij iets van zich liet horen was 15
november van het vorig jaar.
(Vervolg van de voorpagina)
Een probleem bij het zoeken is
dat niet precies bekend is hoe
veel schepen er precies aan de
wedstrijd hebben deelgeno
men. „Kleinere jachten doen
soms mee zonder dat het be
kend is", aldus de wedstrijdlei
ding.
Door de Britse kustwacht
wordt een lijst opgesteld van
jachten die naar veilige ha
vens zijn uitgeweken, op
sleeptouw zijn genomen of
zichzelf hebben kunnen red
den. Meer dan 150 opvarenden
waren toen gered, en vast
stond dat 19 jachten waren ge
zonken of verlaten.
Vanmorgen begon ook ernsti
ge kritiek te rijzen over de
vraag of de meeste jachten
niet te zeer met het oog op
snelheid, in plaats van zee
waardigheid zijn gebouwd.
Plotseling overvallen
De armada van zeilschepen
werd vrij plotseling door de
orkaan overvallen. Ongeveer
twintig zeiljachten dreven
spoedig rond met zware averij
of zonken in de kolkende Ier
se Zee. Onder de jachten die
zich in veiligheid konden
brengen was dat van de voor
malige Conservatieve premier
Heath, de Morning Cloud.
Heath zette vannacht koers
naar Falmouth, nadat aanvan
kelijk was gemeld dat hij met
zware averij in de richting van
Cork was afgedreven.
Volgens de bemanningsleden
die konden worden gered, wa
ren de taferelen angstaanja
gend en aangrijpend. Masten
braken af als luciferhoutjes,
mannen werden overboord ge
slagen en tal van schepen kap
seisden. Er waren lang aan
houdende koren van noodsig-
De Overijssel werd samen met
de Britse oorlogsbodem Angle
sey hospitaalschip. Tientallen
overlevenden werden met he
likopters uit de woedende zee
geplukt en naar een van de
reddingboten vervoerd. Heli
kopterpiloten bleven gisteren
meer dan dertien uur onafge
broken aan het werk. Van
morgen werd met vliegtuigen
en helikopters verder gezocht
naar jachten en reddingsvlot
ten. Het zoeken haar slachtof
fers in zwemvesten in de nog
hoge zeeën is echter buitenge
woon moeilijk, zo niet hope
loos. Aangenomen moet wor
den dat deelnemers aan de
race, die de nacht in het koude
water hebben doorgebracht,
niet meer in leven zijn.
Arrestaties {1
voor [fr
geweld
pleging in
Hellevoetslui
ON
HELLE VOETSLUIS
De rijkspolitie in
voetsluis heeft de afg
dagen twaalf inwonei 51*12
die plaats aangehoud aag
verdenking van opt jn
geweldpleging, in
diefstal en heling.
De groep maakte de afg *an
weken de binnenstad vatend
levoetsluis onveilig. Ie I
werden verschillende t gm>
mishandeld. Politie' i
werden vernield en de
ueu veiuieiu en ue
werden beledigd ïDI/
ten
dreigd. Na aanhoudin
een deel van het terrei
pje, bleek dat zij ook te
hadden met inbraken e
stallen die de afgelopen
den in de omgeving van
voetsluis zijn
werd voor 135.000 guld
goederen buitgemaakt
deel van die buit is inn
bij helers achterhaald. D
tie van Hellevoetslui!
wacht nog meer aanhou
te doen.
m h
SCHIPPERS ZELF AAN HET WOORD IN OPVALLEND BOEK
„We spelen volwassenen. We doen alsof we in het beroep
van zeeman ernstige verplichtingen te vervullen hebben. En
het spel wordt tot een innerlijk beleven door het besef dat
we inderdaad echte, verantwoordelijke zeelui zijn". Deze
wat moeizaam geformuleerde uitspraak is van de in 1971
overleden Duitse zeezeiler Hans Domislaff, die daarmee een
antwoord gaf op de vraag wat eigenlijk het fascinerende is
aan het zeezeilen, dat niet alleen grote financiële offers
vraagt van de beoefenaren (vooral wanneer het gaat om
mee te doen aan de internationale racerij), maar ook ontbe
ringen oproept, om maar niet te spreken van de kans dat
zo'n avontuur fataal kan aflopen.
Hoe fataal een zeezeil-avon-
tuur kan aflopen hebben de
laatste 24 uren bewezen. Deel
nemend aan de Fastnet-race is
een aantal zeezeilers tijdens de
hevige storm van gisteren in
de woedende golven omgeko
men. ondanks wanhopige po
gingen van Nederlandse en
Engelse marinemannen hen te
redden. Andere zeilers konden
door beide marines wel wor
den gered, sommigen, onder
wie zich de Engelse oud-pre
mier Edward Heath bevond,
wisten op eigen kracht een ha
ven binnen te lopen, zij het dat
verschillende jachten behoor
lijke averij hadden opgelopen.
Domislaff - anderen hebben
het zeezeilen ooit „het laatste
avontuur van deze tijd" ge
noemd - doet zijn uitspraak in
een onlangs verschenen kapi
taal boek, getiteld „Het grote
zeilboek", dat qua opzet en uit
voering alle tot dusver ver
schenen boeken op dit gebied
met meer dan enkele scheep
slengten slaat. Weliswaar gaan
de samenstellers van het boek,
ie Duitse free-lance publicis
ten Frank Grube en Gerhard
Richter, voorbij aan de ge
schiedenis van de zeezeilerij,
vooral wat betreft de beroeps
vaart - foto's van de immer zo
fraai ogende dwarsgetuigde
windjammers ontbreken dien
tengevolge -, het geschreven
materiaal wat zij bijeen brach
ten is dermate boeiend dat het
grote zeilboek een opvallend
boek is geworden. Om van het
vaak zeer spectaculaire foto
werk (meestal in kleur) maar
niet te spreken.
PRESTIGE
Richter en Grube hebben zich
in de opzet van hun boek be
perkt tot enerzijds de interna
tionale zee-racerij, terwijl zij
anderzijds ruimschoots aan
dacht vragen voor de „mysti
ci" onder zeezeilers: de solo
zeilers. Onder de acteurs be
vindt zich zowel de welhaast
legendarische Canadees Jos
hua Slocum als de Britse oud
premier Edward Heath, (giste
ren aan een zeemansdood ont
snapt) die in 1971 team-chef
was van de Britse jachten, die
de fameuze Admiral's Cup-
race wonnen. Maar ook de
werktekeningen van de in
Vollenhove gebouwde Flyer,
waarmee de Nederlander,
Dick van Rietschoten in 1978
een zeilrace rond de wereld
won, komen we in het boek
tegen samen met een beschou
wing van Roderich Stephens
jr. van het bekende ontwerp
bureau Sparkman en Stephans
in New York.
Een jacht dat, zoals werfeige-
naar Wolter Huisman mij vo
rig jaar vertelde, inclusief de
Een modern race-jacht stuift mat de spinaker vol voor
uit. Steeds weer worden nieuwe snufjes uitgedacht ten
einde de jachten nog sneller te maken.
electronische apparatuur 1,6
miljard gulden had gekost en
dat volgetuigd zo'n 670 vier
kante meter zeil voerde, ver
deeld over twee masten. Even
als Jan Knigts dat in het „Het
grote zeilboek" doet, legde
Wolter Huisman in Vollenho
ve de vinger bij de wedloop,
die er gaande is in de interna
tionale zeilwereld teneinde de
grote zeegaande jachten als
maar sneller te maken, opdat
ze ooit als nummer één zullen
kunnen eindigen. Want presti
ge en internationaal aanzien
staan hoog genoteerd in dit
wereldje. Dat was vroeger ook
reeds het geval zoals de strijd
rond de America's Cup leert.
De rijke Britse industrieel Ja
mes Ashbury probeerde in de
vorige eeuw via een overwin
ning in deze race een intro
ductie te krijgen in de deftige
Londense salons (hij verloor
overigens) en ook de arrogante
Wyndham Thomas Wyndham-
Quint, Earl of Dunraven, Vis
count Mountearl and Adare,
Baron Adare of Adare pro
beerde in 1893 en 1895 via een
zeiloverwinning meer aanzien
te verwerven in de Britse so
ciety.
Maar ook hij kon niet tegen
het Amerikaanse zeilgeweld
op, waarna hij een lastercam
pagne begon tegen zijn oppo
nenten, die hem zelfs voor de
Amerikaanse balie bracht.
Hoewel de Prince of Wales
hem dit dringend aanried,
weigerde de eigenzinnige
Schot zijn excuses aan te bie
den, waarop hij uit de New
York Yacht Club werd ge
gooid, waarvan hij ere-lid was.
Pas in 1958 gaven de Britten
de strijd om de America's Cup
op, daarmee de hegemonie van
de Amerikanen erkennend
voor wat betreft het zeilen met
scherpe zeegaande jachten.
„Britannia rules the waves,
but America waves the rules"
schreef ooit een Amerikaanse
krant en ook Frankrijk, Aus
tralië en Zweden bleven tot
dusvèr in de schaduw van de
Amerikanen.
Zelfs de Engelse thee-magnaat
Sir Thomas Lipton, die zo'n 50
miljoen gulden spendeerde aan
zijn pogingen de America-Cup
te bemachtigen moest telken
male het hoofd buigen, zij het
dat hij op zijn 80ste verjaardag
uitgenodigd werd lid te wor
den van het deftige Yacht
Squadron, dat hem aan het be
gin van zijn pogingen de Ame
rica's Cup te veroverefi niet
goed genoeg had bevonden,
omdat zijn vader slechts een
Ierse aardappelboer was ge
weest...
MINACHTING
Het opkrikken van de sociale
status is in de zeilracerij een
belangrijke drijfveer geweest
grote jachten te laten bouwen
en optimaal uit te rusten. Heel
anders is het gesteld met de
solo-zeilers, die in „het grote
Op deze foto van het aan de wind zeilende jacht „Scaramouche" Is goed te zit
de kajuitopbouw geheel is verdwenen en dat moderne race-jachten alle zijn uit
met een zogenaamd „flush-deck".
zeilboek" uitvoerig aan het
woord komen. Niet-zeilers we
ten zich ongetwijfeld nog de
naam Francis Chichester te
herinneren, die op een leeftijd,
waarop anderen het kalmpjes
aan plegen te doen, alleen met
het zeiljacht Gipsy Moth de
wereld om zeilde. Hij werd
voor die prestatie door konin
gin Elizabeth in de adelstand
verheven, een eer die ook de
Britse groentehandelaar Alec
Roce te beurt viel voor dezelf
de prestatie.
Een krankzinnig avontuur, zaï
menigeen denken bij zo'n
single handed reis rond de
aardbol. Zeiler Kai Krüger
heeft de antwoorden van de
zeilers zelf verzameld. Over
Chichester zegt hij dat deze
aan kanker lijdende man er
van overtuigd was dat „er op
aarde iets groters was dan zijn
vervloekte lichaam" en dat hij
daarom de uitdaging rond de
wereld te zeilen aannam. „De
totale minachting voor het ei
gen lichaam, een kenmerk van
alle grote uitdagingen, loopt
als een rode draad door de ge
schiedenis van het solozeden",
schrijft Krüger in een poging
een antwoord te vinden op het
„waarom" van deze maanden
lang durende zwerftochten,
die een man als Slocum bij
voorbeeld in 1909 fataal wer
den. De Engelsman Donald
Crowhurst sprong overboord
en verdronk en Bernard Moi-
tessier wendde nadat hij de
leiding had genomen in een
solo-race om de wereld de ste
ven naar Tahiti om daar te „fi
losoferen over het grote nood
lot, waarheen de valse goden
van de moderne wereld de ge
hele mensheid drijven".
PUNAISES
Het staat allemaal in dit opval
lende boek dat in feite is ge
schreven door de zeezeilers
zelf. Men leest er de ver
schrikkingen, die de Aregen-
tijn Vito Dumas moest onder
gaan bij zijn poging Kaap
Hoorn te ronden. En over Jos
hua Slocum, die in dit deel
van de wereld zijn dek met
punaises bestrooide om te
voorkomen dat bloeddorstige
Indianen hem zouden ver
moorden („Ze brulden als een
kennel honden en sprongen
hals over kop in hun k
„Altijd als ik een havi
laat, verbleken al die
zorgen die me plagen,
tijd die ons leven aan 1;
heerst bestaat niet
schrijft de in 1977 op z
dwenen tandarts-zeile
trick van God in „He
zeilboek". Hij was eei
die talrijke overwin
boekte in de intern;
zeilracerij en in 1972 al
in de winter van
west Kaap Hoorn rondi
Waarom zee, waarom
Hoorn?
„Ik kan er alleen maar
woorden: waarom trai
Olympische deelnemer
400 meter vrije slag v:
lang dagelijks vijf
schrijft Van God.
Hillary en de Hin
Waarom postzegels, vlii
bierviltjes verzamelen:
dat nut? Het antwoor
slechts de wind".
KLAAS G(
Frank Grube en
Richter: „Het grot<
boek". Uitgeverij P. N
pen en Zn, Baarn.
165,-; vanaf 1 novei
185,-.
TEHERAN (AFP-Rtr) De plotselinge
nieuwe golf van geweld van de afgelopen
dagen in Iran moet volgens waarnemers
worden gezien als uitvloeisel van de wil
van de huidige machthebbers het Islamiti
sche bewind definitief in het land te vesti
gen. Het richtte zich in de afgelopen paar
dagen tegen alles wat het ware (Islam) ge
loof niet onvoorwaardelijk aanhangt zo
goed als tegen gewapende vleugels van re
volutionaire bewegingen. Als doel van de
acties wordt gezien om na de Islamitische
verkiezingsoverwinning vooral af te reke
nen met wereldlijke oppositiegroeperingen
en gewapende progressieve krachten in het
land.
Het huidige regime van de Ayatollah Khomei
ni zal echter naar de mening van de vroegere
Iraanse premier Bakhtiar binnen een half jaar
verdwenen zijn. „Khomeini is door een be
paald aantal tevredenen en ontevredenen aan
de macht gekomen, maar de verhouding is nu
omgekeerd. Ik zal hem de genadestoot geven",
zo verklaarde de nog kort voor de val van de
Sjah aan het bewind gekomen en later door
Khomeini verdreven oud-premier in een dins
dag gepubliceerd vraagesprek.
Als motief voor zijn verwachting noemde
Bakhtiar de „onmetelijke domheid van de re-
gerenden", alsmede verscheidene binnenland
se en buitenlandse factoren. Hij vergeleek
Khomeini met Hitler, Mussolini en Stalin. De
Ayatollah is volgens hem een onwetend en on
gevormd man zonder programma. Hij hoont
het Iraanse nationalisme en heeft een soort
door de molla's (mohammedaans schriftgeleer
de) gedragen feodalistisch stelsel opgericht en
heeft de corruptie om zich heen laten grijpen.
Deze politiek moet tot de explosie voeren.
Bakhtiar zei dat hij zo snel mogelijk naar Iran
wil terugkeren en de regering wil overnemen
zover het democratisch mogelijk is. Hij zei een
grote schaar aanhangers te hebben.
De nog kort voor de val van de Sjah aan het
bewind gekomen en later door Khomeini ver
dreven Bakhtiar bestreed opnieuw dat hij con
tact had met de vormalige heerser van Iran.
Op de vraag of hij een troef van de Verenigde
Staten was voor de terugwinning van hun in
vloed in Iran zei Bakhtiar dat hij de door de
V.S. gesteunde dictatuur van de Sjah 30 jaar
lang had bestreden. Dat betekent echter niet
dat men de krachten moet negeren waarop
men internationaal rekenen kan. Ook Bakhti
ar wil de oliepolitiek van Iran niet werkelijk
wijzigen. Het geweld in het land zette zich gis
teren voor de derde achtereenvolgende dag
voort. De regering gaf via minister van bin
nenlandse zaken Hashem Sabbaghian de leden
van de Islamitische revolutionaire garde in het
land opdracht te pogen wilde demonstraties
met vreedzame middelen te breken, en voor de
radio riep de minister tevens alle burgers op
zich te onthouden van alle marsen waarvoor
geen toestemming is gegeven „omdat anti-re
volutionairen gebruik willen maken van alle
chaos die daardoor kan ontstaan".
Volgens het Iraanse persbureau raakten drie
mensen gewond, toen gewapende mannen met
knuppels en stenen een driehonderd betogers
voor de volksguerrilla fedayeen aanvielen tij
dens hun mars naar de universiteit van Tehe
ran. Moeilijkheden deden zich ook voor in de
directe omgeving van het zwaar bewaakte
hoofdkwartier van de radicale volksguerrilla
groep Moedjaedin, waar toen fanatieke mo
slems enige duizenden linkse sympathisanten
met stenen bekogelden de revolutionaire gar
disten traangasgranaten in de menigten vuur
den.
ADVERTENTIE
Straks gaat weer de bel voor de
volgende ronde - of is 't voor uw kind f
eerste? Véél informatie en tips voor
moeders van scholieren en scholiertjefcikkè
in Lïbelle van deze week.
Overal te koop. f 1,65
sra
