WNHUSUiï
Conditie van de huid hangt
nauw samen met de voeding
Vier kunstenaars van nu
in serie Haagse Ateliers
Bosbessen anders...
Bosbessendrankje
Bosbessenpie
Bonies en Quee vragen
aandacht voor facetten
van andere zienswijze
Engelse
is weer
MAANDAG 13 AUGUSTUS 1979
door Tiny Francis
De zomer schiet al op. De vakanties zijn bijna voorbij.
Maar de bos-bungalows en de huisjes met stapelbedden
voor het hele gezin in een gezonde bosrijke omgeving,
zijn nog steeds bewoond. Een middagje bramen of
bosbessen plukken in de buurt van het
vakantieverblijf heeft zijn eigen charme. Veelal
groeien ze bij u thuis immers niet langs de weg... Wat
doen we daarna met de oogst? Van de bramen kunt u
jam maken en voor de bosbessen geven wij u hierbij
twee tips.
Ingrediënten: 500 gram (zelfgeplukte) bosbessen, 50 gr.
suiker, 1 ei, een achtste liter slagroom.
Was de bessen en kook ze in een beetje water, maar
houd vier gulle eetlepels bessen achter de hand. Pak
een zeef en wrijf de gekookte bessen er door onder
toevoeging van de suiker. Handig als u bent splitst u
het ei, bewaart de dooier en klopt het eiwit stijf.
Spatel dit door de eveneens stijfgeslagen slagroom,
samen met een kwart liter van het verkregen
bosbessenmoes. Vul nu vier hoge glazen met een
eetlepel van de bewaarde bosbessen en bedek ze met
het mooie paarsige bosbessenschuim.
Een heerlijke hap voor na de wandeling of het
zwemmen, die tevoren met vooruitziende blik is
gemaakt.
Ingrediënten: 75 gram boter, 150 gr. bloem, 2 gram zout,
driekwart dl water, 500 gr. bosbessen, 3 eetlepels
citroensap.
Begin de koude, harde (echte) boter met twee messen
in de bloem met het zout in reepjes te hakken. Voeg
het ijskoude water toe (beetje bij beetje) en rol van
het geheel een bal. Neem de deegroller en maak de bal
daarmee plat als een pannekoek op een met bloem
bestoven tafel. Keer tijdens de rolpartij de lap
driemaal om en bestuif hem wat wat achtergebleven
bloem. Laat het opgevouwen deeg een half uur op een
koele plaats rusten. Rol het plakkaat daarna uit en
bekleed er een beboterde pievorm mee, terwijl u en
passant wat gaatjes in de deegbodem prikt. Bak hem
in 15 minuten goudbruin in een op 220 gr.
voorverwarmde oven. Onder het wachten wast u de
bosbessen: laat ze even uitlekken en doe er de suiker
en het citroensap bij. Nu komt de voorgebakken pie
uit de oven, thans getemperd tot 180 gr. C. Doe de
bosbessen erin en laat de pie nog 30 minuten onder
deze temperatuur in de oven bakken tot de bessen
boterzacht zijn. Warm of koud serveren. Voor een
intiem feestje (in de vakantie) garneren met een
bolletje roomijs op de warme pie of met een toef
slagroom op de koude pie.
::-v
Werken van Bonies: een fantastische aanblik
Lijnen omsluiten vlakken die aller
lei vormen kunnen hebben, zo kun
nen ze figuren worden, beelden van
mensen, dieren of dingen, maar ze
kunnen ook symetrische of asyme-
trische vlakken blijven, gewoon
ruimten op het vlak zonder meer. En
kleuren kunnen binnen of buiten die
ruimten worden aangebracht. Dit is
zo ongeveer het grondprincipe van
de schilderkunst, het allereerste uit
gangspunt.
De kunstschilder Bonies (Bob Nieu-
wenhuis) heeft dit uitgangspunt vastge
legd in een aantal schilderijen die uit
louter Lijn-kleur bestaan. Ze zijn tot de
26ste te zien in een der grote zalen van
het Haagse Gemeentemuseum die daar
door een fantastische indruk maakt.
Stel u voor: niets dan primaire, gewel
dig indringende kleuren op de hoge
witte wanden, prachtig belicht, en die
vastgehouden door asymetrische lijn-
vormen, horizontalen, diagonalen en
vertikalen. Hoe moet je zoiets nu noe
men? Er zal gewis wel een soortnaam
voor te vinden zijn, een stijl-titel, een
der vele ismen van de nieuwe tijd die
men bv. over 'n halve eeuw direct in
een kunstgeschiedenis kan terugvinden
(stijl-namen wisselen nog al in hun be-
gin-perioden). Maar déze kunst maakt
op ons de volgende indruk: het rationa
lisme heeft een ziel gekregen. De on
buigzaamheid van zijn lijn die geen en
kele zijsprong toestaat, wordt in zijn
schoonheid enerzijds getemperd, ander
zijds toegespitst door het coloriet, door
dat standaard-rood, wit, geel, blauw,
groen. En daar is dan al het overige bij
ingesloten: de dynamiek door de over
gangen bereikt, de plotselinge contrast
werkingen en de soms verbluffende to
taal-indrukken. Hoe veel beter en,
vooral, hoeveel eerlijker is deze kunst
dan bv. de troebele decadenties van het
hyper-individuele surrealisme waarin
de basis zo dikwijls verstopt zit. Om
nog even bij de basis te blijven: Thomas
Rajlich gaat in feite van dit zelfde
standpunt uit, maar bij hem is het vier
kant dominerend terwijl het coloriet
weggezonken is naar een donkerte,
naar een zwart dat hevig afsteekt op de
witte achtergrond. Er is zeker ritme
aanwezig maar dan alleen door de pen
seelstreken, en men moet dicht bij de
doeken gaan staan om die te kunnen
zien. „Introverte doeken", zegt de cata
logus die de werkwijze van Rajlich uit
eenzet en verklaart en we zijn het daar
helemaal mee eens. Maar is dit naar
binnengekeerde element waaruit zijn
kunst bestaat wel in staat om het ver
eiste effect, aan alle beeldkunst eigen,
op te brengen, dat is iets te laten zien
waardoor de tóéschouwer of de bé-
schouwer aangesproken en aangeraakt
wordt? Wij veronderstellen dat er maar
weinig indrukken overblijven dan een
sombere neerslachtige, een duistere die
zelfs niet meer op een sprankel licht
durft hopen... Er worden ook tekenin
gen van Gerard Verdijk getoond in
deze serie „Haagse Ateliers", twee-bla-
dige of „dubbele structuren" zo gezegd
en het is goed dat Verdijk, van wie wij
vroeger wel heel wat anders gezien
hebben, zijn werkwijze en bedoelingen
toelicht zodat je „ja" knikt; „hij heeft
gelijk" of „ik kan me voorstellen dat
hij het zó ziet". Toch staan we hier
voor weinig meer dan reeksen schuine
streepjes of beverige haaltjes, uitgezaai
de krabbels en vlekken. Ze mogen het
oog even vasthouden om de structuren
te volgen, maar wat blijft er over wan
neer het innerlijk ik iets moois vraagt
of, nog afgezien van enige esthetica,
iets dat je wat „doet"? Is het bij Rajlich
een grondeloze diepte, Verdijk geeft,e
ons een beeld van wat vervluchtigde
tekentjes, neerwerpseltjes, als iets ge;
schreven in het zand dat terstond ver-
dwijnt en dat we ons eenmaal de zaal
uit, niet meer kunnen voorstellen.
Het „Ruimtelijk object" van Marius
Quee hebben we onlangs, via de expo
sitie bij Nouvelles Images al besproken,
maar er is nog ander werk van Quee Ml
hier te zien dat afgestemd is op zijn
zienswijze die ten dele teruggaat op"®"
Gabo. Want ook de kunstenaar in het Jj®
Gemeentemuseum vestigt de aandacht
op de constructieve factoren die men in W
vroeger perioden wel aanwezig wist
maar nooit of slechts ten dele naar vo
ren schoof: dat een bepaalde ruimte
nog iets anders is dan een louter denk
beeldige omsluiting of afsluiting. Met
etsen en collages experimenteert Quee n
op déze manier; dat hij de begrippen
ruimte op een plat vlak zoekt te sugge-
reren. Dat is natuurlijk niet nieuw
maar Quee doet dit fenomeen ervaren
in de beeldtaal van deze tijd. Tot en
met 26 augustus blijft deze vierdelige
expositie te bezichtigen.
JAN VERHEYEN
KUNST LEIDSE COURANT
Voor „netjes" een elegante outfit, waarbij sokken en
das in een miniatuur Oxford-ruitje.
De man zal er deze
winter Brits gaan
uitzien. Keurig
driedelig pak, nette
schoenen, hoed en
paraplu. Zijn sokken
passen bij zijn das en
zijn overhemd is van
flanel met een klein
kraagje. Mevrouw mag
voor hem breien, maar
in de winkel is er ook Gebreide lumberjasjes, met bijpassende pullovers, zo-
volop breisellook te dat een set ontstaat. Ook gebreide blousons met een
koop! opstaand kraagje zullen de markt veroveren. (Falke)
Een gigantisch probleem
dat veel mensen dagelijks
zorg geeft is de obstipatie.
Duidelijker gezegd: moei
te met de stoelgang. On
langs onderzocht Bureau
Interview in Amsterdam
bij 1500 Nederlandse ge
zinnen op welke schaal
het probleem stoelgang
speelt. Uitkomst: in bijna
1 op de 4 families is obsti
patie een obstakel voor
een of meer van de gezin
sleden! Dat betekent stoel
gangellende in 23 procent
van alle gezinnen. Per
jaar worden 2 miljoen re
cepten uitgeschreven voor
patiënten, die hiermee
moeilijkheden hebben,
hetgeen erop neerkomt
dat iedere huisarts per
jaar 400 keer een laxerend
produkt voorschrijft, dat
betekent één- a tweemaal
per dag. Hierbij kan men
optellen 2 miljoen verpak
kingen via drogist en apo
theek, zodat men terecht
komt bij een cijfer van
zo'n 4 miljoen laxantia
voor de Nederlandse be
volking. Obstipatieproble-
men hebben in belangrij
ke mate te maken met de
dagelijkse voeding. En de
dagelijkse voeding is weer
sterk van invloed op de
conditie van de huid!
vuldig wordt in periodieken
en andere media gewezen op
het belang van een juiste voe
ding, ook al in verband met
problemen die de huid kan
opleveren. In 1941 werd voor
de eerste maal door wijlen dr.
Grandel gesproken over „cos
metica van buiten én van bin
nen".
Hij bedoelde dat bij de huid
verzorging zowel als bij het
voedsel de toepassing van
halfdroge, door natuurlijke
antioxidanten (vitamine E)
beschermende tarwekiemolie
een belangrijke rol speelt e-
venals die van andere graan-
kiemoliën, geschikt voor in-
en uitwendig gebruik. Een
ontwikkeling van zijn dieetse-
rie bracht het zuiver plantaar
dig Epigran voort, dat even
Mannelijk gebreide blazer met diepe, smalle revers en éénknoopssluiting.
Giorgo Armani. (Falke)
eens wordt gewonnen uit ver
se tarwekiemen. Hier hebben
we te maken met een dubbele
diëtische-kosmetische beïn
vloeding van totale huidver
zorgingssystemen en met het
doelbewust gebruik van de
mogelijkheden van de kiem-'
dieet-preparaten. Hieronder
ressorteert Molat, het diëtisch
zenuwtonicum, dat op de
schappen van vele reformhui
zen en bij andere erkende
verkooppunten te vinden is.
Molat kan worden omschre
ven als tarwekiem-volextract
capsules, waarin granoton
(een natuurlijk vitaminen-
concentraat), polygran (een
multi-vitaminen-preparaat)
en andere gezondheidshapjes
in poedervorm. Granoton zou
met alcohol als conservering
smiddel het totale extract van
de tarwekiem samen met vi-
taminenrijke citrussappen aan
het lichaam toevoegen. Voe
ding bepaalt in niet geringe
mate onze gezondheid. Spijs
vertering en stofwisseling ma
ken de dienst uit. Zo is men
er tegenwoordig achter geko
men dat een gedeelte van de
graankorrel, het omhulsel,
rijk is aan de zogenaamde
„ballaststoffen", die vroeger
minachtend werden bekeken.
Ze zouden overbodige darm
vulling zijn. De eertijds ver
onachtzaamde ballast. die
hoofdzakelijk bestaat uit ge
makkelijk glijdende, onver
teerbare bestanddelen als cel
lulose, hemicellulose en ligni-
ne, blijkt wel degelijk een
functie te hebben. Ze zwelt in
de dooreen strengelende dar
men op en stimuleert de
voortstuwing door dit in het
lichaam verborgen „kanalen-
"stelsel. De voortgang van het
voedsel door de „riolering
sbuizen" wordt versneld en
de soms gevaarlijke constipa
tie goeddeels voorkomen. Een
geregelde stoelgang komt niet
alleen de huid ten goede,
maar de afvoer van de bal
laststoffen zorgt tevens dat in
de darmkanalen aanwezige
giftige stoffen worden gebon
den en samen met de extre-
menten worden verwijderd.
Een groot aantal wetenschap
pers is ervan overtuigd ge
raakt, dat ontslakking via bal
last een aantal ongesteldhe
Herkan voorkomen, dat men ondanks de calorieënrijke voeding toch gebrek
den en zelfs ziekten van de
dikke darm (z.g. „cicilisatie-
ziekten" door tè overvloedig
en tè smakelijk eten) een halt
kan toeroepen. Inbrengen-af-
voeren is de cirkelgang waar
bij elke fase meetelt. Om onze
gezondheid op peil te houden
zijn biologische werkstoffen
als vitaminen, phytohormo-,
nen (die de cellen beïnvloe
den), spoorelementen en
enzymen (waarvan het li
chaam alleen al 750 verschil
lende soorten nodig heeft)
van belang. Prof. Gerlach,
physicus verbonden aan de
Universiteit te München, iso
leerde als mineralen van be
tekenis onder meer: koperele
menten, aluminium, barium,
strontium. Hoewel in minima
le hoeveelheden vormen ze
samen een „weerstandsbuf
fer", zoals wijlen dr. Max Bir-
cher Brenner die noemde. De
mens is wat hij eet. Zijn huid
reageert dienovereenkomstig.
Het meest waardevolle van de
graankorrel, voorkomend in
ons dagelijks brood is de kiem
en van alle graansoorten is
eerder genoemde tarwe de al
lerbeste. In de kiem zijn on
voorstelbaar veel scheppende
krachten verborgen, want
hieruit ontstaat de nieuwe
plant. Van deze krachtbron
nen kan de mens meeprofite
ren. Bij een uitmalingsproces
van 60 procent treedt een ver
lies op van 100 procent aan
vitaminen A en E. Ook van
de BI en B2 gaan respectieve
lijk 86 en 70 procent verlo-
Bederf
Jammer genoeg scheidt men
deze kiembestanddelen af om
dat ze door het gehalte aan
kiemolie gauwer ranzig wor
den en bederf van het meel in
de hand werken. Inmiddels
gooit men het kind met het
badwater weg. De groeibevor-
derende stoffen worden mee
verwijderd. Zodoende zijn er
in onze welvaartslanden men
sen die puur gebrek leiden
ondanks hun calorieënrijke
voeding. De keuken van de
huisvrouw is het lab voor het
welbevinden van de hele fa
milie. Met betrekking tot de
huid geldt hetzelfde voeding
sprincipe. Vitaminenrijke
graanoliën hebben heel wat
„in huis" als ze worden inge-
masseerd. Grandels prepara
ten bijvoorbeeld omvatten een1
op elkaar afgestemde serie,
waarin behalve de huiddiee-
tolie, aangevuld met extract
uit de bloesem van St. Jans-
kruid, ook „neem"tandpasta
voorkomt, dat een extract be
vat van werkzame stoffen uit
de schors van de Indonesische
„neem"booni. Inheemsen ge
bruikten de fijngemalen tak
ken daarvan al honderden ja
ren voor hun tandverzorging.
Voorts is er in het assortiment
een huidolie speciaal, een ac
tieve graankiemolie, verrijkt
met Epigran (celvernieuwing
stimulerend), die geschikt is
voor de verslapte, ondervoede
huid. Huiddieet-gezichtswater
met tarwekiemextract, St.
Janskruid, Hamamelis en Epi
gran trekt de poriën samen en
neutraliseert het huidopper
vlak. Dit zijn maar enkele
preparaten uit het assorti
ment, dat ook nog capsules
met een samenstelling van
het door het lichaam zelf aan
gemaakte lecithine bevat.
Ook fermentmaskers of „Pac-
kungen" horen in het rijtje
van vette hu id-bestrijders. Bij
het masker gaat men als volgt
te werk: huid reinigen, gaasje
in olie gedrenkt afdekken
met een flanellen doekje,
waarover een op maat ge
knipt stuk plastic (vroeger
noemde men dit een „com-
pres" als genezing voor een
pijnlijke keel). Door deze ver
pakking worden de goede
stoffen naar binnen geloodst
en kan de huid er na zo'n
twintig minuten weer een
beetje tegen.
